Ia Lē Aunoa Ona Manatua Ieova

“Ou te tuu Ieova i oʻu luma e lē aunoa.”—SALA. 16:8.

1. E faapefea ona aogā iā i tatou tala o le Tusi Paia?

O LOO iai i le Afioga a Ieova ni tala mataʻina i le auala na feutagaʻi ai le Atua ma tagata. O loo taʻua ai le toʻatele o tagata sa faia se vaega i le faataunuuina o le finagalo o le Atua. O le mea moni, e leʻi taʻua a latou upu ma mea na fai i le Tusi Paia, e na o ni tala e tatou te fiafia ai. Nai lo lea, ua uunaʻia ai i tatou e mafuta atu pea i le Atua.—Iako. 4:8.

2, 3. O le ā le uiga o le Salamo 16:8?

² E mafai e i tatou uma ona aʻoaʻoina le tele o mea, mai mea na tutupu i tagata lauiloa o loo taʻua i le Tusi Paia, e pei o Aperaamo, Sara, Mose, Ruta, Tavita, Eseta, le aposetolo o Paulo, ma isi. Peitaʻi, e mafai foʻi ona aogā iā i tatou tala e uiga i isi tagata e seāseā ona taʻua. E aogā iā i tatou le manatunatu loloto i tala o le Tusi Paia, ina ia fai ia ōgatusa ma upu a le faisalamo e faapea: “Ou te tuu Ieova i oʻu luma e lē aunoa; auā o i loʻu itu taumatau o ia, e lē faagaeetia ai lava aʻu.” (Sala. 16:8) O le ā le uiga o lenei mau?

³ E masani ona uu e se fitafita lana pelu i lona lima taumatau, ma sa lamatia lenā itu ona e uu i lona lima tauagavale lana talita. Peitaʻi, afai ae tau sana uō i ona autafa i lona itu taumatau, ona puipuia ai lea o ia. O le a puipuia foʻi i tatou e Ieova pe afai tatou te manatua o ia ma fai lona finagalo. O lea, seʻi o tatou vāai pe faapefea e le iloiloina o tala o le Tusi Paia, ona faamalosia ai lo tatou faatuatua, ona mafai ai lea ona tatou ‘⁠tuu Ieova i o tatou luma e lē aunoa.’

E Tali Mai Ieova i a Tatou Tatalo

4. Faamatala mai se faaaʻoaʻoga o loo i le Tusi Paia e iloa ai e tali mai Ieova i tatalo.

⁴ O le a tali mai Ieova i a tatou tatalo pe afai tatou te manatua pea o ia. (Sala. 65:2; 66:19) E faamaonia lenei manatu i le mea na tupu iā Elisara, e foliga mai o ia le auauna aupito i matua a Aperaamo. Na auina atu o ia e Aperaamo i Mesopotamia ina ia saʻili mai se avā mo Isaako, ia maua mai sē e mataʻu i le Atua. Sa tatalo Elisara mo le taʻitaʻiga a le Atua, ma na ia iloa o loo faafoeina e Ieova le mataupu ina ua faainu e Repeka ana kamela. Talu ai sa tatalo faatauanau Elisara, o lea na ia maua ai lē na avea ma avā pele a Isaako. (Kene. 24:12-14, 67) O le mea moni, sa faapitoa le tofiga na tuuina atu iā te ia. Ae e mafai foʻi ona tatou mautinoa e faapea, e tali mai Ieova i a tatou tatalo.

5. Aiseā e faapea atu ai, e aogā foʻi se tatalo puupuu lē leoa iā Ieova?

⁵ O nisi taimi atonu e manaʻomia ai ona tatou tatalo vave mo le fesoasoani a le Atua. I se tasi taimi, na iloa ai e le tupu Peresia o Aretaseta ua mata faanoanoa lana tautū uaina o Neemia. Na fesili atu le tupu, “Se ā le mea e te manaʻo ai? Ona ou [Neemia] tatalo atu lea i le Atua o le lagi.” Sa leʻi faatuai Neemia e fai atu lana tatalo lē leoa. O lea, na tali mai Ieova, auā na fesoasoani le tupu iā Neemia ina ia toe fausia pa o Ierusalema. (Faitau le Neemia 2:1-8.) Ioe, e oo lava i se tatalo puupuu lē leoa, e aogā tele.

6, 7. (a) O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e Epafara e tusa ai o le tatalo? (e) Aiseā e ao ai ona tatou tatalo mo isi?

