1, 2. (a) Ke maemo afe a ka etsang hore ho be thata ho tšoarela motho e mong? (b) Morali oa bo rona Denise o ile a bontša joang hore oa tšoarela?

 NA U thatafalloa ke ho tšoarela batho ba bang? Haeba ho joalo, ha u mong. Boholo ba rona re utloa bohloko haeba motho a buile kapa a entse ntho e re utloisitseng bohloko haholo. Leha ho le joalo, re ka khona ho tšoarela batho ba bang ho sa tsotellehe hore na ba re utloisitse bohloko hakae. Ka mohlala, nahana ka se etsahalletseng Morali oa bo rona Denise, a ea ileng a tšoarela ho tloha botebong ba pelo. Ka 2017, eena le lelapa la hae ba ile ba etela Ntlo-kholo e ncha ea Lipaki Tsa Jehova e neng e sa tsoa buloa. Ha ba le tseleng e khutlelang hae, monna e mong o ile a hloleha ho laola koloi ea hae eaba o thula koloi eo lelapa la Denise le neng le tsamaea ka eona. Denise o ile a ilibana kotsing eo ea koloi. Ha a hlaphoheloa o ile a bolelloa hore bana ba hae ba lemetse haholo le hore monna oa hae Brian o hlokahetse. Ha Denise a hopola ketsahalo eo, o re: “Ke ile ka ikutloa ke nyahame ebile ke ferekane.” Hamorao o ile a utloa hore monna ea bakileng kotsi o ne a sa noa, a sa sebelisa lithethefatsi ebile a sa tobetse fono. O ile a rapela Jehova hore a mo fe khotso.

² Monna ea bakileng kotsi eo o ile a qosetsoa polao. Ha lekhotla le ne le ka etsa qeto ea hore o molato, o ne a tla ea teronkong. Lekhotla le ile la bolella Morali oa bo rona Denise hore lintho tseo a tla li bua nyeoeng eo, ke tsona tse tla etsa hore monna eo a ee teronkong kapa a se ke a ea. Morali oa bo rona Denise o re: “Ke ile ka utloa eka maqeba a ka a neng a se a fola, a buloa bocha ebe a tšeloa letsoai hobane joale ke ile ka tlameha ho bua ka lintho tse bohloko tse nketsahalletseng.” Libeke tse seng kae hamorao, Morali oa bo rona Denise o ile a tlameha ho ea lekhotleng la linyeoe ho ea fana ka bopaki khahlanong le monna eo ea utloisitseng lelapa la hae bohloko. O ile a beha litaba tsa hae joang? Morali oa bo rona Denise  o ile a kopa moahloli hore a hauhele monna eo. b Ha a qeta ho bua, moahloli o ile a lla. O ile a re: “Ke na le lilemo tse 25 ke le moahloli empa ke qala ho utloa ntho e tjena ka lekhotleng. Le ka mohla ha ke e-s’o utloe lelapa le foselitsoeng le kopela moqosuoa hore a tšoareloe. Ke qala ho utloa mantsoe a bontšang lerato le tšoarelo ka tsela ena.”

 3. Ke eng e thusitseng Morali oa bo rona Denise hore e be motho ea tšoarelang?

³ Ke eng e thusitseng Morali oa bo rona Denise hore e be motho ea tšoarelang? O ile a nahanisisa kamoo Jehova a tšoarelang kateng. (Mik. 7:18) Ha re ananela tsela eo Jehova a tšoarelang ka eona, re tla susumelletseha hore le rona re tšoarele batho ba bang.

 4. Jehova o batla hore re etse’ng? (Baefese 4:32)

⁴ Jehova o batla hore re tšoarele batho ba bang ka bolokolohi feela joalokaha le eena a re tšoarela ka bolokolohi. (Bala Baefese 4:32.) O lebelletse hore re ikemisetse ho tšoarela batho ba re utloisang bohloko. (Pes. 86:5; Luka 17:4) Sehloohong sena, re tl’o bua ka lintlha tse tharo tse tla re thusa hore re ikemisetse ho tšoarela.

