Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Umoya Longcwele—Waba Nencenye Ekudaleni!

Umoya Longcwele—Waba Nencenye Ekudaleni!

‘Ngelivi laJehova emazulu ngekwawo entiwa. Nalo lonkhe libutfo lawo ngemoya wemlomo wakhe.’​—HLA. 33:6.

1, 2. (a) Lwati lwebantfu ngendzawo yonkhe kanye nangemhlaba luye lwakhula njani njengobe iminyaka ichubeka? (b) Ngumuphi umbuto lodzinga imphendvulo?

 NGA-1905, Albert Einstein, losati sesayensi lesidvumile kanye naletinye tati tesayensi letinyenti, bebakholelwa ekutseni indzawo yonkhe ine-Milky Way kuphela. Bebangati kutsi umkhatsi mkhulu kangakanani! Nyalo sekulinganiselwa kutsi umkhatsi unetigidzigidzi letingetulu kwa-100 tetinkhanyeti kanye nemaplanethi. Njengobe sekwakhiwa futsi kusetjentiswa imishini lenemandla yema-telescope emhlabeni nobe emjikeletweni wawo, kuchubeka kutfolakala tinkhanyeti kanye nemaplanethi lengetiwe.

2 Njengobe nje nga-1905 lwati lwesayensi mayelana nemkhatsi belulingene, bekuyintfo lefananako nangelwati ngemhlaba. Kuliciniso kutsi bantfu labebaphila emakhulwini eminyaka lengcile bebanelwati lolunyenti kunabokhokho babo. Nanobe kunjalo, buhle nebunkimbinkimbi bekuphila kanye nebeplanethi lebusekelako sebucondzakala kancono lamuhla kunangaleso sikhatsi. Asingabati kutsi sisatawufundza lokunyenti ngemhlaba kanye nangendzawo yonkhe eminyakeni letako. Nanobe kunjalo, kuhle kutsi sitibute: Tonkhe letintfo taba khona njani? Imphendvulo yalombuto singayitfola ngobe uMdali uye wasivetela yona asebentisa imiBhalo Lengcwele.

Simangaliso Sendalo

3, 4. Nkulunkulu wayidala njani indzawo yonkhe, futsi imisebenti yakhe imkhatimulisa ngayiphi indlela?

3 Indlela indzawo yonkhe leyabakhona ngayo iye yachazwa emavini ekucala eliBhayibheli, latsi: “Ekucaleni Nkulunkulu wadala lizulu nemhlaba.” (Gen. 1:1) Ekucaleni bekute lutfo endzaweni yonkhe, ngako Jehova wasebentisa umoya wakhe longcwele​—longemandla akhe lawasebentisa ekwenteni tintfo—​kute adale emazulu, umhlaba, kanye nato tonkhe tintfo letisendzaweni yonkhe. Umuntfu lonelikhono lekwenta intfo letsite usebentisa tandla takhe kanye nemathulusi kute ente leyontfo, kodvwa Nkulunkulu yena utfumela umoya longcwele kute afeze imisebenti yakhe lemikhulu.

4 Ngemcondvo longumfanekiso, imiBhalo itsi umoya longcwele ‘ungumunwe’ waNkulunkulu. (Luk. 11:20, NW; Mat. 12:28) ‘Umsebenti wetandla takhe’​—lokutintfo Jehova latidale asebentisa umoya wakhe longcwele—​timniketa inkhatimulo. Umhlabeli Davide watsi: ‘Emazulu amemetela inkhatimulo yaNkulunkulu; umkhatsi ulandzisa ngemsebenti wetandla takhe.’ (Hla. 19:1) Kuliciniso kutsi indalo ifakazela emandla lamangalisako emoya longcwele waNkulunkulu. (Rom. 1:20) Ikwenta njani loko?

