Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Pe a Tatala le Faaipoipoga

Pe a Tatala le Faaipoipoga

“Na oo iā te aʻu lagona o le tigā e pei ua ou paʻū mai i se mauga. Na sologa lelei le olaga, ae faafuaseʻi ona suia le tulaga o mea.”​—MAREKO, * ua atoa le tausaga talu ona teteʻa ma lana avā.

“Na faia e loʻu toʻalua le mulilua ma se tamaʻitaʻi e tupulaga ma la ma tama teine. Ina ua tatala le ma faaipoipoga, e lē gata na ou mapu mai i lona ita leaga, ae na ou māsiasi foʻi ma iai lagona o le lē aogā.”​—ELELINE ua 17 tausaga talu ona teteʻa ma lana tane.

O nisi tagata e tatala a latou faaipoipoga ma le faamoemoe e sologa lelei ai o latou olaga, a o isi e mananaʻo e faatumauina pea a latou faaipoipoga ae e lē mafai ona latou tauanauina a latou paaga e faia faapea. Peitaʻi, ua faapea mai le toʻatele ua tatala a latou faaipoipoga, e sili atu ona faigatā le olaga ina ua teteʻa nai lo le mea na latou faatalitalia. O lea, afai e leʻi leva atu ona tatala lau faaipoipoga, e mautinoa o le a e feagai ma tulaga e sili ona faigatā. E tāua ai le iloilo o nisi o fautuaga aogā mai i le Tusi Paia, lea e fesoasoani iā te oe ina ia taulau manuia i luʻi e tulaʻi mai pe a tatala le faaipoipoga.

LUʻI 1: FAALOGONA LĒ FIAFIA.

O le lofitūina i popolega tau tupe, tausiaina o tamaiti ma le tuua toʻatasi, o nisi na o faalogona e lē mafai ona vave mou atu. Ua faapea mai Judith Wallerstein o lē sa avea ma fomaʻi o le mafaufau, e ui lava i le tele o tausaga e tatala ai faaipoipoga a nisi, ae e iai lava iā i latou faalogona tigā ona o le lē faamaoni o le isi paaga ma le tuulafoaʻia, ma manatu ai “e lē tonu, faanoanoa ma lē manaia le olaga.”

LE MEA E MAFAI ONA FAI

  • E mafai ona e faanoanoa i le mafutaga ua lē toe iai. Atonu e te misia lau paaga o loo e alofa pea i ai. E ui sa lē lelei le lua aiga, ae e te faanoanoa ona ua lē maua le fiafia lea sa e moomoo i ai. (Faataoto 5:18) Aua e te mā e faaalu se “taimi e tagi ai.”​—Failauga 3:1, 4.

  • ʻAlofia le faaesea o oe lava. E ui e manaʻomia se taimi e faanoanoa ai, ae e lē o se gaoioiga atamai le faaesea o oe lava mo se taimi umi. (Faataoto 18:1) Pe a talanoa ma uō, ia taʻua ni mea lelei e faatatau i lē sa avea ma au paaga, nai lo le vaavaai masei e tusa lava pe saʻo au faitioga, auā e avea ma māfuaaga e lē toe fiafia ai nisi iā te oe. Afai e iai ni faaiʻuga tāua e tatau ona fai ae faatoʻā uma ona tatala le faaipoipoga, ia e saʻili se fesoasoani a se tasi e te maufaatuatuaina.

  • Tausi lelei lou soifua mālōlōina. E masani ona iai faafitauli e pei o le toto maualuga po o le tigā o le ulu ona o le tigā o le talagā faaipoipoga. Ia ʻai lelei, faamalositino ma lava le mālōlō.—Efeso 5:29.

  • Ia teu pepa tāua ae aveese mea e te lē manaʻomia po o mea e faapogaia ai lou ita i lau paaga sa iai. Afai e toe faamanatu mai e ata o le faaipoipoga le tigā, ia tuu ese nei mea mo tamaiti.

