„Hori Den Komando fu Mi èn Tan na Libi”

A BEN yongu, a ben koni, a ben de „wan moi man èn a ben de moi fu si”. A wefi fu en basi ben abi wan moi skin èn a no ben abi syen fu gebroiki a skin fu en fu kori a yonkuman. A wefi disi nomonomo ben wani sribi nanga a yonkuman. Dati meki ala dei a ben pruberi fu kori a yonkuman. „A ben pasa wan dei, taki a ben go na ini na oso fu du a bisnis fu en neleki fa a ben du ala tra dei, èn no wan fu den tra man fu na oso ben de na ini na oso. Dan na uma grabu en hori na en krosi, èn a e taki: ’Kon didon nanga mi!’” Ma Yosef, a manpikin fu a famiri-edeman Yakob, ben libi en krosi na baka, èn a ben lon gowe fu a wefi fu Potifar.—Genesis 39:1-12.

A no de fu taki, a no ibri sma e lon gowe fu wan situwâsi di e tyari tesi gi en. Fu eksempre, luku a kefal fu wan yonkuman di Kownu Salomo fu Israèl fu fositen ben si na strati na neti. Baka di wan tranga-ede uma ben kori en, dan „da jongoe man waka go na hem baka wanten, leki wan kaw e waka go na hem slakti-bangi”.—Odo 7:21, 22, Da Bijbel.

Kresten e kisi a frumane fu „lon gowe fu hurudu” (1 Korentesma 6:18). Na apostel Paulus ben skrifi a yongu Kresten disipel Timoteus: „Lowe gi den lostu di yongu sma abi” (2 Timoteus 2:22). Te wi e kisi fu du nanga situwâsi di o meki wi wani du hurudu, sutadu, noso tra fowtu sani di no de akruderi bun gwenti nanga gronprakseri, dan wi tu musu lon gowe sondro draidrai neleki fa Yosef ben lon gowe fu a wefi fu Potifar. San sa yepi wi fu teki a srefi fasti bosroiti leki di fu Yosef? Na ini a di fu 7 kapitel fu a Bijbel buku Odo, Salomo e gi wi wan tu rai di wi no kan bai nanga moni. Salomo e leri wi fu kibri wisrefi gi a kori di trawan di no e hori densrefi na bun gwenti nanga gronprakseri, kan kori wi. Ma boiti dati, Salomo e tyari kon na krin fa den sma disi e kori trawan. Dati a e du nanga wan tori di a e fruteri fu wan uma di e libi wan yayo libi, èn di e kori wan yonkuman.

’Tai den Komando fu Mi na Yu Finga’

A kownu e bigin neleki wan papa di e gi rai: „Mi manpikin, hori mi wortu na prakseri, èn meki a de so taki yu hori den komando fu mi leki wan gudu. Hori den komando fu mi èn tan na libi, èn [hori] mi wet leki a popki fu yu ai.”—Odo 7:1, 2.

Papa nanga mama, spesrutu den papa, abi wan frantwortu di Gado gi den. A frantwortu disi na fu leri den pikin fu den, den markitiki fu Gado ini a tori fu san bun èn san ogri. Moses ben frumane den papa: „Den wortu disi di mi e komanderi yu tide, musu sori taki den de na tapu yu ati; èn yu musu poti den go dipi na ini a manpikin fu yu èn taki fu den te yu e sidon na ini yu oso èn te yu e waka na tapu pasi èn te yu e go didon èn te yu e opo” (Deuteronomium 6:6, 7). Èn na apostel Paulus ben skrifi: „Unu, papa, no tanteri den pikin fu unu, ma tan kweki den na ini a trangaleri èn a seryusu frumane fu Yehovah” (Efeisesma 6:4). Fu dati ede, den sani di wan papa nanga mama e leri den pikin na trutru warti sani di den pikin musu kibri; èn seiker na mindri den sani dati wi abi den frumane, den komando, nanga den wet di de fu feni na ini Gado Wortu, Bijbel.

