Tane e, pe Tou te Gauaʻi i le Tulaga Ulu o Keriso?

“O le ulu o tane taʻitoʻatasi uma o Keriso.”—1 KORI. 11:3.

1. O le ā e faaalia ai o Ieova o le Atua maopoopo?

UA TAʻUA i le Faaaliga 4:11 e faapea: “Ieova e, lo matou Atua, ua tatau lava oe ona e mauaina le viiga, ma le mamalu, ma le mana, auā na e foafoaina mea uma lava, ma o lou finagalo foʻi ua iai nei mea ma na foafoaina ai.” Ona o Ia na foafoaina mea uma lava, o Ieova le Atua o le Pule Silisili Ese i le vateatea aoao ma ana foafoaga uma. Ona o Ieova “o le Atua o le filemu ma e fai mea maopoopo,” ua faamaonia lea i le faamaopoopoina o lona ʻauaiga o agelu.—1 Kori. 14:33; Isa. 6:1-3; Epe. 12:22, 23.

2, 3. (a) O ai le uluaʻi foafoaga a Ieova? (e) O le ā le tulaga o le Alo ulumatua e tusa ai ma le Tamā?

² A o leʻi foafoaina se mea, na soifua le Atua e na o ia lava mo se taimi umi e lē mailoa. O lana uluaʻi foafoaga o se agaga lea e taʻua o “le Upu,” ona o ia o le Fofoga Fetalai a Ieova. O le Upu na ala ai ona iai isi mea uma. Mulimuli ane, na ia afio mai i le lalolagi o se tagata lelei atoatoa, ma na taʻua o ia o Iesu Keriso.—Faitau le Ioane 1:1-3, 14.

³ O le ā le tala a le Tusi Paia e faatatau i le tulaga o le Atua ma lona Alo ulumatua? Na faagaeeina le aposetolo o Paulo e tusi e faapea: “Ou te manaʻo ina ia outou iloa, o le ulu o tane taʻitoʻatasi uma o Keriso; o le ulu o le fafine o le tane; a o le ulu o Keriso o le Atua.” (1 Kori. 11:3) O le ulu o le Keriso o lona Tamā. Mo le filemu ma le maopoopo o foafoaga atamamai uma, e tāua ona iai se tulaga ulu ma ia gauaʻi atu i ai. E oo foʻi i lē ‘⁠na ala ai le foafoaina o mea uma,’ e manaʻomia ona gauaʻi i le tulaga ulu o le Atua.—Kolo. 1:16.

4, 5. O le ā le lagona o Iesu e faatatau i lona tulaga e tusa ai ma Ieova?

⁴ O le ā se lagona o Iesu i le gauaʻi atu i le tulaga ulu o Ieova faapea ma lona afio mai i le lalolagi? Ua faapea mai le Tusi Paia: “O Keriso Iesu, o lē e ui ina sa foliga e pei o le Atua, ae e leʻi manatu o ia e faoa le pule, ina ia tutusa ai o ia ma le Atua. E leai, ae na tuua e ia o mea uma lava ma fai o ia ma pologa, ma avea ai o ia e pei o se tagata. E lē gata i lea, ina ua ia iloa o ia lava ua foliga o se tagata, ua ia faamaulalo iā te ia lava, ma iʻu ai ina usiusitaʻi e oo i le oti, ioe, o le oti lea i le laau na faapuapuagatia ai o ia.”—Fili. 2:5-8.

⁵ Na gauaʻi ma le lotomaulalo Iesu i le finagalo o lona Tamā i taimi uma lava. Na ia fetalai: “Ou te lē faia se mea i loʻu lava loto; . . . e tonu lava laʻu faamasinoga auā ou te lē faia le mea ou te loto i ai, a o le finagalo o lē na auina mai aʻu.” (Ioa. 5:30) Na ia faailoa mai: “Ou te faia pea mea e fiafia i ai [loʻu Tamā].” (Ioa. 8:29) A o lata i le iʻuga o lona ola i le lalolagi, na tatalo atu Iesu i lona Tamā: “Ua ou faamamaluina oe i le lalolagi, ma ua ou faamāeʻaina le galuega na e tuuina mai iā te aʻu e fai.” (Ioa. 17:4) E mautinoa lava, na iloa ma talia atoatoa e Iesu e faapea, o le Atua o ia lea o lona Ulu.

