E ui ua matuā faileagaina ma faalumaina Iesu, ae e lē o mafai e taumafaiga a Pilato e faasaʻoloto o ia, ona suia ai manatu o le ʻaufaitaulaga sili ma ē o loo lagolagoina i latou. Ua latou faia taumafaiga uma ina ia faamautinoa e fasiotia Iesu. O lea, ua faaauau ai ona latou alalaga atu: “Ia tutuʻi o ia i luga o le laau! Ia tutuʻi o ia!” Ua tali mai Pilato: “Ia outou ave o ia ma tutuʻi i luga o le laau, auā ou te lē iloa se mea sesē ua ia faia.”—Ioane 19:6.

Ua lē mafai e tagata Iutaia ona faatalitonuina Pilato, e tatau ona fasiotia Iesu ona ua molia o ia i moliaga e faasaga i le malo o Roma. Ae faapefea pe afai e molia o ia i moliaga e faasaga i le tapuaʻiga faa-Iutaia? Ua latou toe aumaia le moliaga e faatatau i le upuleagaina e Iesu o le Atua, lea sa lāgā i lona faamasinoga i luma o le Saniterini. Ua latou faapea atu: “E iai la matou tulafono, ma e tatau ona oti o ia e tusa ma le tulafono, auā ua ia fai mai, o ia o le atalii o le Atua.” (Ioane 19:7) E fou lenei moliaga iā Pilato.

Ua toe ulu atu o ia i lona maota, ma taumafai e saʻili se auala e faasaʻoloto ai Iesu, o lē o loo onosaia sauāga ogaoga. Sa fai foʻi le miti a le avā a Pilato e faatatau iā te ia. (Mataio 27:19) Ae faapefea la lenei moliaga fou e faapea, o Iesu “o le atalii o le Atua”? E iloa e Pilato e sau Iesu mai i Kalilaia. (Luka 23:5-7) E ui i lea, ua fesili atu o ia iā Iesu: “O fea e te sau ai?” (Ioane 19:9) Faamata o loo taumānatu Pilato pe atonu na soifua muamua Iesu i se isi olaga, ma atonu e sau o ia mai i le lagi?

Sa faalogo Pilato o fetalai tuusaʻo atu Iesu iā te ia e faapea, o ia o se tupu ae e lē mai i le lalolagi nei lona Malo. O lea, ua lē toe fai atu ai e Iesu se isi faamatalaga e faatatau i le manatu sa ia taʻua i le taimi ua teʻa. O lenei mea ua matuā tigā ai le loto o Pilato, ma faapea atu ma le ita tele iā Iesu: “Pe e te lē tali mai ea iā te aʻu? Pe e te lē iloa ea, ua iā te aʻu le pule e faasaʻoloto ai oe, ma ua iā te aʻu foʻi le pule e tutuʻi ai oe i luga o le laau?”—Ioane 19:10.

Ae ua tali mai Iesu: “E leai lava sau pule e faasala ai aʻu, pe ana lē tuuina mai iā te oe mai lugā. O le mea lea, ua sili ai le agasala a le tagata na tuuina atu aʻu iā te oe.” (Ioane 19:11) E foliga mai e lē o mafaufau Iesu i se tagata patino. Ae o loo faasino atu lana fetalaiga iā Kaiafa, o ē o loo lagolagoina o ia, ma Iuta le Sekara. Ua sili atu lo latou nofosala i gaoioiga ua faia iā Iesu nai lo o Pilato.

O le maofa o Pilato i le auala o loo gaoioi ai Iesu ma ana upu, faapea lona popole tele ona atonu e sau Iesu mai i le lagi, ua ia toe taumafai ai e faasaʻoloto o ia. Peitaʻi, ua faia e tagata Iutaia se isi faamatalaga e mautinoa le faamataʻu ai o Pilato: “Afai e te faasaʻolotoina lenei tagata, e lē o oe o se uō a Kaisara. O so o se tasi e na te faia o ia ma tupu, e tetee o ia iā Kaisara.”—Ioane 19:12.

O lea, ua faatonuina ai e Pilato ina ia toe aumai Iesu i fafo. Ua nofo o ia i lona nofoa faamasino, ma faapea atu i tagata: “Vaai! O lo outou tupu!” Ae e lē suia lava manatu o tagata Iutaia. Ua latou alalaga mai: “Ia fasioti o ia! Ia fasioti o ia! Ia tutuʻi o ia i luga o le laau!” Ua ʻaiʻoi atu Pilato iā i latou: “Po ou te tutuʻi ea i luga o le laau lo outou tupu?” E ui ua umi se taimi o ʻinoʻino tagata Iutaia i le pulega a Roma, ae ua tali atu ma le maumauaʻi le ʻaufaitaulaga sili: “E leai so matou tupu ua na o Kaisara.”—Ioane 19:14, 15.

O le palaai o Pilato ua lolo atu ai o ia i le faatauanau atu pea o tagata Iutaia, ma ia tuuina atu ai loa Iesu ina ia fasiotia. Ua aveese e fitafita le ofu mūmū sesega o loo ofu ai Iesu, ae faaofu o ia i lona ofu tele. A o taʻitaʻi ese atu Iesu, ua ia amoina le laau o le a faapuapuagatia ai o ia.

Ua lata i le aoauli o le Aso Faraile iā Nisani 14. E leʻi mālōlō lava Iesu talu mai le taeao o le Aso Tofi, ma ua iloga ona matuā tigāina o ia ona o sauāga ogaoga na oo iā te ia. Ua leai sona malosi e faaauau ai, a o ia tauivi e amoina lenei laau e mamafa tele. O lea ua faatonu faamalosi ai e fitafita se tasi o tagata o loo ui ane i lenā taimi, o Simona mai i Kurene i Aferika, e amo le laau seʻia oo i le nofoaga o le a faasalaina ai Iesu. Ua mulimuli atu iā te ia le toʻatele o tagata, ma ua taufaitagituʻi ma tagiauē nisi ona o le mea ua tupu.

Ua fetalai atu Iesu i fafine o loo taufaitagituʻi: “Tama fafine a Ierusalema e, aua tou te toe fetagisi iā te aʻu. A ia outou fetagisi iā te outou ma a outou fanau; auā faauta! e oo mai aso e faapea ane ai tagata, ʻAmuia fafine pā, ma manava e leʻi fananau, ma susu e leʻi susuina!’ Ona latou alalaga atu lea i mauga, ʻMafuli mai ia iā i matou!’ ma aʻega, ʻIa tanumia i matou!’ Auā pe afai latou te faia nei mea i le laau mata, o le ā le mea e tupu pe a mago le laau?”—Luka 23:28-31.

O loo faasino atu Iesu i le nuu o Iutaia. Ua pei lenā nuu o se laau ua faasolo ina pē, ae o loo mata pea isi ona vaega, auā o loo iai pea Iesu ma nisi o tagata Iutaia e faatuatua iā te ia. Pe a aveesea i latou nei mai i le nuu o Iutaia, ona totoe ai lea na o se nuu ua feoti faaleagaga, lea e faatusaina i se laau ua mago. O le a taufaitagituʻi tagata pe a avea le ʻautau a Roma ma faaoosala a le Atua i lenā nuu.