O Auala e Fiafia ai le Aiga

Faatumau le Faanaunauga ia Mautū Lau Faaipoipoga

Na faapea mai le avā: “Ua leva ona ou mātauina ua lē māfana mai loʻu toʻalua o Mika iā te aʻu, ma ua lē ano foʻi i le ma fanau. * Na amata ona sui ona uiga ina ua fesootaʻi le matou komepiuta i le Initaneti, ma na ou masalosalo o loo matamata o ia i ata ma faamatalaga o faiga matagā tau i feusuaʻiga. I le isi pō ina ua momoe tamaiti, na ou fesili saʻo lava i ai ma na ioe mai e saʻo o loo matamata i ata faapena i le komepiuta. E uiga ese lagona tigā na oo iā te aʻu. Ou te lē talitonu o le mea lea ua tupu iā te aʻu. Na ou lē toe talitonu iā te ia. Ua atili telē le faalētonu ona na iai se alii e ma te faigaluega faatasi na fiafia mai iā te aʻu.”

Na faapea mai le tane: “I se taimi ua tuanaʻi, na maua ai e laʻu avā o Maria se ata leaga i le matou komepiuta ma fesili mai iā te aʻu. Ina ua ou taʻu saʻo i ai e masani ona ou matamata i ata o feusuaʻiga, na oso lona ita tele iā te aʻu. Na ou lagona loʻu māsiasi ma loʻu leaga. Faapea lava aʻu o le a uma ai loa ma le ma ulugalii.”

O LE ā sou manatu, faamata o le ā le mea ua tupu i le faaipoipoga a Mika ma Maria? Atonu o le a e manatu e faapea o le faafitauli o Mika, o le matamata lea i ata leaga. Ae o le mea na iloa mulimuli ane e Mika, na taʻu mai i lana mea na fai o loo iai se isi faafitauli e sili ona tugā iā te ia, ona ua lē tāua iā te ia lana faaipoipoga. * I le taimi faatoʻā nonofo ai Mika ma Maria, na iā i laʻua uma le faanaunauga ia ola fealofani ma faifai mea faatasi. Ae a o faagasolo le taimi, na oo ina mou atu lea faanaunauga faapea ma le māfana o le la mafutaga, e pei lava foʻi o le tele o isi ulugalii.

A o faagasolo le taimi, po ua tau lē māfana le lua mafutaga ma lou toʻalua? Po o e manaʻo ia toe māfana le lua mafutaga? Afai o lea, e tolu ni fesili e tatau ona e malamalama i ai: O le ā le uiga o le naunau ia tumau lau faaipoipoga? O ā ni faafitauli o le a faavaivaia ai lea faanaunauga? Ma o le a faapefea ona e faamalosia lou naunau ia tumau lau faaipoipoga?

O le ā le Uiga o le Faanaunauga ia Tumau le Faaipoipoga?

O le ā lea uiga o le faanaunauga ia tumau le faaipoipoga? Ua fai mai le toʻatele o le lagona  lea, e manaʻo ia faataunuu le tiute. O se faaaʻoaʻoga, atonu e naunau se ulugalii ia faatumau le la faaipoipoga, ona o le alolofa i le la fanau, po ona o le āva i le Atua o Lē na amataina aiga. (Kenese 2:22-24) Ioe, e faamālō atu ona o na uiga lelei, ma e aogā ia manatu i ulugalii i taimi e ōia ai le faaipoipoga. Ae ina ia maua se faaipoipoga fiafia, e lē lava le tau ina faataunuu o lou tiute i lou toʻalua.

O le fuafuaga a Ieova le Atua, ia maua e le ulugalii le fiafia ma faamalieina mai le la faaipoipoga. O lona finagalo ia ‘⁠fiafia le tane i lana avā’ ma ia alofa le avā i lana tane ma ia iloa o loo alofa lana tane iā te ia e pei o lona lava tino. (Faataoto 5:18; Efeso 5:28) Ina ia iai se mafutaga faapena, e ao i se ulugalii ona fetalitonuaʻi. E faapena foʻi ona tāua le la fefaauōaʻi i o la olaga atoa. Pe afai e taumafai uma le ulugalii ia fetalitonuaʻi ma fefaauōaʻi ma le māfana, o le a tupu pea lo la faanaunauga ia tumau le la faaipoipoga. O le a la maua ai se mafutaga māfana ma pei ai i laʻua ua “tino e tasi.”—Mataio 19:5.

E faatusaina le naunau ia tumau le faaipoipoga i se palu o loo faamau ai piliki o se fale malosi. Ua palu faatasi ai le oneone, le simā, ma le vai. E faapena le faanaunauga ia tumau le faaipoipoga, e maua pe afai e manatu faatasi i ai le ulugalii o se tiute, ma e la te fetalitonuaʻi, ma fefaauōaʻi foʻi. Ae faamata o le ā e ono avea ma mea e faavaivaia ai lea mafutaga?

O ā ni Faafitauli?