O le Gauaʻi i le Tamā na Aogā i le Alo

6. O ā uiga lelei na faaalia e Iesu?

⁶ A o iai i le lalolagi, na faaalia ai e Iesu le tele o uiga lelei. O se tasi o na uiga lelei, o le tele o lona alofa i lona Tamā. Na ia fetalai: “Ou te alofa i le Tamā.” (Ioa. 14:31) E lē gata i lea, sa ia faaalia lona alofa tele i tagata. (Faitau  le Mataio 22:35-40.) Sa agalelei ma magafagafa Iesu, ae e leʻi inainā pe faasausili. Na ia fetalai: “Ia outou ō mai iā te aʻu o outou uma ua tigāina ma mafatia i avega, ona ou faafouina lea o outou. Ia outou amoina laʻu amo ma faaaʻoaʻo mai iā te aʻu, auā o aʻu o lē e agamalu ma lotomaulalo, ona faafouina ai lea o outou. Auā e avegofie laʻu amo, ma e māmā foʻi laʻu avega.” (Mata. 11:28-30) O tagata e pei o ni mamoe po o le ā lava le matutua aemaise o ē ua mafatia ma tigāina, na latou maua se faamāfanafanaga sili mai i uiga lelei o Iesu, ma lana feʻau faamāfanafanaloto.

7, 8. O le ā le faasāsāga o le fafine na maua i le punatoto e tusa ai o le Tulafono, ae o le ā le auala na feagai ai Iesu ma ia?

⁷ Seʻi mafaufau i le auala na feagai ai Iesu ma fafine. I le faagasologa o le talafaasolopito, e toʻatele tane na faileagaina fafine. O le tulaga lenā na iai taʻitaʻi lotu i Isaraelu anamua. Ae na feagai Iesu ma fafine i se auala faaaloalo. Na faamaonia lenā mea i le auala na feagai ai ma se fafine e 12 tausaga o maua i le punatoto. “E tele mea ua tigā ai o ia” ona o fomaʻi ma sa faaaluina ana tupe uma ina ia toe malosi ai. E ui i ana taumafaiga uma, ae “ua atili ai ona tigāina o ia.” Sa lē mamā o ia e tusa ai ma le Tulafono. O so o se tasi e paʻi atu iā te ia, e lē mamā foʻi lenā tagata.—Levi. 15:19, 25.

⁸ Ina ua faalogo le fafine o faamālōlōina e Iesu tagata mamaʻi, na ia aufaatasi atu i le motu o tagata na siʻomia Iesu, ma faapea ifo: “Afai ou te paʻi atu tau lava o ona ofu tele, ona ou toe malosi ai lea.” Ona ia paʻi atu lea iā Iesu, ma faafuaseʻi ona malosi ai. Na silafia e Iesu e lē tatau ona ia paʻi atu i lona ofu. E ui i lea, e na te leʻi otegiaina o ia, ae na agalelei iā te ia. Na malamalama Iesu i ona faalogona mo le tele o tausaga na maʻi ai, ma na iloa e Iesu sa matuā manaʻomia e lenei fafine se fesoasoani. Na faapea atu Iesu ma le agalelei: “Loʻu afafine e, ua e malosi ona o lou faatuatua. Alu ia ma le filemu, ma ia e mālōlō mai lou maʻi tigā.”—Mare. 5:25-34.

