ONDROFENITORI
Mi feni wan sani di bun moro datrawroko
„A SANI di yu e fruteri mi drape, na wan sani di mi ben winsi sensi di mi ben yongu!” Nanga prisiri mi ben taki a sani disi di wan trowpaar kon na mi na ini 1971. Mi ben tron datra èn mi ben opo mi eigi pôli no so langa ete. Suma ben de den tu sma disi? Èn san mi ben winsi? Meki mi fruteri yu fa a takimakandra dati kenki mi libi èn fu san ede mi e bribi taki a winsi di mi ben abi sensi di mi ben yongu o kon tru dyonsro.
Mi gebore na ini 1941 na ini Parijs, Fransikondre. Mi famiri no ben gudu. Mi ben lobi leri, ma di mi ben abi tin yari mi kisi tuberculose. Sobun, yu kan frustan fa mi ben sari di mi yere taki mi no ben man go na skoro! Den datra ben taki dati mi ben musu tan na bedi, fu di den long fu mi ben swaki. Sobun, wan tu mun langa mi ben gebroiki mi ten fu leisi wan wortubuku èn fu arki wan radio programa fu na Universiteit fu Parijs. Te fu kaba mi datra taigi mi taki mi kon betre èn taki mi ben kan go na skoro baka. Mi ben breiti so te. Mi taigi misrefi: „Mi lobi san den datra e du!” Sensi a momenti dati, mi ben wani yepi siki sma. Ala leisi te mi papa ben aksi mi san mi ben o du te mi kon bigi, mi piki en a srefi sani: „Mi wani tron datra.” Dati tron a moro prenspari sani gi mi.
DEN SANI DI MI BEN E ONDROSUKU TYARI MI KON MORO KROSIBEI NA GADO
A famiri fu mi ben de Lomsu. Ma mi no ben sabi furu fu Gado èn mi ben abi furu aksi. Na di mi bigin studeri na a Universiteit fu tron datra, mi kon bribi taki Gado meki sani.
Mi sabi a fosi leisi ete di mi luku den cel fu wan tulp nanga wan mikroskoop. Mi ben fruwondru fu si san e psa nanga den cel fu a bromki disi te a faya noso te a kowru. Mi si fa a cel e krempi te yu poti en na ini sowtu èn fa a e sweri te yu e poti en na ini krin watra. Na fu di den cel man du a sani disi èn omeni tra sani, meki pikin libisani man tan na libi na ini difrenti situwâsi. Di mi si a kefalek moi fasi fa ibri cel meki, dan mi kon si taki a libi no kon fu ensrefi.
Na ini a di fu tu yari di mi ben de na datraskoro, mi kon si moro sani di meki mi bribi taki wan Gado de. Di mi ben e leri sani fu a libisma skin, dan mi ben kon si taki den titei fu na ondrosei pisi fu wi anu e meki taki wi man buweigi wi finga. A moi srefisrefi fu si fa den titei na ini wi skin fasi na den bonyo, èn fa ala sani e wroko bun makandra. Fu eksempre, mi leri taki wan titei na ini na ondrosei pisi fu wi anu e prati go na den bonyo ondrosei fu ibriwan fu den finga fu wi. A titei disi e sorgu taki den titei di e go na den top fu wi finga, tan na den presi. Efu den titei disi no ben de, dan wi finga ben o steifi. Mi ben man si krin taki a Mekiman fu a libisma skin koni srefisrefi.
Mi kisi moro lespeki gi a Mekiman di mi kon sabi fa wan beibi e bigin hari blo te a gebore. Mi leri taki fosi wan beibi gebore, dan a e kisi zuurstof fu en mama nanga yepi fu en kumba-titei. Fu dati ede, den pikin blaas na ini den long fu en no abi loktu ete. Wan tu wiki fosi a beibi gebore, na inisei fu den pikin blaas disi e kisi wan sortu fatu di den e kari surfactant. Te a beibi gebore èn a e hari en fosi blo, dan wan tu kefalek moi sani e pasa. Wan olo na ini na ati fu a beibi e tapu, so taki brudu kan go na den long. Na a prenspari momenti dati, a fatu na ini den pikin blaas e sorgu taki den no e plak tapu. Na so loktu kan kon na ini den blaas èn wantewante a beibi man blo fu en srefi.
