“Ua Oo lo Latou Leo i le Lalolagi Uma Lava”

“Ia outou ō atu e fai nuu uma lava ma soo, ma papatiso atu iā te i latou i le suafa o le Tamā, ma le Atalii, ma le Agaga Paia.”—MATAIO 28:19.

1, 2. (a) O le ā le tofiga na tuuina atu e Iesu i ona soo? (e) Aiseā na tele ai mea na mafai ona faataunuuina e Kerisiano o le uluaʻi senituri?

A O TOE o se aga ona afio aʻe lea o Iesu i le lagi, na ia tuuina atu se tofiga i ona soo. Na fetalai atu iā te i latou: “Ia outou ō atu e fai nuu uma lava ma soo, ma papatiso atu iā te i latou i le suafa o le Tamā, ma le Atalii, ma le Agaga Paia.” (Mataio 28:19) Maʻeu se tofiga ina a telē!

² Seʻi manatu foʻi i ai! I le Penetekoso 33 T.A., pe tusa ma le 120 soo na liligiina ifo ai le agaga paia ma amata ona latou faataunuuina lenā tofiga e ala i le taʻuina atu i isi e faapea, o Iesu o le Mesia folafolaina o lē e ala mai ai le faaolataga. (Galuega 2:1-36) E faapefea ona oo atu lenei vaega toʻaitiiti i “nuu uma lava”? E lē mafai pe a tuu mai i tulaga o tagata, peitaʻi, “e mafaia mea uma e le Atua.” (Mataio 19:26) Na lagolagoina e le agaga paia o Ieova uluaʻi Kerisiano, ma na latou faamalolosi i la latou tofiga. (Sakaria 4:6; 2 Timoteo 4:2) O lea la, na mafai ona fai atu le aposetolo o Paulo ina ua mavae ni tausaga e faapea, ua folafolaina atu le tala lelei “i tagata uma lava i le lalolagi.”—Kolose 1:23.

3. O le ā na punitia ai Kerisiano moni po o “saito”?

³ Na faaauau pea ona salalau atu le tapuaʻiga moni i le tele o tausaga o le uluaʻi senituri. E ui i lea, na valoia e Iesu o le a iai se taimi e lūlū ai e Satani le “titania,” ma o le a lilofia ai le “saito” po o Kerisiano moni mo le tele o senituri, seʻi oo i le taimi o le seleselega. Na taunuu lenā tulaga ina ua mavae le maliliu o le ʻauaposetolo.—Mataio 13:24-39.

Faatelega Vave i Aso Nei

4, 5. E amata mai i le 1919, o le ā le galuega na amata ona faia e Kerisiano faauuina, ma aiseā na avea ai lenā galuega o se luʻitau tele?

⁴ I le 1919, o le taimi lenā na tuu eseese ai le saito po o Kerisiano moni, mai le titania. Na silafia e Kerisiano faauuina, e faaauau pea le tofiga tele a Iesu. Na latou talitonu atoatoa o loo latou soifua i “aso e gata ai” ma na latou silafia le valoaga a Iesu e faapea: “E talaʻiina atu foʻi lenei tala lelei o le malo i le atu laulau uma, e fai ma molimau i nuu uma; ona oo mai ai lea o le gataaga.” (2 Timoteo 3:1; Mataio 24:14) Ioe, na latou silafia e telē le galuega e tatau ona fai.

⁵ E ui i lea, o se luʻitau tele na fesagaʻia e na Kerisiano faauuina, e pei o le tulaga o soo i le 33 T.A. Sa na o le faitau afe lo latou aofaʻi o ē na alaala i ni nai atunuu. E mafai faapefea ona latou talaʻia le tala lelei “i le atu laulau uma”? Manatua foʻi, na faatoʻateleina le faitau aofaʻi o tagata i le lalolagi, pe tusa ma le 300 miliona i aso o le ʻau Kaisara, ae ina ua māeʻa le taua muamua a le lalolagi, ua lata i le 2 piliona. E lē gata i lea, e mautinoa o le a vave ona faatoʻateleina pea a o faagasolo le senituri lona 20.

6. Na faapefea ona agaʻigaʻi i luma le salalau atu o le tala lelei ina ua oo i le 1930-1939?

 ⁶ E ui i lea, e pei o o latou uso i le uluaʻi senituri, na amata e auauna faauuina a Ieova ona faatinoina ma le faatuatua atoatoa iā Ieova, le galuega na tofia ai i latou ma na faatasi lona agaga iā i latou. E oo ane pe ā ma le 1935, pe tusa ma le 56,000 tagata talaʻi na folafolaina upu moni o le Tusi Paia i atunuu e 115. E ui ina tele galuega na faatinoina, ae o loo totoe pea le mau galuega.

