1-2. (a) Aiseā e lē tatau ai ona faateʻia i tatou pe a faasā la tatou tapuaʻiga? (e) O le ā o le a talanoaina i lenei mataupu?

I LE 2018, e silia ma le 223,000 tagata talaʻi o le Malo i atunuu o loo matuā faasā ai la tatou galuega, po o atunuu foʻi o loo iai ni nai faasāsāaga. Ae e lē faateʻia ai i tatou i lenā tulaga. Na tatou aʻoaʻoina mai i le mataupu ua mavae, e faatalitalia e Kerisiano moni e sauāina i latou. (2 Timo. 3:12) Po o fea lava e tatou te nonofo ai, ae e ono faafuaseʻi ona faasā e faigāmalo la tatou tapuaʻiga, i lo tatou Atua alofa o Ieova.

² Pe a faasā i le atunuu o loo e nofo ai la tatou tapuaʻiga iā Ieova, atonu e te fesili ifo: ʻPo o sauāga o se faailoga o le lē mauaina o le finagalo malie o le Atua? Po o le a tatou lē toe auauna iā Ieova pe a faasā la tatou tapuaʻiga? Pe e tatau ona ou siitia i se isi atunuu ina ia mafai ai ona ou saʻoloto e auauna iā Ieova?’ O le a talanoaina i lenei mataupu na fesili. O le a talanoaina ai foʻi auala e faaauau ai ona auauna iā Ieova, e tusa po ua faasā la tatou tapuaʻiga, ma mailei e tatau ona ʻalofia.

3. E tusa ai ma le 2 Korinito 11:23-27, o ā sauāga na fesagaʻia e le aposetolo faamaoni o Paulo, ma o le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i lana faaaʻoaʻoga?

³ Pe a faasā e se faigāmalo la tatou tapuaʻiga, atonu e ono sesē o tatou manatu e faapea, e lē o fiafia mai le Atua iā i tatou. Ae ia manatua, pe a oo mai sauāga e lē faapea ai ua  tatou lē maua le finagalo malie o Ieova. Mo se faataʻitaʻiga, seʻi mafaufau i le faaaʻoaʻoga a Paulo. E mautinoa na ia mauaina le finagalo malie o le Atua. Na ia maua le faaeaga e tusia ai tusi e 14 o Tusitusiga Paia Eleni, ma o ia foʻi o se aposetolo o nuu ese. Peitaʻi, na ia fesagaʻia sauāga ogaoga. (Faitau le 2 Korinito 11:23-27.) E tatou te aʻoaʻoina mai i mea na tutupu iā Paulo, e lē taofia e Ieova sauāga e oo i ana auauna faamaoni.

4. Aiseā e inosia ai i tatou e le lalolagi?

⁴ Na faamatala e Iesu le māfuaaga e tatou te faatalitalia ai teteega. Na ia faapea mai, o le a inosia i tatou ona e lē o i tatou o ni tagata o le lalolagi. (Ioa. 15:18, 19) O sauāga, e lē o se faailoga ua tatou lē maua le faamanuia a Ieova. Nai lo o lea, o se faamaoniga o lo tatou faia o le mea saʻo.

5. Pe e mafai e tagata faatauvaa ona tafiesea le tapuaʻiga iā Ieova? Ia faamatala.

⁵ E lē mafai e tagata tetee faatauvaa ona tafiesea atoatoa le tapuaʻiga iā Ieova le Atua, o Lē e ona le malosi uma lava. O le toʻatele e leʻi taulau a latou taumafaiga. Seʻi mafaufau i le mea na tupu i le Taua Lona Lua a le Lalolagi. I lenā taimi, na matuā sauāina e le tele o faigāmalo tagata o le Atua. E lē na o le vaega a Nasi i Siamani na faasāina le galuega a Molimau a Ieova, ae na faasāina foʻi e faigāmalo a Ausetalia, Kanata ma isi atunuu. Ae seʻi mātau le mea na tupu. Ina ua amata le taua i le 1939, e 72,475 le ʻautalaʻi i le lalolagi aoao. Peitaʻi e tusa ai ma lipoti, e oo ane i le faaiʻuga o le taua i le 1945, ua 156,299 le ʻautalaʻi ona o le faamanuia a Ieova. Ua sili atu ma le faaluaina le aofaʻi o le ʻautalaʻi!

