O Loo Ola le Afioga a Ieova

Manatu Tāua Mai le Tusi e Lua a Samuelu

PO O le iloaina ea o le silisili ese o Ieova e manaʻomia ai lo tatou usiusitai atoatoa? Pe e faia e le tagata faamaoni i taimi uma le mea e saʻo i le silasila a le Atua? O le ā le ituaiga tagata o loo manatu le Atua e “tatau ma lona finagalo”? (1 Samuelu 13:14) O loo aumai i le tusi e Lua a Samuelu tali e faamalieina ai i nei fesili.

Na tusia e Kato ma Natano le tusi e Lua a Samuelu, o perofeta nei sa vavalalata ma le tupu o Tavita i Isaraelu anamua. * Na māeʻa tusia le tusi pe tusa o le 1040 T.L.M., agaʻi atu i le faaiʻuga o le 40 tausaga o le nofoaiga tautupu a Tavita, ma o le tele lava o le tusi e faatatau atu iā Tavita ma le la faiā ma Ieova. O nei faamatalaga e faagaeetia ai, o loo faaalia ai le auala na avea ai se nuu na fevaevaeaʻi i taua ma malo e autasi i le manuia i le taʻitaʻiga a se tupu malosi. O nei tala e faagaeetia ai ua faatumulia i lagona faaletagata ua faamatalaina ai le malolosi o faalogona.

UA “TUPU PEA LAVA LE MAMALU” O TAVITA

(2 Samuelu 1:1–10:19)

O uiga faaalia o Tavita i le tala e uiga i le maliliu o Saulo ma Ionatana, na iloa ai ona faalogona e faatatau iā i laʻua ma ona lagona e faatatau iā Ieova. I Heperona, na tofia ai Tavita e fai ma tupu i le ituaiga o Iuta. Na avea Isoposeta le atalii o Saulo ma tupu i le isi vaega uma o Isaraelu. Ua “tupu pea lava le mamalu,” o Tavita ma pe tusa o le fitu ma le ʻafa tausaga mulimuli ane ai, na avea ai o ia ma tupu iā Isaraelu atoa.—2 Samuelu 5:10.

Na faoa e Tavita Ierusalema mai tagata sā Iepusē ma avea ai ma laumua o lona malo. O lana taumafaiga muamua lava e avatu le atolaau o le feagaiga i Ierusalema na oo ai i ni mala. Ae peitaʻi, o lana taumafaiga lona lua, na taulau manuia ma siva ai o ia i le olioli. Na faia e Ieova se feagaiga ma Tavita mo se malo. Na faatoʻilalo e Tavita ona fili a o faaauau pea ona faatasi le Atua ma ia.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

2:18—Aiseā na taʻua ai Ioapo ma ona uso e toʻalua o fanau tama e toʻatolu a Seruia? I tusitusiga Eperu, e masani lava ona iloa talaaga o gafa mai le gafa o le tamā. Atonu na maliu le tane a Seruia a o talavou lava, ia po o le manatu foʻi i ai e lē talafeagai ona faaaofia o ia i Tusitusiga Paia. E talafeagai ona faaaofia ai Seruia i faamaumauga ona o ia o le tuafafine o Tavita po o le ʻafa tuafafine foʻi. (1 Nofoaiga a Tupu 2:15, 16) E na o le pau le faamaumauga o le tamā o le ʻauuso e toʻatolu lenei e fesootaʻi atu i lona falelauasiga i Peteleema.—2 Samuelu 2:32.

3:29—O le ā le uiga o “sē toonaʻi i le tootoo”? O le tulaga masani lava o fafine o le lalagaina lea o ie. O lea la, o lenei faaupuga e mafai ona faasino atu i se tane ua lē o malosi  lelei mo gaoioiga e pei o le auai i taua ma ua ia taliaina le faia o galuega e masani ona fai e fafine.

5:1, 2—O le ā le umi na tagatavaleina ai Isoposeta ae avea loa Tavita ma tupu i Isaraelu atoa? E foliga mai e talafeagai ona faapea atu e leʻi umi lava ona maliu Saulo ae amata loa le pulega tautupu e lua tausaga a Isoposeta, pe tusa o le taimi foʻi lea na amata ai ona avea Tavita ma tupu i Heperona. Na pulea e Tavita Iuta mai Heperona mo le fitu ma le ʻafa tausaga. O le taimi lava na avea ai Tavita ma tupu i Isaraelu atoa, na siitia atu ai loa lona laumua i Ierusalema. O lona uiga la, pe tusa e lima tausaga ina ua tuanaʻi le maliu o Isoposeta faatoʻā avea Tavita ma tupu i Isaraelu atoa.—2 Samuelu 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.

