E Faapefea Ona E Fesoasoani i Sau Tama “Faamaumauʻoa”?

“Olioli, auā . . . na le iloa foi [o ia], a ua maua.”—LUKA 15:32.

1, 2. (a) Ua faapefea ona tali mai nisi talavou i le upu moni faa-Kerisiano? (e) O ā faalogona e ono oo i mātua ma fanau ua iai i nei tulaga?

“OU TE lē toe fia upu moni!” Pagā se faateʻia o ni mātua e matataʻu i le Atua, o ē sa taumafai malosi e tausia aʻe le la fanau i ala faa-Kerisiano, pe a faalogo atu i nei upu mai se tasi o le fanau! O isi talavou ua na ona “tafetafea ese” lava e aunoa ma le faailoa manino mai o o latou faanaunauga. (Eperu 2:1, NW) O le toʻatele o nei talavou ua faaatagia mai ai le atalii faamaumauʻoa po o le atalii fouvale lea e taʻua i le tala faafaataoto a Iesu, o lē na alu ese mai le fale o lona tamā, ae alu atu i se nuu mamao ma faamaʻimau ai lona tofi sa ia maua.—Luka 15:11-16.

² E ui e lē o aafia le toʻatele o Molimau a Ieova i lenei faafitauli, ae mo i latou ua aafia, e leai ni upu o faamāfanafanaga e mafai ona tafiesea atoatoa lo latou faanoanoa. Ae lē tatau foʻi ona lē amanaʻiaina le tulaga lē fiafia e mafai ona oo i ai se talavou lava ia ona o lona lē usiusitai. O le mea moni, atonu ua matuā faataugā lava ia e lona lotofuatiaifo. O loo taʻua i le tala faafaataoto a Iesu faapea, na mulimuli ane toe “atamai” le atalii faamaumauʻoa, ma toe fiafia ai si ona tamā. E mafai faapefea e mātua ma isi i le faapotopotoga ona fesoasoani i ni fanau faapena ina ia latou toe ‘atamamai’?—Luka 15:17.

Le Pogai ua Tuua ai e Nisi le Upu Moni

3. O ā nisi o māfuaaga e filifili ai talavou e ō ese mai le faapotopotoga Kerisiano?

³ E faitau selau afe talavou o loo auauna ma  le fiafia iā Ieova i le faapotopotoga Kerisiano. Ae aiseā la e ō ese ai isi talavou? Atonu e latou te lagona faapea, ua latou misia se mea o loo ofoina mai e le lalolagi. (2 Timoteo 4:10) Pe latou te manatu foʻi ua soona faasāsā tele le lotoā mamoe o loo malupuipuia a Ieova. E mafai foʻi e se lotofuatiaifo o loo nofosala, se tuʻinanauga i le tagata o le isi itupā, po o se faanaunauga o se tasi ia taliaina e ana aumea, ona faapogaia ai le tafetafea ese atu o se talavou mai le lafumamoe a Ieova. E ono lafoaʻia e se talavou lona toe auauna atu i le Atua pe afai e foliga mai o loo ola ona mātua po o nisi foʻi Kerisiano, i ni olaga faagutugutulua.

4. O le ā e masani ona avea ma pogai o le ō ese o talavou mai le upu moni?

⁴ E masani lava, o uiga ma amioga fouvale a se tasi o le fanau o faailoilo na e iloa ai ua vaivai faaleagaga, o faaataga na o mea o i lona loto. (Faataoto 15:13; Mataio 12:34) Po o le ā lava le māfuaaga e alu ese ai se talavou, ae o le pogai o le faafitauli e masani lava ona māfua mai i le leai o se “iloa lelei [“poto saʻo,” NW ] o le upu moni.” (2 Timoteo 3:7) Na i lo le tau ina faataunuu le tapuaʻiga iā Ieova, e tāua ona atiina aʻe e talavou sa latou lava faiā totino ma le māfana ma ia. O le ā e fesoasoani iā i latou ina ia faia faapea?