Emandla ANkulunkulu Lete Umkhawulo

5. Chaza emandla emoya longcwele waJehova ekudala tintfo.

5 Indzawo yonkhe lemangalisako isiniketa bufakazi bekutsi emandla aJehova awapheli. (Fundza Isaya 40:26.) Isayensi yalamuhla iyacaphela kutsi tintfo tingashintjwa tibe ngemandla, nemandla ashintjwe abe tintfo. Lilanga liyinkhanyenti, futsi lisiniketa sibonelo sekutsi intfo ingashintjwa ibe ngemandla. Njalo ngemzuzwana, lilanga lishintja tintfo letingemathani latigidzi letine tibe kukhanya kwelilanga, kushisa, kanye naletinye tinhlobo temandla. Incenye lencane yalawo mandla lefika emhlabeni yenele kutsi isekele kuphila lokukuwo. Kuyacaca-ke kutsi kuye kwadzingeka emandla lamakhulu kuwendlula onkhe kute kudalwe, hhayi nje lilanga kuphela kodvwa netigidzigidzi tetinkhanyenti. Jehova unawo lamandla labedzingeka kute kwentiwe loku.

6, 7. (a) Kungani singatsi Nkulunkulu uye wasebentisa umoya wakhe longcwele ngendlela lehlelekile? (b) Yini leveta kutsi indzawo yonkhe ayizange ivele ngengoti?

6 Situngeletwe bufakazi bekutsi Nkulunkulu uye wasebentisa umoya wakhe longcwele ngendlela lehleleke kakhulu. Singafanekisa ngalendlela: Asesitsi unelibhokisi lelinemabhola lanemibala leyehlukene. Uyalikhuhlutisa kute uhlanganise lamabhola. Ngemuva kwaloko, uwacitsa phansi kanyekanye. Ungalindzela yini kutsi nawacitseka acocane ngekwemibala yawo​—laluhlata abe ndzawonye, bese kutsi laliphuti nawo acocane ndzawonye, njalonjalo? Cha bewungeke! Nangabe tento tingacondziswa, tiba nemiphumela lete kuhleleka. Leli liciniso lelemukelwako mayelana nendzawo yonkhe. a

7 Nasiphakamisa emehlo etfu sibuka umkhatsi kanye naloko lokukuwo, yini lesiyibonako? Sibona tinkhanyeti kanye namaplanethi lamangalisako, konkhe kuhamba ngekuhleleka lokukhulu. Letintfo betingeke titivelele ngengoti. Ngako-ke, singatibuta: Nguwaphi emandla lasetjentiswa ekucaleni kute kudalwe indzawo yonkhe lehlelekile? Isayensi kanye nebucwepheshe kute emandla lenele ekutfola kutsi nguwaphi emandla lasetjentiswa ekudaleni indzawo yonkhe. Nanobe kunjalo, liBhayibheli litsi lamandla angumoya longcwele waNkulunkulu, lokungemandla lamakhulu kuwendlula onkhe endzaweni yonkhe. Umhlabeleli wahlabela watsi: ‘Ngelivi laJehova emazulu ngekwawo entiwa. Nalo lonkhe libutfo lawo ngemoya wemlomo wakhe.’ (Hla. 33:6, NW.) Nasibuka sibhakabhaka ebusuku, sikwati kubona kuphela incenye lencane ‘yelibutfo’ letinkhanyeti.

Umoya Longcwele Kanye Nemhlaba

8. Kungakanani lesikwatiko ngemisebenti yaJehova?

8 Loko lesesikwati mayelana nendalo kuncane kakhulu nakucatsaniswa naloko lokusafanele sikufundze. Sisenelwati loluncane kakhulu ngendalo yaNkulunkulu, njengobe naJobe indvodza leyetsembekile asho: “Lawa ngemacentselo nje emisebenti yakhe. Maye, lokukhulunywa ngaye sikuva kalufifi!” (Jobe 26:14) Emakhulwini eminyaka ngemuva kwaloko, iNkhosi Solomoni, lebeyinelwati ngendalo yaJehova, yatsi: “Konkhe [Nkulunkulu] ukwente kwalungela sikhatsi sako. Uphindze wabeka liphakadze etinhlitiyweni tebantfu; noko abakhoni kuyicondza imisebenti yaNkulunkulu kusukela ekucaleni kwayo kuze kube ngusekugcineni.”​—Shu. 3:11; 8:17.

9, 10. Nguwaphi emandla Nkulunkulu lawasebentisa nakadala umhlaba, futsi ngutiphi tintfo letadalwa ngemalanga lamatsatfu ekucala ekudala?

