KAPITEL 8
Gado lobi sma di krin
„Te sma e libi wan krin libi, dan yu o meki den kon sabi yu leki wan Gado di krin.”—PSALM 18:26.
1-3. (a) Fu san ede wan mama e sorgu taki a boi fu en krin èn taki a e weri krin krosi? (b) Fu san ede Yehovah wani taki den futuboi fu en musu de krin? Fu san ede wi wani hori wisrefi krin?
WAN mama e sreka a pikin boi fu en fu di den o go na wan presi. A e wasi a boi èn a e weri krin krosi gi en. A sabi taki a boi musu de krin so taki a no e kon siki. A sabi tu taki efu a boi krin, dan dati e sori fa a mama de.
2 Yehovah, wi hemel Tata, wani taki den futuboi fu en musu de krin. A Wortu fu en e taki: „Te sma e libi wan krin libi, dan yu o meki den kon sabi yu Psalm 18:26). * Yehovah lobi wi, èn a sabi taki a e tyari wini kon gi wi te wi de krin. A wani tu taki wi leki en Kotoigi musu de krin, fu di dati e gi glori na en. Iya, te wi de krin èn te wi e tyari wisrefi na wan fasi di fiti, dan wi no o gi Yehovah porinen, ma wi o gi glori na en èn na a santa nen fu en.—Esekièl 36:22; leisi 1 Petrus 2:12.
leki wan Gado di krin” (3 Fu di wi sabi taki Gado lobi sma di krin, meki wi e du muiti fu tan krin. Wi lobi Gado, èn dati meki wi wani libi na wan fasi di e gi en glori. Wi wani sorgu tu taki a tan lobi wi. Dati meki wi o go luku fu san ede a de fanowdu taki wi e tan krin, san a wani taki fu de krin, èn fa wi kan hori wisrefi krin. Na so wi kan kon sabi efu wi musu tyari kenki kon fu man de sma di krin.
FU SAN EDE WI MUSU TAN KRIN?
4, 5. (a) San na a moro prenspari reide fu tan krin? (b) Fa den sani di Yehovah meki e sori taki a de wan Gado di krin?
4 Wán fasi fa Yehovah e leri wi fu de krin, na taki a gi wi na eksempre. Dati meki a Wortu fu en e gi wi deki-ati fu „teki na eksempre fu Gado” (Efeisesma 5:1). A moro prenspari reide fu tan krin, na taki Yehovah, a Gado di wi e anbegi, na wan Gado di krin, a no abi nowan fowtu, èn a santa na ala fasi.—Leisi Lefitikus 11:44, 45.
5 Te wi e luku den sani di Yehovah meki, dan wi e si taki a de wan krin Gado, neleki fa wi kan si den tra Romesma 1:20). Yehovah ben meki grontapu fu de wan krin tanpresi gi libisma. A ben seti sani so, taki a loktu nanga a watra na grontapu e tan krin doronomo. Spesrutu bakteria e kenki poripori sani nanga tra sortu doti kon tron sani di no sa tyari siki noso problema kon gi wi. A de krin taki „a Mekiman fu grontapu” wani taki ala sani musu de krin (Yeremia 10:12). Wi musu wani dati tu.
fasi fu en na ini den sani dati (6, 7. Fa a Wet di Gado ben gi Moses ben e sori krin taki anbegiman fu Yehovah musu de sma di krin?
6 Wan tra reide fu tan krin, na taki Yehovah, a Moro Hei Tiriman fu wi, wani taki den anbegiman fu en musu de krin. A Wet di Yehovah ben gi den Israelsma, ben e sori tu taki na anbegi fu den ben musu de krin. A Wet ben e taki dati na a dei di den Dyu ben musu aksi pardon fu sondu, a granpriester ben musu wasi en skin tu leisi, a no wán leisi nomo (Lefitikus 16:4, 23, 24). Te den priester ben e du diniwroko na ini a tempel, dan den ben musu wasi den anu nanga den futu, fosi den ben e tyari ofrandi gi Yehovah (Eksodes 30:17-21; 2 Kroniki 4:6). A Wet ben e taki fu sowan 70 sani di ben kan meki taki wan sma en skin, noso na anbegi fu en no ben de krin moro. Wan Israelsma di no ben de krin, no ben mag teki prati na a anbegi. Efu toku a ben du dati, dan a ben kan kisi dedestrafu (Lefitikus 15:31). Te wan sma ben e weigri fu krin ensrefi, kande a ben weigri fu wasi en skin noso en krosi, dan den ben musu ’kiri en puru na mindri a pipel’.—Numeri 19:17-20.