A leri di papa nanga mama e gi den pikin, kan abi wan tu tra tirilin tu — den tirilin gi na osofamiri. Den tirilin disi de gi a bun fu na osofamiri srefi. A tru taki, den tirilin dati kan difrenti na ini ibri osofamiri; dati e anga fu den sani di na osofamiri abi fanowdu. Ma papa nanga mama musu teki a bosroiti san na a moro bun sani gi den eigi osofamiri. Èn nanga den tirilin di papa nanga mama e meki, furutron den e sori trutru  lobi èn den e sori taki den e broko den ede nanga na osofamiri fu den. Yonguwan e kisi leki rai fu gi yesi na den tirilin disi èn so srefi fu gi yesi na den leri di e komoto fu den Buku fu Bijbel èn di den e kisi fu den papa nanga mama. Iya, a de fanowdu taki yonguwan teki den leri disi ’leki a popki fu den ai’ — taki den e kibri den leri disi heri bun. Dati na a fasi fu wai pasi gi den bakapisi di kan kiri den te den no e hori densrefi na den markitiki fu Yehovah — èn na so fasi den „e tan na libi”.

„Tai den [komando fu mi] na yu finga,” na so Salomo e go doro, „èn skrifi den na tapu a tafra fu yu ati” (Odo 7:3). Neleki fa wi e si wi finga wantewante fu di den de leti na wi fesi èn den de prenspari gi wi trutru fu man du den sani di wi abi na prakseri, na so den sani di wi e leri fu wi papa nanga mama komoto fu Bijbel noso a sabi di wi e kisi fu Bijbel, musu tan memre wi na sani doronomo, èn a musu tyari wi na ini ibri sani di wi e du. Wi musu skrifi den na tapu a tafra fu wi ati, dati wani taki dati den musu tron wan pisi fu wi.

Fu di a kownu no ben frigiti o prenspari koni nanga frustan de, dati meki a e frumane: „Taigi a koni: ’Yu na mi sisa’; èn meki a de so taki yu e kari a frustan ’yu famiriman’ srefi” (Odo 7:4). Koni na a man di wi man gebroiki a sabi di wi kisi fu Gado na wan yoisti fasi. Wi musu lobi koni, neleki fa wi ben sa lobi wan sisa fu wi trutru. San na frustan? Dati na a man di wi man sabi san wan tori wani taki, fu di wi e frustan fa den pisi fu a tori e fiti na makandra èn san den pisi abi fu du nanga a heri tori. A frustan di wi e frustan sani, musu de krosibei fu wi neleki wan krosibei mati.

Fu san ede wi musu hori wisrefi na a leri di wi e kisi fu den Buku fu Bijbel? Èn fu san ede wi musu tan krosibei fu koni nanga frustan? So taki „[wi] kan kibri [wisrefi] gi a freimde uma, gi a dorosei uma di meki den wortu fu en kon grati” (Odo 7:5). Iya, te wi e du dati, dan dati sa kibri wi gi a grati wortu nanga den fasi fu kori sma fu wan freimde sma, noso wan dorosei sma — wan sma di no e hori ensrefi na bun gwenti nanga gronprakseri. *

A Yonkuman E Miti ’wan Uma Di E Kori’ Trawan

Now a kownu fu Israèl e fruteri wan tori di ensrefi ben si: „Mi ben tanapu na a fensre fu mi oso, mi ben luku go na dorosei, so taki mi ben sa kan si den wan sondro ondrofeni. Mi ben luku na mindri den manpikin èn mi ben si wan yonkuman di no ben abi ati, èn a ben pasa na tapu strati e go na a uku pe na uma e tan; èn a ben waka go na a oso fu na uma na a mofoneti, te a neti fu a dei e doro, te neti nanga dungru e doro.”—Odo 7:6-9.

Soleki fa a sori, dan a fensre pe Salomo e luku go na dorosei, meki fu wan stukturu fu udu-lati di seti na wan moi fasi kande nanga moi wroko di kerfu na en tapu. Te mofoneti e pasa gowe, dan a dungru fu a neti e doro na ini den strati. Salomo e si wan yonkuman di swaki srefisrefi. A yonkuman no abi a koni fu si sani krin, a no e frustan  bun san e pasa, èn a no abi ati. Soleki fa a sori, dan a yonkuman disi sabi na ini sortu birti a doro èn san kan pasa nanga en drape. A yonkuman e doro „na a uku pe na uma e tan”, dati wani taki a yonkuman de na pasi fu go na a oso fu na uma. Suma na a uma disi? San na uma wani?

A kownu di e luku a tori, e go doro: „Luku! wan uma ben waka miti en, èn a ben weri krosi leki wan huru-uma èn a abi wan ati di e kori trawan. Na uma bruya èn a tranga-ede. Den futu fu en no e tan na ini en oso. Wan leisi a de na dorosei, dan wan tra leisi a de na tapu den publiki pren, èn tapu ala uku a e luru.”—Odo 7:10-12.

