A O TOTŌ mai timuga, o loo faatasitasi Noa ma lona aiga i totonu o le vaa. E na o sina mumū o se molī suāuu e mafai ona iloa atu ai i latou. Seʻi mafaufau i ni o latou faalogona, a o faalogoina le palasi o timuga i luga o le vaa. E mautinoa le matuā paʻō leotele ona o le tetele o timuga.

E mautinoa sa matuā faatumulia Noa i le lotofaafetai, a o ia vaavaai atu i si ona aiga peleina—o lana avā faamaoni faapea ona atalii e toʻatolu ma a latou avā. E ui lava o se taimi e sili ona mataʻutia mo le fanau a tagata, ae sa faamāfanafanaina Noa i le iloaina o loo ia faatasi ma ē e sili ona pele iā te ia, ma o loo saogalemu uma i latou. A o tetele mai pea timuga, sa tatalo faafetai Noa ma le leotele ina ia lagona mai o ia e lona aiga.

O Noa o se tane e malosi le faatuatua. O lona faatuatua na māfua ai ona gaoioi lona Atua o Ieova, e puipuia o ia ma lona aiga. (Eperu 11:7) Peitaʻi, ina ua amata ona totō mai timuga, pe na gata ai i inā lo latou manaʻomia o le faatuatua? E leai. Na latou matuā manaʻomia lenā uiga, e faafesagaʻia ai luʻi i se taimi mulimuli ane. O le uiga foʻi lenā e tatou te manaʻomia a o tatou ola ai i nei vaitaimi e sili ona faigatā. Seʻi o tatou iloiloina po o le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai i le faatuatua o Noa.

Na faaauau pea ona totō mai timuga “mo ao e fā sefulu ma pō e fā sefulu.” (Kenese 7:4, 11, 12) Sa faasolo ina loloto le vai. O lenei mea, na iloa ai e Noa e puipuia e Ieova tagata amiotonu, ae e faasalaina ē amioleaga.

Na muta le fouvalega a agelu ina ua oo mai le Lolo. Ona o le taaʻina i uiga manatu faapito o Satani, na tuua ai e nisi o agelu “le mea na latou nonofo ai” i le lagi, ae ō mai i le lalolagi e feusuaʻi ma fafine, ma maua ai ni fanau tinoeese e taʻua o Nefilimi. (Iuta 6; Kenese 6:4) E mautinoa sa matuā fiafia Satani ina ua tupu lenā fouvalega, ona sa atili taʻufaatauvaaina ai tagata, o le palealii o foafoaga a Ieova i le lalolagi.

A o faasolosolo ina loloto le vai, na faamataa ai e nei agelu fouvale o latou tino o ni tagata ae toe liua i o latou tino agaga. Talu mai lenā taimi, e leʻi toe iai se tasi o i latou nei na toe liutino i tagata. Na latou tuua a latou avā ma a latou fanau e faaumatia ai i le Lolo, faatasi ma tagata sa ola i lenā vaitaimi.

I aso o Enoka, pe tusa ma le 700 tausaga muamua atu, na aumaia ai e Ieova le lapataʻiga o le a ia faaumatia tagata amioleaga. (Kenese 5:24; Iuta 14, 15) Talu mai lenā taimi, ua na ona faateteleina o le leaga o tagata. E latou te faaleagaina le lalolagi ma faatumu i faiga sauā. Peitaʻi, o lea o le a faaumatia i latou. Pe na fiafia Noa ma lona aiga i lenā mea?

E leai, ma o lagona foʻi na sa iai iā Ieova o le Atua alofa mutimutivale. (Esekielu 33:11) Na faia e Ieova taumafaiga uma ina ia faasaoina ai le toʻatele o tagata. Na ia poloaʻia Enoka e lapataʻi atu i tagata, ma na ia faatonuina foʻi Noa e fausia le vaa. Na galulue malosi Noa ma lona aiga i lenei galuega faigatā mo le tele o tausaga, a o vaavaai atu pea tagata. E lē gata i lea, sa faatonuina e Ieova Noa ina ia avea “o lē e talaʻi le amiotonu.” (2 Peteru 2:5) E pei o Enoka, sa lapataʻia foʻi e Noa tagata i le faaumatiaga  o le a oo mai i le lalolagi. O le ā le tali atu a tagata? Na silasila mai Iesu mai le lagi i mea na tutupu i lenā vaitaimi, ma na ia fetalai e faatatau i tagata i aso o Noa e faapea: ʻE latou te leʻi ano i ai seʻia oo mai le lolo ma tafiesea ai i latou uma.’​—Mataio 24:39.