7. (a) O le ā le luʻitau fou na fesagaʻia e Kerisiano faauuina? (e) O le ā le tele ua oo atu i ai le galuega o le aoaoina mai o tagata, ona o le lagolagosua a “isi mamoe”?

⁷ Ona tulaʻi mai lea o se isi luʻitau ina ua maua se malamalamaga atili e uiga i “le motu o tagata e toʻatele” o loo taʻua i le Faaaliga 7:9, faatasi ai ma se faamoemoe o se fesoasoani mo na Kerisiano galulue mamafa. Na tatau ona aoaoina mai i “atu nuu uma, ma aiga, ma nuu, ma gagana eseese,” se motu o tagata e lē mafaitaulia o “isi mamoe,” o tagata talitonu e faamoemoe e soifua i le lalolagi. (Ioane 10:16) Latou te ‘auauna iā Ieova i le ao ma le pō.’ (Faaaliga 7:15) O lona uiga e latou te fesoasoani i le galuega talaʻi ma le aʻoaʻoina o isi. (Isaia 61:5) Na faagaeetia Kerisiano faauuina i lo latou vaaia o le faatoʻateleina o tagata talaʻi, mai le faitau afe e oo atu i le faitau miliona. I le 2003, o se tumutumuga fou e 6,429,351 na auai i le galuega talaʻi ma o le toʻatele o i latou o le motu o tagata e toʻatele. * E talisapaia e Kerisiano faauuina lenei fesoasoani, ma e talisapaia foʻi e isi mamoe le faaeaga e lagolagosua ai i o latou uso faauuina.—Mataio 25:34-40.

8. O le ā le auala na tali atu ai Molimau a Ieova i omiga ogaoga na iai, a o faagasolo le taua lona lua a le lalolagi?

⁸ Ina ua toe ali aʻe ane le vasega e faaataina e le saito, na matuā tau faasaga i ai Satani. (Faaaliga 12:17) Na faapeʻī ana gaoioiga ina ua amata ona ali aʻe le motu o tagata e toʻatele? Na ogaoga ana sauāga! E lē taumatea na ia faapogaia osofaʻiga na faia i le lalolagi aoao faasaga i le tapuaʻiga moni, a o faagasolo le taua lona lua a le lalolagi! E mataʻutia omiga na fesagaʻia e Kerisiano i atunuu na fetauaʻi. E toʻatele uso ma tuafāfine pele na puapuagatia i sauāga mataʻutia, ma na maliliu nisi o i latou ona o lo latou faatuatua. E ui i lea, na latou ioe i upu a le faisalamo e faapea: “Ou te mitamita i le Atua ona o lana afioga; ou te faatuatua i le Atua; ou te lē fefe i se mea e faia e tagata iā te aʻu.” (Salamo 56:4; Mataio 10:28) Na tutumau mausalī Kerisiano faauuina ma isi mamoe, ona o le faamalosi mai o le agaga o Ieova. (2 Korinito 4:7) O le iʻuga, “ua tupu foʻi le afioga a le Atua.” (Galuega 6:7) Ina ua gāpā le taua i le 1939, e toʻa 72,475 Kerisiano faamaoni na lipotia le faia o so latou sao i le talaʻiga. Ae na faaalia e le lipoti e leʻi māeʻa o le tausaga lea na muta ai le taua i le 1945 e faapea, e toʻa 156,299 Molimau maelega na faasalalauina le tala lelei. Ioe, ua toʻilalopopo Satani!

9. O ā aʻoga fou na faasilasila a o faagasolo le Taua Lona Lua a le Lalolagi?

⁹ E manino mai, o tulaga vevesi o le taua lona lua a le lalolagi, e leʻi faapogaia ai ni masalosaloga i auauna a le Atua, pe faamata o le a faataunuuina le galuega talaʻi pe leai. O le mea moni, a o matuā aasa le taua i le 1943, na faasilasila ai ni aʻoga fou se lua. O le tasi o na aʻoga, lea o loo taʻua i le taimi nei o le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate, na fuafuaina e faia i faapotopotoga uma ina ia toleni ai Molimau taʻitoʻatasi i le talaʻiga ma le faia o soo. O le isi aʻoga, o  le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata o Kiliata, sa fuafua e toleni ai misionare o ē o le a galulue e atiina aʻe le galuega talaʻi i isi atunuu. Ioe, na nofosauni Kerisiano moni e faateleina a latou gaoioiga ina ua muta le taua.

