Pe E te Faatusatusa Oe i Isi?

O AI o i tatou e leʻi feiloaʻi atu i se tasi e aulelei atu na i lo i tatou, e foliga e sili ona taʻutaʻua, vave ona malamalama i mea, po o le lelei foʻi o ona togi i le aʻoga? Atonu e sili atu ona lelei le soifua mālōlōina o isi, lelei a latou galuega, taulau manuia pe tele foʻi a latou uō. E tele a latou meafaitino, tele tupe, taavale fou pe atonu foʻi e sili atu lo latou fiafia. O le taʻua o na mea, pe tatou te faatusatusa ai i tatou i isi? Aiseā e manaʻo ai se Kerisiano e ʻalofia na mea? Ae pe tatou te fiafia pe a lē faatusatusaina i tatou i isi?

O Māfuaaga e Ono e Faatusatusa ai Tatou i Isi

O se tasi o māfuaaga e faatusatusa ai e nisi tagata i latou i isi, ina ia faaleleia ai o latou lagona iā i latou lava. E masani ona fiafia tagata e iloa o loo latou taulau manuia e pei o a latou aumea. O se isi māfuaaga, e faaitiitia ai le lē mautinoa e uiga iā i tatou lava, ma malamalama i mea e mafai ona tatou faia, ma mea e lē mafai ona tatou faia. Ua tatou mātauina mea ua maua e isi. Pe afai e pei i latou o i tatou i le tele o auala, ma faataunuu le tele o mea, tatou te ono lagona ai ua mafai ona tatou faia mea pei o i latou.

E masani ona faia faatusatusaga i tagata o le ituaiga e tasi, e tutusa le matutua, tutusa tulaga, ma e iloa e le isi le tasi. E seāseā lava ona tatou faatusatusaina i tatou i se tasi e matuā ese lava mai iā i tatou. O se faataʻitaʻiga faigofie, e lē taitai faatusatusa e se teine aʻoga o ia i se tamaʻitaʻi tausala, ma e lē taitai foʻi ona faatusatusa e se tamaʻitaʻi tausala o ia i se teine aʻoga.

O ā mea tatou te faia ai faatusatusaga? E so o se meafaitino, po o se uiga e manatu i ai e tāua i le vaipanoa, o se faaaʻoaʻoga atonu e faatusatusa i le atamai, lalelei, tamaoaiga, ma laʻei. Ae peitaʻi, e masani ona tatou faia faatusatusaga i mea tatou te fiafia i ai. Atonu o le a tatou lē fuā ona o le tele o faailoga o tusi e faaputuina e se tasi, seʻi vaganā tatou te fiafia i le faaputuina o faailoga.

O le faia o faatusatusaga, e faatupu ai ni  lagona eseese, mai le fiafia i le lotovaivai, ma mai le fia faataʻitaʻi e oo i le atuatuvale po o le ita i lenā tagata. O nisi o nei lagona e afāina ai, ma e lē talafeagai i se Kerisiano.

Faatusatusa Ona o le Fia Sili

O le toʻatele o ē taumafai e fia avea ma ē manumalo i se faatusatusaga, ua faaalia ai le fia sili. E latou te mananaʻo ia sili atu i latou i lo o isi, ma e lē faamalieina seʻi vaganā ua latou iloa, ua sili atu ona lelei i latou. E lē lelei ona faifai mea faatasi ma i latou na, ma e faigatā ona faauō atu i ai. E lē gata e lē loto maulalo na tagata, ae latou te lē faatatauina foʻi le fautuaga a le Tusi Paia e uiga i le alofa i tagata, auā o latou uiga na, e faigofie ai ona lagona e isi, e faatauvaa i latou ma lagona ai le māsiasi.—Mataio 18:1-5; Ioane 13:34, 35.