Ia Faalatalata Atu i le Atua

5. O le ā e matuā manaʻomia ina ia mafai ai e se talavou ona atiina aʻe se la faiā totino ma le Atua?

⁵ Na tusi mai le soo o Iakopo: “Ia outou faalatalata atu i le Atua, ona faalatalata mai lea o ia ia te outou.” (Iakopo 4:8) Ina ia faia faapea, e tatau ona fesoasoani atu i se talavou ina ia faatupu aʻe sona naunau mo le Afioga a le Atua. (Salamo 34:8) O le mea muamua lava o le a ia manaʻomia, o le “suāsusu”—aʻoaʻoga faavae o le Tusi Paia. Peitaʻi a o amata ona ia fiafia i le Afioga a le Atua ma iai sona naunau i “mea aano”—faamatalaga loloto faaleagaga—o le a lē umi ona oo atu lea o ia i le taʻumatuaina faaleagaga. (Eperu 5:11-14; Salamo 1:2) Na amata e se talavou o lē na ia taʻutino mai lona matuā paʻū atu i ala o le lalolagi, ona ia toe talisapaia mea faaleagaga. O le ā na fesoasoani iā te ia e toe liliu mai ai? I le taliaina o se fautuaga e faitau le Tusi Paia atoa, sa ia faia ai lana faitauga Tusi Paia i se faasologa faifai pea. Ioe, o le faitauina e lē aunoa o le Afioga a le Atua e matuā manaʻomia lava mo le atiina aʻe o se faiā māfana ma Ieova.

6, 7. E mafai faapefea e mātua ona fesoasoani i a latou fanau ina ia faatupu aʻe se naunau i le Afioga a le Atua?

⁶ Maʻeu le matuā tāua o le fesoasoani atu o mātua i a latou fanau ina ia faatupu aʻe se naunau i le Afioga a le Atua! Na aumea atu se teine talavou i nisi talavou amio lē taupulea, e ui lava sa ola aʻe lenei teine i se aiga sa faia e lē aunoa la latou suʻesuʻega faaleaiga. Fai mai a ia e tusa ai o la latou suʻesuʻega faaleaiga: “Pe a fai mai e Tamā fesili, e na ona ou punou lava ma faitau atu i ai tali, e aunoa ma soʻu tilotilo atu i ona foliga.” Ua taumafai mātua atamamai e faatinoina le tomai lelei i le aʻoaʻo atu, na i lo o le tau ina faia le mataupu o le suʻesuʻega faaleaiga. (2 Timoteo 4:2) Ina ia fiafia se talavou i le suʻesuʻega, e tatau ona ia iloa o loo iai se fesootaʻiga a le mataupu ma ni mea o loo atugalu ai o ia. Aiseā e lē fai atu ai ni fesili faatupu manatu ma tuu atu iā te ia e fai mai ona lava manatu? Ia faalaeiau le talavou e fai sana faatatauga aogā i le mataupu o loo talanoaina. *

⁷ E lē gata i lea, ia olaola le faiga o le talanoaga faale-Tusi Paia. Pe a talafeagai, fai i le fanau iti e faatino mai taga o ni mea sa tutupu ma ni tala o loo taʻua i le Tusi Paia. Fesoasoani iā i latou ina ia mafai ona latou faaata i o latou mafaufau le nofoaga ma vala eseese o le laueleele lea sa tutupu ai mea ia o loo talanoaina. E ono fesoasoani foʻi le faaaogāina o faafanua ma siata. Ioe, e mafai e na o sina sauniuniga lelei ona olaola ai ma fesuisuiaʻi le tele o auala e faia ai le suʻesuʻega a le aiga. E lelei foʻi mo mātua ona iloiloina la latou lava faiā ma Ieova. A o faalatalata atu foʻi i latou lava iā Ieova, e mafai ona latou fesoasoani atu i a latou fanau ina ia faia faapea.—Teuteronome 6:5-7.