10. Na faapefea ona faaalia le agaga maelega o tagata o Ieova i le 2003?

¹⁰ Maʻeu le tele o mea matagofie ua faataunuuina e na aʻoga! Ona o le toleniga i le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate, ua faaauau ai ona tofu sao tagata uma i le faataunuuga o le tofiga mataʻina a Iesu—o ē itiiti ma ē matutua, o mātua ma fanau, e oo foʻi i ē e lē atoatoa le malosi. (Salamo 148:12, 13; Ioelu 2:28, 29) I se fua faatatau i masina taʻitasi i le 2003, e toʻa 825,185 ē na faaalia se uiga faanatinati e ala i le auai atu i le auaunaga faapaeonia, i se tulaga faifai pea pe i se tulaga puupuu foʻi. I le tausaga lava lenā, e 1,234,796,477 itula na faaaluina e Molimau a Ieova e talanoa atu ai i isi e uiga i le tala lelei o le Malo. E mautinoa lava, o loo fiafia le finagalo o Ieova i le agaga maelega o ona tagata!

Oganuu i Atunuu Ese

11, 12. O ā faaaʻoaʻoga e faaalia ai talaaga lelei o misionare?

¹¹ I tausaga ua teʻa, e maoaʻe le talaaga ua faia e i latou na faauu mai i Kiliata, ma ē na faauu mai i le Aʻoga mo Toleniga i le Faiva lea e leʻi leva ona faavaeina. O se faaaʻoaʻoga i Pasili, e leʻi atoa le toʻa 400 o tagata talaʻi ina ua taunuu uluaʻi misionare i le 1945. O na misionare atoa foʻi ma misionare na ō atu mulimuli ane, na galulue mamafa faatasi ma uso maelega i Pasili ma ua matuā faamanuiaina e Ieova a latou taumafaiga. Maʻeu le faagaeetia mo ē o manatuaina pea na aso, pe a latou vaaia le tumutumuga fou e 607,362 na lipotia e Pasili i le 2003!

¹² Seʻi manatu foʻi i Iapani. A o leʻi faia le taua lona lua a le lalolagi, pe tusa ma le toʻaselau tagata talaʻi o le Malo na iai i inā. Ina ua fai le taua, na faaitiitia lo latou faitau aofaʻi ona o sauāga ogaoga, ma ina ua muta le taua, na toʻaitiiti Molimau na soifua pea o ē na malolosi faaleagaga. (Faataoto 14:32) E lē taumatea na olioli na tagata toʻalaiti faamaoni i le 1949, ina ua latou faafeiloaʻia uluaʻi misionare e toʻa 13 o ē na toleniina i Kiliata. Na vave ona māfana atu le ʻaumisionare i uso Iapani ona o le maelega ma le talimālō o uso i inā. I le 2003, ua sili atu i le 50 tausaga talu mai lenā taimi, na lipotia ai e Iapani le aofaʻi o tagata talaʻi e toʻa 217,508! Ioe, e sosia faamanuiaga ua aao i ai Ieova mo ona tagata i lenā atunuu. E faapena foʻi lipoti mai le tele o isi atunuu. O i latou o loo mafai ona talaʻi i oganuu ese, ua telē so latou sao i le faasalalauina atu o le tala lelei, ma o le iʻuga, i le 2003 ua salalau atu ai le galuega talaʻi i atunuu, motu ma teritori e 235 i le lalolagi aoao. Ioe, ua ō mai le motu o tagata e toʻatele “mai atu nuu uma.”

“Mai . . . Aiga, ma Nuu, ma Gagana Eseese”

13, 14. Na faapefea ona faaalia e Ieova le tāua o le talaʻia o le tala lelei i “gagana eseese”?

¹³ O le uluaʻi vavega na lipotia ina ua faauuina le ʻausoo i le agaga paia i le Penetekoso 33 T.A., o le tautatala atu lea i gagana eseese i tagata e toʻatele o loo aofaga potopoto ai. O ē uma na faalogologo, na ono tautatala i se gagana na lausilafia e tagata, atonu o le faa-Eleni. Ona o i latou o tagata e “matataʻu i le Atua,” e lē taumatea na latou malamalama foʻi i sauniga faalelotu e faia i le malumalu i le gagana Eperu. Peitaʻi, na matuā faaosofia lo latou uaʻi atu, ina ua latou faalogo i le tala lelei i le gagana na latou soifua aʻe ai.—Galuega 2:5, 7-12.

