O Auala e Fiafia ai le Aiga

Aʻoaʻiina o Fanau

Ioane: * A o leʻi faasalaina aʻu e oʻu mātua i se mea sesē ua fai, e la te matuā taumafai lava ia malamalama i le māfuaaga na ou faia ai lea mea, faatasi ai ma le mea na tupu. Pe a ou feutagaʻi ma laʻu fanau teine, ou te taumafai lava e faataʻitaʻi i le auala na la feutagaʻi ai foʻi ma aʻu. O loʻu toʻalua, o Alison, e ese le ituaiga aiga e sau ai. O ona mātua o ni tagata e māteletele. E foliga mai e la te aʻoaʻia le la fanau e aunoa ma le popole i le mea moni lava na tupu. O nisi taimi ou te manatu ai e faapena foʻi ona aʻoaʻi e loʻu toʻalua la ma fanau i se auala inainā.

Carol: Na tuua e loʻu tamā lo matou aiga ina ua faatoʻā lima oʻu tausaga. E leʻi popole o ia iā te aʻu po o nai oʻu tei teine e toʻatolu. Sa galue malosi si oʻu tinā ina ia saʻilia mea na matou manaʻomia, ma e tele ni tiute na ou faia i le tausiaina o oʻu uso laiti. Sa faigatā ona ou maua le fiafia o se tamaitiiti, ona na ou tauaveina le matafaioi o se matua. E oo mai lava la i aso nei, e tele lava ina ou faapena, ou te faalēfiafia tele e taalo. Pe a manaʻomia ona aʻoaʻi laʻu fanau, e umi se taimi o oʻu mafaufau ma atugalu ai e faatatau i a latou mea sesē na fai. Ou te fia iloa pe aiseā ua tupu ai se mea, ma po o ā manatu na ala ai ona tupu. E ese mai ai la loʻu toʻalua, o Mareko, e lē umi se taimi o popole i ni mea na tutupu. Sa tausia aʻe o ia e se tamā e alofa ma maumaututū, o lē sa tausia ma le faamaoni lona tinā. E vave lava ona foʻia e laʻu tane faafitauli ma la ma fanau teine. E na te vaʻiliʻilia se mea na tupu, faasaʻo, ma faagalo loa.

E PEI ona faaalia mai i faamatalaga a Ioane ma Carol, e telē se aafiaga o le auala na tausia aʻe ai oe, i le auala e te aʻoaʻi ai lau fanau. Pe afai e eseese tulaga o aiga e ō mai ai se tane ma se avā, atonu la e eseese foʻi o la uiga pe a oo mai i le taimi e toleni ai le fanau. O nisi taimi, e faapogaia ai e nei eseesega ni faafitauli i se faaipoipoga.

E mafai ona faateteleina faafitauli pe afai e vaivai mātua. E lē umi ae iloa ane e mātua faatoʻā fai fanau e faapea, o le aʻoaʻiina o fanau o se galuega e lē lavā ai ma alu uma ai le taimi. Ua faapea mai Ioana, o lē na la tausia aʻe ma lona toʻalua o Darren, se fanau teine e toʻalua: “Ou te alofa i laʻu fanau teine, ae e seāseā ona la mananaʻo e momoe pe a ou manaʻo iā i laʻua e momoe. A oo i le taimi ua tatau ai ona la momoe, ae ua feala ai. E la te faasalavei mai pe a ou fia talanoa. E la te faapaepae solo o la  seevae, o lavalava ma meataalo, ma e lē taitai ona la toe tuuina le pata i totonu o le pusaʻaisa.”

Ua faapea mai Siaki, o lē na maua lona toʻalua i le maʻi o lagona mafatia ina ua uma ona fanau le la tama lona lua: “E masani ona ou foʻi mai i le fale mai le galuega ua vaivai, ma e tau lē maua se mālōlōga i le pō i le vaaiga o le ma pepe faatoʻā fanau. O lenei tulaga na matuā faigatā ai ona toleni ma faasaʻo i taimi uma la ma tama teine matua. E fuā o ia pe a ma uaʻi atu foʻi i lona uso laʻitiiti.”

E lē gata ina lē lavavā, ae pe a feeseeseaʻi foʻi mātua i le auala e toleni ai se tamaitiiti, e ono avea ai feeseeseaʻiga laiti ma finauga tetele. E mafai ona avea feeseeseaʻiga e leʻi foʻiaina ma mea e eseese ai se ulugalii, ma maua ai le avanoa o le tamaitiiti e vaai po o fea le matua e mafai ona ia faaaogā e maua mai ai mea e manaʻo ai. O ā taʻiala faale-Tusi Paia o le a fesoasoani i se ulugalii e tumau ai ona malosi le fusi o le la faaipoipoga, a o taulau i le toleniina o le la fanau?