O le faanaunauga ia tumau le faaipoipoga, e manaʻomia ai ona taumafai malosi ma ia lē manatu faapito. E manaʻomia ai lou lolo atu ia faamuamua manaʻoga o lou toʻalua, ae lē o ou manaʻoga. Peitaʻi ane, o le lolo atu e aunoa ma le faapea ifo, ‘⁠O le ā laʻu mea e maua mai ai?’ o se uiga ua lē o toe fia faia e le toʻatele, ma e teena foʻi e nisi. Ae fesili ifo e faapea, ‘⁠Faamata e toʻafia ni tagata manatu faapito ua ou iloaina, o loo fiafia a latou faaipoipoga?’ Atonu o le tali, E toʻaitiiti, pe leai foʻi. Aiseā? Ona o le tagata e manatu faapito, atonu e lē tumau pea sona faanaunauga ia mautū lana faaipoipoga pe a oo i taimi e tatau ai ona ia faamuamua manaʻoga o lona toʻalua, aemaise lava pe afai e lē vave maua se taui o lona lolo atu. A aunoa la ma le naunau ia mau le faaipoipoga, o le a lē māfana le ulugalii, e tusa lava pe sa māfana i le amataga.

Ua faaali manino mai i le Tusi Paia, e manaʻomia ni taumafaiga se tele i le avea ai o se ulugalii. Ua taʻu mai e faapea, o le “tane ua faaipoipo, e popole o ia i mea a le lalolagi ina ia faafiafia ai lana avā,” ma o le “fafine ua faaipoipo, e popole o ia i mea a le lalolagi ina ia faafiafia ai lana tane.” (1 Korinito 7:33, 34) Ae e oo foʻi i ulugalii e lē manatu faapito, e iai lava taimi e lē amanaʻia ai popolega o le isi, ma lē manatu mamafa ai i taumafaiga a le isi. Pe afai e lē faaalia e se ulugalii lo la talisapaia o le isi, e avea le la faaipoipoga ma mea e ono faateleina ai o la ‘⁠puapuaga i le tino.’—1 Korinito 7:28.

O lea, ina ia mautū lau faaipoipoga i taimi o omiga, ma e fiafia ai i taimi e sologa lelei ai, e ao ona e manatu i ai o se feagaiga e tumau. E faapefea ona e atiaʻe lea manatu, ma e faapefea foʻi ona e faalaeiau lou toʻalua ia naunau ia tumau le lua faaipoipoga?

Le Auala e Faamalosia ai Lea Faanaunauga

E tāua tele lou faatino i se agaga maualalo o fautuaga mai le Afioga a le Atua. O lou faia faapea ua e ‘⁠aʻoaʻoina ai oe lava i mea e aogā,’ faapea foʻi ma lou toʻalua. (Isaia 48:17) E lua ni laasaga aogā e mafai ona e faia.

1. Ia faatāua lau faaipoipoga.

Na tusi mai le aposetolo o Paulo: “Ia outou faamautinoa  . . . mea e sili ona tāua.” (Filipi 1:10) E tāua tele i le silafaga a le Atua le auala e feutagaʻi ai le ulugalii. O le tane e āva i lana avā, o le a faapena ona faamamaluina o ia e le Atua. Ma o se avā e faaaloalo i lana tane, o ia o se ‘⁠mea tautele i le silafaga a le Atua.’—1 Peteru 3:1-4, 7.

O le ā le tāua o lau faaipoipoga iā te oe? E masani lava, afai e tāua se mea iā te oe, e faapena foʻi le tele o lou taimi e faaalu ai. Fesili ifo iā te oe: ‘I le masina ua tuanaʻi, o le ā le tele o le taimi na ou faaavanoa mo loʻu toʻalua? O ā ni mea na ou faia e taʻu atu ai i loʻu toʻalua o loo sologa lelei le mā mafutaga?’ Afai e itiiti pe leai foʻi se taimi na faia ai faapea, masalo la o le a lē talitonu lou toʻalua o loo e naunau moni lava ia mautū le lua faaipoipoga.

Pe faamata o manatu lou toʻalua, o lea e te naunau iā mautū le lua faaipoipoga? E faapefea ona e iloa?

FAATAʻITAʻI LENEI MEA:Tusi mea nei e lima i se pepa: tupe, galuega, faaipoipoga, mea faafiafia, ma uō. Ia faanumera le mea e tusa o mea e faamuamua e lou toʻalua. Fai i lou toʻalua e fai sana lisi faapena e uiga iā te oe. A uma, ona fesuiaʻi lea o lua lisi. Afai e manatu lou toʻalua e te lē o faatāuaina le lua faaipoipoga e tusa o lou taimi ma lou malosi o alu ai, ia talanoa po o ā suiga e ao ona fai ia faamalosia ai le lua mafutaga. Ia fesili ifo foʻi, ‘⁠O le ā e fai ina ia ou naunau ai i mea o loo tāua i loʻu toʻalua?’

2. ʻAlofia vala uma o le lē faamaoni.