¹⁴ E tele foʻi gagana o loo faaaogā i le galuega talaʻi i aso nei. Na valoia mai e faapea, e lē gata  o le a ō mai le motu o tagata e toʻatele mai atunuu, ae o le a ō mai foʻi mai “aiga, ma nuu, ma gagana eseese.” Ina ia ōgatusa ma lenei tulaga, na valoia e Ieova e ala iā Sakaria e faapea: “E tago atu ai tagata e toʻatinoagafulu ai gagana uma o nuu ese; latou te tago atu lava i le pito ofu o le sa Iutā ma faapea atu, Tatou te ō ma outou; auā ua matou faalogo, o loo iā te outou le Atua.” (Sakaria 8:23) E ui lava ua lē toe iai i Molimau a Ieova le meaalofa o le tautatala faavavega i gagana, ae ua latou iloaina le tāua o le aʻoaʻo atu i gagana e malamalama ai tagata.

15, 16. Na faapefea ona faafetaiaʻia e misionare ma isi tagata, le luʻitau e talaʻi i gagana a atunuu o loo latou auauna ai?

¹⁵ E moni, e itiiti lava gagana i aso nei o loo tautatala ai le toʻatele o tagata, e pei o le gagana Peretania, Falani ma le Sipaniolo. E ui i lea, o ē ua tuua o latou atunuu ina ia auauna i isi atunuu, latou te taumafai e aʻoaʻoina le gagana a na atunuu, ina ia mafai ona maua le tala lelei e i latou “ua saunia i le ola faavavau.” (Galuega 13:48) E mafai ona faigatā lenā tulaga. Ina ua manaʻomia e uso i Tuvalu i le Pasefika i Saute ni lomiga i la latou gagana, na faafetaiaʻia e se tasi o misionare lenā luʻitau. Talu ai sa leai se lomifefiloi a lenā motu, na amata ai ona ia faamaumauina i lalo upu faa-Tuvalu. Mulimuli ane, na lomiaina le tusi E Mafai ona E Ola e Faavavau i Parataiso i Le Lalolagi * i le gagana Tuvalu. Ina ua taunuu misionare i Curaçao, e leai ni lomiga faale-Tusi Paia na iai ma na leai foʻi se lomifefiloi i le gagana masani, o le Papiamento. Na feteenaʻi foʻi le tele o manatu i le auala e tusia ai le gagana. E ui i lea, a o leʻi atoa tausaga e lua talu ona taunuu uluaʻi misionare, na lomia ai le uluaʻi sāvali faale-Tusi Paia i lenā gagana. I aso nei, o le Papiamento o se tasi lenā o gagana mai gagana e 133, o loo lomia faatasi ai Le Olomatamata i le taimi e tasi ma le faa-Peretania.

¹⁶ I Namibia, e leʻi maua e uluaʻi misionare se Molimau i inā e fesoasoani iā i latou e faaliliu. E lē gata i lea, o se tasi o gagana a le atunuu lenā o le gagana Nama, e leʻi maua ai faaupuga masani e faaaogā i a tatou lomiga, e pei o le “lelei atoatoa.” Na faapea mai se misionare: “E masani ona ou faaaogāina faiaʻoga o ē o loo suʻesuʻeina le Tusi Paia, e fesoasoani i le faaliliuga o lomiga. Ona e itiiti so latou silafia o le upu moni, na tatau ona matou nonofo faatasi i lalo ina ia faamautinoa ua saʻo fuaiupu taʻitasi.” E ui i lea, na mulimuli ane faaliliuina le sāvali Olaga i se Lalolagi Fou, i gagana e fā a Namibia. I aso nei, o loo lomiaina e lē aunoa Le Olomatamata i le gagana Kwanyama ma le Ndonga.

17, 18. O ā ni luʻitau o loo taulimaina i Mekisikō ma isi atunuu?

¹⁷ O le faa-Sipaniolo o le gagana autū i Mekisikō. Peitaʻi, e tele gagana na iai a o leʻi taunuu ane tagata Sipaniolo, ma o loo faaauau pea ona faaaogā nisi o na gagana. O lea la, e fitu gagana a Mekisikō o loo lomia ai lomiga a Molimau a  Ieova, atoa foʻi ma le gagana e faaaogā ai tāga mo tagata logonoa i inā. O le Faiva o le Malo i le gagana Maya, o le uluaʻi lomiga lenā sa lomia i masina taʻitasi i se gagana a tagata Amerika Initia. O le mea moni, e faitau afe tagata Maya, Aztec ma isi foʻi ituaiga, o loo aofia ai i tagata talaʻi o le Malo e toʻa 572,530 i Mekisikō.