O le faia o tagata i se auala e lagona ai o i latou e faatauvaa, e afāina ai i latou. E tusa ma le faamatalaga a se tasi tusitala, “o le a sili atu ona tatou tigā pe a lē taulau, ma pe a foliga mai ua maua e tagata e tutusa o tatou tulaga mea ia o loo tatou mananaʻo i ai.” O se agaga fia faatavā, e māfua ai le fuā, ita, ma le lē fiafia i se tasi ona o mea ua ia maua, le tamaoaiga, tulaga, talaaga, ma isi mea lelei. E iʻu ina atili ai ona fia faatavā. E taʻusalaina la e le Tusi Paia le “felosiaʻi.”—Kalatia 5:26.

O tagata fuā, e taumafai e faaleleia o latou lagona iā i latou lava, e ala i le faitioina o mea lelei ua faia e isi. O na lagona, atonu e lē o se mea telē, ae afai e lē amanaʻia ma taofia, e mafai ona avea o se mea sesē matuiā. Seʻi o tatou talanoaina ni tala o le Tusi Paia se lua na aofia ai le fuā.

A o aumau Isaako i Filisitia, na faamanuiaina o ia i “lafu mamoe, ma lafu povi, ma auauna e toʻatele; na matauʻa foʻi Filisitia iā te ia.” Na latou tatanu i vaieli na eli e le tamā o Isaako, o Aperaamo, ma faatonuina e lo latou tupu Isaako ina ia alu ese. (Kenese 26:1-3, 12-16) O lo latou matauʻa na faaalia i le lotovale ma na afāina ai. Sa lē fiafia i latou ona o le taulau manuia o Isaako.

I senituri mulimuli ane, na lauiloa ai Tavita i le tafā o taua. Na viiviia e fafine Isaraelu o ē na pepese ona manumalo: “Ua fasia e Saulo ana toʻaafe, a o Tavita ana sefulu o afe.” E ui lava o lea na viiviia o ia, ae na manatu Saulo, o lenā faatusatusaga ua tuuina ai o ia i se tulaga maulalo, ma o lea na māfua ai loa le fuā i lona loto. Na faaauau pea ona ita o ia iā Tavita. Na oo lava i lona faia o ni taumafaiga e fasiotia ai Tavita. Pagā le leaga o le mea e mapuna mai ona o le fuā!—1 Samuelu 18:6-11.

O lea, pe afai tatou te faatusatusaina i tatou i isi, i lo latou taulau manuia, e faaoso ai le matauʻa po o le felosiaʻi. Ia faaeteete! O nei faalogona e sesē, ma e lē tusa ma le finagalo o le Atua. Peitaʻi, a o leʻi iloiloina le auala e teena ai na uiga, seʻi o tatou talanoaina se isi māfuaaga o le faia o faatusatusaga.

Iloiloina o Oe Lava Ina ia Fiafia Ai

‘Po o aʻu o se tasi e atamai, aulelei, agavaa, ola mālōlōina lelei, faaaloalogia e isi ma fiafia i ai tagata? O le ā le tele?’ E lē taitai ona tatou tutū i luma o se faata ma fesili atu i ai i nei fesili. Ae e tusa ai ma se tasi tusitala, “e masani ona lāgā na fesili ma maua mai ai tali e lē faamalieina ai.” O se tasi e lē mautinoa i mea e mafai ona ia ausia, e ono manatunatu i nei mea e aunoa ma ni lagona feluʻiaʻi pe fuā foʻi. O loo iloilo o ia lava. E leai se mea e sesē ai lenā tulaga. O lea, o le auala saʻo e faia ai lenei mea, o le lē faatusatusaina lea o i tatou i isi.

E eseese uma lava o tatou tomai, e  faalagolago i vala eseese. E masani ona iai nisi o ē foliga mai e sili ona lelei mea latou te faia na i lo i tatou. O lea la, na i lo le mātauina ma le fuā o i latou, e ao ona tatou faatusatusa mea tatou te faia e fesootaʻi atu ma tapulaa a le Atua, ma e mautinoa o tapulaa o le mea saʻo ma lelei. E fiafia le finagalo o Ieova iā i tatou uma. E na te lē faatusatusaina i tatou i se isi. Na fautuaina e Paulo: “Ia taʻitoʻatasi ma faamasino i lana lava galuega, ona iā te ia lea o se mea e mitamita ai iā te ia lava, a e lē o se tasi.”—Kalatia 6:4.