8:2—E toʻafia tagata Moapi na fasiotia i la latou fetauaʻiga ma Isaraelu? E foliga mai na maua le aofaʻiga e ala i le fuaina, na i lo le faitauina. E foliga mai na faataatitia e Tavita tagata Moapi e sootauʻau i se laina. Ona ia fua lea o le umi i se maea po o se manoa. E foliga mai, e lua laina na fuaina, po o le lua vaetolu o tagata Moapi, na fasiotia, ae o le laina e tasi na fuaina, po o le tasi vaetolu o i latou, na faasaoina.

Lesona mo i Tatou:

2:1; 5:19, 23. Na fesili atu Tavita iā Ieova a o leʻi nofoia e ia Heperona ma a o leʻi alu atu foʻi e tau ma ona fili. E tatau foʻi ona tatou saʻilia le taʻitaʻiga a Ieova a o leʻi faia ni a tatou filifiliga e aafia ai lo tatou itu faaleagaga.

3:26-30. O le taui ma sui e oo ai i ni iʻuga leaga.—Roma 12:17-19.

3:31-34; 4:9-12. O se faataʻitaʻiga lelei na faia e Tavita o le lē faia lea o se taui ma sui, ma lona lē faaalia o ni uiga ita.

5:12. E lē tatau ona galo o lea ua aʻoaʻoina i tatou e Ieova i ona ala, ma mafai ai ona iai se faiā lelei ma ia.

6:1-7. E ui lava sa lelei faanaunauga o Tavita ae o lona taumafai e avatu le Atolaau i le fata faataavalevale, sa lē usitaia ai le faatonuga a le Atua ma oo ai i tulaga faanoanoa. (Esoto 25:13, 14; Numera 4:15, 19; 7:7-9) O le tago atu o Usa e taofi le Atolaau, e faaalia ai foʻi e lē avea faanaunauga lelei ma mea e suia ai mea e faafinagaloina e le Atua.

6:8, 9. Ina ua tulaʻi se tulaga faigatā, na muamua lava tigā Tavita, ona ia fefe lea—atonu ua oo ai lava ina ia tuuaʻia Ieova mo le mala ua tupu. E ao ona tatou faaeteete aua tatou te tuuaʻia Ieova mo faafitauli e māfua ona o le lē manatu mamafa i ana tulafono.

7:18, 22, 23, 26. O le loto maulalo o Tavita, le tuutoina atoatoa atu iā Ieova, ma le naunau e faasilisilia le suafa o le Atua o ni uiga ia e tatau ona tatou faataʻitaʻi i ai.

8:2. Ua faataunuuina le valoaga na fofogaina mai pe tusa o le 400 tausaga muamua atu. (Numera 24:17) E taunuu lava afioga a Ieova.

9:1, 6, 7. Na tausia pea e Tavita lana folafolaga. E ao foʻi ona tatou taumafai e fai mea ua tatou tautō e fai.

NA FAATUPU E IEOVA MALA FAASAGA I LĒ NA IA FAAUUINA

(2 Samuelu 11:1–20:26)

“O loo faapea ona fetalai mai o Ieova, Faauta, o le a aʻu faatupu le leaga iā te oe ai lou lava aiga; ou te ave au avā i ou luma, ma ou avatu ai i le tasi tagata, e moe o ia ma au avā i le mumū o lenā lā.” (2 Samuelu 12:11) O le ā le māfuaaga mo lenei faasilasilaga? O le agasala a Tavita ma Patesepa. E ui ua faamagaloina Tavita ina ua salamō, ae na te leʻi ʻalofia ai āuga o lana agasala.

Muamua na oti le tama lea na fanau mai e Patesepa. Ona sosoo lea ma le toso faamalosi o le afafine taupou o Tavita o Tamara e lona ʻafa tuagane o Amanono. Ona fasiotia lea e lona tuagane o Apisaloma ia Amanono ona o le fia tauimasui. Na faufau leaga Apisaloma i lona tamā ma folafola atu lona avea ma tupu i Heperona. Na faamalosia ona sola ese Tavita mai Ierusalema. Na faia e Apisaloma faiga aiga ma palake e toʻa sefulu a lona tamā lea na tuu e vaaia le fale. Faatoʻā toe foʻi ane Tavita i lona tulaga tautupu ina ua fasiotia Apisaloma. Na  iʻu le fouvalega a le tagata sā Peniaminā o Sepa i lona oti.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

14:7—O le ā ua faaataina e le faaupuga “laʻu malala ola”? O le ola o malala o loo fāifai mālie ona mū e faaaogā e fai ma sui o se suli o loo soifua pea.