9 Nanobe kunjalo, Jehova uye wasiniketa imininingwane lebalulekile mayelana nemisebenti yakhe. Nasi sibonelo: ImiBhalo isitjela kutsi umoya waNkulunkulu bewehla wenyuka emhlabeni eminyakeni leminyenti leyengcile. (Fundza Genesisi 1:2.) Ngaleso sikhatsi bewungekho umhlabatsi lowomile kanye nekukhanya, futsi kufanele kutsi bewungekho nemoya wekuphefumula emhlabeni.

10 LiBhayibheli liyachubeka lisichazela loko Nkulunkulu lakwenta ngemalanga ekudala. Lamalanga awasiwo ema-awa langu-24, kodvwa asikhatsi lesidze kakhulu. Ngelilanga lekucala lekudala, Jehova wenta kutsi kube khona kukhanya emhlabeni. Lenchubo beyitawuphela ngesikhatsi lilanga kanye nenyanga sekubonakala kahle emhlabeni. (Gen. 1:3, 14) Ngelilanga lesibili, kwaba khona umkhatsi. (Gen. 1:6) Ngaleso sikhatsi emhlabeni besekukhona emanti, kukhanya, kanye nemoya kodvwa umhlabatsi lowomile bewungakabi khona. Ekucaleni kwelilanga lesitsatfu lekudala, Jehova wasebentisa umoya wakhe longcwele kute avete umhlabatsi lowomile, futsi kungenteka kutsi wasebentisa emandla endalo labekhona emhlabeni kute ente emave lehlukehlukene. (Gen. 1:9) Ngalelilanga lesitsatfu kanye nakulamanye emalanga ekudala labekatawulandzela, bekutawudalwa tintfo letimangalisako.

Umoya Longcwele Kanye Netintfo Letiphilako

11. Yini levetwa bunkimbinkimbi, simo sekwakheka, kanye nebuhle betintfo letiphilako?

11 Umoya longcwele waphindze waveta tintfo letiphilako letihleleke ngendlela lemangalisako. Asebentisa umoya wakhe longcwele, ngelilanga lesitsatfu lekudala kute kuyewufika kulesitfupha, Nkulunkulu wadala tinhlobonhlobo tetitjalo kanye netilwane. (Gen. 1:11, 20-25) Ngako-ke, tintfo letiphilako tisiniketa tibonelo letinyenti tebunkimbinkimbi, simo sekwakheka, kanye nebuhle lobukhulu lobuveta kutsi kuneMdali lonelikhono.

12. (a) Ngumuphi umsebenti lowentiwa yi-DNA? (b) Yini lokufanele siyifundze ngemsebenti we-DNA lochubeka uphumelela?

12 Asewucabange nge-DNA (deoxyribonucleic acid); inchubo yemakhemikhali yekwendlulisa lufuto lwentfo lephilako, lusuke kulesinye situkulwane luye kulesinye. Tonkhe tintfo letiphilako letisemhlabeni​—letihlanganisa leto letingabonakali ngemehlo, tjani, tindlovu, imikhoma, kanye nebantfu​—tisebentisa i-DNA natitalana. Nanobe tidalwa letisemhlabeni tingafanani, i-DNA lekuto lecondzisa lufuto lwato iyafanana, futsi iye yachubeka ilondvolota umehluko lokhona etidalweni kute kube ngulamuhla. Ngekuvumelana nenjongo yaNkulunkulu Jehova, tintfo letiphilako letisemhlabeni tichubeka tiphila ngendlela yato yekuphila leyinkimbinkimbi. (Hla. 139:16) Loluhlelo lolunemandla futsi loluhlelekile luniketa bufakazi lobengetiwe bekutsi indalo ingumsebenti ‘wemunwe’ waNkulunkulu, nobe wemoya longcwele.

Sidalwa Sasemhlabeni Lesibalulekile

13. Nkulunkulu wamdala njani umuntfu?

13 Ngemuva kweminyaka leminyenti, Nkulunkulu abesadale tintfo letinyenti, letiphilako naletingaphili, futsi umhlaba bewungasesilo ‘lihlane lelingenalutfo.’ Nanobe kunjalo, abesengakacedzi kusebentisa umoya wakhe ngenjongo yekudala. Abesatawudala sidalwa sasemhlabeni lesibaluleke kunato tonkhe. Ngasekupheleni kwelilanga lesitfupha lekudala, Nkulunkulu wadala umuntfu. Wakwenta njani loko? Wasebentisa umoya wakhe longcwele kanye netintfo letisemhlabeni.​—Gen. 2:7.