6. O ā aafiaga lelei e oo iā i tatou pe a feagai ma teteega? Aumai se faaaʻoaʻoga.

⁶ O nei teteega e mafai ona uunaʻia ai i tatou e auauna ma le lotoatoa iā Ieova nai lo o le fefefe. Mo se faataʻitaʻiga, sa nonofo se ulugalii ma se la tama tama i se atunuu na filifili le faigāmalo e faasā le tapuaʻiga iā Ieova. Nai lo o le fefefe, ae na la filifili e auauna o ni paeonia sauatoa. Na tuua e le avā lana galuega e lelei le totogi. Na faapea mai le tane, ina ua faasā la tatou tapuaʻiga, na fia iloa e tagata mea e faatatau i Molimau a Ieova. O le iʻuga, na faigofie ona ia amata ni suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Na iai foʻi se isi aafiaga lelei. Na faapea mai se toeaina o le faapotopotoga  i le atunuu lea, o le toʻatele o ē na lē toe auauna iā Ieova, ua toe auai nei i sauniga ma talaʻiga.

7. (a) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le Levitiko 26:36, 37? (e) O le ā e te faia pe a faasā la tatou tapuaʻiga i lou atunuu?

⁷ Pe a faasā e fili la tatou tapuaʻiga, e latou te mananaʻo ina ia tatou fefefe e auauna iā Ieova. E lē gata i lea, atonu e latou te faasalalauina faamatalaga sesē, suʻesuʻeina e leoleo o tatou fale, molia i tatou i faamasinoga, pe faafalepuipuiina foʻi nisi o i tatou. E latou te manatu o le a tatou fefefe uma pe a faafalepuipuiina nisi o i tatou. Pe a tatou fefefe, e ono iʻu ai ina tatou lotovaivai pe e taofia e i tatou lava la tatou tapuaʻiga. E tatou te lē mananaʻo e pei o ē o loo faamatalaina i le Levitiko 26:36, 37. (Faitau.) O le a tatou lē mananaʻo e faaitiitia pe taofia a tatou gaoioiga faaleagaga, ona o le fefefe. E tatou te faatuatua atoatoa iā Ieova, ae lē o le popolevale. (Isa. 28:16) E tatou te tatalo mo le taʻitaʻiga a Ieova. Ua tatou iloa pe a ia fesoasoani mai, e oo lava i se faigāmalo e sili ona malosi, e lē mafai ona taofia i tatou mai i le tapuaʻi atu ma le faamaoni i le Atua.​—Epe. 13:6.

8-9. (a) O le ā le filifiliga e ao ona faia e ulu o aiga ma tagata taʻitoʻatasi? (e) O le ā e fesoasoani i se tasi ina ia faia ai se filifiliga atamai?

⁸ Pe a faasā i le atunuu o loo e nofo ai la tatou tapuaʻiga, e te ono taumānatu pe e tatau ona e siitia atu i se isi atunuu ina ia saʻoloto ai e tapuaʻi iā Ieova. O le filifiliga lenā e patino i le tagata lava ia. E fesoasoani iā i tatou le iloiloina o mea na faia e Kerisiano i le uluaʻi senituri, ina ua sauāina i latou. Ina ua māeʻa ona fetogia Setefano ma oti ai, ona faataapeapeina lea o soo sa iai i Ierusalema i vaipanoa o Iutaia ma Samaria, ma ua oo atu ai i Foinie, Kuperu ma Anetioka. (Mata. 10:23; Galu. 8:1; 11:19) Peitaʻi, i se isi taimi ina ua māeʻa sauāga na aafia ai Kerisiano i le uluaʻi senituri, na filifili ai le aposetolo o Paulo e lē siitia ese mai i nuu na teena ai le talaʻiga. Nai lo o lea, na lotomalie o ia e lamatia lona ola ina ia folafola atu ai le tala lelei, ma faamalosia uso sa nonofo i aai sa tele ai sauāga.​—Galu. 14:19-23.