Mi ben wani kon sabi a sma di meki ala den wondru sani disi. Dati meki mi bigin leisi Bijbel seryusu. Mi ben fruwondru taki moro leki 3000 yari pasa, Gado ben gi den Israelsma wet di ben o yepi den fu tan krin, so taki den no ben o kisi son siki. Gado ben taigi den fu beri a pupe fu den, fu wasi den skin doronomo, èn fu poti sma aparti efu den ben abi wan siki di trawan ben kan kisi makriki (Lef. 13:50; 15:11; Deut. 23:13). Bijbel ben taki fu den sani disi kaba, ma soso 150 yari pasa sabiman kon frustan fa siki e panya. Mi ben kon si tu taki na ini Lefitikus Gado ben gi wet di abi fu du nanga seks èn dati ben yepi a pipel fu tan gosontu (Lef. 12:1-6; 15:16-24). Mi kon frustan taki a Mekiman ben gi den Israelsma den wet disi fu yepi den èn taki a ben blesi den wan di ben gi yesi na den komando fu en. Mi ben kon bribi taki Bijbel na a Wortu fu Gado, ma na a ten dati mi no ben sabi a nen fu a Gado disi ete.
MI MITI MI WEFI ÈN MI FENI YEHOVAH
Na a ten di mi ben de na a universiteit fu tron datra, mi miti wan yongu uma di ben nen Lydie èn mi ben lobi en. Wi trow na ini 1965 di mi ben du afu fu mi skorostudie kaba. Na ini 1971 wi ben abi dri fu den siksi pikin fu wi kaba. Lydie ben de wan bigi yepi na ini wi osofamiri èn a horibaka gi mi trutru te mi ben e du mi datrawroko.
Mi ben wroko na wan ati-oso dri yari langa fosi mi opo mi eigi pôli. Syatu baka dati, a trowpaar na a bigin fu na ondrofenitori disi ben kon suku datrayepi na mi. Tori 15:28, 29). Baka dati, en nanga en masra sori mi taki Gado Kownukondre o tyari wan kaba kon na pina, siki, nanga dede (Openb. 21:3, 4). Nanga prisiri mi taki: „A sani di yu e fruteri mi drape, na wan sani di mi ben winsi sensi di mi ben yongu! Mi tron datra so taki mi ben kan yepi sma fu no pina moro.” Mi ben de so fayafaya fu sabi moro, taki mi taki wán nanga afu yuru langa nanga den. Di den gowe, mi no ben de Lomsu na ini mi ati moro èn mi ben kon sabi taki a Mekiman di mi e warderi so te, abi wan nen: Yehovah!
Mi ben wani skrifi wan dresi gi a masra, ma dan a wefi taigi mi: „Datra, a dresi no musu abi nowan brudu yèrè.” Fu di a sani dati ben fruwondru mi, mi aksi en: „O? Fu san ede?” A piki: „Wi na Yehovah Kotoigi.” Noiti mi ben yere fu Yehovah Kotoigi èn mi no ben sabi tu fa den e denki fu brudu. Na uma teki en Bijbel, dan a leisi wan Bijbeltekst di e sori fu san ede den no e teki brudu (Dri leisi den tu Kotoigi disi kon na mi pôli èn ibri leisi wi taki moro leki wán yuru nanga makandra. Mi ben aksi den fu kon na mi oso, so taki wi ben kan abi moro ten fu taki fu Bijbel. Lydie agri fu studeri Bijbel makandra nanga wi. Ma toku a no ben feni taki sonwan fu den leri fu a Lomsu Kerki ben fowtu. Fu dati ede, mi aksi wan priester fu kon na wi oso. Wi taki-go-taki-kon fu kerkileri te lati neti èn wi gebroiki soso a Bijbel. A takimakandra dati meki Lydie bribi taki Yehovah Kotoigi e leri tru sani. Baka dati, a lobi di wi ben abi gi Yehovah Gado kon tranga so te, taki wi ala tu dopu na ini 1974.
MI E POTI YEHOVAH NA A FOSI PRESI
Di mi ben kon sabi san Gado abi na prakseri gi libisma, dan wan tra sani tron a moro prenspari sani na ini mi libi. A moro prenspari sani gi mi nanga Lydie ben de fu dini Yehovah. Wi ben wani kweki den pikin fu wi soleki fa Bijbel e sori, awinsi san pasa. Wi ben leri den pikin fu lobi Gado èn fu lobi tra sma. Dati meki wi ben abi wan bun osofamiri-libi.—Mat. 22:37-39.
