Go na content

Go na table of contents

Ondrofenitori

Seibitenti yari kaba mi grabu wan Dyu hori na en krosi

Seibitenti yari kaba mi grabu wan Dyu hori na en krosi

Soleki fa Leonard Smith fruteri

Di mi ben abi sowan 13 yari, tu Bijbeltekst naki mi ati trutru. Now, moro leki 70 yari baka dati, mi kan memre a ten ete di mi kon frustan krin san skrifi na ini Sakaria 8:23. A tekst dati e taki fu „tin man” di e grabu „wan Dyu hori na en krosi”. Den e taigi a Dyu: „Wi wani go nanga unu, bika wi yere taki Gado de nanga unu.”

A DYU e prenki den salfu Kresten èn den „tin man” e prenki den „tra skapu”, noso „den Yonadab”, soleki fa sma ben sabi den na a ten dati (Yoh. 10:16). * Di mi kon frustan dati, mi kon si taki ala ten mi ben o abi fu horibaka gi den salfu brada. Mi si taki disi de prenspari efu mi wani taki a howpu di mi abi fu libi fu têgo na grontapu, kon tru.

Wan tra sani di naki mi ati ben de na agersitori di Yesus fruteri fu „den skapu” nanga „den bokoboko” na ini Mateyus 25:31-46. „Den skapu” na den wan di Gado feni bun na ini a ten fu a kaba, fu di den e du bun gi den salfu brada fu Krestes di de na grontapu ete. Mi ben yongu ete èn fu di mi de fu a Yonadab-grupu, meki mi taigi misrefi: ’Len, efu yu wani taki Krestes si yu leki wan skapu, dan yu musu horibaka gi den salfu brada fu en èn yu musu teki a tiri fu den, bika Gado de nanga den.’ Nanga a prakseri disi mi libi moro leki 70 yari kaba.

’SAN NA MI PRESI?’

Mi mama dopu na ini a yari 1925, na a konmakandra presi na Betel. A presi dati ben nen London Tabernacle èn den brada nanga sisa fu a birti ben e kon makandra drape. Mi gebore tapu 15 oktober 1926. Na ini maart 1940 mi teki dopu na wan bigi konmakandra na ini Dover, di de na a sesyoro fu Ingrisikondre. Mi kon lobi den tru tori fu Bijbel. Mi mama ben de wan salfu Kresten. Sobun, yu kan taki dati a fosi ’krosi fu wan Dyu di mi grabu hori’, ben de a di fu en. Na a ten dati, mi papa nanga mi sisa no ben e anbegi Yehovah. Wi ben de fu a gemeente Gillingham na a zuid-owstusei fu Ingrisikondre èn moro furu fu den brada nanga sisa drape, ben de salfu Kresten. Mi mama ben de wan fayafaya preikiman èn disi ben de wan bun eksempre gi mi.

Na wan kongres fu september 1941 na ini a foto Leicester, wan lezing ben hori di ben abi leki nen, „Du san reti”. Na ini a lezing disi a ben kon na krin suma abi a reti fu tiri hemel nanga grontapu. Disi yepi mi fu frustan taki wi abi fu du nanga a strei di de na mindri Yehovah nanga Satan. Fu dati ede wi musu teki Yehovah sei èn wi musu tai hori na en, a Moro Hei Tiriman.

Na a kongres dati a kon na krin taki a pionierwroko prenspari srefisrefi, èn yonguwan ben kisi a deki-ati fu go du a wroko disi. Di mi yere a lezing „A presi fu wan pionier na ini na organisâsi”, mi aksi misrefi: ’San na mi presi na ini na organisâsi?’ A kongres dati sori mi krin taki mi, leki wan sma fu a Yonadab-grupu, musu du ala san mi man fu yepi den salfu brada na ini a preikiwroko. Dati meki leti drape na Leicester, mi poti mi nen fu tron wan pionier.

A PIONIERWROKO NA A TEN FU A FETI

Tapu 1 december 1941, di mi ben abi 15 yari, den brada poti mi leki spesrutu pionier. Mi mama ben de mi fosi pionier patna, ma baka wan yari a tapu nanga a pionierwroko fu di a ben siki. Ne a bijkantoro na Londen meki Ron Parkin tron mi pionier patna. A e dini now leki wan memre fu a Bijkantoro Komte fu Porto Riko.