⁶ Ua uunaʻia i tatou ina ia “tatalo le tasi mo le isi,” e ui e lē o mafai ona iloa i le taimi lea e fai ai, o loo tali mai Ieova i na tatalo. (Iako. 5:16) Sa tatalo faatauanau Epafara, “o se auauna faamaoni a Keriso,” mo ona uso i le faatuatua. Na tusi Paulo mai Roma e faapea: “O loo momoli atu iā te outou [uso i Kolose] alofaaga o Epafara, o lē sa faatasi ma outou, o le pologa a Keriso Iesu, o lē e finafinau i le tatalo mo outou, ina ia iʻu ai ina atoatoa outou, ma outou matuā mautinoa i  le finagalo o le Atua. Ou te molimau iā te ia, i lona taumafai malosi ona o outou ma i latou o i Laotikaia, atoa ma ē o i Iarapoli.”—Kolo. 1:7; 4:12, 13.

⁷ O Kolose, Laotikaia, ma Iarapoli, o ni aai e i le vaipanoa e tasi o Asia Itiiti. Sa ola faatasi Kerisiano i Iarapoli ma tagata tapuaʻi o le atua fafine o Cybele, na siʻomia Kerisiano i Laotikaia i tagata matapeʻapeʻa i meafaitino, ma na lamatia Kerisiano i Kolose i filosofia a tagata. (Kolo. 2:8) E lētioa a “finafinau i le tatalo” Epafara, o lē sau mai Kolose, mo uso talitonu i lenā aai! E lē o taʻua i le Tusi Paia pe na faapefea ona tali mai tatalo a Epafara, peitaʻi e leʻi mapu o ia e tatalo mo uso talitonu, ma e lē tatau foʻi ona mapu lo tatou tatalo mo o tatou uso talitonu. E ui lava tatou te lē “isuisu fua i mataupu a isi,” ae atonu o loo tatou iloa se tasi o le aiga, po o se uō o loo fesagaʻi ma se tofotofoga o lona faatuatua. (1 Pete. 4:15) O se mea lelei tele pe afai e taʻua o ia i a tatou talosaga na o i tatou lava. Sa aogā tele iā Paulo tatalo a isi, ma e tele foʻi le aogā o a tatou tatalo mo isi.—2 Kori. 1:10, 11.

8. (a) E faapefea ona tatou iloa sa talisapaia e toeaina i Efeso le tāua o le tatalo? (e) O le ā le vaaiga e tatau ona iā i tatou e tusa ai o le tatalo i le Atua?

⁸ Po o manatu isi iā i tatou o ni tagata e talisapaia le faaeaga o le tatalo, ma o ni ē e tatalo e lē aunoa? Ina ua uma ona feiloaʻi Paulo ma toeaina i Efeso, “ona latou tootuli uma lea ma ua ia tatalo.” Ona ‘matuā fetagisi lea o i latou uma, ua latou fusi iā Paulo ma sogi atu ma le alofa iā te ia, auā ua matuā ootia i latou i upu ua ia fai atu ai e faapea, e latou te lē toe vāai lava i ona mata.’ (Galu. 20:36-38) E tatou te lē iloa igoa uma o na toeaina, ae e mautinoa sa latou talisapaia le tāua o le tatalo. E mautinoa la e ao ona tatou faapelepele i le faaeaga o le tatalo atu i le Atua, ma e ao ona “sisii i luga lima ma le faamaoni” i le faatuatua e faapea, o le a tali mai lo tatou Tamā i le lagi.—1 Timo. 2:8.

Ia Usiusitai iā Ieova i Mea Uma

9, 10. (a) O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e afafine o Selofeata? (e) E faapefea e le usiusitai o afafine o Selofeata, ona aafia ai le vaaiga a Kerisiano nofofua i le faaipoipoga?

⁹ O le a fesoasoani iā i tatou le manatua pea o Ieova e usiusitai ai iā te ia, ma tatou maua ai faamanuiaga. (Teu. 28:13; 1 Samu. 15:22) E manaʻomia ai i lenei mea le uiga o le usitai. Seʻi manatu i uiga o se ʻauso teine e toʻalima, o afafine o Selofeata, o ē na ola i taimi o Mose. O le tū masani i Isaraelu, e foaʻi e tamā fanua ma tofi o aiga i o latou atalii. Na oti Selofeata ae leʻi iai sona atalii, ma i le taʻitaʻiga a Ieova, na maua ai e nei fafine e toʻalima le tofi atoa. Sa iai se mea na manaʻomia ona latou faia. Sa tatau ona latou faaipoipo i atalii o Manase, ona tumau pea lea o fanua ma tofi i lo latou ituaiga.—Nu. 27:1-8; 36:6-8.