Teena le Matauʻa

Talu ai e lē lelei atoatoa tagata uma, e manaʻomia ai ni taumafaiga faifai pea e teena le matauʻa. Ua taʻua i le Tusi Paia se tasi mea e ao ona iloa: “Ia tausolomua ona ava o le tasi i le tasi,” peitaʻi e faigatā ona faia faapea. Na iloa lelei e Paulo ona faanaunauga agasala ma ina ia tau faasaga i ai, e ao ona ia ‘faatoʻilaloina lona tino, ma fai ai ma pologa.’ (Roma 12:10; 1 Korinito 9:27) Iā i tatou, e ono uiga i le teena o mafaufauga fia sili, ae suia i manatu e atiina aʻe ai. E ao ona tatou tatalo iā Ieova e fesoasoani iā i tatou ina ia “aua le faasili le manatu o se tasi i le mea ua tatau ona manatu ai.”—Roma 12:3.

E fesoasoani foʻi le suʻesuʻeina o le Tusi Paia ma le manatunatu loloto i ai. O se faaaʻoaʻoga, ia mafaufau i le parataiso ua folafola mai e le Atua. O le a tatou maua ai le fiafia, soifua mālōlōina lelei, anoanoaʻi o taumafa, lelei fale e nonofo ai ma maua galuega faamalieloto. (Salamo 46:8, 9; 72:7, 8, 16; Isaia 65:21-23) Po o le a lagona ai e se tasi le fia faatavā? E leai. O le a leai se māfuaaga mo le faia faapena. E moni, e lē o faamatala e Ieova mea uma pe faapei le olaga o le a iai, ae e lē taumatea, o le a maua e tagata uma le fiafia ma tomai. Atonu e suʻesuʻeina e se tasi fetu, a o lē tasi na te faia ni ie mananaia. Aiseā la o le a fuā ai fua le tasi i le isi? O gaoioiga a a tatou uō, o le a uunaʻia ai i tatou e faia mea faapena na i lo le fuā. O le a lē toe iai na faalogona fuā.

Pe afai o le ituaiga o olaga lea o tatou moomoo i ai, aiseā e lē taumafai ai e atiina aʻe lea uiga i le taimi nei? Ua tatou olioli i le parataiso faaleagaga, ma ua saʻoloto mai le tele o faafitauli o le lalolagi. Talu ai o le a leai se agaga faatavā i le lalolagi fou a le Atua, ua tatau ai la ona ʻalofia i le taimi nei.

O lea, pe e sesē le faatusatusa o i tatou i isi? Pe e iai ni taimi e talafeagai ai lo tatou faia faapea?

Faatusatusaga Talafeagai

O le tele o faatusatusaga, e faatupu ai le ita po o le loto vaivai, ae e maua ai foʻi ni iʻuga lelei. E tusa ma lenei mataupu, na fautua mai Paulo: “Ia faaaʻoaʻo i ē ua maua i le faatuatua ma le onosai mea na folafolaina.” (Eperu 6:12) O le taumafai e atiina aʻe uiga e pei o auauna faamaoni a Ieova i aso anamua, e mafai ona aogā. E moni, e ono manaʻomia ai ni faatusatusaga. Peitaʻi, e fesoasoani lea iā i tatou e iloa ai ni tagata lelei e mafai ona tatou faaaʻoaʻo i ai, ma vala e manaʻomia ona faaleleia.