8. E faapefea ona fesoasoani le tatalo i se tasi ina ia faalatalata atu ai i le Atua?

⁸ E fesoasoani foʻi le tatalo i se tasi ina ia faalatalata atu ai i le Atua. Sa matuā lē mautonu se tasi teine talavou i lana filifiliga pe tumau i lona olaga faa-Kerisiano, po o le auaumea atu i ana uō sa lē tutusa o latou talitonuga. (Iakopo 4:4) O le ā na ia faia i lea mataupu? Sa ia taʻutino mai: “O se taimi  muamua lava lea na ou matuā tatalo atu ai iā Ieova e faatatau i oʻu faalogona.” Sa ia faapea mai, na taliina ana tatalo ina ua mulimuli ane, sa ia maua se teine i totonu o le faapotopotoga Kerisiano e fai mana uō, o lē sa mafai ona sasaa atu i ai ona faalogona. Sa amata ona ia atiina aʻe se la faiā totino ma le Atua, ona ua ia lagona sa taʻitaʻia o ia e Ieova. E mafai e mātua ona fesoasoani i a latou fanau e ala i le faaleleia o le uigā o a latou lava tatalo. Pe a tatalo o se aiga, e mafai e mātua ona matuā sasaa atu o latou faalogona i a latou tatalo, ina ia mafai ai e a latou fanau ona lagonaina e iai se faiā totino a mātua ma Ieova.

Ia Onosai ae Maumauaʻi

9, 10. O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e Ieova i lona onosai i le fanauga lē usiusitai a Isaraelu?

⁹ Pe a amata ona tafetafea ese atu se talavou, atonu o le a taumafai e faaesea o ia lava ma teena so o se taumafaiga a ona mātua ina ia faia faatasi sa latou talanoaga faaleagaga. O le ā e mafai ona faia e mātua i sea tulaga faigatā? Seʻi manatu i le mea na faia e Ieova i le nuu anamua o Isaraelu. Sa ia faapalepale atu pea i le fanauga ‘ua maaa’ a Isaraelu mo le silia i le 900 tausaga, a o ia leʻi lafoaʻia i latou ona o o latou ala lē usiusitai. (Esoto 34:9; 2 Nofoaiga a Tupu 36:17-21; Roma 10:21) E ui sa faifai pea ona latou ‘tofotofoina o ia,’ ae na “alofa mutimuti vale” lava Ieova iā i latou. “Ua liliu ese faalasi e ia lona toasa, na ia le faatupuina foi lona toatamai atoatoa.” (Salamo 78:38-42) Sa leai se sesē o le Atua i ana feutagaʻiga ma i latou. E faataʻitaʻi atu mātua alolofa iā Ieova ma e la te maua pea le onosai pe a lē vave ona talisapaia e se tasi o le fanau a la taumafaiga ina ia fesoasoani atu iā te ia.

¹⁰ O le onosai e faasino atu i le musu e faafitia faamoemoega uma o iai mo se faaleleiga i se faiā ua faalētonu. Na faataatia mai e Ieova se faaaʻoaʻoga o le auala e onosai ai. Sa ia tausolomua e ala i le aauina mai “pea lava pea” o ana avefeʻau i le fanauga a Isaraelu. Sa lagona e Ieova lona “alofa i lona nuu,” e ui sa “latou faatauemu i e na aauina mai e le Atua, ma ua ʻinoʻino i ana afioga.” (2 Nofoaiga a Tupu 36:15, 16) Sa ia ʻaiʻoi i le fanauga a Isaraelu i lona fetalai mai: “Ia outou taitasi ma liliu mai i lona ala leaga.” (Ieremia 25:4, 5) Peitaʻi, sa lē suia e Ieova ana mataupu silisili amiotonu. Sa faatonuina le fanauga a Isaraelu ina ia ‘liliu atu’ i le Atua ma i ana tapulaa.

11. E mafai faapefea e mātua ona onosai ae ia maumauaʻi foʻi i le feagai ai ma se tasi o le fanau ua fulitua mai?

¹¹ E mafai e mātua ona faataʻitaʻi atu i le  onosai o Ieova e ala i le lē fiugofie i se tasi o le fanau ua fulitua mai. Na i lo le mou atu o o la faamoemoega, e mafai ona la tausolomua e tatala pea laina o fesootaʻiga pe toe faamausalī a latou fesootaʻiga. A o pipiimau atu i mataupu silisili amiotonu, e mafai ona la augani atu “pea lava pea” i le la tama ina ia toe foʻi mai i le upu moni.

Pe a Faateʻaina se Tasi o le Fanau e Leʻi Avea ma Tagata Matua

12. O le ā le tiute tauave ua iai i mātua mo se tasi o le fanau o loo latou nonofo faatasi, o lē e leʻi avea ma tagata matua, ae ua faateʻaina mai le faapotopotoga?