Seʻi mafaufau i faalogona o Noa ma lona aiga i aso e 40 sa iai i totonu o le vaa, talu ona tapunia e Ieova le faitotoʻa. I lenā taimi atoa, na faamasani ai Noa ma lona aiga i le olaga fou lea ua iai i totonu o le vaa, o le tausia lea e le tasi o le isi, faamautinoa o loo lelei le mea o loo nonofo ai, faapea le tausia o meaola sa iai. Peitaʻi, na faafuaseʻi lava ona minoi le vaa. A o alu aʻe pea le vai, na “maneʻe i luga le vaa ma opeopea i luga o le lalolagi.” (Kenese 7:17) Maʻeu se faamaoniga o le mana o Ieova, o le Atua e ona le malosi uma lava.

E lē taumatea sa faafetaia e Noa Ieova i lona alofa mutimutivale lea na mafai ai ona faasaoina o ia ma lona aiga, aemaise le faaaogāina o i latou e lapataʻi tagata sa fano i le Lolo. Atonu sa foliga mai e leʻi iai se aogā o lenā galuega faigatā i lenā taimi, auā e leʻi talileleia e tagata le feʻau. Seʻi manatu i ai, e mautinoa sa iai ni uso, tuafāfine o Noa ma ni a latou fanau, a o leʻi oo mai le Lolo. Peitaʻi, e na o le avā lava a Noa ma ona atalii e toʻatolu ma a latou avā, na faalogo ma usiusitaʻi iā Noa. (Kenese 5:30) A o iai i latou nei e toʻavalu i totonu o le vaa, e mautinoa sa faamāfanafanaina i latou pe a toe tomānatu i le taimi sa latou faaaluina, e faaoo atu ai le feʻau faasaoola i tagata.

E leʻi suia lava Ieova talu mai aso o Noa. (Malaki 3:6) Na fetalai Iesu, e pei o tatou aso o “aso o Noa.” (Mataio 24:37) O loo tatou ola ma soifua i se vaitaimi ua faailogaina, e tumu i faafitauli lea ua toe o se aga ona aveesea lea pe a faaumatia lenei faiga o mea. O loo faalauiloa atu foʻi e auauna a Ieova se feʻau lapataʻi i aso nei. Po o le a e talia lenā feʻau faasaoola? Pe afai ua e taliaina, pe o le a e faailoa atu foʻi i isi? Na faataatia e Noa ma lona aiga se faaaʻoaʻoga lelei mo i tatou uma.

A o tafetafea solo le vaa i luga o le vasa sousou, e mautinoa sa faalogoina e Noa ma lona aiga le ʻoʻī o laupapa tetele sa fausia ai le vaa. Pe sa popole Noa i galu tetele, po o le auala foʻi na fausia ai le vaa? E leai. Atonu o le manatu na o nisi o tagata faitio i aso nei, ae peitaʻi e leʻi faapena le manatu o Noa. Ua faapea mai le Eperu 11:7: ʻO le faatuatua o Noa na ia fausia ai le vaa.’ O le ā na faatuatuaina e Noa? Na osia e Ieova se feagaiga ma Noa, ina ia faasaoina Noa ma lona aiga, faapea meaola uma sa iai i le vaa mai le Lolo. (Kenese 6:18, 19) Pe faamata e faigatā i Lē na foafoaina le vateatea, le lalolagi ma mea uma o loo iai, ona faamautinoa e lē goto le vaa? O le mea moni e lē faigatā. Sa talitonu atoatoa Noa e faataunuu lava e Ieova lana folafolaga, ma o le mea lenā na tupu, sa ʻfaasaoina Noa ma lona aiga mai le vai.’​—1 Peteru 3:20.