¹⁸ Talu ai nei lava, e faitau miliona tagata ua sosola atu i isi atunuu e avea ma tagata sulufaʻi, po o le faimalaga atu foʻi ona o tulaga tau tamaoaiga. O le iʻuga, o le uluaʻi taimi lenei ua tele ai atunuu e iai a latou oganuu e nonofo ai tagata o loo tautatala i isi gagana. Ua faafetaiaʻia foʻi e Molimau a Ieova lenā luʻitau. O se faaaʻoaʻoga, i Italia, o loo iai faapotopotoga ma vaega e 22 e tautatala i gagana e ese mai le faa-Italia. Ina ia fesoasoani i uso e talaʻi i tagata e ese a latou gagana, na faatulaga i se taimi e leʻi leva atu ni vasega ina ia aʻoaʻoina ai gagana e 16, e aofia ai le gagana faa-Italia e faaaogā ai tāga mo ē logonoa. I le tele o isi atunuu, o loo taumafai foʻi Molimau a Ieova ina ia talaʻi atu i le toʻatele o tagata mai isi atunuu o loo nonofo i o latou atunuu. Ioe, ona o le fesoasoani a Ieova, ua ō mai ai le motu o tagata e toʻatele mai le tele o gagana eseese.

“I le Lalolagi Uma Lava”

19, 20. O ā upu a Paulo o loo faataunuuina i se auala matilatila i aso nei? Ia faamatala.

¹⁹ Na tusi le aposetolo o Paulo i le uluaʻi senituri e faapea: “Ua latou lē faalogo mai ea? E moni, ua oo lo latou leo i le lalolagi uma lava, o a latou upu foʻi i tuluʻiga o le atu laulau.” (Roma 10:18) Afai na taunuu na upu i le uluaʻi senituri, o lona uiga, ua sili atu lona faataunuuga i o tatou aso! E faitau miliona tagata—atonu o se aofaʻi e sili atu na i lo se isi lava taimi i le talafaasolopito—o ē ua faapea mai: “Ou te faafetai iā Ieova i aso uma lava; e lē aunoa ona viiga i loʻu gutu.”—Salamo 34:1.

²⁰ E lē gata i lea, e lē o faasolo ina telegese le galuega. O loo faaauau pea ona faatoʻateleina tagata talaʻi o le Malo. O loo faateleina foʻi itula latou te faaaluina i le galuega talaʻi. E faitau miliona toe asiga ma e faitau selau afe suʻesuʻega faale-Tusi Paia o loo faia. O loo faaauau foʻi ona maua tagata fou o ē fiafia. I le tausaga ua teʻa, na iai se tumutumuga fou e toʻa 16,097,622 o ē na auai i le Faamanatuina o le maliu o Iesu. E manino mai la, o loo tele pea galuega o totoe. Tau ina ia faaauau pea ona tatou faaaʻoaʻo atu i le faamaoni lē maluelue, o o tatou uso o ē na onosaia sauāga ogaoga. Seʻi o tatou faaalia le agaga maelega lea na i o tatou uso, o ē na galulue ma le fitā i le auaunaga a Ieova talu mai le 1919. Seʻi o tatou faapea atu e tusa ai ma upu a le faisalamo: “Ia vivii atu iā Ioa o mea uma lava e mānava. Ia outou vivii atu iā Ioa.”—Salamo 150:6.

[Faamatalaga pito i lalo]

Pe e Mafai Ona E Faamatalaina?

• O ā laasaga na amata ona faatinoina e uso i le 1919, ma aiseā na avea ai lenā tulaga o se luʻitau?

• O ai na aoaoina mai ina ia lagolagoina le galuega talaʻi?

• O ā galuega ua faataunuuina e misionare ma isi o ē e auauna i atunuu ese?

• O ā faamaoniga e mafai ona e taʻua e faaalia ai o loo faamanuiaina e Ieova galuega a ona tagata i aso nei?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

 [Siata i le itulau 18-21]

LIPOTI O LE TAUSAGA FAALEAUAUNAGA O LE 2003 A MOLIMAU A IEOVA I LE LALOLAGI AOAO

 (Tagaʻi i le lomiga)

[Ata i le itulau 14, 15]

O vesiga o le taua lona lua a le lalolagi, e leʻi faapogaia ai Kerisiano e masalosalo pe talaʻiina le tala lelei pe leai

[Faamatalaga i Ata]

Pā o le pomu: U.S. Navy photo; isi: U.S. Coast Guard photo

[Ata i le itulau 16, 17]

E ō mai le motu o tagata e toʻatele, mai ituaiga ma gagana eseese