  • Tetee atu i mafaufauga lē lelei. Ua faapea mai Olive o lē na tatala lana faaipoipoga ina ua mulilua lana tane: “E masani ona ou faapea ifo, ʻPo o le ā lava le manaia o le la teine?’” Ae na iloa mulimuli ane e Olive, o le iai pea o mafaufauga lē lelei e iʻu ai i se “agaga ua momomo.”​—Faataoto 18:14.

    E toʻatele tagata ua latou iloa o le tusi i lalo o mea o loo latou mafaufau i ai, e fesoasoani lea iā i latou e malamalama ma pulea ai o latou mafaufauga. Pe a e faia faapea, taumafai ia iai ni mafaufauga lelei e suia ai mafaufauga lē lelei o loo iā te oe. (Efeso 4:23) Manatu i faataʻitaʻiga nei e lua:

    Mafaufauga lē lelei: O aʻu ua māfua ai ona lē faamaoni loʻu toʻalua.

    Mafaufauga lelei: E lē tatau ona avea oʻu uiga lē lelei ma māfuaaga e lē faamaoni ai loʻu toʻalua iā te aʻu.

    Mafaufauga lē lelei: Ua maʻimau le taimi na ou nofo ai i lenei tamāloa leaga.

    Mafaufauga lelei: Ou te maua le fiafia pe a ou taulaʻi i le lumanaʻi nai lo o mea ua tuanaʻi.

  • Aua le amanaʻia faamatalaga tigā. Atonu e faia e uō ma aiga ni faamatalaga tigā pe e lē saʻo foʻi e pei: ʻUa maʻimau oe i le la teine,’ pe faapea mai foʻi ʻe ʻinoʻino le Atua i le teteʻa.’ * O le mea lea ua apoapoaʻi mai ai le Tusi Paia: “Aua e te manatu mamafa i upu uma e tautatala ai tagata.” (Failauga 7:21) Ua faapea mai Mareta ua lua tausaga talu ona tatala lana faaipoipoga: “Nai lo o le amanaʻia o faamatalaga e tigā ai, ou te taumafai e vaai i ai e pei o le silafaga a le Atua. E maualuga ona manatu nai lo o i tatou.”​—Isaia 55:8, 9.

  • Tatalo i le Atua. Ua ia faalaeiauina ana auauna e ʻtaʻu atu o latou popolega uma iā te ia’ aemaise pe a matuā mafatia.​—1 Peteru 5:7.

FAATAʻITAʻI LE MEA LENEI: Tusi i lalo mau o le Tusi Paia e te iloa e aogā iā te oe, ma tuu i vaega e te vaai soo i ai. E ese mai i mau ua uma ona taʻua i palakalafa ua mavae, e toʻatele ē ua tatala faaipoipoga ua latou maua aogā mai i mau nei: Salamo 27:10; 34:18; Isaia 41:10; ma le Roma 8:38, 39.

Ia faamalosia oe e le Afioga a le Atua i taimi faigatā

LUʻI 2: LAU FAIĀ MA LAU PAAGA SA IAI.

Na faapea mai Iulia o lē sa faaipoipo mo le 11 tausaga: “Na ou augani i loʻu toʻalua e aua neʻi alu. Ae ina ua ia tuua aʻu, na ou matuā ita lava iā te ia ma le fafine ua la nonofo.” O le toʻatele o i latou e tatala a latou faaipoipoga, e tele tausaga e latou te feita ai i a latou paaga sa iai. Peitaʻi e fetalanoaaʻi lava, e ui e la te lē mananaʻo i ai aemaise pe a iai se la fanau.

LE MEA E MAFAI ONA FAI

  • Ia faaalia pea le faaaloalo i lau paaga sa iai. Ia taulaʻi atu i mataupu tāua ma ia faapuupuu ma tuusaʻo. E toʻatele ua latou iloa le aogā o lea auala i le tausia o le filemu.​—Roma 12:18.

  • ʻAlofia faamatalaga e oso ai le ita aemaise pe a fai mai ni faamatalaga e lē logolelei. Ua talafeagai ai le fautuaga atamai o loo i le Tusi Paia e faapea: “O lē ua pulea ana upu ua iā te ia le poto.” (Faataoto 17:27) Afai ua lē sologa lelei le talanoaga, e mafai ona e faapea atu: “E manaʻomia ona ou mafaufau i lenei mataupu, ae ta toe talanoa i ai i se isi taimi.”