9. Ina ua taumafai soo o Iesu e taofia tamaiti mai i le ō mai iā te ia, o le ā lana tali atu?

⁹ E oo lava i tamaiti na fiafia e faatasi ma Iesu. I se tasi taimi ina ua aumaia e tagata tamaiti iā te ia, na vavao e ona soo i latou ona na latou manatu e leʻi manaʻo Iesu e faalavelave atu tamaiti iā te ia. Ae e lē o le manatu lenā o Iesu. Ua faapea mai le tala a le Tusi Paia: “Ua silafia e Iesu lenei mea, ona lē fiafia ai lea ma fetalai atu [i ona soo]: ‘Tuu ai pea tamaiti e ō mai iā te aʻu, ae aua le taofia i latou. Auā ua fai le malo o le Atua ma tofi o ē e pei o nei tamaiti.’” “Ona siitia lea e ia o tamaiti i ona lima, ua faamanuia iā i latou ma faaee ona aao iā i latou.” E leʻi tau ina fiafia Iesu i tamaiti; ae na ia talia ma le māfana i latou.—Mare. 10:13-16.

10. Na faapefea ona iai uiga lelei lea na faaalia e Iesu?

¹⁰ Na faapefea ona iai uiga lelei lea na faaalia e Iesu a o soifua i le lalolagi? A o leʻi soifua o se tagata, na ia mātauina lona Tamā i le lagi mo se taimi umi, ma aʻoaʻoina ona ala. (Faitau le Faataoto 8:22, 23, 30.) A o iai i le lagi, na ia silafia lelei le auala alofa a Ieova na faatino ai lona tulaga ulu i Ana foafoaga uma, ma sa faapena foʻi ona ia faia. Pe na mafai ona faia faapea e Iesu pe ana lē gauaʻi atu? O se fiafiaga iā te ia le gauaʻi atu i lona Tamā, ma o se mitamitaga iā Ieova le iai o se Alo faapea. A o iai i le lalolagi, sa faaatagia atoatoa atu e Iesu uiga matagofie o lona Tamā faalelagi. Maʻeu se faaeaga iā i tatou i le gauaʻi atu iā Keriso, o lē ua tofia e le Atua e avea ma Pule o le Malo faalelagi!

Ia Faaaʻoaʻo i Uiga o Keriso

11. (a) O ai e tatau ona tatou taumafai malosi e faaaʻoaʻo i ai? (e) Aiseā e manaʻomia faapitoa ai i tane i le faapotopotoga ona taumafai e faaaʻoaʻo iā Iesu?

¹¹ O i latou uma lava i le faapotopotoga  Kerisiano aemaise lava i tane, e ao ona faaauau ona taumafai malosi e faaaʻoaʻo i uiga o Keriso. E pei ona taʻua i le Tusi Paia: “O le ulu o tane taʻitoʻatasi uma o Keriso.” Ona o lea na faaaʻoaʻo Keriso i lona Ulu, o le Atua moni, e ao foʻi i tane ona taumafai e faaaʻoaʻo i lo latou ulu—o Keriso. Ina ua avea le aposetolo o Paulo ma Kerisiano, na ia faia foʻi faapena. Na ia apoapoaʻi atu i ona uso Kerisiano: “Ia faaaʻoaʻo iā te aʻu, e pei ona ou faaaʻoaʻo iā Keriso.” (1 Kori. 11:1) Na taʻua foʻi e le aposetolo o Peteru: “O le mea moni lenei na valaauina ai outou, auā e oo lava iā Keriso na puapuagatia mo outou, ua ia tuuina mai ai le faaaʻoaʻoga mo outou ina ia outou mulimulituʻi ai i ona tulaga aao.” (1 Pete. 2:21) O loo iai se isi māfuaaga faapitoa e naunau ai tane i le timaʻiga ia mulimuli i le Keriso. Ona o i latou ia e avea ma toeaina ma auauna o le faiva. A o olioli Iesu i le faaaʻoaʻo atu iā Ieova, e ao foʻi ona olioli tane Kerisiano i le faaaʻoaʻo iā Keriso ma ona uiga.