¹⁰ Sa talitonu afafine o Selofeata o le a sologa lelei mea uma pe afai latou te usiusitai i le Atua. Ua taʻua i le Tusi Paia e faapea, “E pei ona poloaʻi mai o Ieova iā Mose, sa faapea lava ona faia e afafine o Selofeata. Auā o Maala, ma Tiresa, ma Hakelu, ma Meleka, ma Noa, o afafine o Selofeata, na latou nofo tane i atalii o uso o lo latou tamā. Ua latou nofo tane i aiga o le fanauga a Manase, le atalii o Iosefa; ona i ai pea lea o lo latou tofi i le ituaiga o le aiga o lo latou tamā.” (Nu. 36:10-12) Sa usiusitai na fafine i le faatonuga a Ieova. (Iosua 17:3, 4) Ua usiusitai foʻi i  le Atua Kerisiano malolosi faaleagaga e leʻi faaipoipo, e ala i le faaipoipo “tau lava o lē ua i le Alii,” ona latou te talitonu o le a iʻu manuia mea uma pe a latou usiusitai.—1 Kori. 7:39.

11, 12. Na faaalia faapefea e Kalepo lona talitonu i le Atua?

¹¹ E ao ona tatou usiusitai atoatoa iā Ieova, e pei ona sa faia e Kalepo le tagata Isaraelu. (Teu. 1:36) Ina ua mavae le laveaʻiga o Isaraelu mai Aikupito i le senituri lona 16 T.L.M., na auina atu e Mose ni tane e toʻasefulu lua e asiasi, pe sipai, i le nuu o Kanana, peitaʻi e na o le toʻalua tagata asiasi, o Kalepo ma Iosua, na uunaʻia tagata e faatuatua atoatoa atu i le Atua ma ulu atu i le nuu. (Nu. 14:6-9) Sa ola pea Iosua ma Kalepo ma mulimuli atoatoa iā Ieova i le pe tusa o le 40 tausaga mulimuli ane ai, ma na tofia e le Atua Iosua e na te taʻitaʻia le nuu o Isaraelu i le Nuu Folafolaina. Peitaʻi, na maliliu uma i le vao tagata asiasi lē faatuatua e toʻasefulu, a o faimalaga atu Isaraelu mo le 40 tausaga i le vaomatua.—Nu. 14:31-34.

¹² Ina ua toeaina, ma o se tasi na faasaoina a o savalia e Isaraelu le vaomatua, na tū Kalepo i luma o Ieova ma faapea atu: “Na ou matuā mulimuli atu iā Ieova loʻu Atua.” (Faitau le Iosua 14:6-9.) Na talosaga atu Kalepo, ua valu sefulu ma le lima tausaga, ina ia tuuina mai iā te ia le mauga lea na folafola atu e le Atua iā te ia, e ui sa nofoia e fili i o latou aai tetele e siʻomia e ʻolo.—Iosua 14:10-15.

13. E ui i tofotofoga, o le ā e ao ona fai ina ia tatou maua ai faamanuiaga a le Atua?

¹³ I le pei o le tagata faatuatua ma le usiusitai o Kalepo, o le a tatou maua le lagolagosua a Ieova pe afai tatou te ‘⁠matuā mulimuli atu iā te ia.’ O le a fesoasoani Ieova iā i tatou i taimi e fesagaʻia ai toʻatugā mataʻutia, a o tatou ‘⁠matuā mulimuli atu iā te ia.’ Peitaʻi, e lē faigofie ona faia faapea, e pei ona sa faia e Kalepo, a o faagasolo le olaga. E ui na mulimuli Solomona iā Ieova ina ua amata lana nofoaiga o se tupu, ae na faasesēina lona loto e ana avā ina ia tapuaʻi i atua sesē, ina ua afu lona soifua. Ma na “lē matuā mulimuli atu o ia iā Ieova, e pei o lona tamā o Tavita.” (1 Tu. 11:4-6) Tau ina ia tatou usiusitai atoatoa atu pea i le Atua ma manatua o ia, e tusa lava po o ā tofotofoga tatou te fesagaʻia.

Ia Faatuatua iā Ieova i Taimi Uma

14, 15. O le ā ua e aʻoaʻoina mai le mea na tupu iā Naomi, e faatatau i le manaʻoga ia faatuatua i le Atua?