14. Bantfu behluke ngayiphi indlela lebalulekile etilwaneni?

14 Genesisi 1:27 utsi: “Nkulunkulu wadala umuntfu waba ngumfanekiso wakhe; wamdala waba ngumfanekiso waNkulunkulu: wabadala, lomdvuna nalomsikati.” Kudalwa ngemfanekiso waNkulunkulu kusho kutsi Jehova wasidala saba nelikhono lekuba nelutsandvo, inkhululeko yekutikhetsela, kanye nebuhlobo lobusedvute neMdali wetfu. Kungako bucopho betfu behluke kakhulu kubetilwane. Ngalokuyinhloko, Jehova wadala bucopho bemuntfu kute akwati kujabulela kufundza ngaye nangemisebenti yakhe kute kube phakadze.

15. Nguliphi litsemba lebeliniketwe bo-Adamu na-Eva?

15 Ekucaleni kwekudalwa kwebantfu, Nkulunkulu waniketa bo-Adamu na-Eva umhlaba kanye netimangaliso tawo kute bawuhlolisise futsi bawujabulele. (Gen. 1:28) Jehova wabaniketa inala yekudla kanye nelikhaya lelilipharadisi. Bebanelitfuba lekuphila phakadze kanye nelekuba batali betigidzigidzi tebantfu labete sono. Nanobe kunjalo, tintfo atizange tihambe ngaleyo ndlela.

Kucaphela Indzima Yemoya Longcwele

16. Nguliphi litsemba lesinalo nangetulu kwekuhlubuka kwebantfu bekucala?

16 Kunekutsi balalele uMdali wabo ngenjabulo, bo-Adamu na-Eva bahlubuka ngesizatfu sekuba nebugovu. Ngesizatfu sekutsi bonkhe bantfu labanesono bavela kubo, bayahlupheka. Nanobe kunjalo, liBhayibheli lichaza indlela Nkulunkulu latawulungisa ngayo lomonakalo lowabangelwa kona kwebatali betfu bekucala. ImiBhalo iphindze ivete kutsi Jehova utawuyifeza injongo yakhe yasekucaleni. Umhlaba utawuba lipharadisi leligcwele injabulo, kanye nebantfu labanemphilo lababusiswe ngekuphila lokuphakadze. (Gen. 3:15) Kute silondvolote kukholwa kwetfu kulelitsemba lelisikhutsatako, sidzinga lusito lwemoya longcwele waNkulunkulu.

17. Ngukuphi kucabanga lokufanele sikubalekele?

17 Kufanele sithandaze kuJehova sicele umoya longcwele. (Luk. 11:13) Kwenta kanjalo kutawusisita sivusetele kuciniseka kwetfu kwekutsi indalo ingumsebenti wetandla taNkulunkulu. Lamuhla, kunetimfundziso letinyenti letisekelwe eteni tebantfu labatsi Nkulunkulu akekho kanye netalabo labakholelwa ekutigucukeleni kwemvelo. Kufanele singakuvumeli lokucabanga lokuliphutsa kusidide nobe kusiyenge. Onkhe emaKhristu kufanele akulungele kumelana nalokuhlaselwa kanye nekucindzetelwa bontsanga lokuhambisana nako.​—Fundza Kholose 2:8.

18. Nasicabanga ngesicalo sendzawo yonkhe kanye nesebantfu, kungani bekutawusho kungahlakaniphi kutsi sitsi akekho uMdali lohlakaniphile?

18 Kuba nekukholwa eBhayibhelini kanye nakuNkulunkulu kungaciniswa kuhlolisisa bufakazi lobusekela kudalwa kwetintfo. Bantfu labanyenti nabacabanga ngesicalo sendzawo yonkhe kanye nesebantfu, abakholelwa ekutseni kunemandla laba nesandla ekudaleni, ngaphandle kwalawo endzawo lebonakalako. Nangabe besingacabanga ngaleyo ndlela, bekutawusho kutsi asibuhlolisisi bonkhe bufakazi lobukhona. Ngetulu kwaloko, besitawube singabunaki bufakazi lobucacile bendalo lehlelekile nalenenjongo ‘lengeke ibalwe ngumuntfu.’ (Jobe 9:10; Hla. 104:25) NjengemaKhristu, siyaciniseka kutsi emandla laba nesandla ekudaleni tintfo ngumoya longcwele lobewucondziswa nguJehova.

