Pe na Iai se Tusi Paia a Iesu?

E LEAI, e leʻi iai se Tusi Paia a Iesu. Aiseā? Talu ai ona e leʻi maua le Tusi Paia atoa i taimi o Iesu e pei ona iai i aso nei. Peitaʻi, sa iai pea i sunako tuufaatasiga o tusi taai o loo iai tusitusiga, lea ua avea ma vaega o le Tusi Paia i le taimi nei. Na faitau atu e Iesu le tusi taai a Isaia i le sunako i Nasareta. (Luka 4:16, 17) Na faalogo le aposetolo o Paulo o ‘faitau atu le tulafono ma perofeta’ i Anetioka i Pisitia. (Galuega 13:14, 15) Ma na taʻua e le soo o Iakopo tusitusiga a Mose e faapea na “faitauina i sunako i sapati uma lava.”—Galuega 15:21.

Pe na tofu tagata taʻitoʻatasi i le uluaʻi senituri ma ni Tusi Paia? E mautinoa na iai se Tusi Paia a le eunuka Aitiope a le tupu fafine o Kanake, auā na “tiʻetiʻe [o ia] i lana taavale ma faitau i le perofeta o Isaia,” ina ua la feiloaʻi ma Filipo i le ala i Kasa. (Galuega 8:26-30) Na talosaga atu Paulo iā Timoteo ina ia aumai ‘tusi, a e tautuanā paʻu e tusi ai neʻi tuu.’ (2 Timoteo 4:13) E ui e leʻi taʻua patino e Paulo po o ā ituaiga tusi taai e aumai, ae e mafai ona faapea atu o nei tusi taai o ni vaega o le Tusi Paia Eperu.

E tusa ai ma le faamatalaga a Alan Millard, o se polofesa i gagana a tagata na tupuga mai iā Semu, o i latou na iai a latou tusi taai o le Tusi Paia i tagata Iutaia, atonu sa mo na “o se vaega filifilia o tagata i Palesitina, o i latou uma na faapea mai na aʻoaʻoina, ma nisi o le ʻau Faresaio ma faiaʻoga e pei o Nikotemo.” O se tasi o māfuaaga ona o le tau o na tusi. Ua fuafua e Millard le tau “pe ā ma le ono i le sefulu tenari le tau o le tusi taai a Isaia,” ma ua faapea mai, o le Tusi Paia Eperu atoa, e “ofi i taʻaiga e 15 i le 20, “ pe i se isi faaupuga, e tutusa lona tau ma le totogi i le afa tausaga.

E lē o taʻua i le Tusi Paia pe na iai ni kopi o tusi taai o le Tusi Paia a Iesu ma ona soo. Peitaʻi, e lē taumatea na masani lelei Iesu i le Tusi Paia, lea na mafai ai ona ia taʻua mau mai le Tusi Paia pe faamatalaina mai. (Mataio 4:4, 7, 10; 19:4, 5) Pe e lē uunaʻia ai i tatou e lenei mea e faamasani lelei i le Tusi Paia, ona e taugofie ma e sili ona mauagofie?