A fasi fa na uma disi e weri en krosi, e fruteri ala sani fu en (Genesis 38:14, 15). Na uma weri krosi leki wan huru-uma, neleki wan motyo. Boiti dati, na uma abi wan ati di e kori trawan — a frustan fu en de „feradelek”, èn a abi „triki” fasi (An American Translation; New International Version). Na uma bruya èn a tranga-ede, a lobi taki èn a trangayesi, a e taki tranga èn a asranti, a e du san a wani. Na presi fu tan na oso, dan a e go doronomo na den publiki presi, pe a e luru tapu den uku fu den strati fu feni wan sma di a kan tyari gowe leki stimofo. Na uma e wakti wan sma soleki a yonkuman.

Wan ’Krakti fu Overtoigi’ Trawan

Na so, wan yonkuman e miti wan uma di abi wan lusu fasi fu libi èn di abi triki sani na prakseri. A sani disi trutru ben musu hari a prakseri fu Salomo! A e fruteri: „A grabu a yonkuman hori, èn a bosi en. A poti wan kaksi fesi, èn a e taigi a yonkuman now: ’Den gemeenschap-ofrandi ben de leki wan plekti na mi tapu. Tide mi pai den sweri di mi ben sweri. Fu dati ede mi kon na dorosei, fu waka miti yu, fu suku yu fesi, fu mi feni yu.’”—Odo 7:13-15.

Den mofobuba fu na uma disi grati. A e poti wan kaksi fesi, èn a e taki nanga overtoigi. Ibri sani di a e taki, de soifri fu kori a yonkuman. Fu di na uma e taki dati a tyari gemeenschap-ofrandi a srefi dei dati èn taki a ben pai den sweri di a ben sweri, meki na uma wani sori taki a de regtfardiki, èn a wani sori taki a de wan uma di no e mankeri yeye fasi. Den gemeenschap-ofrandi na a tempel na ini Yerusalem ben de ofrandi fu meti, blon, oli, nanga win (Lefitikus 19:5, 6; 22:21; Numeri 15:8-10). Fu di a sma di ben tyari a gemeenschap-ofrandi ben kan teki prati na a ofrandi ensrefi nanga en heri osofamiri, dati meki na uma e taki so bun taki nofo nyanyan nanga dringi de na ini en oso. A tori de krin: A yonkuman ben sa abi wan prisiri ten drape. Na uma komoto na en oso, spesrutu fu feni a yonkuman. Efu wan sma e bribi a tori dati, dan dati ben musu naki na ati fu en. „A tru taki na uma ben suku wan sma,” na so wan Bijbel sabiman e taki, „ma trutru na uma ben suku a spesrutu yonkuman disi? Soso wan donman — kande a yonkuman disi — ben sa bribi na uma.”

Baka di na uma e meki ensrefi moi fu hari sma nanga yepi fu den krosi di a e weri, a switi fasi fa a e taki, a fasi fa a e brasa trawan, èn nanga yepi fu a bosi fu en, dan a e gebroiki a smeri di sma kan smeri sani fu kori a yonkuman. A e taki: „Nanga moi bedi-krosi mi tapu a bedi fu mi, nanga krosi di lai nanga furu kloru komoto fu Egipti. Mi meki mi bedi smeri switi nanga mire, aluwei nanga kaneri” (Odo 7:16, 17). Na wan kefalek moi fasi na uma sreka en bedi nanga krosi nanga furu kloru komoto fu Egipti èn a meki a smeri switi nanga yepi fu mire, aluwei, nanga kaneri.

„Kon, meki wi furu wisrefi nanga lobi teleki mamanten”, na uma e taki moro fara, „meki wi brasa èn bosi makandra nanga lobi.” A kari disi na moro leki wan kari nomo fu kon nyan wan switi nyanyan gi tu sma. Na uma e pramisi taki den sa prisiri fu seks demakandra. A yonkuman e feni a sani disi wan span sani trutru! Fu kori a yonkuman moro fara, na uma e taki: „Bika a masra no de na en oso; a teki waka go na wan farawe presi. A waka gowe nanga wan saka nanga furu moni na ini en anu. Na a dei fu a furu mun a sa kon na oso baka.” (Odo 7:18-20). Na uma e gi a yonkuman leki dyaranti taki noti ben sa trobi den, bika na uma en masra teki waka fu go du bisnis èn a no sa kon ete kwetikweti. Na uma sabi heri bun fa fu kisi wan yongu sma! „A kori a yonkuman nanga a krakti fu a switi taki fu en. A kori a yonkuman nanga a gratifasi fu en mofobuba” (Odo 7:21). Wan man di tranga soleki Yosef ben sa de fanowdu fu kakafutu gi so wan bigi tesi (Genesis 39:9, 12). A yonkuman disi abi a krakti dati?