Seʻi manatu iā Ionatana. Tatou te ono  manatu, sa iai se māfuaaga e fuā ai. O le avea ma ulumatua a le tupu o Isaraelu o Saulo, na ono faatalitalia ai e Ionatana le avea o ia ma tupu, peitaʻi na filifilia e Ieova Tavita, o se tane e 30 tausaga e laʻitiiti ai iā te ia. E leʻi ita o ia, ae na faaleuō Ionatana, ma lagolagoina Tavita le tupu filifilia a Ieova. O Ionatana, o ia moni o se tagata faaleagaga. (1 Samuelu 19:1-4) E leʻi pei o ia o lona tamā, o lē na vaai iā Tavita o lona fili, na iloa e Ionatana o loo taʻitaʻia e Ieova nei mea, ma na ia gauaʻi i Lona finagalo; e na te leʻi faatusatusaina o ia iā Tavita, e ala i le fesili, “Aiseā ua filifilia ai Tavita ae lē o aʻu?”

E lē tatau ona manatu Kerisiano, o loo taumafai nisi ina ia sili atu ona lelei na i lo i tatou. E lē o se mea talafeagai le feluʻiaʻi. Ua mātauina Kerisiano taʻumatuaina e ala i lo latou lagolagosua, autasi, ma le alofa ae lē o le faatavā. Ua faapea mai se alii e suafa iā Francesco Alberoni: “O le alofa e aveesea ai le fuā. Pe afai tatou te alolofa i se tasi, tatou te mananaʻo i le mea lelei mo ia, ma tatou te olioli pe a taulau manuia ma fiafia o ia.” O lea la, pe a maua se faaeaga o se tasi i le faapotopotoga, o se mea lelei pe a fiafia faatasi. O le mea lenā na faia e Ionatana. I le pei o ia, o le a tauia i tatou pe afai tatou te lagolagosua i ē o auauna ma le faamaoni i le faalapotopotoga a Ieova.

Ua talafeagai ona mātaulia faaaʻoaʻoga lelei ua faataatitia e nisi Kerisiano. O le faia o faatusatusaga talafeagai ma i latou, e faagaeetia ai i tatou e faaaʻoaʻo i lo latou faatuatua. (Eperu 13:7) Ae afai tatou te lē faaeteete, e mafai ona avea lo tatou taumafai ia pei o i latou, o ni faiga faatauvā. Afai tatou te lagona ua faatoʻilaloina i tatou e se tasi na tatou viiviia, ma taumafai e taʻufaatauvaaina, pe faitioina o ia, o le taumafai la ia pei o ia, o le a iʻu ai i le lotovale.

E leai se tagata agasala e mafai ona avea ma faaaʻoaʻoga lelei atoatoa. O lea, ua taʻua i le Tusi Paia: “Ia faaaʻoaʻo outou i le Atua, faapei o le fanau pele.” E lē gata i lea, “na tigāina Keriso lava mo outou, ua tuuina mai ai e ia le faaaʻoaʻo mo outou, ina ia outou mulimuli atu i ona tulagāaao.” (Efeso 5:1, 2; 1 Peteru 2:21) E ao ona tatou faaaʻoaʻo i uiga o Ieova ma Iesu, o le alofa, māfana, tigā alofa ma le faamaulalo. E ao foʻi ona tatou faatusatusa i tatou i o la uiga, fuafuaga, ma auala e faia ai mea. O na faatusatusaga e mafai ona faaʻoaina ai o tatou olaga, saunia taʻiala mautinoa, malupuipuia ma saogalemu, ma fesoasoani ai iā i tatou, ina ia avea o ni tane ma ni fafine Kerisiano taʻumatuaina. (Efeso 4:13) Afai tatou te uaʻi atu i le faia o le mea sili e faataʻitaʻi ai iā laʻua faaaʻoaʻoga sili, e mautinoa lava, o le a tatou lē faatusatusa ai i tatou i isi.

[Ata i le itulau 29]

Na matauʻa le tupu o Saulo iā Tavita

[Ata i le itulau 31]

E leʻi manatu Ionatana i le talavou o Tavita o sona fili