¹² Ae faapefea pe afai ua faia e se tasi o le fanau e leʻi avea ma tagata matua, o lē o loo nonofo faatasi ma ona mātua se mea sesē matuiā, ma ona o ona uiga lē salamō ua faateʻaina ai mai le faapotopotoga? Talu ai o lea e nonofo faatasi ma ona mātua, e iai pea la le tiute tauave a mātua mo le aʻoaʻoina ma le aʻoaʻia o ia ina ia ōgatusa ma le Afioga a le Atua. E mafai faapefea ona faia lenei mea?—Faataoto 6:20-22; 29:17.

13. E mafai faapefea ona taumafai mātua e pāʻia le loto o sa la tama ua faia se mea sesē?

¹³ E ono mafai—ioe, o le a sili atu ona lelei—ona avatu na aʻoaʻoga ma aʻoaʻiga i le taimi e fai ai se suʻesuʻega faale-Tusi Paia ma tau lava o ia. E tatau i se matua ona silasila mamao i tala atu o uiga maaa o loo faaali mai e sana tama, ma taumafai ia iloa lelei le mea o i lona loto. O le ā le telē ua oo i ai lona tulaga maʻi faaleagaga? (Faataoto 20:5) Pe mafai ea ona pāʻia le vaega o lona loto lea e uunaʻia ai ona faalogona ma gaoioiga? O ā ni mau e mafai ona faaaogā ma le uigā? Ua faamautinoa mai e le aposetolo o Paulo iā i tatou e faapea: “O loo ola le afioga a le Atua, o loo matuā galue foi, o loo sili foi lona maai i pelu uma e faatau maai itu, o loo vaevae foi e oo lava i le vavaeeseina o le loto ma le agaga, o gaugātino foi ma aano o ivi, o loo faamasino foi i manatu ma filifiliga o le loto.” (Eperu 4:12) Ioe, e tele nisi mea e mafai ona faia e mātua na i lo le tau ina taʻu atu i a latou fanau e aua le toe faia le mea sesē. E mafai ona la taumafai e tausolomua i le faia ma le faaauau pea o le faagasologa o le toe faaleleia.

14. O le ā le laasaga muamua e tatau ona uia e se talavou ua faia se mea sesē ina ia toe faafoʻisia ai le la faiā ma Ieova, ma e mafai faapefea ona fesoasoani atu mātua iā te ia ina ia uia lenā laasaga?

¹⁴ E manaʻomia e se talavou ua faia se mea sesē ona toe faafoʻisia le la faiā ma Ieova. O le laasaga muamua e tatau ona ia faia o le “salamo . . . ma liliu.” (Galuega 3:19; Isaia 55:6, 7) Ina ia fesoasoani mātua i le talavou lea o loo latou nonofo faatasi pea ia salamō, e tatau ona ‘la onosai, i le aoai atu ma le agamalu’ i le talavou o loo finau mai, pe e lē o fiafia mai. (2 Timoteo 2:24-26) E manaʻomia ona la “aoai” iā te ia e tusa ai ma le Tusi Paia. O le upu Eleni ua faasino atu i le “aoai” e mafai foʻi ona faaliliuina i le “avatu o se faamaoniga e faatalitonu ai.” (Faaaliga 3:19; Ioane 16:8) O lea la, o le aʻoaʻi atu e aofia ai le lava ma totoe o ni faamaoniga e faaali atu ina ia faatalitonu ai le tamaitiiti i le sesē o lona ala. Ua ioeina, e lē faigofie le faia o lenei mea. Afai e mafai, o le a pāʻia e mātua lona loto, e ala i le faaaogāina o auala talafeagai uma faale-Tusi Paia ina ia faatalitonu ai o ia. E tatau ona la taumafai e fesoasoani iā te ia e malamalama i le manaʻomia ona “ʻinoʻino i le leaga, a e loto atu i le lelei.” (Amosa 5:15) Atonu e toe faafoʻisia ai sona mafaufau lelei mai le tulaga sa ‘maileia ai e le tiapolo.’