7 Aladi wi no abi fu hori wisrefi na a Wet di Gado Maleaki 3:6). Na soso te na anbegi fu wi de ’krin èn sondro flaka’, dan Gado o feni en bun (Yakobus 1:27). Dati meki wi musu sabi san Gado e aksi fu wi te a abi fu du nanga na anbegi fu en.
ben gi Moses, toku a Wet disi e yepi wi fu kon frustan fa Gado e denki. A Wet ben e sori krin taki anbegiman fu Gado musu de sma di krin. Yehovah no kenki (O TEN GADO E SI WI LEKI SMA DI KRIN?
8. Na sortu fasi Yehovah wani taki wi musu de krin?
8 Na ini Bijbel a wortu krin, no abi fu du nomo nanga wan sma en skin. Gado wani taki wi musu de krin na ini ala afersi fu wi libi. Yehovah wani taki wi musu de krin na fo prenspari fasi. Wi musu anbegi en na wan krin fasi, wi musu libi wan krin libi, wi musu prakseri sani di krin, èn wi skin nanga den sani di wi abi musu tan krin. Meki wi go luku san ibriwan fu den sani disi wani taki.
9, 10. San a wani taki fu anbegi Gado na wan krin fasi? Gi sortu sani tru Kresten e wai pasi?
9 Anbegi Gado na wan krin fasi. Fu taki en leti, wan sma di e anbegi Gado na wan krin fasi, no e moksi a tru anbegi nanga falsi anbegi. Di den Israelsma ben komoto na ini Babilon fu drai go baka na Yerusalem, dan den ben musu gi yesi na a rai disi di skrifi nanga yepi fu a santa yeye: „Komoto drape, no fasi nowan sani di no krin . . . Un hori unsrefi krin” (Yesaya 52:11). Na a fosi presi, den Israelsma ben drai go baka na oso fu seti na anbegi fu Yehovah kon bun baka. Na anbegi dati ben musu de krin, èn a no ben musu flaka nanga nowan fu den leri noso gwenti fu na anbegi fu Babilon, di ben e gi Gado porinen.
10 Na ini a ten disi, wi leki tru Kresten musu luku bun taki falsi anbegi no e doti wi. (Leisi 1 Korentesma 10:21.) A de prenspari taki wi e luku bun nanga a sani dati, fu di falsi anbegi de na ala sei. Na ini furu kondre, difrenti gwenti abi fu du nanga falsi kerkileri. Wan fu den leri dati, na taki te wi dede, wan sani na ini wi e libi go doro (Preikiman 9:5, 6, 10). Tru Kresten e wai pasi gi gwenti di abi fu du nanga falsi bribi. * Wi no o gi pasi taki sma e dwengi wi fu pasa den wet fu Bijbel di e sori taki na anbegi fu wi musu de krin.—Tori fu den apostel 5:29.
11. San a wani taki fu libi wan krin libi, èn fu san ede wi musu du dati?
11 Libi wan krin libi. Fu man libi wan krin libi, wi musu wai pasi gi iniwan sortu hurulibi. (Leisi Efeisesma 5:5.) A prenspari taki wi e tan libi wan krin libi. Soleki fa wi o si na ini kapitel 9 fu a buku disi, dan wan sma di wani taki Gado tan lobi en, musu „lowe gi hurudu”. Sma di e tan du hurudu sondro fu sori berow, „no o kisi a Kownukondre fu Gado” (1 Korentesma 6:9, 10, 18). Gi Gado, den sortu sma disi ’no krin èn den e du soso morsu sani’. Efu den no e meki muiti fu libi wan krin libi, dan ’den o dede a di fu tu dede’.—Openbaring 21:8.
12, 13. Fa den sani di wi e prakseri abi krakti tapu den sani di wi e du? Fa wi kan tan prakseri sani di krin?