Den brada seni wi go na den foto fu Broadstairs nanga Ramsgate di ben de na a sesyoro na ini a distrikt Kent. Drape wi yuru wan kamra. A moni di wi ben e kisi ibri mun leki spesrutu pionier ben de sowan 8 Amerkan dala. Sobun, te wi ben pai a yuru-oso moni, wi no ben abi furu moni moro fu du tra sani èn furu tron wi no ben sabi san wi ben o nyan. Ma na wan noso tra fasi, Yehovah gi wi ala ten san wi ben abi fanowdu.

Wi ben e gwenti rèi baisigri. Ma furu tron a ben hebi fu rèi den, fu di den ben abi furu lai na tapu èn a winti di ben e wai kon fu a Noord Se ben tranga srefisrefi. Na a ten dati, den feanti ben sutu bom kon na a presi dati. Den bom ben e frei bun lagi abra Kent te den Doisri ben sutu den go na Londen. Wan leisi mi ben abi fu dyompo fu mi baisigri go na ini wan gotro di wan bom frei pasa mi ede go na ini wan gron èn a panya leti drape. Ma awinsi den sani disi ben pasa, toku wi ben abi furu prisiri na ini den yari di wi ben e pionier na ini Kent.

MI TRON WAN „BETEL BOI”

Ala ten te mi mama ben e taki fu Betel, mi ben kan si taki a ben lobi en. A ben gwenti taki: „A wan-enkri sani di mi e winsi, na taki yu tron wan Betel boi.” Sobun, yu kan frustan taki mi ben prisiri srefisrefi di mi kisi wan kari na ini yanuari 1946 fu go yepi na Betel na ini Londen. Mi no ben man bribi taki den brada seni kari mi fu go wroko drape dri wiki langa. Na a kaba fu den dri wiki, Pryce Hughes di ben de a bijkantoro-opziener, aksi mi fu tan na Betel. Den sani di mi leri drape mi gebroiki na ini mi heri libi.

Na a ten dati, sowan 30 sma ben de na ini a Betelfamiri na Londen èn furu fu den ben de brada di no ben trow. Wan tu salfu brada ben de drape tu soleki Pryce Hughes, Edgar Clay, nanga Jack Barr, di tron wan memre fu a Tiri Skin bakaten. A ben de wan grani gi mi leki wan yongu man fu horibaka gi den brada fu Krestes. Den „stonfutu” disi ben e tiri a wroko na Betel èn den gi mi bun rai tu.​—Gal. 2:9.

Wan dei di mi ben de na Betel, wan brada taigi mi taki wan sisa ben de na dorosei e aksi fu mi. Mi fruwondru di mi si mi mama drape nanga wan paki na ini en anu. A taigi mi taki a no ben o kon na inisei, bika a no ben wani puru mi fu a wroko fu mi. Ne a gi mi a paki, dan a gowe. Na ini a paki wan dyakti ben de di mi ben kan weri te a ben kowru. A lobi-ati sani disi di a du meki mi memre Hana di ben tyari wan dyakti gi Samuel di ben e wroko na a tabernakel.​—1 Sam. 2:18, 19.

GILEADSKORO ​—WAN SANI DI MI NO O FRIGITI NOITI

Na ini a yari 1947, feifi sma fu Betel ben kisi a kari fu go na a Gileadskoro di ben o hori na ini Amerkankondre. A yari baka dati, wi go na a di fu 11 klas. Di wi doro na New York, na a presi pe a skoro ben de, a ben kowru srefisrefi. Mi ben breiti trutru taki mi ben abi a dyakti di mi mama tyari gi mi!

Noiti mi o frigiti den siksi mun di mi ben de na a Gileadskoro. Ibri dei mi ben de makandra nanga sma fu 16 difrenti kondre, èn disi meki mi kon si wan tu sani na ini a libi heri tra fasi. A leri di mi kisi na a skoro yepi mi fu tron moro bun mati nanga Yehovah. Boiti dati, mi kisi wini fu di mi ben de makandra nanga lepi Kresten. Lloyd Barry ben de makandra nanga mi na ini wán klas. Albert Schroeder ben de wan fu den leriman, èn John Booth ben de na opziener fu a Kingdom Farm (a presi pe a Gileadskoro ben de). Ala den man disi tron memre fu a Tiri Skin bakaten. Mi de nanga tangi trutru taki den brada disi gi mi moi rai èn taki den de bun eksempre fu sma di e tai hori na Yehovah èn na en organisâsi.