15. O le ā le vaega e faia e le tatalo i le toe faaleleia o le faiā a se tagata faimea sesē ma Ieova?

¹⁵ Ina ia toe faaleleia le faiā a se tasi ma Ieova, e matuā manaʻomia le tatalo. O le mea moni, e leai se tasi e tatau ona “faatoga” atu e uiga i se agasala na faia ma le loto i ai, o loo matuā manino mai le faia pea ma le lē salamō e se tasi sa auaufaatasi ma le faapotopotoga Kerisiano. (1 Ioane 5:16, 17; Ieremia 7:16-20; Eperu  10:26, 27) Peitaʻi, e mafai e mātua ona ole atu iā Ieova ina ia foaʻi mai iā i laʻua le atamai e faafoe ai le mataupu. (Iakopo 1:5) Pe afai ua iai ni faamaoniga o le salamō o se talavou o loo faateʻaina ae lē o iā te ia le “saʻolotoga e tautala atu ai i le Atua,” e ono mafai e mātua ona tatalo faapea, pe afai o loo silafia e le Atua se māfuaaga mo le faamagaloina o mea sesē a le talavou, o le a faataunuuina ai Lona finagalo. (1 Ioane 3:21, NW) O le faafofogaina o nei tatalo e tatau ona fesoasoani i se talavou e iloa ai o Ieova o se Atua e alofa mutimutivale. *—Esoto 34:6, 7; Iakopo 5:16.

16. E mafai faapefea ona tatou fesoasoani i tagata o aiga o ni talavou ua faateʻaina?

¹⁶ Pe afai e faateʻaina se talavou ua papatisoina, e tatau i tagata o le faapotopotoga ona ‘aua lava neʻi feoai faatasi’ ma ia. (1 Korinito 5:11; 2 Ioane 10, 11) E mulimuli ane e ono fesoasoani lenei mea iā te ia ina ia toe “atamai” ai ma toe foʻi mai i le lafumamoe ua malupuipuia a le Atua. (Luka 15:17) Ae peitaʻi, pe toe foʻi mai pe leai, ae mafai lava e tagata o le faapotopotoga ona latou faalaeiau atu i le aiga o le talavou ua faateʻaina. E mafai e i tatou uma ona saʻili ni avanoa e faaali atu ai le ‘alofa faaleuso’ ma ia “mutimuti vale i le alofa” iā i latou.—1 Peteru 3:8, 9.

Le Auala e Mafai Ona Fesoasoani ai Isi

17. O le ā e tatau ona teu i mafaufau o tagata o le faapotopotoga pe a taumafai e fesoasoani atu i se talavou ua faavaivai?

¹⁷ Ae faapefea se talavou e leʻi faateʻaina mai le faapotopotoga Kerisiano ae ua vaivai i le faatuatua? Na tusi mai le aposetolo o Paulo: “Pe afai e tiga le tasi itu tino, ia tiga faatasi ai itu tino uma lava.” (1 Korinito 12:26) E mafai e isi ona matuā naunau atu i lenā talavou. O le mea moni, e tatau foʻi ona iai sina faaeteetega, talu ai e mafai e se talavou ua maʻi faaleagaga ona aumaia ni taaʻiga lē lelei i isi talavou. (Kalatia 5:7-9) I se tasi faapotopotoga, o ni tagata matutua o ē sa iai o latou faanaunauga lelei e fia fesoasoani atu i nisi talavou ua vaivai faaleagaga, sa latou valaaulia na talavou i ni faatasitasiga ina ia tātā faatasi ni a latou musika lauiloa. E ui sa naunau na talavou e auai atu ma fiafia i nei faatasitasiga, peitaʻi o a latou taaʻiga o le tasi i le isi na iʻu atu ai ina lē toe auaufaatasi mai i latou i le faapotopotoga. (1 Korinito 15:33; Iuta 22, 23) O le mea e mafai ona fesoasoani i le faamalosia o se talavou  ua vaivai, e lē o faatasitasiga faasamasamanoa e aunoa ma ni taʻiala faaleagaga, ae o ni auaufaatasiga e fesoasoani iā te ia ina ia faatupu aʻe ai lona naunau mo mea faaleagaga. *

18. E mafai faapefea ona tatou faataʻitaʻi atu i le uiga na faaalia e le tamā o le uii faamaumauʻoa i le faataoto a Iesu?