¹⁴ E ao ona tatou faatuatua i le Atua, aemaise lava pe a tatou mafatia ona e foliga mai ua leai so tatou faamoemoe. Seʻi manatu i le tinā matua o Naomi, o lē na maliliu uma lana tane ma lana fanau tama e toʻalua. Ina ua toe foʻi o ia i Iutaia mai Moapi, na ia faapea atu ma le faanoanoa: “Aua tou te taʻua aʻu o Naomi [“O loʻu matagofie”], a ia taʻua aʻu o Mara [“Oona”]; auā ua matuā oona mea ua faia iā te aʻu e Lē ona le malosi uma lava. Na ou alu atu ua tamaoaiga, ua faafoʻiina mai aʻu e Ieova ua mativa; se ā le mea tou te taʻua aʻu, o Naomi? auā ua faatigāina aʻu e Ieova, ua malaia aʻu i Lē ona le malosi uma lava.”—Ruta 1:20, 21.

 ¹⁵ E ui lava sa mafatia Naomi, ae a faitau lelei i le tusi o Ruta, e faaalia ai sa faatuatua pea o ia iā Ieova. Ma na matuā suia mea uma. Na avea Ruta le avā a lana tama ua maliu ma avā a Poasa, ma fanaua ai se la tama tama. Sa tausia aʻe e Naomi le tama, ma ua faapea mai le tala: “O fafine ē na tuaoi ma ia, ua latou faaigoa iā te ia, ua faapea; ua fanau mai se tama iā Naomi, ua latou faaigoa iā te ia, o Opeta, o le tamā o ia o Iese, o le tamā o Tavita.” (Ruta 4:14-17) Pe a toe faatūina aʻe Naomi i le lalolagi, o le a ia iloaina ai, na avea Ruta, lea foʻi o le a iai i inā, ma tupuaga o Iesu le Mesia. (Mata. 1:5, 6, 16) I le pei o Naomi, tatou te lē mautinoa po o le ā o le a iʻu i ai tulaga faigatā o loo iai. O lea la, seʻi o tatou faatuatua atu pea i le Atua, e pei ona fautuaina i tatou i le Faataoto 3:5, 6 e faapea: “Ia e faatuatua iā Ieova ma lou loto atoa; a e aua le faalagolago i lou lava atamai. Ia e manatua o ia i ou ala uma, ona faatonuina ai lea e ia lava ou ala.”

Ia Faalagolago i le Agaga Paia

16. Na faapefea ona fesoasoani le agaga paia o le Atua i nisi o toeaina i Isaraelu anamua?

¹⁶ O le a taʻitaʻia i tatou e le agaga paia o Ieova, pe afai tatou te manatua o ia e lē aunoa. (Kala. 5:16-18) Sa iai le agaga o le Atua i toeaina e 70, o ē na filifilia e fesoasoani iā Mose e ‘⁠latou te tauave faatasi le avega o le nuu’ o Isaraelu. E na o Elitato ma Metato o loo taʻua o la igoa, peitaʻi na mafai e i latou uma ona faatino lo latou tofiga ona o le fesoasoani a le agaga paia. (Nu. 11:13-29) E mautinoa na agavaa i latou, ma matataʻu i le Atua, maufaatuatuaina, ma faamaoni e pei foʻi o tane na filifilia muamua atu. (Eso. 18:21) O loo faaalia foʻi e toeaina Kerisiano i aso nei na uiga.

17. O le ā le vaega a le agaga paia o Ieova na faia i le fausiaina o le fale fetafaʻi?

¹⁷ Sa iai se vaega tāua o le agaga paia o Ieova i le fausiaina o le fale fetafaʻi i le vao. Sa tofia e Ieova ia Pesaleli e fai ma tufuga autū o le fale fetafaʻi, ma na folafola atu e Ieova o le a “faatumuina foʻi o ia i le Agaga o le Atua, i le poto, ma le faautauta, ma le iloa lelei e fai ai galuega uma lava.” (Eso. 31:3-5) Sa galulue faatasi Pesaleli ma tane “o ē popoto,” faapea ma lana fesoasoani o Aliavu, i le faatinoina o lenā tofiga mataʻina. E lē gata i lea, sa uunaʻia foʻi e le agaga o Ieova tagata ina ia foaʻi meaalofa e tele e tusa ma le mea ua manatunatu i ai o latou loto. (Eso. 31:6; 35:5, 30-34) O le agaga lava foʻi lenā o loo uunaʻia ai auauna a le Atua i aso nei, ina ia faia le mea latou te mafaia e muaʻi saʻili ai manaʻoga o le Malo. (Mata. 6:33) Atonu e iai ni o tatou tomai, peitaʻi e ao ona tatou tatalo mo le agaga paia ma faataga le agaga paia e taʻitaʻia i tatou, ina ia faataunuuina atoatoa ai le galuega ua tuuina mai e Ieova i ona tagata i aso nei.—Luka 11:13.