Ina ua mavae ao ma pō e 40, ona uma ai lea o le timu. Pe a tuu mai i le kalena i aso nei, pe tusa lenā o Tesema i le 2370 T.L.M. Peitaʻi, e iai se isi mea ofoofogia na tupu. O le loloto tele o le sami ua oo ai ina ufitia uma mauga, ma o i inā na opeopea ai le vaa o loo iai Noa, o lona aiga ma le tele o meaola. (Kenese 7:19, 20) Seʻi faaāta Noa ma ona atalii o Semu, Hamo ma Iafeta, a o galulue mamafa i le fafagaina, ma le tausia lelei o meaola. O le mea moni, o le Atua sa mafai ai ona lalata ma fifilemu manufeʻai uma sa iai i le vaa, i le taimi atoa o le Lolo. a

Sa faamaumauina e Noa mea uma na tutupu, e aofia ai le taimi na amata ai ona totō timuga ma le taimi na uma ai. Na iai foʻi faamatalaga e faatatau i le lofia o le lalolagi atoa i le vai mo aso e 150. Mulimuli ane, ua amata ona māui le vai. I se tasi aso, na paʻulia ai le vaa i luga “o mauga o Ararata,” lea o loo iai i Take i aso nei. Pe a tuu mai i le kalena i aso nei, pe tusa lenā o Aperila i le 2369 T.L.M. Ina ua mavae aso e 73 i le masina o Iuni, na amata ai ona iloa atu le tumutumu o mauga. Tolu masina mulimuli ane iā Setema, na filifili ai Noa e aveese se vaega o le taualuga o le vaa. E mautinoa lava le faigatā o lenā galuega. Peitaʻi, na mou atu lagona o le vaivai ina ua latou vaaia le malamalama, ma mafai ona mānavaina se ʻea mālū. Ae muamua atu, sa faamautinoa e Noa po ua saogalemu ma e mafai ona nofoia le laueleele. O lea na ia faalele atu ai se oreva, ma na fai ma toe foʻi mai atonu ina ia mālōlō i luga o le vaa. Mulimuli ane, na faalele atu ai e Noa se lupe, lea na faaauau ona toe foʻi atu iā te ia seʻia oo ina maua le mea e mālōlō ai.​—Kenese 7:24–8:13.

E ui lava i le tele o tiute tauave o Noa, ae na ia faamuamua pea mea faaleagaga. E mafai ona faaāta i o tatou mafaufau le masaniga a Noa ma lona aiga, o le potopoto faatasi lea e tatalo ma talanoa e faatatau i lo latou Tamā alofa i le lagi. O so o se filifiliga tāua lava na faia e Noa, sa ia faalagolago atu iā Ieova. E ui ina iloa e Noa ua “matuā mātūtū le laueleele,” ae e silia ma le tausaga e na te leʻi tatalaina lava le faitotoʻa ma taʻitaʻia mai i fafo i latou uma sa iai i le vaa. (Kenese 8:14) O le mea moni, sa faatali pea Noa mo le faatonuga mai iā Ieova.

E telē se lesona e mafai ona aʻoaʻoina e ulu o aiga i aso nei mai i lenei tane faatuatua. O ia o se tagata e galue mamafa, faia mea i se auala maopoopo, ma onosaʻi ma puipuimalu iā i latou uma o loo ia tausia. E sili atu i na mea uma, e muamua ona ia saʻili atu i le finagalo o Ieova a o leʻi faia se filifiliga. Pe afai e tatou te faaaʻoaʻo i auala eseese na faaalia ai e Noa le faatuatua, o le a maua ai foʻi e i latou uma e tatou te alolofa i ai faamanuiaga.

Ona fetalai mai lea o Ieova iā Noa e faapea: “Inā ulufafo ia mai i le vaa, o oe ma lau avā, o ou atalii ma avā a ou atalii faatasi ma oe.” Na usiusitaʻi Noa ma lona aiga, ma na mulimuli mai iā i latou meaola uma sa iai i le vaa, ma sa ō mai i fafo i se auala maopoopo. Ua faapea mai le Tusi Paia: ʻUa ō mai i fafo e tusa ma o latou ituaiga.’ (Kenese 8:15-19) Ina ua latou ō i fafo mai le vaa, sa mafai ona latou mānavaina le ʻea mālū o atumauga o Ararata. Ua iloa atu e Noa ma lona aiga se lalolagi ua faamamāina. Ua lē toe iai ni tagata Nefilimi, o faiga sauā, agelu fouvale faapea tagata amioleaga uma sa iai i lenā taimi. b O le mea moni, sa maua e le fanau  a tagata le avanoa e toe amata ai se taeao fou.