12, 13. O le ā le auala e tatau ona feagai ai toeaina ma mamoe o loo latou tausia?

¹² Ua iai se tiutefai mo toeaina i faapotopotoga Kerisiano ina ia aʻoaʻoina i latou ia pei o Keriso. Ua apoapoaʻi mai Peteru i toeaina: “Ia leoleo i le lafu mamoe a le Atua o loo outou tausia, aua le manatu i ai o se avega mamafa, ae ia faia ma le lotomalie; aua le faia ona o le fia maua o mea i se auala faapiʻopiʻo, ae ia faia ma le lotonaunau; aua foʻi le fia pule i tagata o le Atua, a ia avea ma faaaʻoaʻoga lelei i le lafu mamoe.” (1 Pete. 5:1-3) E lē tatau i toeaina Kerisiano ona fia tautalatasi, pulepuletutū,  pe inainā. O le faataʻitaʻi i le faaaʻoaʻoga a Keriso, e latou te taumafai ai e agaalofa, magafagafa, lotomaulalo, ma agalelei i a latou feutagaʻiga ma mamoe ua tuuina atu e latou te tausia.

¹³ O i latou o loo taʻimua i le faapotopotoga o ni tane e lē lelei atoatoa, ma e tāua ona latou amanaʻia pea lenā tulaga. (Roma 3:23) O lea la, e tatau lava ona latou tinoū e aʻoaʻo e faatatau iā Iesu ma ia faataʻitaʻi i lona alofa. E manaʻomia ona latou manatunatu i le auala a le Atua ma Keriso na feagai ai ma tagata, ma ia naunau e faaaʻoaʻo iā i laʻua. Ua timaʻi mai Peteru iā i tatou: “Ia fusia foʻi outou uma i le lotomaulalo o le tasi i le isi, auā e tetee le Atua i ē e faamaualuluga, ae e foaʻi mai e ia le agalelei faifua i ē e lotomaulalo.”—1 Pete. 5:5.

14. O le ā le tele e ao ai i toeaina ona faaalia le faaaloalo i isi?

¹⁴ I le feagai ai ma le lafu mamoe a le Atua, o tane tofia i le faapotopotoga e ao ona faaalia uiga lelei. Ua taʻua i le Roma 12:10: “Ia matuā alofa faapelepele le tasi i le isi i le alofa faaleuso. Ia tausolomua ona faaaloalo le tasi i le isi.” O toeaina ma auauna o le faiva e latou te faaalia le faaaloalo i isi. E pei o isi Kerisiano, e ao i nei tane ona ‘aua neʻi faia se mea ma le finauvale ma le faasausili, ae ia faia ma le lotomaulalo, i le manatu ua sili isi iā i latou.’ (Fili. 2:3) E ao iā i latou o loo taʻimua ona vaai i isi e sili atu i lo i latou. O le faia faapea, ua mulimuli ai tane tofia i le fautuaga a Paulo: “A o i tatou o ē e malolosi, e tatau ona tatou tauave vaivaiga o ē e lē malolosi, ma aua neʻi faafiafia i o tatou lava loto. Ia taʻitasi i tatou ma faafiafia i lona tuaoi i le mea lelei, ina ia atiaʻe ai o ia. Auā e oo lava i le Keriso, na te leʻi faafiafia i lona lava loto.”—Roma 15:1-3.

‘Ia Āva i Avā’

15. O le ā le auala e feagai ai tane ma a latou avā?

¹⁵ Seʻi o tatou iloiloina nei le fautuaga a Peteru i tane faaipoipo. Na ia tusi: “Ia faapea outou tane, ia faaauau ona nonofo faatasi ma [a outou avā] e tusa ma le poto, ia āva i fafine e pei o se ipu e sili ona vaivai.” (1 Pete. 3:7) O le āva i se tasi o lona uiga ia matuā faatāuaina o ia. O le a e mafaufau i ona manatu, o mea e na te manaʻomia, ma mea e faanaunau i ai lenā tagata, ma e te lolo i ai pe afai e lē o aafia ai se mataupu tāua. O le auala lenā e ao ai i le tane ona feagai ma lana avā.

