I SE isi aso, na fai ai e Iesu se fesili na faateʻia ai tagata. E faapea lana fesili: “O ai ea loʻu tinā? O ai foʻi oʻu uso?” (Mataio 12:48) Pe mafai ona e taliina lenā fesili?— Atonu ua e iloa, o le igoa o le tinā o Iesu o Maria. Ae e te iloa igoa o ona uso?— Pe na iai ni tuafāfine o Iesu?—

Ua fai mai le Tusi Paia o igoa o uso o Iesu “o Iakopo, ma Iosefa, ma Simona, ma Iuta.” Na iai foʻi tuafāfine o Iesu na soifua a o fai lana talaʻiga. Talu ai e ulumatua Iesu, e laiti la ona uso ma tuafāfine iā te ia.​—Mataio 13:55, 56; Luka 1:34, 35.

Pe na avea uso o Iesu o ni ona soo?— Ua fai mai le Tusi Paia e “latou te leʻi talitonu iā te ia” i le taimi muamua. (Ioane 7:5) Mulimuli ane, na avea Iakopo ma Iuta ma soo o Iesu, ma na la tusiaina isi tusi o le Tusi Paia. E te iloa tusi na la tusiaina?— Ioe, o le tusi o Iakopo ma Iuta.

E ui lava e lē o taʻu mai e le Tusi Paia igoa o tuafāfine o Iesu, ae ua tatou iloa e toʻalua pe sili atu foʻi le aofaʻi o ona tuafāfine. Pe na avea tuafāfine o Iesu ma ona soo?— Tatou te lē iloa ona e lē o taʻu mai e le Tusi Paia. Peitaʻi, e te iloa le māfuaaga na fesili ai Iesu, “O ai ea loʻu tinā? O ai foʻi oʻu uso?”— Seʻi suʻe la le tali.

A o aʻoaʻo atu Iesu i ona soo, na faasalavei ane se tagata ma faapea atu: “Ua tutū mai i fafo lou tinā ma ou uso, ua fia tautala ma oe.” Na faaaogā e Iesu le avanoa lenā e aʻoaʻo atu ai se lesona tāua, e ala i lona fetalai atu i lenei fesili faateʻi tagata: “O ai  ea loʻu tinā? O ai foʻi oʻu uso?” Ona faasino atu lea o lona lima i ona soo ma faapea atu: “Faauta, o loʻu tinā ma oʻu uso!”

Ona faamalamalama lea e Iesu le uiga o lana faamatalaga: “O lē faia le finagalo o loʻu Tamā o i le lagi, o loʻu uso lea, ma loʻu tuafafine, ma loʻu tinā.” (Mataio 12:47-50) Ua faaalia i inei le alofa tele o Iesu i ona soo. Ua aʻoaʻoina i tatou e Iesu, o ona soo e pei i latou o ni ona uso moni, tuafāfine, ma tinā.

O le taimi lenā, e leʻi talitonu uso o Iesu—o Iakopo, Iosefa, Simona ma Iuta—e faapea o Iesu o le Alo o le Atua. Atonu latou te leʻi talitonu i le tala a le agelu o Kaperielu lea na taʻu atu i lo latou tinā. (Luka 1:30-33) Atonu na latou agaleaga atu iā Iesu. O so o se tasi e faapena ona uiga, e lē o amio e pei o se uso po o se tuafafine moni lenā tagata. E te iloa se tagata e agaleaga i sona tei?—

O loo taʻua e le Tusi Paia le tala iā Esau ma Iakopo, ma le taimi na ita  tele ai Esau ma faapea atu: ʻO le a ou fasiotia loʻu uso o Iakopo.’ Na matuā fefe lo la tinā o Repeka, o lea na ia faasola ai Iakopo neʻi fasioti e Esau. (Kenese 27:41-46) Peitaʻi, na suia Esau i tausaga mulimuli ane, ma na alu atu iā Iakopo ma fusi ma kisi iā te ia.​—Kenese 33:4.

Mulimuli ane, na maua atalii e toʻa 12 o Iakopo. Peitaʻi, e leʻi alolofa atalii matutua o Iakopo i lo latou uso laʻitiiti o Iosefa. Na fuā iā Iosefa ona na sili le alofa o lo latou tamā iā Iosefa. O le māfuaaga lenā na latou faatauina ai Iosefa i tagata faatau pologa na malaga atu i Aikupito. Ona latou faapea atu lea i lo latou tamā, na ʻai Iosefa e le manu feʻai. (Kenese 37:23-36) Oka se leaga o lenā mea, a ea?—

Peitaʻi, na toe salamō uso o Iosefa i la latou mea na fai. O lea na faamagalo ai i latou e Iosefa. Po o e iloa le auala e tai tutusa ai Iosefa ma Iesu?— Na sosola ese soo o Iesu i le taimi na lamatia ai Iesu, ma na faafiti foʻi Peteru e na te lē iloa Iesu. Peitaʻi ane, na faamagalo i latou e Iesu e pei o Iosefa.