19:29—Aiseā na tali atu ai Tavita i le auala na ia faia ai i le faamalamalamaga na faia e Mefiposeta? Ina ua faalogo atu Tavita iā Mefiposeta, atonu na ia iloa ai ua ia sesē i le taliaina o upu a Sipa ia sa foliga mai e saʻo. (2 Samuelu16:1-4; 19:24-28) E foliga mai na ita tele Tavita i lenei mea, ma e leʻi manaʻo e toe faalogo atu i se tala e uiga i le mea na tupu.

Lesona mo i Tatou:

11:2-15. O faamaumauga faamaoni o agasala a Tavita ua faamaonia ai le mea moni faapea, o le Tusi Paia o le Afioga faagaeeina a le Atua.

11:16-27. Pe a tatou faia se agasala matuiā, e lē tatau ona tatou taumafai e ufiufi e pei ona sa faia e Tavita. Na i lo le faia o lenā tulaga, e ao ona tatou faailoa a tatou agasala iā Ieova ma saʻilia se fesoasoani mai toeaina o le faapotopotoga.—Faataoto 28:13; Iakopo 5:13-16.

12:1-14. Na faataatia e Natano se faaaʻoaʻoga lelei mo toeaina tofia i le faapotopotoga. E latou te fesoasoani iā i latou ua agasala e faasaʻo o latou ala. E tatau i toeaina ona faia ma le atamai lenei tiute tauave.

12:15-23. O le iai o se vaaiga saʻo i le mea na tupu iā te ia na fesoasoani iā Tavita e gaoioi ai ma le saʻo i taimi o mafatiaga.

15:12; 16:15, 21, 23. Ina ua foliga mai o le a avea Apisaloma ma tupu, ona faapogaia lea e le faamaualuga ma le naunau i tulaga maualuluga le tulafale iloga a Tavita o Aitofele e avea ma sē e faalata. O le iai o le poto e aunoa ma le loto maulalo ma le faamaoni e mafai ona avea ma mailei.

19:24, 30. Sa matuā talisapaia moni e Mefiposeta le agalelei o Tavita. Na ia gauaʻi atu ma le loto atoa i le filifiliga a le tupu e faatatau iā Sipa. O le talisapaia o Ieova ma lana faalapotopotoga e tatau ona uunaʻia ai i tatou e gauaʻi.

20:21, 22. O le atamai o se tagata e toʻatasi e mafai ona ʻalofia ai se mala mo le toʻatele o tagata.—Failauga 9:14, 15.

IA TATOU PAʻUŪ ATU “I LE AAO O IEOVA”

(2 Samuelu 21:1–24:25)

Ua iai se oge mo tausaga e tolu ona o le faamasaatoto na māfua mai iā Saulo i lona fasiotia o tagata Kipeona. (Iosua 9:15) Ina ia toe taui atu i lenā fasiotiga tagata, na mananaʻo ai tagata Kipeona e fasiotia atalii e toʻafitu o Saulo. Na tuu atu i latou e Tavita i lima o tagata Kipeona, ma iʻu ai loa ma le lāmala  ina ua totō ifo timuga. E toʻafā tagata totoa o Filisitia na “oti i latou i le lima o Tavita, ma lima o ana auauna.”—2 Samuelu 21:22.

Ua faia e Tavita se agasala matuiā tele e ala i le faatonuina o se faitauga o tagata e lē tusa ma le tulafono. Na ia salamō ma filifili e “paʻū atu i le aao o Ieova.” (2 Samuelu 24:14) O le iʻuga, e 70,000 i latou na maliliu i le faamaʻi. Na mulimuli Tavita i le faatonuga a Ieova, ma muta ai loa ma le mala.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

21:8—E faapefea ona fai atu e toʻalima le fanau tama a le afafine o Saulo o Mekala, ae o loo faapea mai le 2 Samuelu 6:23 e maliu o ia e leai sana fanau? O le faamatalaga e sili atu ona taliaina e le toʻatele e faapea, o fanau tama nei a le uso o Mekala o Merapa, lea na faaipoipo atu iā Atarielu. E foliga mai na vave maliu Merapa, ona tausia lea o lana fanau tama e Mekala lea e leai sana fanau.

