Sma na heri grontapu e suku bun fesiman
Sma na heri grontapu e suku bun fesiman
A man ben skrifi buku nanga puwema. Dipi na ini en ati a ben fruwakti trutru taki bun ten o kon gi ala sma. Sowan 90 yari pasa, a ben prakseri fu wan presi „pe sma no e frede èn pe sma e opo den ede fu di a libi e waka bun; pe sma no e pai noti fu leri sani; pe grontapu no prati; pe sma e taki san tru; [èn] pe sma e tan meki muiti fu du sani moro bun”.
DAN a skrifiman disi taki dati a ben howpu taki wan dei den sma fu en kondre èn sosrefi den tra sma na grontapu, ben o tan na ini so wan presi. A puwema skrifiman disi di ben wini a Nobelprijs, ben o lasi-ati trutru efu a ben de na libi now. Awinsi den sma na grontapu e tan meki nyun sani èn e tyari furu kenki kon, toku den prati moro leki oiti bifo. A gersi taki a libisma famiri no sa abi wan moi tamara srefisrefi.
Di sma ben aksi wan gronman fu san ede spesrutu grupu sma na ini a kondre fu en ben bigin feti nanga makandra, dan a ben kari wán sani di ensrefi ben si leki a problema. „Den fesiman e tiri na wan kruka fasi”, na so a man taki. A historia skrifiman Jonathan Glover ben denki a srefi sani. A ben skrifi wan buku di nen Humanity—A Moral History of the Twentieth Century (A fasi fa a libisma famiri tyari ensrefi na ini a di fu twenti yarihondro). A skrifiman taki: „Den lo [na ini a srefi kondre] no ben kiri makandra fu di wantronso den kon kisi bita-ati gi makandra. Disi ben de a prakseri fu sma di ben wani tan abi a makti na ini a kondre.”
Na a bigin fu 1990, orloku ben broko na mindri tu kondre di den ben
kari Yugoslafia fosi. Wan nyunsuman ben skrifi: „Someni yari langa wi ben libi bun nanga makandra, ma now wi e kiri den beibi fu makandra. San e pasa nanga wi?”Dusundusun kilometer farawe fu Europa, yu abi a kondre India. Dati na a presi pe a puwema skrifiman gebore, di kari na a bigin fu na artikel disi. Na ini wan takimakandra di nen „India sa man tan wán nâsi?”, a skrifiman Pranay Gupte ben taki: ’Aladi moro leki afu fu a pipel fu India na sma di no doro 30 yari ete, toku nowan fu den sma disi kan de leki wan eksempre gi a pipel fu a kondre.’
Na ini wan tu kondre, fesiman ben musu tapu nanga a wroko fu den fu di den ben du kruka sani. A de krin fu si taki difrenti sani e meki taki grontapu no man feni bun fesiman. A fasi fa sani e waka, e sori krin taki den wortu fu wan profeiti di ben libi sowan 2600 yari pasa, tru srefisrefi. A ben taki: „A no de na a sma fu grontapu fu a bepaal en pasi. A no de na wan man di e waka srefi fu bepaal pe fu poti en futu na pasi.”—Yeremia 10:23.
Wan fasi de fu lusu a problema disi di grontapu abi? Suma kan tyari sma go na ini wan grontapu pe libisma no e feti èn pe nowan sma no e frede? Suma kan tyari wi go na ini wan grontapu pe sma kan kisi tru sabi sondro taki den abi fu pai gi dati èn pe a sabi disi de fu kisi bogobogo, èn pe a libisma famiri sa kon de volmaakti?
[Prenki na tapu bladzijde 3]
Fatmir Boshnjaku