Umoya Longcwele Kanye Nekukholwa Kwetfu KuNkulunkulu

19. Yini lesiniketa bufakazi bekutsi Nkulunkulu ukhona kanye nekutsi umoya wakhe uyasebenta?

19 Asidzingi kwati konkhe mayelana nendalo kute sikholelwe kuNkulunkulu, sibe nelutsandvo kanye nenhlonipho lejulile ngaye. Njengekuba ngumngani wemuntfu, kukholwa kuJehova nako kusho lokungetulu nje kwekwati emaciniso. Njengobe bungani bebantfu bukhula nabachubeka batana kancono, kukholwa kwetfu kuNkulunkulu nako kuyakhula nasifundza lokwengetiwe ngaye. Kukholwa kwetfu kutsi ukhona mbamba kuyacina nakaphendvula imithandazo yetfu kanye nalapho sibona tinzuzo letitfolakala ngekusebentisa timiso takhe ekuphileni kwetfu. Sisondzela kakhulu kuJehova nasibona bufakazi lobukhulako bekutsi ucondzisa tinyatselo tetfu, uyasivikela, ubusisa imetamo lesiyenta emsebentini wakhe, kanye nekutsi usipha tintfo lesitidzingako. Tonkhe letintfo tisiniketa sicinisekiso lesikhulu sekuba khona kwaNkulunkulu kanye nekutsi umoya wakhe longcwele uyasebenta.

20. (a) Kungani Nkulunkulu adala indzawo yonkhe kanye nebantfu? (b) Utawuba yini umphumela nangabe sichubeka silandzela kuhola kwemoya longcwele waNkulunkulu?

20 LiBhayibheli lisibonelo lesihamba embili sekutsi Jehova uyawusebentisa umoya wakhe longcwele, ngobe babhali balo “bakhuluma lokukwaNkulunkulu, bachutjwa ngumoya longcwele.” (2 Phet. 1:21) Kutadisha imiBhalo ngekucophelela kungakha kukholwa kwetfu kuNkulunkulu njengaloyo lowadala tonkhe tintfo. (Semb. 4:11) Jehova waba nguMdali kute avete imfanelo yelutsandvo lwakhe lolukhangako. (1 Joh. 4:8) Ngako-ke, asente konkhe lokusemandleni etfu kute sisite labanye kutsi bafundze ngaBabe wetfu wasezulwini lonelutsandvo futsi longuMngani wetfu. Nangabe sichubeka siholwa ngumoya waNkulunkulu, sitawuba nelitfuba lekufundza ngaye kute kube phakadze. (Gal. 5:16, 25) Shengatsi ngamunye wetfu angachubeka afundza ngaJehova kanye nangemisebenti yakhe lemikhulu, futsi ekuphileni kwetfu sichubeke silingisa lutsandvo lwakhe lolukhulu laluveta ngesikhatsi asebentisa umoya wakhe longcwele kute adale indzawo yonkhe, umhlaba kanye nebantfu.

[Umbhalo longentansi]

Ungachaza Njani?

• Kuba khona kwendzawo yonkhe kanye nemhlaba kusifundzisani ngendlela Nkulunkulu lawusebentisa ngayo umoya longcwele?

• Kudalwa ngemfanekiso waNkulunkulu kusiniketa maphi ematfuba?

• Kungani kufanele sihlolisise bufakazi bendalo?

• Buhlobo betfu naJehova bungakhula ngatiphi tindlela?

[Imibuto Yesihloko Lesifundvwako]

[Sitfombe ekhasini 15]

Kuhleleka lokubonakala endzaweni yonkhe kusifundzisani ngendalo?

[Emavi laveta Umtfombo walentfo]

Stars: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images

[Titfombe ekhasini 16]

Ifanana ngayiphi indlela i-DNA kuto tonkhe letintfo?

[Sitfombe ekhasini 18]

Ukulungele yini kumelela kukholwa kwakho?