AMOHELA HORE U UTLOILE BOHLOKO

 5. Ho ea ka Liproverbia 12:​18, re ka ’na ra ikutloa joang haeba motho e mong a re foselitse?

⁵ Re ka utloa bohloko haholo haeba motho e mong a ka bua kapa a re etsa ntho e itseng e bohloko, haholo-holo haeba e le motho eo re mo tloaetseng kapa e mong oa lelapa. (Pes. 55:​12-14) Ka linako tse ling, bohloko boo re bo utloang bo ka ba joalokaha eka re hlabiloe ka ntho e itseng. (Bala Liproverbia 12:18.) Maemong a mang re ka leka ho etsa eka ha rea utloa bohloko empa ho etsa joalo ho ka ba joalokaha eka motho o u hlabile ka thipa ebe ha u ntše thipa eo leqebeng la hao. Ka tsela e tšoanang, haeba re iphapanyetsa taba ea hore re utloile bohloko, re ke ke ra lebella hore bohloko boo bo fole.

 6. Re ka ’na ra etsa’ng ha motho e mong a re foselitse?

⁶ Haeba motho e mong a re fosetsa, boikutlo bo tlang pele e ka ba ho halefa. Le Bibele ea bontša hore re ka halefa. Leha ho le joalo, ea re lemosa hore re se ke ra lula re halefile. (Pes. 4:4; Baef. 4:26) Hobane’ng? Hobane tsela eo re ikutloang ka eona e re susumelletsa hore re etse lintho ka tsela e itseng. Hape ha motho a halefile, ha se hangata a etsang liqeto tse nepahetseng. (Jak. 1:20) Hopola hore ho halefa ke ntho ea tlhaho empa hore na re tla lula re halefile kapa che, eo ke khetho ea rona.

 7. Ke boikutlo bofe boo re ka bang le bona ha re utloisitsoe bohloko?

⁷ Ha re tšoaroa hampe, re ka utloa bohloko ka litsela tse ling tse fapaneng. Ka mohlala, Morali oa bo rona Ann o re: “Ha ke sa le ngoana, ntate oa ka o ile a siea ’mè oa ka eaba o nyala ’mè ea neng a sebetsa lapeng a ntlhokomela. Ke ile ka utloa eka ke lahliloe. Ha ntate a e-ba le bana le ’mè eo, ke ile ka utloa eka bana ba hae ba tsotelloa ho mpheta. Ke hotse ke utloa eka ha ke ratoe.” Morali oa bo rona Georgette o hlalosa hore na o ne a ikutloa joang ha monna oa hae a ne a sa mo tšepahalle. O re: “Haesale re le metsoalle ho tloha re sa le bana ebile re ne re le bo-pula-maliboho ’moho. Ke ne ke utloile bohloko haholo.” Morali oa bo rona Naomi eena o re: “Ke ne ke sa nahane hore monna oa ka a ka nkutloisa bohloko. Ha a ne a mpolella hore o ntse a shebella pornography ka lekunutu, ke ile ka ikutloa ke phoqiloe.”

 8. (a) Ke mabaka afe a mang a etsang hore re tšoarele batho ba bang? (b) Re rua molemo ofe ha re tšoarela batho ba bang? (Sheba lebokose le reng “ Re ka Etsa’ng Haeba Motho e Mong a re Utloisitse Bohloko Haholo?”)

⁸ Re ke ke ra laola lintho tseo batho ba li buang ho rona kapa tseo ba re etsang tsona empa re ka  leka ho laola tsela eo re itšoarang ka eona. Hangata tsela e molemo ka ho fetisisa ke ho tšoarela motho ea re foselitseng. Hobane’ng? Hobane re rata Jehova, e leng eena ea batlang hore re tšoarele batho ba bang. Haeba re lula re halefile ’me re sa batle ho tšoarela batho ba bang, re ka etsa lintho tse se nang kelello ra ba ra kula. (Liprov. 14:​17, 29, 30) Nahana ka mohlala oa Morali oa bo rona Christine. O re: “Ha ke halefile kapa ke utloile bohloko, ha se hangata ke bososelang. Ke ja lijo tse se nang phepo hape ha ke robale lihora tse lekaneng. Ke thatafalloa ke ho laola tsela eo ke ikutloang ka eona ’me sena se ama tsela eo ke tšoarang molekane oa ka le batho ba bang ka eona.”