 E iai foʻi le tala i se ʻauso e toʻalua, o Kaino ma Apelu. E mafai ona tatou aʻoaʻoina se lesona i le mea na tupu iā i laʻua. Na silasila mai le Atua i le loto o Kaino, ma iloa ai e lē moni lona alofa i lona uso. O lea na fetalai mai ai le Atua iā Kaino, e tatau ona sui ona uiga. Ana faapea e moni le alofa o Kaino i le Atua, semanū e usitai i le mea na fetalai mai ai le Atua. Peitaʻi, e leʻi alofa Kaino i le Atua. I se isi aso, na fai atu ai Kaino iā Apelu: ʻIa ta ō i le fanua.’ Na ō ai loa Apelu ma Kaino. A o iai i le fanua, na tā ai e Kaino lona uso ma oti ai.​—Kenese 4:2-8.

Ua faapea mai le Tusi Paia, e iai se lesona tāua e tatau ona tatou aʻoaʻoina mai lenā tala. E te iloa lenā lesona?— ʻAuā o le poloaʻiga lenei ua outou faalogologo i ai talu le amataga: E tatau ona tatou fealofani; e lē pei o Kaino lea na sau mai lē o loo leaga.’ O lea la, e tatau i uso ma tuafāfine ona fealofani. E lē tatau ona pei i latou o Kaino.​—1 Ioane 3:11, 12.

Aiseā tatou te lē mananaʻo ai e pei i tatou o Kaino?— Auā ua faapea mai le Tusi Paia, o Kaino na ʻsau mai lē o loo leaga,’ o Satani le Tiapolo. Na faapei le Tiapolo o se tamā iā Kaino ona e tai tutusa mea na la faia.

Ua e malamalama la i le māfuaaga e tāua ai ona e alofa i ou uso ma tuafāfine?— Afai e te lē alofa iā i latou, o le fanau a ai o e faataʻitaʻi i ai?— O le fanau a le Tiapolo. E te lē manaʻo i lenā mea, a ea?— E faapefea la ona e faaalia atu, e te manaʻo e avea oe ma fanau a le Atua?— E ala i lou alofa moni i ou uso ma tuafāfine.

O le ā le alofa?— O le alofa o se faalogona e sau mai o tatou loto, lea tatou te mananaʻo ai e fai mea lelei mo isi tagata. E tatou te faaalia lo tatou alofa mo isi pe afai tatou te māfana atu iā i latou ma faia mea lelei mo i latou. O ai uso ma tuafāfine e tatau  ona tatou alolofa i ai?— Manatua foʻi, na faapea atu Iesu o uso ma tuafāfine, e faasino atu i le ʻauaiga toʻatele o tagata Kerisiano.

Aiseā e tāua ai lo tatou alolofa i uso ma tuafāfine Kerisiano?— Auā ua fai mai le Tusi Paia: ʻO lē e lē alofa i lona uso [po o lona tuafafine] ua ia vaai i ai, e lē mafai ona alofa o ia i le Atua ua ia lē vaaia.’ (1 Ioane 4:20) O lea la, e lē mafai ona tatou alolofa na o nisi o le aiga Kerisiano. E tatau ona tatou alolofa iā i latou uma. Na fetalai Iesu: “O le mea lea e iloa ai e tagata uma lava o oʻu soo outou, pe afai ua outou fealofani.” (Ioane 13:35) Pe e te alofa i uso ma tuafāfine uma?— Manatua foʻi, afai e te lē alofa iā i latou uma, e lē mafai la ona e alofa moni i le Atua.

E faapefea ona faaalia, tatou te alolofa moni i o tatou uso ma tuafāfine?— A faapea tatou te alolofa i ai, e lē tatau la ona sōsō mamao ese ona tatou te lē fia talanoa i ai. E tatau ona fiafia iā i latou uma. Ia agalelei pea iā i latou, ma fiafia e avatu ni mea mo i latou. A faapea foʻi e iai so latou faafitauli, o le a tatou fesoasoani iā i latou auā o i tatou moni lava o se aiga.

A faapea tatou te alolofa moni lava i o tatou uso ma tuafāfine, o le ā le mea e faaalia ai?— E faaalia ai, o i tatou o soo o Iesu, le Faiaʻoga Sili. O le mea lenā tatou te mananaʻo i ai, a ea?—