12 Prakseri sani di krin. Nofo tron, wi e du san wi e Mateyus 5:28; 15:18-20). Ma te wi e prakseri sani di krin, dan dati o yepi wi fu tan tyari wisrefi na wan fasi di krin. (Leisi Filipisma 4:8.) Fa wi kan tan prakseri sani di krin? Wan sani di wi musu du, na taki wi no musu luku felem noso arki poku di kan pori a denki fu wi. * Boiti dati, te wi e studeri Gado Wortu doronomo, dan dati o yepi wi fu tan prakseri sani di krin.—Psalm 19:8, 9.
prakseri. Te wi e gi pasi taki takru denki e kon abi krakti tapu wi frustan nanga wi ati, dan te fu kaba wi o du sani di no fiti (13 Efu wi wani taki Gado tan lobi wi, dan a prenspari taki wi e anbegi en na wan fasi di krin, taki wi e
tan libi wan krin libi, èn taki wi e tan prakseri sani di krin. Tra kapitel fu a buku disi e taki moro fini fu den difrenti fasi fa wi musu tan krin. Wi o go luku a di fu fo sani, èn dati na fa wi musu hori wisrefi krin èn sosrefi den sani di wi abi.FA WI KAN HORI WISREFI KRIN ÈN SOSREFI DEN SANI DI WI ABI?
14. Fu san ede wi no musu denki taki tra sma no mag bumui efu wi no e hori wisrefi krin?
14 Soleki fa wi taki, dan a de fanowdu tu taki wi e hori wisrefi krin èn sosrefi den sani di wi abi. A de so taki tra sma no mag bumui nanga a tori dati? We, anbegiman fu Yehovah no musu denki so kwetikweti. Soleki fa wi ben si kaba, dan Yehovah wani taki wi de krin, fu di dati e tyari wini kon gi wi èn fu di dati e gi en glori. Prakseri na agersitori na a bigin fu a kapitel disi. Efu ala ten yu e si wan pikin dotidoti, dan yu ben o bigin denki wan fasi fu a papa nanga a mama fu en, a no so? Wi no ben o wani taki a fasi fa wi e sorgu wisrefi, noso a fasi fa wi e libi e gi wi hemel Tata porinen, noso taki a e puru sma prakseri fu a boskopu fu wi. Gado Wortu e taki: „Na nowan fasi wi e du sani di e meki trawan fadon, so taki sma no sa taki takru fu a diniwroko fu wi. Ma na ala fasi wi e sori taki wi na dinari fu Gado” (2 Korentesma 6:3, 4). We dan, fa wi kan sorgu taki wi skin nanga den sani di wi abi krin?
15, 16. San a wani taki fu hori wi skin krin, èn fa wi krosi musu de?
15 A fasi fa wi e sorgu wi skin èn den krosi di wi e weri. Aladi ibri kondre abi en eigi kulturu nanga en Deuteronomium 23:12, 13.
eigi fasi fu libi, toku wi kan feni sopo nanga watra fu wasi ibri dei, èn fu sorgu taki den pikin fu wi de krin. Wan tu fasi fa wi kan hori wisrefi krin, na te wi e wasi wi anu nanga sopo fosi wi fasi nyanyan sani, baka te wi komoto na toilet, èn baka te wi krin wan beibi. Te wi e wasi wi anu nanga sopo, dan wi no o siki makriki, èn a sani dati kan kibri wi libi. Na so siki no o panya, èn sma no o kisi lusubere makriki. Na ini kondre pe furu oso no abi ini-oso toilet, sma kan beri den pupe neleki fa den Israelsma ben e du dati.—16 Wi musu abi a gwenti fu wasi den krosi fu wi efu wi wani de krin èn efu wi wani taki sma abi wan bun denki fu wi. Wan Kresten no abi fu weri diri krosi, èn a no abi fu weri ibri nyun modo tu. Ma den krosi fu en musu krin, den no musu kroiki, èn den musu fiti. (Leisi 1 Timoteyus 2:9, 10.) Awansi pe wi de, wi wani taki den krosi fu wi e „moi a leri fu Gado, wi Frulusuman”.—Titus 2:10.