⁹ O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i nei faaaʻoaʻoga? E ao i ulu o aiga uma ona faia se filifiliga e faatatau i le siitia ese. Ae a o leʻi faia lenā filifiliga, e tatau ona tatalo ma iloilo totoʻa itu e lelei ma itu e lē lelei ai. I lenei tulaga, “e tauave e le [Kerisiano] lava ia lana avega.” (Kala. 6:5) E lē tatau la ona tatou faamasino isi ona o a latou filifiliga.

10. O ā taʻiala o le a saunia e le ofisa o le lālā ma toeaina?

¹⁰ E faapefea ona faaauau ona tatou tapuaʻi iā Ieova e ui ina faasā? E saunia e le ofisa o le lālā mo toeaina faatonuga ma fautuaga aogā i le auala e maua ai meaʻai faaleagaga, le auala e faapotopoto ai mo sauniga, faapea le auala e talaʻi ai. Ae afai e lē mafai e le ofisa o le lālā ona faafesootaʻi toeaina, o le a fesoasoani atu pea toeaina iā te oe ma le faapotopotoga atoa i ni auala e faaauau ai pea le tapuaʻiga iā Ieova. E latou te aumaia taʻiala e ōgatusa ma taʻiala i le Tusi Paia, ma a tatou lomiga faale-Tusi Paia.​—Mata. 28:19, 20; Galu. 5:29; Epe. 10:24, 25.

11. Aiseā e te mautinoa ai o le a faaauau ona e mauaina meaʻai faaleagaga, ma o le ā e mafai ona e faia ina ia puipuia ai na meaʻai faaleagaga?

¹¹ Na folafola mai e Ieova o le a ia fafagaina ana auauna i le anoanoaʻi o taumafa faaleagaga. (Isa. 65:13, 14; Luka 12:42-44)  E mafai la ona e mautinoa, o le a faia e lana faalapotopotoga le mea sili e saunia mai ai faalaeiauga faaleagaga e te manaʻomia. Ae o le ā e mafai ona e faia? Pe a faasā, ia saʻili se nofoaga e sili ona malupuipuia e nanā ai lau Tusi Paia, ma isi uma lomiga faale-Tusi Paia. Ia faaeteete e aua neʻi tuua se lomiga po o se masini faaonapōnei o loo iai a tatou polokalame faaleagaga, i se nofoaga e faigofie ona maua ai e tagata tetee. E tatau iā i tatou taʻitoʻatasi ona faia taumafaiga uma, ina ia faamalosia ai pea lo tatou itu faaleagaga.

12. E faapefea ona faatulaga e toeaina sauniga ina ia aua neʻi mātauina i tatou e tagata tetee?

¹² Ae e faapefea a tatou sauniga faalevaiaso? O le a faatulaga e toeaina lou auai i sauniga i se auala e lē mātauina e tagata tetee. Atonu e latou te faatonuina i tatou e feiloaʻi i ni vaega toʻalaiti, ma e lē taumatea e fesuisuiaʻi foʻi taimi ma nofoaga e fai ai sauniga. E mafai ona e fesoasoani e puipuia tagata uma, e ala i le ʻalofia o talanoaga leotetele a o agaʻi atu ma pe a tuua le nofoaga sa faia ai le sauniga. E te ono laʻei foʻi i se auala e lē masalosalo ai tagata iā te oe.