Te wi e denki a ten di pasa, dan nofo tron mi nanga Lydie e lafu fu san den pikin ben taki fu wi leki papa nanga mama. Den ben sabi taki mi nanga mi wefi ben agri nanga makandra ala ten. Te wi ben taki ’iya’, dan dati ben tan iya èn te wi ben taki ’no’, Mat. 5:37). Fu eksempre, di wan fu den umapikin fu wi ben abi 17 yari, dan Lydie no ben wani taki a go koiri nanga wan grupu yongusma. Wan fu den yongusma na ini a grupu taigi wi umapikin: „Efu yu mama no wani meki yu go, dan go aksi yu papa!” Ma wi umapikin piki en: „Mi no abi fu du dati. Den ala tu e taki a srefi sani ala ten.” Iya, den siksi pikin fu wi ben si taki mi nanga mi wefi ben e wroko makandra fu du san Bijbel e taki. Wi e taki Yehovah tangi taki furu famiriman fu wi e dini Yehovah now.
dan a ben a tan no, soleki fa Yesus ben leri (Den leri fu Bijbel meki taki wan tra sani tron a moro prenspari sani na ini mi libi, ma mi ben wani gebroiki a koni di mi abi leki datra fu yepi a pipel fu Gado. Dati meki mi aksi fu yepi leki datra na a Betel na ini Parijs èn bakaten na a nyun Betel na ini a foto Louvier. Sowan 50 yari langa mi ben e rèi go yepi den sma na Betel. Na ini a ten dati, mi feni wan tu bun mati na Betel. Sonwan fu den pasa 90 yari now. Wan dei mi ondrofeni wan moi sani di mi miti wan nyun brada na Betel. A taigi mi taki mi ben de a datra di ben yepi en mama di a gebore sowan 20 yari pasa!
MI SI FA YEHOVAH E SORGU A PIPEL FU EN
Na ini den yari di pasa, mi kon lobi Yehovah moro di mi si fa a e tiri èn e kibri en pipel nanga yepi fu en organisâsi. Syatu baka a yari 1980, a Tiri Skin seti wan programa na Amerkankondre fu yepi datra fu frustan moro bun fu san ede Yehovah Kotoigi no e teki brudu.
Na ini 1988, a Tiri Skin seti wan nyun afdeling na Betel di den e kari Ziekenhuisinformatiedienst. Na a bigin, a kantoro disi ben orga a wroko fu den Ati-oso Kontakti Komte di den ben seti na Amerkankondre fu yepi siki Kotoigi fu kisi datrayepi sondro brudu. Di den bigin seti Ati-oso Kontakti Komte na heri grontapu, den seti wan na Fransikondre tu. Mi ati e prisiri te mi e si fa Yehovah en organisâsi e horibaka gi wi siki brada nanga sisa te den abi yepi fanowdu!
A WINSI FU MI KON TRU
Fosi, datrawroko ben de a moro prenspari sani na ini mi libi. Ma di mi go prakseri san moro prenspari, mi kon frustan taki a moro bun fasi fa wi kan yepi sma, na fu yepi den fu tron mati fu Yehovah Gado, a sma di gi wi libi. Baka di mi go nanga pensyun, mi nanga Lydie wroko furu yuru leki gewoon pionier fu preiki a bun nyunsu fu Gado Kownukondre. Now wi e du san wi man fu yepi sma fu kisi têgo libi.
Mi e tan du san mi man fu yepi den sikiwan. Ma mi sabi taki srefi a moro bun datra no man dresi ala siki èn a no man sorgu taki sma no dede. Sobun, mi e wakti a ten te pen, siki, nanga dede no sa de moro. Na ini a nyun grontapu di e kon krosibei esi-esi, mi o man libi fu têgo èn mi o abi ala ten fu leri moro fu den sani di Gado meki, soleki a tumusi moi fasi fa a meki a libisma skin. Iya, a sani di mi ben winsi sensi di mi ben yongu, kon tru pikinso kaba. Ma mi sabi taki wan moro bun ten de fu kon!