Ia Faaalu se Taimi Faatasi ma Lau Paaga

E ao i se ulugalii ona faaipoipo muamua a o leʻi fanauina mai ni fanau, ma ia tumau ai pea seʻia oo ina latou tuua le aiga. E tusa ai o le faaipoipoga, ua taʻua i le Tusi Paia e faapea: “O ē ua faatasia e le Atua, aua neʻi tuueseeseina e se tagata.” (Mataio 19:6) Peitaʻi, i le tusi lava foʻi lenei, ua faaalia ai e faapea e finagalo le Atua mo se tamaitiiti e na te ‘tuua lona tamā ma lona tinā’ i se taimi mulimuli ane. (Mataio 19:5) O le mea moni, o le tausia aʻe o fanau ua na o se vaega o le faaipoipoga, ae lē o le faavae o le faaipoipoga. E mautinoa la, e manaʻomia e mātua ona faaalu se taimi e toleni ai le la fanau, ae e ao ona la manatua o se faaipoipoga malosi o le faavae sili lea ona lelei e la te faia ai faapea.

O le ā se tasi auala e mafai ai e se ulugalii ona faamalosia le la faiā, a o faagasolo tausaga e tausia aʻe ai le fanau? Pe afai e mafai, ia lē aunoa ona iai se taimi e te lua faatasi ai na o oulua e aunoa ma tamaiti. O le faia faapea o le a maua ai le avanoa e talanoaina ai mataupu tāua mo le aiga, ma lua faaalu ai le taimi e mafuta ai le tasi i le isi. O le mea moni, e lē faigofie ona maua se taimi e faifaimea faatasi ai o se ulugalii. Ua faapea mai Alison, le tinā lea na muaʻi taʻua, “Pe afai o lea ua faatoʻā maua lava se taimi e ma te faatasi ai ma laʻu tane, ae manaʻo mai loa la ma tama teine laʻitiiti e uaʻi atu iā te ia, ia pe vevesi mai foʻi le ma tama ua ono tausaga i le suʻeina o ana peni vali.”

Sa faaavanoa e Ioana ma Darren lea na taʻua i le amataga, se taimi e la te mafuta ai e ala i le filifilia o se taimi maʻoti e momoe ai le la fanau teine. Ua faapea mai Ioana, “E manaʻomia lava ona momoe le ma fanau i se taimi maʻoti, ma sauni e ‘tapē molī’ i le taimi lava lenā. O le auala lenā na ma maua ai le taimi e ma te mālōlō ai ma Darren ma talanoa ai.”

E ala i le faataatia o se taimi masani e tatau ona momoe ai le la fanau, e lē gata e maua ai le taimi mo se ulugalii e mafuta ai, ae e fesoasoani foʻi i se tamaitiiti ina ia “aua neʻi faasili le manatu o se tasi iā te ia lava, i lo o le mea e tatau ona manatu i ai.” (Roma 12:3) Mulimuli ane, o le a iloa e tamaiti ia na toleni e usitaia le taimi faatulagaina e momoe ai, e ui lava o i latou o se vaega tāua o le aiga, ae e lē na o i latou e tāua—e ao ona latou lolo atu i le faasologa masani a le aiga, nai lo le mananaʻo e sui le faasologa masani a le aiga i le mea latou te mananaʻo ai.

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: Faatulaga se taimi masani e tatau ona momoe ai, ma ia tausisi pea i ai i taimi uma. Pe afai e fai mai e lau tama se māfuaaga e tatau ai ona ia ala mo sina taimi, e pei o le fia manaʻo i se ipu vai, atonu e te faataga na o le mea e tasi e manaʻo ai. Ae aua neʻi tuu atu i lau tama e na te tolopōina le taimi e moe ai mo se taimi umi, e ala i le faaauau pea ona manaʻo mai i lea mea ma lea mea. Pe afai e talosaga mai lau tama e ala pea mo se lima minute ma ua e manaʻo e talia lona manaʻo, ia fua le uati e faatatagi i le lima minute. Pe a tatagi le uati, ia faamoe loa le tamaitiiti e aunoa ma le faataga o se isi mea e manaʻo ai. Ia avea lau upu o le “Ioe, ia Ioe; ma le Leai, ia Leai.”—Mataio 5:37.

Ia Iloa Mai e Tamaiti e te Lua Autasi

Ua faapea mai se faataoto poto, “Loʻu atalii e, faalogo mai ia i le aʻoaʻo atu a lou tamā; aua foʻi e te tuulafoaʻiina le upu a lou tinā.” (Faataoto 1:8)  Ua faaalia mai ai i lenei fuaiupu o le Tusi Paia e faapea, e iai uma i le tamā ma le tinā le aiā e pulea ai le la fanau. Peitaʻi, e tusa lava foʻi pe tutusa talaaga o aiga e ō mai ai se ulugalii, ae e la te ono lē ioe uma e faatatau i le auala e faasaʻo ai se tamaitiiti, ma tulafono a le aiga e ao ona faatatau i se tulaga patino. E faapefea ona taulima e mātua lenā luʻi?