13. O le ā ua mafai ona e aʻoaʻoina mai i o tatou uso i Soviet Union?

¹³ O le a eseese auala e faia ai le talaʻiga mai i lea nofoaga i lea nofoaga. Ae o lo tatou alolofa iā Ieova ma lo tatou fiafia e taʻu atu i isi e faatatau i le Malo, e tatou te saʻili ai se auala e talaʻi ai. (Luka 8:1; Galu. 4:29) Na taʻua e se tusitala o talafaasolopito o Emily Baran, e faatatau i le galuega talaʻi a Molimau a Ieova i Soviet Union e faapea: “Ina ua faatonuina i latou e le malo ina ia aua neʻi toe talaʻi atu i isi, na amata loa ona latou talanoa atu i tuaoi, uō, ma ē na latou faigaluega faatasi. Ina ua maua i latou, na ave loa i nofoaga o faasalaga mamafa, ae na latou talaʻi atu ai foʻi i inā i isi pagota.” E ui ina faasā, ae e leʻi taofia ai le talaʻiga a o tatou uso i Soviet Union. Tau ina ia e maumauaʻi e talaʻi e pei o na uso, e tusa pe faasā le galuega talaʻi i le vaipanoa o loo e iai!

14. E tusa ai ma le Salamo 39:1, o le ā le mailei e tatau ona tatou ʻalofia?

¹⁴ Ia faaeteete i faamatalaga e faailoa atu. E tatau ona tatou iloa “le taimi e filemu ai” pe a faasā la tatou galuega. (Fai. 3:7) E tatau ona tatou puipuia faamatalaga faalilolilo e pei o igoa o o tatou uso ma tuafāfine, o nofoaga e faapotopoto ai, o le auala e fai ai le talaʻiga, ma le auala e tatou te mauaina ai meaʻai faaleagaga. E tatou te lē faailoa atu nei faamatalaga i pulega a le malo, pe faailoa atu foʻi i uō ma aiga i le atunuu o loo tatou iai, po o se isi foʻi atunuu. Pe a tatou lē faailoa atu, o le a puipuia la ola o o tatou uso.​—Faitau le Salamo 39:1.

15. O le ā o le a taumafai Satani e faatupu i lo tatou va, ma e faapefea ona tatou ʻalofia lenā mailei?

 ¹⁵ Aua neʻi o tatou fevaevaeaʻi ona o ni faafitauli lāiti. Ua iloa lelei e Satani, e lē mafai ona tumau se aiga pe a fevaevaeaʻi. (Mare. 3:24, 25) O le a ia taumafai pea e faatupu fevaevaeaʻiga i lo tatou va ma uso, ma faasagatau ai le tasi i le isi, nai lo o le faasagatau atu iā te ia.

16. O le ā le faaaʻoaʻoga lelei na faataatia e le tuafafine o Gertrud Poetzinger?

¹⁶ E oo foʻi i Kerisiano taʻumatuaina e manaʻomia ona mataala i lea mailei. Seʻi mātau le faaaʻoaʻoga a ni tuafāfine faauuina se toʻalua, o Gertrud Poetzinger ma Elfriede Löhr. Sa faafalepuipuiina faatasi i laʻua ma isi tuafāfine i se nofoaga o faasalaga mamafa a le ʻau Nasi. Na lotoleaga Gertrud ina ua faia e Elfriede ni lauga faalaeiau, i isi tuafāfine na iai i lenei nofoaga o faasalaga mamafa. Mulimuli ane na leaga faalogona o Gertrud, ma ia ōle atu ai iā Ieova mo le fesoasoani. Na tusi o ia e faapea: “E tatau ona tatou talia le mea moni, e sili atu tomai ma faaeaga e mafai ona maua e isi nai lo o i tatou.” Na faapefea ona ia manumalo mai i le lotoleaga? E ala i lona uaʻi atu i uiga lelei ma faaleuō o Elfriede, ma na mafai ai ona toe faaleleia la laʻua faauōga. Na faasaʻoloto i laʻua mai i le nofoaga o faasalaga mamafa, ma auauna ma le faamaoni iā Ieova seʻia māeʻa o la soifuaga faalelalolagi. O lea, pe a tatou galulue mamafa e foʻia ni feeseeseaʻiga, o le a ʻalofia ai foʻi la le mailei o le fevaevaeaʻi ma uso.​—Kolo. 3:13, 14.