17. Fu san ede wi oso nanga den sani fu wi musu de krin?
17 Wi oso nanga tra sani. Kande na oso fu wi a no wan kefalek diri oso, ma toku wi musu du ala san wi man fu hori en krin. Na so a de tu taki te wi abi wan oto di wi e gebroiki fu go na konmakandra èn na ini a preikiwroko, dan wi musu du ala san wi man fu sorgu taki na oto krin fu inisei èn fu dorosei. Wi no musu frigiti taki te wi oso nanga tra sani fu wi de krin, dan dati e taki wan sani fu a Gado di wi e anbegi. Te yu e luku en bun, dan wi e leri sma taki Yehovah na wan krin Gado, taki a o „pori den wan di e pori grontapu”, èn taki heri esi a Openbaring 11:18; Lukas 23:43). Wi alamala wani taki na oso fu wi nanga den sani fu wi musu sori trawan taki nownow kaba wi e meki muiti fu de krin, fu di na den sortu sma dati o libi na ini a nyun grontapu di e kon.
Kownukondre fu en o kenki grontapu kon tron wan paradijs (18. Fa wi kan sori taki wi abi lespeki gi wi Kownukondre zaal?
18 A presi pe wi e anbegi Gado. Fu di wi lobi Yehovah, meki wi e sori taki wi abi lespeki gi wi Kownukondre zaal, a presi pe wi e anbegi a tru Gado. Te nyun sma kon na a Kownukondre zaal, dan wi wani taki den abi wan bun denki fu a presi. Te wi gwenti krin a zaal èn e sorgu taki ala sani e tan bun, dan a presi o tan krin èn moi. Wi e sori taki wi abi lespeki gi wi Kownukondre zaal te wi e du ala san wi man fu sorgu taki ala sani e tan bun. A de wan grani fu yepi krin a presi pe wi e anbegi wi Gado, èn fu yepi meki son sani di broko (2 Kroniki 34:10). Wi musu du a srefi te wi e kon makandra na wan kongreshal, noso na wan tra presi pe wi e hori bigi konmakandra.
WI MUSU WAI PASI GI TAKRU GWENTI DI KAN DOTI WI
19. Efu wi wani tan hori wisrefi krin, dan gi sortu sani wi musu wai pasi? Fa Bijbel e yepi wi te a abi fu du nanga a tori disi?
19 Efu wi wani tan hori wisrefi krin, dan wi musu wai pasi gi takru gwenti di kan doti wi. Dati meki wi no o smoko, wi no o dringi tumusi furu sopi, èn wi no o gebroiki drugs di kan pori wi frustan. Bijbel no e kari ibriwan fu den takru gwenti di furu sma abi na ini a ten disi, ma a abi gronprakseri di e yepi wi
fu kon frustan fa Yehovah e si den sortu sani disi. Fu di wi sabi fa Yehovah e si den sani disi, meki a lobi di wi abi gi en e gi wi deki-ati fu libi na wan fasi di a feni bun. Meki wi poti prakseri na feifi Bijbel gronprakseri.20, 21. Gi sortu sani Yehovah wani taki wi musu wai pasi? Fu san ede a prenspari taki wi e gi yesi na en?
20 „Lobiwan, fu di wi abi den pramisi disi, dan meki wi krin wisrefi fu ibri sani di kan doti wi skin nanga wi denki, èn meki a lespeki di wi abi gi Gado meki taki wi kon santa dorodoro” (2 Korentesma 7:1). Yehovah wani taki wi wai pasi gi sani di kan doti wi skin èn di kan pori a denki fu wi. Dati meki wi no musu kon abi gwenti di kan meki wi kon siki, noso di kan pori wi frustan.
21 Bijbel e sori fu san ede a prenspari taki wi e „krin wisrefi fu ibri sani di kan doti wi”. Luku taki 2 Korentesma 7:1 e bigin nanga den wortu disi: „Fu di wi abi den pramisi disi.” Sortu pramisi na dati? Soleki fa den vers na fesi e taki, dan Yehovah e pramisi: „Mi o teki unu. Mi o de un papa” (2 Korentesma 6:17, 18). Prakseri a sani disi: Yehovah e pramisi taki a o kibri yu gi ogri, èn taki a o lobi yu neleki fa wan papa lobi en manpikin noso en umapikin. Ma Yehovah o du dati soso te yu e wai pasi gi sani di kan doti yu ’skin nanga yu denki’. A ben o de wan don sani efu yu ben o gi pasi taki wan takru gwenti pori a bun matifasi di yu abi nanga Yehovah!