Ua faapea mai Ioane, lea na taʻua i le amataga, “Ou te manatu e tāua ona aua neʻi lē femalilieaʻi i luma o tamaiti.” Peitaʻi, ua ioe mai o ia e faapea o le iloa mai e tamaiti o le lua autasi, e faigofie tele ona fai atu ae faigatā ona faatino. Ua faapea mai Ioane, “E mātau lelei e tamaiti mea. E tusa lava foʻi pe lē taʻuina atu i ai se feeseeseaʻiga, ae e iloa lelei e le ma tama teine i o ma faalogona.”

Ua faapefea ona taulima e Ioane ma Alison lenei luʻi? Ua faapea mai Alison: “Pe afai ou te lē ioe i le auala o loo aʻoaʻi ai e laʻu tane la ma tama teine, ou te faatali seʻi alu le teine i se mea e na te lē lagona mai ai le ma talanoaga, ona faatoʻā ou faailoa atu lea o oʻu lagona. Ou te lē manaʻo e manatu o ia e faapea e mafai ona ia faaaogā sesē o ma manatu eseese, ina ia fai ma maua ai le mea e manaʻo ai. Pe afai na te iloa o loo eseese o ma manatu, ou te taʻu atu iā te ia e faapea o sui uma o le aiga e ao ona mulimuli i faatulagaga a Ieova, ma o lea ou te gauaʻi ai ma le lotomalie i le tulaga ulu o lona tamā, e pei lava foʻi ona tatau iā te ia ona gauaʻi mai i lo ma tulaga pule o ni mātua.” (1 Korinito 11:3; Efeso 6:1-3) Ua fai mai Ioane: “Pe a matou faatasitasi o se aiga, e masani lava ona ou taulamua i le aʻoaʻiina o la ma fanau teine. Ae pe afai e sili atu le iloa o Alison i se tulaga, ou te tuu atu iā te ia e na te amataina le aʻoaʻiga ae ou lagolago atu iā te ia. Pe afai ou te lē ioe iā te ia e faatatau i se mea, e mulimuli ane ona ma talanoaina faatasi lea.”

E faapefea ona e taofia le avea o le feeseeseaʻi e faatatau i le toleniina o tamaiti, ma itu e faatupu ai le lē fiafia i le va o oe ma lau paaga—ma iʻu ai ina tau lē faaaloalo atu le lua fanau iā te oulua?

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: Ia filifili se taimi masani i vaiaso taʻitasi e talanoa ai i mataupu e faatatau i le toleniina o tamaiti, ma ia tatala le avanoa e talanoaina ai so o se feeseeseaʻiga o loo iai. Taumafai e iloa le manatu o lau paaga, ma ia amanaʻia le mea moni e faapea e iai le faiā a lau paaga ma le tamaitiiti.

Ia Tuputupu Aʻe Faatasi o ni Mātua

O le mea moni, o le toleniina o tamaiti o se galuega e faigatā. O nisi taimi e foliga mai o loo alu uma ai lou malosi. Peitaʻi, e alu aso sau aso, o le a tuua e le lua fanau le aiga, ma o le a lua toe lagonaina ma lau paaga ua tele le taimi e te lua mafuta lelei ai na o oulua o se ulugalii. Po o le a avea le tausiaina aʻe o le fanau ma itu e faamalosia pe motusia ai le fusi o le lua faaipoipoga? O le a faalagolago le tali i le lelei o le auala e te faatatau ai le mataupu silisili o loo i le Failauga 4:9, 10, e faapea: “E sili ona lelei o le toʻalua i le toʻatasi; auā ua iā te i laʻua le taui lelei i la la galuega. Auā afai e paʻū le tasi e faatūina o ia i luga e lē la te toʻalua.”

Pe a galulue faatasi mātua, o iʻuga e maua mai ai e matuā faamalieina ai. Ua faailoa mai e Carol, lea na taʻua muamua, ona lagona i le auala lenei: “Na ou iloa e tele uiga lelei o laʻu tane, ae o le tausiaina aʻe faatasi o le fanau, ua faaalia mai ai iā te aʻu le tele o isi uiga lelei o loo iā te ia. Ua tuputupu pea loʻu faaaloalo ma le alofa mo ia, a o oʻu vaai atu i le auala o loo ia tausia ai ma le alofa la ma fanau teine.” Ua taʻua e Ioane e faatatau iā Alison, e faapea, “O le vaavaai atu i le auala o loo tuputupu aʻe ai laʻu avā e avea o se tinā alofa, ua faalolotoina atili ai loʻu alofa ma le faaaloalo mo ia.”

Pe afai e te faaavanoa atu se taimi mo lau paaga ma galulue faatasi o se ʻau i taimi o loo tausia aʻe ai la oulua tama, o le a faamalosia ai le lua faaipoipoga a o faasolo ina matutua le lua fanau. O le ā se faaaʻoaʻoga e sili ona lelei e mafai ona e faataatia mo lau fanau?

[Faaopoopoga i lalo]

FESILI IFO IĀ TE OE LAVA . . .

▪ O le ā le tele o le taimi o loo ma faatasitasi ai ma laʻu paaga i vaiaso taʻitasi, e aunoa ma le iai o tamaiti?

▪ O le ā le auala o loo oʻu lagolagoina ai laʻu paaga pe a ia aʻoaʻia la ma fanau?