 ’Leki wan Mankaw Di Den E Tyari Go Srakti’

„Wantronso a yonkuman e lon na en baka,” na so Salomo e fruteri, „leki wan mankaw di den e tyari fu go srakti, èn neleki wan man di den tai fu kisi a trangaleri fu wan don man, te leki wan peiri priti en lefre opo, neleki wan fowru di e frei go na ini a krafana, èn a yonkuman no ben sabi taki en eigi sili de ini a tori”—Odo 7:22, 23.

A yonkuman disi no man dwengi ensrefi moro nanga a kari disi. A e handri sondro frustan krinkrin, èn a e go na baka na uma ’leki wan mankaw di den e tyari go srakti’. Neleki wan man di tai nanga keti èn di no man lon gowe gi a strafu di a o kisi, na so a sani disi e hari a yonkuman go na ini sondu. A no e si a kefar fu a sani te leki „wan peiri priti en lefre opo”, dati wani taki, te leki a kisi wan soro di kan meki taki a dede. A kan dede, fu di a fasi fa a tyari ensrefi e meki taki a e kisi wan siki di sma e gi trawan nanga yepi fu seks. * A soro kan kiri en so srefi na yeye fasi; „en eigi sili de ini a tori”. A sani disi abi wan seryusu krakti tapu en heri libi, èn a du wan bigi sondu teige Gado. Na so fasi a e hasti ensrefi go na ini a makti fu dede, fu grabu en hori bun steifi, neleki fa wan fowru e frei go na ini wan krafana!

„No Go na den Pasi fu na Uma”

A koni kownu e leri wan sani fu den sani di a si, èn a gi deki-ati: „Èn now, o manpikin, arki mi èn poti prakseri na den sani di mi mofo ben taki. No meki yu ati drai go na den pasi fu na uma. No waka go na tapu den pasi fu na uma. Bika a meki furu sma fadon, èn den wan di na uma kiri, furu srefisrefi. Den pasi fu Syeol de en oso; den pasi dati e saka go na ini den kamra fu dede.”—Odo 7:24-27.

A de krin, taki a rai fu Salomo na fu drai gowe fu den pasi di e tyari dede kon, fu wan sma di no e hori ensrefi na bun gwenti nanga gronprakseri, èn fu „tan na libi” (Odo 7:2). Trutru rai di e kon na a yoisti ten na ini a ten disi! Seiker yu no musu go na den presi pe sma e luru dorodoro fu fanga yu fu tyari yu gowe leki stimofo. Fu san ede yu musu meki den kori yu nanga den triki fasi fa den e wroko, nomo fu di yu e go na den sortu presi dati? Fu tru, fu san ede yu sa musu de wan sma „di no abi ati” èn di e waka go na tapu den pasi fu wan „doroseisma”?

A „freimde uma” di a kownu ben si, ben hari a yonkuman nanga a kari di a ben kari en fu kon meki „ [den] brasa èn bosi makandra nanga lobi”. A no de so taki na a srefi fasi den ben gebroiki furu yonguwan na wan takru fasi — spesrutu yongu meisje? Ma prakseri a sani disi: Te wan sma e pruberi fu hari yu fu abi seks nanga en di no fiti, dan na tru lobi a e sori noso na en eigi lostu nomo a e prakseri? Fu san ede wan man di trutru lobi wan uma, sa dwengi na uma fu handri kontrari a Kresten leri di a kisi nanga a Kresten konsensi fu en? „No meki yu ati drai go” na den sortu pasi dati, Salomo e gi leki frumane.

Den wortu di wan koriman e taki, na furutron grati wortu èn wortu di a e prakseri bun fu den. Te wi e hori koni nanga frustan na wi sei, dan dati sa yepi wi fu si a kori fasi fa den wani hari wi nanga den wortu fu den. Efu wi no e frigiti noiti san Yehovah komanderi wi, dan dati sa kibri wi. Fu dati ede, meki a de so, taki ala ten wi e meki muiti fu ’hori den komando fu Gado èn tan na libi,’ èn tan na libi fu têgo srefi.—1 Yohanes 2:17.

[Futuwortu]

[Prenki na tapu bladzijde 29]

Fa yu e si den tirilin di papa nanga mama e gi?

[Prenki na tapu bladzijde 31]

Te wi hori wisrefi na den komando fu Gado, dan dati sa meki wi tan na libi