¹⁸ Pe a toe sau i le Maota o le Malo pe auai mai i se fonotaga se talavou o lē na ia tuua le faapotopotoga, seʻi mafaufau i ni ona faalogona atonu o iai. Pe lē tatau ea ona tatou faaalia le uiga o le talia lelei lea sa faaalia e le tamā o le uii faamaumauʻoa, i le tala faafaataoto a Iesu? (Luka 15:18-20, 25-32) Na faapea mai se talavou, o lē na ia tuua le faapotopotoga Kerisiano ae mulimuli ane sa toe auai mai i se tauaofiaga itumalo: “Sa ou faapea lava ai nei o le a lē toe amanaʻia e tagata uma se tasi e pei o aʻu, peitaʻi na ō mai uso ma tuafāfine ma faafeiloaʻi mai aʻu. Sa ou matuā ootia ai lava.” Na amata ona ia toe suʻesuʻeina le Tusi Paia ma mulimuli ane ona papatisoina lea.

Aua le Faavaivai

19, 20. Aiseā e tatau ai ona tatou tausisia pea se uiga mautinoa e tusa ai o se tasi o le fanau ua fouvale?

¹⁹ O le fesoasoani atu i se talavou “faamaumauʻoa” ina ia toe “atamai” e manaʻomia ai le onosai ma e mafai ona avea o se luʻi i mātua ma isi tagata. Ae aua le faavaivai. “E le faatuai mai le Alii [Ieova] i le mea na folafolaina mai, faapei o le manatu a isi tagata i le faatuai; a e peitai ua onosai mai lava o ia ia te outou, ona ua le finagalo ia fano se tasi, a ia oo uma lava i le salamo.” (2 Peteru 3:9, LF) Ua iā i tatou faamautinoaga a le Tusi Paia e faapea, e finagalo Ieova ina ia salamō tagata ma ola pea. O le mea moni, ua tausolomua o ia i le faia o fuafuaga ina ia toe iai se leleiga a tagata ma ia. (2 Korinito 5:18, 19) O lona onosai ua mafai ai ona toe atamamai le faitau miliona o tagata.—Isaia 2:2, 3.

²⁰ Po ua lē tatau ea la i mātua, ona faaaogā metotia uma a le Tusi Paia o loo mafai ona maua, ina ia fesoasoani atu ai i sa laʻua tama fouvale, o lē e leʻi avea ma tagata matua, ina ia toe atamai? I le faataʻitaʻi atu iā Ieova, ia onosai a o e uia laasaga mautinoa e fesoasoani atu ai i lau tama ina ia toe foʻi mai iā Ieova. Ia e pipiimau atu i mataupu silisili o le Tusi Paia, ma taumafai e faaatagia atu uiga o Ieova e pei o le alofa, le faamasinotonu ma le atamai a o e tatalo atu iā te ia mo lana fesoasoani. E pei lava ona tali mai le toʻatele o ē sa faaulu maaa muamua, i le valaaulia alofa a Ieova ina ia toe foʻi mai, e faapena ona mafaia e lou atalii po o lou afafine fouvale, ona toe foʻi mai i le lafumamoe malupuipuia a le Atua.—Luka 15:6, 7.

[Faamatalaga pito i lalo]

Pe E te Manatua?

• O le ā atonu ua fai ma pogai o le faafitauli o le ō ese o talavou mai le faapotopotoga?

• E mafai faapefea ona fesoasoani atu i talavou ina ia atiina ae se faiā totino ma Ieova?

• Aiseā e manaʻomia ai i mātua ona onosai ae ia maumauaʻi foʻi i le fesoasoani atu i se atalii po o se afafine fouvale?

• E mafai faapefea e i latou o i le faapotopotoga ona fesoasoani i se talavou fouvale ina ia toe foʻi mai?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 15]

E matuā tāua le faitauina o le Afioga a le Atua mo le atiina aʻe o se faiā māfana ma Ieova

[Ata i le itulau 15]

E mafai e tatalo mai le loto e faia e mātua ona fesoasoani i a latou fanau ina ia latou lagonaina e iai le faiā totino a mātua ma Ieova

[Ata i le itulau 17]

Ia talia lelei se tasi o le fanau ua fouvale pe a toe “atamai” o ia

[Ata i le itulau 18]

Ia uia laasaga mautinoa e fesoasoani ai i lau tama ina ia toe foʻi mai iā Ieova