17. Aiseā e tatau ai ona tatou ʻalofia le faafiapoto?

¹⁷ Ia ʻalofia le faafiapoto. E tatou te ʻalofia faafitauli, pe a tatou usiusitaʻi i faatonuga e maua mai i uso maufaatuatuaina o loo taʻimua. (1 Pete. 5:5) Mo se faataʻitaʻiga, i se atunuu o loo faasā ai la tatou galuega, na avatu ai e uso taʻimua ni faatonuga i le ʻautalaʻi, e aua neʻi tufaina ni lomiga i tagata. Peitaʻi, na manatu se uso paeonia i lenā vaipanoa e sili atu lona iloa ma ia tufatufaina ai lomiga. O le ā le iʻuga? Ina ua uma ona molimau lē fuafuaina ma isi tagata talaʻi, ae fesiligia loa i latou e leoleo. E foliga mai na mulimuli atu nei leoleo iā i latou, ma mauaina ai lomiga na latou tufaina. O le ā se lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i lenei mea na tupu? E ao ona mulimuli i taʻiala e tusa lava pe e tatou te manatu ua tatou iloa le tele o mea. E faamanuia e Ieova i tatou, pe a galulue faatasi ma ē ua ia tofiaina e taʻimua iā i tatou.​—Epe. 13:7, 17.

18. Aiseā e tatau ai ona ʻalofia le faia o tulafono e lē manaʻomia?

¹⁸ Aua le faia tulafono e lē manaʻomia. Pe a faia e toeaina tulafono e lē manaʻomia, o le a  faaopoopo avega mamafa i isi. Na faamatala e le uso o Juraj Kaminský mea na tutupu, i le taimi na faasā ai le galuega i le atunuu na taʻua muamua o Czechoslovakia: “Ina ua taofia le toʻatele o toeaina, na faia ai e nisi na totoe na taʻimua i faapotopotoga ma matagaluega le tele o tulafono mo tagata talaʻi, mo mea e fai ma mea e lē tatau ona fai.” E leʻi tuuina mai e Ieova iā i tatou le pule e faia ai filifiliga, e fitoitonu i le tagata lava ia. O se tasi e faia tulafono e lē manaʻomia, e na te lē o puipuia ona uso ae ua fia pule i lo latou faatuatua.​—2 Kori. 1:24.

19. E ui i taumafaiga a Satani, ae aiseā e tatau ai ona tatou lototetele e tusa ai ma le 2 Nofoaiga a Tupu 32:7, 8?

¹⁹ O le a taumafai pea lo tatou fili sili o Satani le Tiapolo, e sauāina auauna faamaoni a Ieova. (1 Pete. 5:8; Faaa. 2:10) O le a taumafai Satani faatasi ma ē e lagolagoina o ia, e taofia la tatou tapuaʻiga iā Ieova. Peitaʻi, e lē tatau ona tatou faatagaina le fefe e taofia ai la tatou auaunaga iā Ieova. (Teu. 7:21) O loo tatou ʻau ma Ieova, ma o le a ia fesoasoani mai pea e tusa pe e faasā la tatou galuega.​—Faitau le 2 Nofoaiga a Tupu 32:7, 8.

20. O le ā ua e maumauaʻi e fai?

²⁰ Tau ina ia tatou maumauaʻi e pei o o tatou uso i le uluaʻi senituri, ina ua la fai atu i taʻitaʻi i na aso: “Pe e tonu i le silafaga a le Atua ona ma faalogo iā te outou nai lo o le Atua, ia pule outou. A o i maʻua, e lē mafai ona ma lē taʻu atu mea ua ma vāai ma faalogo i ai.”​—Galu. 4:19, 20.