21:9, 10—O le ā le umi na vaavaaia ai e Risepa lana fanau tama e toʻalua ma fanau e toʻalima a le afafine o Saulo ia na fasiotia e tagata Kipeona? O nei tama e toʻafitu na faatautau “i aso muamua o le seleselega”—Mati po o Aperila. Sa lē ufiufitia o latou tino oti i le mauga. O lea na vaavaaia ai e Risepa nei tino oti e fitu i le ao ma le pō seʻia faailoa mai e Ieova e ala i le faamutaina o le lāmala faapea, ua uma lona toʻatamaʻi. E aliali mai e leai ni timuga mamafa e iai a o leʻi uma le taimi o le seleselega iā Oketopa. O lea la, atonu sa vaavaaia e Risepa nei tino oti mo le umi pe tusa o le lima po o le ono masina. Ina ua uma lenā, ona aumaia loa lea e Tavita ivi o nei tama ina ia tanumia.

24:1—Aiseā na avea ai le faitauina e Tavita o tagata o se agasala matuiā? O le faitauina o tagata e lē faapea sa faasāina i le Tulafono. (Numera 1:1-3; 26:1-4) E lē o taʻua foʻi i le Tusi Paia le fuafuaga na uunaʻia ai Tavita e faitauina tagata. Ae peitaʻi, i le 1 Nofoaiga a Tupu 21:1 o loo faaalia ai faapea, sa uunaʻia o ia e Satani e faia faapea. Po o le ā lava le mea na tupu, na iloa e lana taʻitaʻiʻau sili o Ioapo, sa sesē le faaiʻuga a Tavita i le faitauina o le nuu, ma sa ia taumafai e taofia Tavita i le faia o lenā mea.

Lesona mo i Tatou:

22:2-51. Maʻeu le manaia o le pese a Tavita lea na faaalia ai Ieova o le Atua moni, e talafeagai ona tuu atoa i ai lo tatou faatuatuaga!

23:15-17. Sa matuā faaaloalogia e Tavita tulafono a le Atua e faatatau i le ola ma le toto lea sa ia ʻaloese ai i le faia e oo lava i se mea e foliga e solia ai lenā tulafono. E tatau ona tatou atiina aʻe lenā uiga i tulafono uma lava a le Atua.

24:10. Na uunaʻia Tavita e lona loto fuatiaifo ia salamō. Po o lelei ea o tatou loto fuatiaifo e tali atu ai i lenā auala?

24:14. Sa silafia lelei e Tavita o Ieova e sili atu lona alofa mutimutivale na i lo tagata. Po o iā i tatou ea lenā foʻi talitonuga?

24:17. Sa lagona e Tavita le faanoanoa ona sa avea lana agasala ma mea na mafatia ai le nuu atoa. E tatau ona lagona e le tagata fai mea sesē ua salamō lona matuā faanoanoa i le faalumaina e ono aumaia e lana gaoioiga sa fai i le faapotopotoga.

O le Avea ma se ‘Tagata e Tatau ma Lona Finagalo’ o se Mea e Mafai Ona Tatou Faia

Sa faamaonia le avea o le tupu lona lua o Isaraelu ma se ‘tagata e tatau ma le finagalo o Ieova.’ (1 Samuelu 13:14) Sa lē fesiligia lava e Tavita tapulaa amiotonu a Ieova, ma na te leʻi saʻilia foʻi se olaga e tū ese mai le Atua. O taimi uma lava e sesē ai Tavita, na te taʻutino lana agasala, talia aʻoaʻiga, ma toe faasaʻo ona ala. O Tavita o se tagata faamaoni. Po ua lē atamai ea lo tatou pei o ia, aemaise lava pe a tatou sesē?

O le tala i le soifuaga o Tavita ua faataʻitaʻia manino mai ai faapea, o le amanaʻia o le silisili ese o Ieova, e aofia ai le taliaina o Ana tapulaa o le lelei ma le leaga ma taumafai e ola ai o ni tagata e tausia le faamaoni. E mafai ona tatou faia lenei mea. Maʻeu lo tatou lotofaafetai i lesona ua tatou aʻoaʻoina mai le tusi e Lua a Samuelu! O le feʻau faagaeeina o loo iai i lenei tusi, e mautinoa o loo ola ma o loo matuā galue foʻi.—Eperu 4:12.

[Faamatalaga pito i lalo]

[Ata i le itulau 16]

O le manatuaina o lē na matuā faatumauina o ia o se tupu na fesoasoani iā Tavita e tumau ai i le lotomaulalo

[Ata i le itulau 18]

“Faauta, o le a aʻu faatupu le leaga iā te oe ai lou lava aiga”

Patesepa

Tamara

Amanono