MI DU A KRINGWROKO, DAN MI DRAI GO BAKA NA BETEL

Di mi kaba nanga a Gileadskoro, den brada seni mi fu go du kringwroko na ini a foto Ohio, na Amerkankondre. Mi ben abi 21 yari nomo, ma toku den brada nanga sisa ben lobi mi fu di mi ben de nanga faya. Na ini a kringwroko mi leri furu sani fu den owru brada di ben abi furu ondrofeni.

Baka wan tu mun, mi kisi a kari fu go baka na Betel na Brooklyn fu kisi moro leri. Na ini a pisi ten dati mi leri sabi son stonfutu fu na organisâsi soleki Milton Henschel, Karl Klein, Nathan Knorr, T.J. (Bud) Sullivan, nanga Lyman Swingle. Ala den brada disi ben de memre fu a Tiri Skin wan leisi. Mi leri furu fu a fasi fa den ben e wroko èn fu den moi Kresten fasi fu den. Disi meki taki mi kisi moro frutrow na ini na organisâsi fu Yehovah. Baka dati den brada seni mi go baka na Europa fu go doro nanga mi diniwroko.

Mi mama dede na ini februari 1950. Baka a beri, mi ben abi wan bun takimakandra nanga mi papa èn mi sisa Dora. Mi aksi den san den ben o du nanga a tru bribi, now di mi mama no ben de moro èn misrefi no ben de na oso moro. Den ben agri fu taki fu a tru bribi nanga Harry Browning, wan owru salfu brada di den ben sabi bun èn den ben abi furu lespeki gi en. A no teki wan yari srefi di mi papa nanga Dora teki dopu. Bakaten mi papa tron dinari na ini a gemeente Gillingham. Baka di mi papa dede, Dora trow nanga Roy Moreton, wan owruman di ben lobi Yehovah trutru. Dora tan dini Yehovah teleki a dede na ini a yari 2010.

MI GO YEPI NA FRANSIKONDRE

Di mi ben de na skoro, mi leri Fransitongo, Doisritongo, nanga Latijntongo, ma Fransitongo ben de a moro muilek wan gi mi. Sobun, di den brada aksi mi fu go yepi na Betel na Parijs, na ini Fransikondre, mi go nanga tu ati. Di mi doro drape, mi ben abi a grani fu wroko makandra nanga Henri Geiger, wan owru salfu brada di ben de a bijkantoro-opziener tu. A wroko fu mi no ben makriki ala ten èn mi de seiker taki mi meki furu fowtu. Ma mi leri fa fu libi bun nanga ala sortu sma.

Boiti dati, sani ben sreka fu hori a fosi kongres baka a feti na ini Parijs na ini a yari 1951, èn mi ben musu yepi orga en. Wan yongu kring-opziener di ben nen Léopold Jontès kon na Betel fu yepi mi. Bakaten Léopold tron a bijkantoro-opziener. A kongres ben hori na ini a gebow di ben nen Palais des sports, èn a ben de krosibei fu na Eiffeltoren. Sma fu 28 kondre ben kon na a kongres. Na a lasti dei, den 6000 Kotoigi fu Fransikondre ben prisiri srefisrefi di den si taki 10.456 sma ben kon na a kongres!

Di mi doro na Fransikondre mi no ben man taki Fransitongo so bun. Mi ben opo mi mofo fu taki wan sani soso te mi ben de seiker taki mi ben o taki en bun na ini Fransitongo. Ma a sani disi no bun, bika efu yu no e meki fowtu, sma no o man taigi yu fa fu taki en bun èn yu no o go na fesi.