16. O le ā le lapataʻiga o loo i le Afioga a le Atua mo tane e faatatau i le āva i a latou avā?

¹⁶ Ina ua fautuaina tane e āva i avā, na lapataʻi mai Peteru: “Ina ia lē faalavelavea ai a outou tatalo.” (1 Pete. 3:7) Ua faaalia manino mai ai, le matuā manatu mamafa o Ieova i le auala e feagai ai le tane ma lana avā. O le lē faaalia o le āva i le avā, o le a faalavelavea ai ana tatalo. Pe e lē masani ea ona tali lelei atu avā pe a faaaloalo a latou tane iā i latou?

17. O le ā le tele e alofa ai le tane i lana avā?

¹⁷ Ua fautua mai le Tusi Paia e tusa ai o le alofa o se tasi i lana avā: ‘E tatau i tane ona alolofa atu i a latou avā e pei o o latou lava tino. Auā e leai se tane e ita i lona lava tino; ae e na te fafaga ma faapelepele i ai, e pei foʻi ona faia e Keriso i le faapotopotoga, ia taʻitasi outou ma alofa i lana lava avā e pei ona ia alofa iā te ia lava.’ (Efe. 5:28, 29, 33) O le ā le tele e alolofa ai tane i a latou avā? Na tusi Paulo: “O outou tane, ia faaauau ona alolofa atu i a outou avā, e pei o le Keriso foʻi ona  alofa i le faapotopotoga, ma foaʻi mai lona ola mo le faapotopotoga.” (Efe. 5:25) E tatau ona lotomalie le tane e oo lava i le foaʻi atu o lona ola mo lana avā, e pei foʻi ona faia e Keriso mo isi. Pe a feutagaʻi se tane Kerisiano ma lana avā i se auala faapelepele, magafagafa, agalelei, ma le lē manatu faapito, o le a faigofie foʻi i lana avā ona lolo atu i lona tulaga ulu.

18. O le ā e fesoasoani i tane i le faatinoina o a latou tiute tauave tau i le faaipoipoga?

¹⁸ Po ua tele naʻuā ea mea e faatalitalia mai i tane i le faaalia o le āva i a latou avā? E leai, e lē o talosagaina e Ieova mai iā i latou ni mea e sili atu i mea e latou te gafatia. E mafai e auauna a Ieova ona faalagolago atu i le agaga paia o le Atua, o le malosiaga sili i le aoao o mea. Na fetalai Iesu: “O outou o ē e leaga, afai tou te avatu i a outou fanau meaalofa lelei, e sili atu la ona foaʻi mai e le Tamā o i le lagi le agaga paia iā i latou o ē e ōle atu iā te ia!” (Luka 11:13) I a latou tatalo, e mafai ona talosaga atu tane mo lona agaga paia, ma o le a fesoasoani Ieova iā i latou i le auala e feagai ai ma isi, e aofia ai ma a latou avā.—Faitau le Galuega 5:32.

19. O le ā o le a iloiloina i le mataupu o sosoo mai?

¹⁹ O le mea moni, o loo gafa tane ma se tiute tauave tāua o le aʻoaʻoina o le auala e gauaʻi ai i le Keriso, ma faataʻitaʻi i lona tulaga ulu. Ae e faapefea fafine aemaise lava avā? O le mataupu o loo sosoo mai, o le a iloiloina ai le auala e latou te vaai ai i la latou matafaioi i le faatulagaga a Ieova.

Pe E te Manatua?

• O ā uiga o Iesu e tatau ona tatou faaaʻoaʻo i ai?

• E faapefea ona feagai toeaina ma mamoe?

• E faapefea ona feagai le tane ma lana avā?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 10]

Ia faaaʻoaʻo iā Iesu i le faaalia o le faaaloalo i isi