Ia Viia Pea Ieova o ʻAu

18, 19. (a) O le ā le ituaiga uiga o loo fuaina mai e le agaga paia o le Atua iā i tatou? (e) O le ā se lesona ua tatou aʻoaʻoina mai faaaʻoaʻoga a Simeona ma Ana?

¹⁸ E fua mai e le agaga paia iā i tatou se uiga migao i le Atua, lea e tatou te manatua ai pea Ieova e lē aunoa. Sa taʻu atu i tagata anamua o le Atua e faapea: “A o Ieova o ʻau, ia paia o ia iā te outou.” (Isa. 8:13) I le uluaʻi senituri, sa iai i Ierusalema Simeona ma Ana, o i laʻua o ni tagata ua matutua ma e matataʻu i le Atua. (Faitau le Luka 2:25-38.) Sa faatuatua Simeona i valoaga e faatatau i le Mesia, ma sa “faatalitali atu i le faamāfanafanaina o Isaraelu.” Na liligi ifo e le Atua le agaga paia i luga o Simeona ma faamautinoa atu iā te ia e faapea, o le a ia vaai i le Mesia. Ma o le mea lenā na tupu. I se tasi aso i le tausaga 2 T.L.M., na ave ai Iesu i le malumalu, e  lona tinā o Maria, ma lona tamā fai o Iosefa. Talu ai na uunaʻia e le agaga paia, na fai atu ai e Simeona upu faavaloaga e faatatau i le Mesia ma valoia le faanoanoa o Maria, lea na taunuu ina ua maliu Iesu i le laau faaoosala. Peitaʻi, seʻi manatu i le olioli tele o Simeona ina ua ia sii i ona lima le “Keriso ua auina mai e Ieova”! Maʻeu se faaaʻoaʻoga lelei o le migao tatau na faataatia e Simeona mo auauna a le Atua i aso nei!

¹⁹ ‘Sa iai pea Ana i le malumalu,’ ma o ia o se fafine amioatua ua oti lana tane ma ua 84 ona tausaga. Sa ia ofoina atu le auaunaga paia iā Ieova i le ao atoa ma le pō i “anapogi ma tatalo faatauanau.” Sa iai foʻi Ana i le taimi na avatu ai le pepe o Iesu i le malumalu. Sa iā te ia le lotofaafetai tele ina ua vaai i le Mesia mo le lumanaʻi. Ona ia ‘faafoʻi atu lea o le faafetai i le Atua, ma talanoa atu e uiga i le tamaitiiti iā i latou uma o loo faatalitali mo le laveaʻiina o Ierusalema.’ Ona o le faanaunauga malosi sa iā te ia, ia iloa e isi lenei tala lelei, ma o lea na manatu ai loa Ana e ao ona ia taʻu atu lenei tala lelei i isi. I le pei o Simeona ma Ana, o loo matuā faafiafiaina Kerisiano matutua i aso nei, ona o loo mafai pea ona latou auauna iā Ieova o ni ana Molimau, e tusa lava po o le ā lo latou tulaga matutua ua iai.

20. E tusa lava po o le ā lo tatou matutua, o le ā e ao ona tatou fai, ma aiseā?

²⁰ E tusa lava po o le ā lo tatou matutua, ae e ao ona tatou manatua pea Ieova e lē aunoa. Ona ia faamanuia mai lea i a tatou taumafaiga filigā ma le lotomaulalo, e taʻu atu i isi lana pulega ma ana galuega ofoofogia. (Sala. 71:17, 18; 145:10-13) Peitaʻi, ina ia tatou viia Ieova, e tatau ona tatou faaalia uiga o le Atua. O le ā e tatou te aʻoaʻoina e faatatau i na uiga pe a iloiloina tala o le Tusi Paia?

O le ā Lau Tali?

• E faapefea ona tatou iloa e faafofoga mai Ieova i a tatou tatalo?

• Aiseā e ao ai ona tatou usiusitai atoatoa i le Atua?

• Aiseā e ao ai ona tatou faatuatua atu pea iā Ieova, e tusa lava pe ua tatou lotovaivai?

• E faapefea ona fesoasoani le agaga paia o le Atua i ona tagata?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 4]

Sa aogā le tatalo a Neemia iā Ieova

[Ata i le itulau 5]

E aogā iā i tatou le manatuaina o faamanuiaga na maua e Naomi, ina ia faatuatua ai iā Ieova