Mi bosroiti fu du wan sani fu lusu a problema disi. Mi go na wan skoro di ben leri sma fu tra kondre Fransitongo. Mi ben e go na a skoro na den neti te wi no ben abi konmakandra. Mi bigin lobi Fransitongo, èn na ini den yari di pasa mi kon lobi en moro srefi. Disi ben de wan bun sani, bika son leisi mi ben man yepi a bijkantoro na Fransikondre fu vertaal wan tu sani. Bakaten, mi kisi a wroko fu vertaal sani fu Ingrisitongo go na ini Fransitongo. A ben de wan bigi grani gi mi fu yepi den brada nanga sisa na heri grontapu di e taki Fransitongo, fu kon sabi den furu moi sani di a srafu-grupu e leri.​—Mat. 24:45-47.

MI TROW ÈN MI KISI TRA GRANI

Na ini 1956 mi trow nanga Esther, wan pionier fu Switserland di mi ben miti wan tu yari na fesi. Wi trow na ini a Kownukondre zaal di ben de na sei a Betel na Londen (Disi ben de na owru London Tabernacle, pe mi mama ben dopu). Brada Hughes ben hori a trowlezing fu wi. A mama fu Esther ben de drape, èn ensrefi ben abi a howpu fu go na hemel. Mi wefi Esther tron mi mati di lobi mi trutru èn di tai hori na mi. Ma mi ben prisiri tu nanga a mama fu Esther di ben abi switifasi èn di ben si sani soleki fa Yehovah e si sani. Mi ben abi furu moi takimakandra nanga en teleki a dede na ini a yari 2000.

Baka di wi trow, mi nanga Esther no ben tan na Betel moro. Mi ben e du vertaalwroko gi Betel ete, ma Esther ben e wroko leki spesrutu pionier na den birti lontu Parijs. A ben man yepi difrenti sma fu tron anbegiman fu Yehovah. Na ini 1964 wi kisi a kari fu kon tan na Betel. Baka dati na ini 1976, di den brada bigin seti Bijkantoro Komte, den poti mi leki wan memre fu a Bijkantoro Komte fu Fransikondre. Ala ten Esther tan horibaka gi mi nanga furu lobi.

’DEN NO SA DE NANGA WI ALA TEN’

Ten na ten mi kisi a grani fu go baka na a edekantoro na ini New York. Na den okasi dati mi kisi bun rai fu difrenti brada fu a Tiri Skin. Wan leisi mi fruteri Brada Knorr taki mi ben e broko mi ede nanga mi wroko, bika mi ben denki taki mi no ben o man kaba en biten. Brada Knorr lafu èn a taki: „No span. Na wroko yu musu wroko nomo!” Sensi a ten dati, te mi ben abi furu wroko, dan na presi fu bruya mi du den wroko wan-fru-wan teleki a kaba. Nofo tron mi ben kaba biten.

Syatu bifo a dede, Yesus taigi den apostel fu en: „Mi no sa de nanga unu ala ten” (Mat. 26:11). Wi leki tra skapu sabi tu taki a no ala ten wi sa abi den salfu brada fu Krestes nanga wi dyaso na grontapu. Fu dati ede mi e si en leki wan bigi grani taki 70 yari langa mi ben kan de krosibei fu furu fu den salfuwan. Mi de nanga tangi trutru taki so langa kaba mi grabu wan Dyu hori na en krosi.

[Futuwortu]

^ paragraaf 5 Efu yu wani sabi moro fu a nen „Yonadab”, dan luku a buku Jehovah’s Getuigen​—Verkondigers van God’s Koninkrijk, bladzijde 83, 165, 166. Luku sosrefi A Waktitoren fu 15 februari 2010, bladzijde 16, 17, paragraaf 8, 10.

[Prenspari pisi na tapu bladzijde 21]

Brada Knorr lafu èn a taki: „No span. Na wroko yu musu wroko nomo!”

[Prenki na tapu bladzijde 19]

(Kruktu-anusei) Mi mama nanga mi papa

(Reti-anusei) Na ini a dyari fu a Gileadskoro na ini 1948. Mi e weri a dyakti di mi mama gi mi

[Prenki na tapu bladzijde 20]

Mi vertaal gi Brada Lloyd Barry di wi gi a Fransi bijkantoro abra na Gado na ini 1997

[Prenki na tapu bladzijde 21]

(Kruktu-anusei) Mi nanga Esther tapu wi trowdei

(Reti-anusei) Wi de makandra na ini a preikiwroko