Sa iloa lelei e Noa le mea e tatau ona fai. O lea, na ia faia ai se fata faitaulaga, ma faaaogā nisi o manu sa silasila i ai Ieova e mamā​—o manu sa ave “taʻifitu” i luga o le vaa—ma ofoina atu ai se taulaga mū iā Ieova. (Kenese 7:2; 8:20) Pe na faamalieina le finagalo o Ieova i lenā taulaga?

O loo taʻua i le Tusi Paia upu faamāfanafanaloto nei: “Ua lagona e Ieova le manogi ua faamalieina ai lona finagalo.” (Kenese 8:21) Na tigā le finagalo o Ieova ona sa faatumulia le lalolagi i faiga sauā ma le amioleaga o tagata. Peitaʻi, na matuā faamalieina le finagalo o Ieova, ina ua silasila mai o loo tapuaʻi atu ma le faamaoni Noa ma lona aiga, ma maumauaʻi e faia lona finagalo. Sa silafia e Ieova e lē lelei atoatoa i latou. Ua faapea atili mai le Kenese 8:21: “E leaga faanaunauga o le loto o le tagata mai lava i lona laʻitiiti.” Seʻi mātau le auala na toe faaalia ai e Ieova lona alofa mutimutivale mo le fanau a tagata.

Na aveese e le Atua le malaia sa ia tuu i le laueleele, i le taimi na fouvale ai Atamu ma Eva. A o soifua Lameko, sa ia faaigoaina ai lona atalii iā Noa, lea atonu e uiga atu i le “Mālōlōga” po o le “Faamaisega.” Na ia valoia o le a faataunuuina e Noa le uiga o lona igoa, e ala i le taʻitaʻiina o tagata i se mālōlōga mai i se laueleele ua malaia. Na matuā fiafia Noa ina ua ia iloa o le a ia vaai i le faataunuuga o lenā valoaga, ma o le a fua tele mai le laueleele. E lētioa amata ona galue Noa o se faifaatoʻaga.​—Kenese 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Sa tuuina atu foʻi e Ieova iā i latou uma na tupuga mai iā Noa, ni tulafono e faigofie ona malamalama i ai, ma taʻitaʻiina ai o latou olaga. E aofia ai le aua le fasioti tagata, ma aua le faaaogāsesēina le toto. Na osia foʻi e Ieova se feagaiga ma tagata, e na te lē toe faaoo mai se lolo e tafiesea ai tagata i le lalolagi. Ina ia faamaonia le moni o Lana folafolaga, na ia aumaia ai se nuanua, o se faailoga e sili ona mataʻina. E oo mai lava i aso nei, o so o se taimi e tatou te vaaia ai se nuanua, e tatou te manatua ai le folafolaga sa faia e Ieova.​—Kenese 9:1-17.

Pe ana faapea e lē moni le tala e faatatau iā Noa, semanū e tatou te lē vaaia i aso nei se nuanua. Peitaʻi, sa soifua moni lava Noa ma e leʻi faigofie lona olaga. I na vaitaimi, sa soifua tagata mo le tele o tausaga. O lea, sa soifua Noa mo le isi 350 tausaga, ma sa tele faigatā na feagai ma ia. Sa ia faia se mea sesē matuiā ina ua ia onā i le uaina. Peitaʻi, na faateteleina le leaga ina ua faia e Kanana, le atalii o lona atalii se agasala e sili ona matuiā, ma aumaia ai ni iʻuga e sili ona leaga i le aiga o Kanana. Sa vaaitino Noa i ē na tupuga mai iā te ia, a o latou faia agasala e pei o le ifo i tupua ma faiga sauā i aso o Nimarota. Ae i le isi itu, sa vaaia e Noa lona atalii o Semu o faataatia se faaaʻoaʻoga lelei o le faatuatua mo lona aiga.​—Kenese 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

E pei o Noa, e manaʻomia ona tatou tutumau ma le faamaoni e ui i faafitauli, e tusa pe e lē talitonu nisi i le Atua pe e lē toe auauna iā te Ia. E matuā tautele iā Ieova lo tatou tutumau ma le faamaoni. E pei ona fetalai Iesu Keriso: “O lē e tumau seʻia oo i le iʻuga, o le a faaolaina o ia.”​—Mataio 24:13.