Mitemo Gumi mitemo yakapiwa vaIsraeri naMwari. Mitemo iyi inonziwo Mashoko Gumi, zvichibva pashoko rechiHebheru rekuti ʽaseʹreth had·deva·rim.ʹ Shoko iri rinowanikwa katatu mumabhuku mashanu ekutanga eBhaibheri ayo anozivikanwa sePentateuch (Torah). (Eksodho 34:28; Dheuteronomio 4:13; 10:4) MuchiGiriki Mashoko Gumi anonzi deʹka loʹgous uye ndipo panobva shoko reChirungu rekuti “Decalogue.”

 Mwari akanyora Mitemo Gumi pamatombo maviri achibva aipa muprofita Mosesi paGomo reSinai. (Eksodho 24:12-18) Mitemo Gumi inowanikwa pana Eksodho 20:1-17 uye Dheuteronomio 5:6-21.

•  Mitemo Gumi

•  Nei Mitemo Gumi ichisiyana pakurongwa kwayakaitwa?

•  Chinangwa cheMitemo Gumi chaiva chei?

•  VaKristu vanofanira kuchengeta Mitemo Gumi here?

•  Mitemo Gumi ichiri kushanda here mazuvano?

•  Dzidziso dziri muMitemo Gumi dzinotaurwa muTestamende Itsva

1.   Namata Jehovha Mwari chete.​—Eksodho 20:3.

2.   Usanamata zvidhori.​—Eksodho 20:4-6.

3.   Usashandisa zita raMwari pasina.​—Eksodho 20:7.

4.   Chengeta Sabata.​—Eksodho 20:8-11.

5.   Kudza vabereki vako.​—Eksodho 20:12.

6.   Usaponda.​—Eksodho 20:13.

7.   Usaita upombwe.​—Eksodho 20:14.

8.   Usaba.​—Eksodho 20:15.

9.   Usava chapupu chenhema.​—Eksodho 20:16.

10.   Usachiva​—Eksodho 20:17.

 Bhaibheri haritauri kuti mitemo iyi inofanira kutevedzana sei pakurongwa kwayo. Saka marongerwo ainoitwa anosiyana zvichienderana nevanhu. Marongerwo ayakaitwa pamusoro apo ndiwo anoitwa nevakawanda, asi vamwe vanoironga zvakasiyana. Musiyano unowanzovapo pamutemo wekutanga, wechipiri newekupedzisira. a

 Mitemo Gumi yaiva pakati pemitemo yakapiwa Mosesi naMwari. Mitemo yacho yaipfuura 600 uye yaiva chibvumirano kana kuti sungano pakati paMwari nevaIsraeri. (Eksodho 34:27) Mwari akavimbisa vaIsraeri kuti aizovakomborera kana vaizomuteerera. (Dheuteronomio 28:1-14) Asi chinangwa chikuru cheMutemo chaiva chekuti vaIsraeri vagadzirire kuuya kwaMesiya, kana kuti Kristu.​—VaGaratiya 3:24.

 Aiwa. Mutemo waMosesi kusanganisira Mitemo Gumi, yakangopiwa vaIsraeri chete. (Dheuteronomio 5:2, 3; Pisarema 147:19, 20) VaKristu havasi pasi pemitemo iyoyo. Kunyange vaKristu vechiJudha ‘vakasunungurwa paMutemo’ iwoyo. (Varoma 7:6) b Mutemo waMosesi wakatsiviwa ‘nemutemo waKristu,’ uyo unosanganisira zvese zvakaudzwa vateveri vaJesu kuti vaite.​—VaGaratiya 6:2; Mateu 28:19, 20.

 Ehe. Mitemo iyi inoratidza mafungiro aMwari saka kana tikaidzidza tinobatsirwa. (2 Timoti 3:16, 17) Pfungwa dzinokosha dzinotaurwa muMitemo Gumi dzinoramba dzichingoshanda. (Pisarema 111:7, 8) Dzakawanda dzacho ndidzo dzinoumba dzidziso dziri muTestamende Itsva.​—Verenga chikamu chakanzi “ Dzidziso dziri muMitemo Gumi dzinotaurwa muTestamende Itsva.”

 Jesu akadzidzisa kuti Mutemo waMosesi, kusanganisira Mitemo Gumi, zvaibva pamitemo miviri inokosha. Akati: “‘Ida Jehovha Mwari wako nomwoyo wako wose nomweya wako wose nepfungwa dzako dzose.’ Uyu ndiwo murayiro mukuru pane yose uye wokutanga. Wechipiri, wakafanana nawo, ndouyu, ‘Ida muvakidzani wako sezvaunozviita.’ Mutemo wose, uye Zvakanyorwa nevaprofita zvakavakirwa pamirayiro iyi miviri.” (Mateu 22:34-40) Saka kunyange zvazvo vaKristu vasingatarisirwi kutevedzera Mutemo waMosesi, vanorayirwa kuda Mwari nevamwe vanhu.​—Johani 13:34; 1 Johani 4:20, 21.