  • Aua neʻi faaaofia lau paaga sa iai i au mataupu, e aofia ai mataupu faaletulafono, tau tupe ma faamaumauga a le falemaʻi.

FAATAʻITAʻI LE MEA LENEI: Pe a lua toe talanoa ma lau paaga sa iai, ia mataʻituina faamatalaga e ono oso ai le ita po o le lē femalamalamaaʻi. Pe a talafeagai, fai i ai ia tuu atu se taimi e mafaufau ai pe malilie e faaaogā le imeli e talanoa ai i le mataupu.​—Faataoto 17:14.

LUʻI 3: FESOASOANI I LAU FANAU.

Na faapea mai Maria i tulaga na iai ina ua faatoʻā teteʻa ma lana tane: “E tagi i taimi uma laʻu tama teine laʻitiiti ma pi i le moega. Ae ua lē toe talanoa mai laʻu tama teine matua i ona faalogona, ma na ou mātauina le suiga iā te ia.” O le mea e faanoanoa ai, e te ono lagona foʻi le lē lava o le taimi ma le malosi e fesoasoani ai i lau fanau i le taimi tonu e latou te moomia ai.

LE MEA E MAFAI ONA FAI

  • Ia faalaeiau lau fanau e talanoa atu iā te oe e faatatau i o latou faalogona, e tusa pe e talanoa mai i ʻupu e soonafai.’​—Iopu 6:2, 3.

  • Ia malamalama i le tulaga o mea ua iai. E ui e te manaʻomia le fesoasoani taufaalogona ma e te naunau foʻi i lau tama e fesoasoani iā te oe, ae e lē talafeagai mo le ola tuputupu aʻe o lau tama le fesoasoani i faafitauli o tagata matutua. (1 Korinito 13:11) ʻAlofia le faamatala atu o ou faalogona i lau tama pe fai ma avefeʻau iā oe ma lau paaga sa iai.

  • Ia faamautinoa o loo iai i se tulaga lelei le olaga o lau tama. E fesoasoani le tumau i se nofoaga e tasi faapea le iai o se faasologa masani, ae e sili ona tāua le faatumauina o se faasologa faaleagaga, lea e aofia ai le faitauina o le Tusi Paia ma le tapuaʻiga a le aiga.​—Teuteronome 6:6-9.

FAATAʻITAʻI LE MEA LENEI: I se aso o lenei vaiaso, ia faamautinoa i lau fanau e te alofa iā i latou ma e lē o i latou le pogai ua oulua teteʻa ai. Ia tali a latou fesili e aunoa ma le tuuaʻia o lau paaga sa iai.

E tusa po ua tatala lau faaipoipoga, ae e mafai lava ona faia mea masani o le olaga. Ua faapea mai Melisa na faaipoipo mo le 16 tausaga: “Ina ua ma teteʻa na ou manatu, ʻE lē o le mea lea na ou manaʻo e oo i loʻu olaga.’” Peitaʻi, ua ia maua le lotomalie e ui i lona tulaga. Na ia faapea mai, “Na ou maua le filemu ina ua ou lē toe taumafai e suia mea ua tuanaʻi.” ▪

^ pala. 2 Ua suia nisi o igoa i lenei mataupu.

^ pala. 18 E inosia e le Atua se tatalaga faaipoipoga e piʻopiʻo ma taufaaʻoleʻole. Ae afai e mulilua se paaga a se tasi, e faataga e le Atua le paaga e leʻi mulilua e filifili pe tatala le faaipoipoga. (Malaki 2:16; Mataio 19:9) Tagaʻi i le mataupu “E Inosia e Ieova Faiga Faaʻoleʻole” i Le Olomatamata o Me 1, 2002, palakalafa 16-19, lomia e Molimau a Ieova.

FESILI IFO IĀ TE OE LAVA . . .

  • Pe na ou faaaluina se taimi e faanoanoa ai ina ua tatala la ma faaipoipoga?

  • E faapefea ona ou aveesea oʻu faalogona ita i laʻu paaga sa iai?