22-25. Sortu Bijbel gronprakseri kan yepi wi fu wai pasi gi takru gwenti di kan meki wi kon doti?
22 „Yu musu lobi Yehovah yu Gado nanga yu heri Mateyus 22:37). Yesus ben sori taki a komando disi na a moro bigi komando (Mateyus 22:38). Yehovah e frudini en taki wi lobi en. Efu wi wani lobi en nanga wi heri ati, wi heri libi, nanga wi heri frustan, dan wi musu wai pasi gi sani di kan syatu wi libi, noso di kan pori a frustan di Gado gi wi.
ati, nanga yu heri libi, èn nanga yu heri frustan” (23 „[Yehovah] e gi ala sma libi, a e meki den bro, èn a e gi den ala sani” (Tori fu den apostel 17:24, 25). A libi na wan kado di wi kisi fu Gado. Wi lobi a sma di gi wi libi, èn dati meki wi wani sori lespeki gi a kado dati. Wi e wai pasi gi iniwan gwenti di no bun gi a gosontu fu wi, bika efu wi ben o abi den gwenti dati, dan dati ben o sori taki wi no abi nowan lespeki gi a libi di wi kisi leki kado.—Psalm 36:9.
24 „Yu musu lobi tra sma leki fa yu lobi yusrefi” (Mateyus 22:39). Te wan sma abi takru gwenti, dan nofo tron dati no e tyari takru bakapisi kon gi en wawan, ma sosrefi gi tra sma. Fu eksempre, te wan sma e smoko, dan tra sma na ini en birti kan kon siki tu. Wan sma di e du ogri nanga trawan, e pasa a wet di Gado gi wi fu lobi tra sma. So wan sma ben o lei tu efu a ben o taki dati a lobi Gado.—1 Yohanes 4:20, 21.
25 „Tan memre den fu saka densrefi na ondro gran lanti èn na ondro den wan di abi makti èn fu gi yesi na den” (Titus 3:1). Na ini furu kondre, a wet no e gi pasi taki sma abi noso e gebroiki son drugs. Wi leki tru Kresten no abi den sortu drugs dati, èn wi no e gebroiki den tu.—Romesma 13:1.
26. (a) San wi musu du efu wi wani taki Gado tan lobi wi? (b) Fu san ede a moro bun fasi fu libi, na te wi e tan krin?
* Iya, wan moro bun fasi fu libi no de, bika ala ten Yehovah e leri wi fu kisi wini gi wisrefi. (Leisi Yesaya 48:17.) Ma san moro prenspari, na taki te wi e hori wisrefi krin, dan wi o de koloku fu di wi sabi taki a Gado di wi lobi feni wi bun. Na so Gado o tan lobi wi.
26 Efu wi wani taki Gado tan lobi wi, dan wi musu tan krin na ala fasi, wi no kan tan krin na wán noso tu fasi nomo. Kande a no makriki fu tapu nanga takru gwenti di kan doti wi noso fu wai pasi gi den. Toku wi man du dati.^ paragraaf 2 A wortu di vertaal nanga „krin” no abi fu du soso nanga wi skin, ma moro furu a abi fu du tu nanga a fasi fa wi e tyari wisrefi, noso nanga a fasi fa wi e anbegi Gado.
^ paragraaf 10 Efu yu wani sabi moro fu spesrutu fesadei nanga gwenti di tru Kresten e wai pasi gi, dan luku kapitel 13 fu a buku disi.
^ paragraaf 12 Kapitel 6 fu a buku disi e sori fa wi kan abi prisiri na wan fasi di fiti.
^ paragraaf 26 Luku den faki „ Mi e meki tranga muiti fu du san reti?”, èn „ Gado man du ala sani”.
^ paragraaf 67 Wi kenki a nen fu en.