Na faapea mai Iesu: “Ai se tasi e vaavaai pea i se fafine ma manaʻonaʻo i ai, ua uma ona mulilua ma ia i lona loto.” (Mataio 5:28) O lē faia le mulilua, ua ia matuā faaleagaina lava le mafutaga faaleulugalii, ma ua faapea mai le Tusi Paia, e mafai e lona toʻalua ona tatalaina ai le la faaipoipoga. (Mataio 5:32) Peitaʻi ane, ua faaalia mai i upu a Iesu i luga, o lea faanaunauga sesē, e mafai ona iai i le loto o le tagata a o leʻi taitai lava faia le mulilua. O le iai la o se faanaunauga faapea, e tusa lava ua lē faamaoni.

Ina ia faatumauina lou naunau ia mautū lau faaipoipoga, ia filifili ia aua le matamata i ata leaga. E faaleagaina le faaipoipoga e ata leaga, e ui ina manatu le toʻatele e faapea e leai se afāina o lea mea. Seʻi mātau mai lagona o se avā, o lona toʻalua e matamata i ata matagā: “Fai mai loʻu toʻalua e faaleleia ai a ma feusuaʻiga. Ae pau le lagona e oo mai  ai, ua ou lē aogā ona ua lē mafai ona ou faamalieina o ia. Ou te moe ma le tagi pe a matamata i ana ata.” O le ā sou manatu, po o faamalosia e lenei tane le tulaga mautū o lana faaipoipoga, po o ia faaleagaina? Po o fesoasoani i lana avā ia naunau pea ia mautū le la faaipoipoga? Po o avea lana avā ma ana uō mamae?

Na faaalia e le tagata faatuatua o Iopu lona faamaoni i lana faaipoipoga, faapea ma lona Atua e ala i le ‘osia o le feagaiga ma ona mata.’ Sa mautū lana filifiliga ia aua lava neʻi ‘manatu i se taupou.’ (Iopu 31:1) E faapefea ona e faaaʻoaʻo iā Iopu?

Ia e ʻaloese mai ata leaga ma matagā, ma e ao foʻi ona leoleoina lou loto ia aua le tosina i se tagata o le isi itupā. E moni, ua faapea mai le toʻatele e lē afāina le faaipoipoga pe a faatafai se isi o le ulugalii i se tagata o le isi itupā. Ae ua lapataʻi mai le Afioga a le Atua e faapea: “E sili le faaʻoleʻole o le loto i mea uma, ma ua matuā leaga lava; po o ai na te mafaia ona iloa?” (Ieremia 17:9) Po ua ʻolegia oe e lou loto? Ia fesili ifo e faapea: ‘O ai ua sili ona ou fiafia i ai, o loʻu toʻalua po o se isi o le isi itupā? O ai e muamua ona ou taʻuina i ai se tala fiafia, o loʻu toʻalua po o se isi o le isi itupā? Afai e fautua mai loʻu toʻalua e faaitiitia aʻu feutagaʻiga ma se isi o le isi itupā, o le ā laʻu mea e fai? Pe ou te faalii, pe ou te fiafia e faia faapea?’

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: Afai ua e iloa ua e tosina i se isi o le isi itupā, ia faagata feutagaʻiga ma lea tagata i mea e tatau ai po o galuega. Aua e te mafaufau i mea e sili ai lea tagata i lou toʻalua. Ae manatunatu i uiga lelei o lou toʻalua. (Faataoto 31:29) Toe mafaufau i māfuaaga na e tosina alofa ai i lou toʻalua. Fesili ifo e faapea, ‘Pe moni lava ua lē toe iai ia uiga lelei i loʻu toʻalua, po o aʻu lea ua tauaso i ona uiga lelei?’

Ia Tausolomua

Na filifili Mika ma Maria lea na taʻua i le amataga e saʻili se fesoasoani ia foʻia ai o la faafitauli. Ma o lea taumafaiga, ua na o se laasaga muamua. Ae o lo la ioeina o loo iai faafitauli i le la faaipoipoga, ma saʻilia se fesoasoani, ua faaalia ai lo la naunau ia faatumauina le la faaipoipoga, ma o le a matuā taumafai lava ina ia sologa lelei.

E tusa lava pe sologa lelei le lua faaipoipoga po o iai foʻi ni faafitauli, e tāua ona iloa e lou toʻalua o loo e naunau ia lua maua se faaipoipoga fiafia. Ia fai le mea e ao ona fai ia mautinoa ai e lou toʻalua o le mea lea e te manaʻo i ai. Pe e te malie e faia faapea?

[Faaopoopoga i lalo]

[Pusa i le itulau 21]

FESILI IFO IĀ TE OE LAVA . . .

▪ O ā mea e ao ona faaitiitia loʻu taimi e alu ai, ae faaavanoa le taimi mo loʻu toʻalua?

▪ O le ā e fai ina ia mautinoa ai e loʻu toʻalua ou te naunau ia mautū le ma faaipoipoga?

[Ata i le itulau 20]

Faaavanoa le taimi mo lou toʻalua

[Ata i le itulau 21]

O le loto e puna mai ai le lē faamaoni