 9. Ke hobane’ng ha re lokela ho khaotsa ho halefa?

⁹ Le haeba motho ea re utloisitseng bohloko a sa kope tšoarelo, re ntse re ka khona ho fokotsa bohloko boo re bo utloileng. Joang? Morali oa bo rona Georgette eo re sa tsoa bua ka eena o re: “Ka mor’a hore re hlalane le monna oa ka, ho nkile nako hore ke mo tšoarele ke be ke tlohele ho mo jara ka pelo. Ka mor’a hore ke mo tšoarele ke ile ka utloa ke imolohile ebile ke e-na le khotso.” Haeba re khaotsa ho koata, seo se etsa hore re qobe ho tšoara batho ba bang hampe. Hape re itsoela molemo hobane re tla khona ho tsoela pele ka bophelo ’me re boele re thabe. (Liprov. 11:17) U ka etsa’ng haeba le ka mor’a hore u amohele hore u utloile bohloko ebe u ntse u thatafalloa ke ho tšoarela?

BATLA LITSELA TSA HO SEBETSANA LE MAIKUTLO A HAO

10. Ke hobane’ng ha re lokela ho ipha nako ea ho fola maikutlong? (Sheba litšoantšo.)

¹⁰ U ka etsa’ng hore u khaotse ho utloa bohloko? Tsela e ’ngoe ke hore u iphe nako ea ho fola maikutlong. Re ka bapisa taba ena le motho ea lemetseng. Ho ka hlokahala hore ho fete nako e itseng e le hore a fole. Ka tsela e tšoanang, ho ka nka nako pele re ikemisetsa ho tšoarela motho ea re utloisitseng bohloko.—Moek. 3:3; 1 Pet. 1:22.

11. Thapelo e ka u thusa joang hore u be motho ea tšoarelang?

¹¹ Rapela Jehova hore a u thuse hore u be motho ea tšoarelang. c Morali oa bo rona Ann eo re  buileng ka eena pejana, o hlalositse kamoo thapelo e mo thusitseng kateng. O re: “Ke ile ka rapela Jehova ka mo kopa hore a tšoarele e mong le e mong oa rona ka lapeng ka lebaka la liphoso kapa lintho tseo re li buileng tse seng hantle. Ke ile ka ngolla ntate oa ka le mosali oa hae e mocha lengolo ’me ka ba bolella hore ke ba tšoaretse.” Ann o re ho ne ho se bonolo ho etsa joalo empa o tsoela pele ho re: “Ke tšepa hore ha e le mona ke leka ho etsisa tsela eo Jehova a tšoarelang ka eona, ntate oa ka le mosali oa hae ba tla susumelletseha ho ithuta haholoanyane ka Jehova.”

12. Ke hobane’ng ha re lokela ho tšepa Jehova eseng maikutlo a rona? (Liproverbia 3:​5, 6)

¹² Tšepa Jehova eseng maikutlo a hao. (Bala Liproverbia 3:​5, 6.) Kamehla Jehova oa tseba hore na ke eng e molemo bakeng sa rona. (Esa. 55:​8, 9) Le ka mohla a ke ke a re re etse ntho e tla re utloisa bohloko. Kahoo, ha a re khothalletsa hore re be batho ba tšoarelang, re ka kholiseha hore ho etsa joalo ho tla re tsoela molemo. (Pes. 40:4; Esa. 48:​17, 18) Haeba re ka tšepa maikutlo a rona, re ka thatafalloa ke ho tšoarela batho ba bang. (Liprov. 14:12; Jer. 17:9) Morali oa bo rona Naomi eo re buileng ka eena pejana, o re: “Qalong ke ne ke nahana hore ho lokile ha ke sa tšoarele monna oa ka ka lebaka la ho shebella pornography. Ke ne ke tšohile hore o tla nkutloisa bohloko hape kapa a lebale hore na o nkutloisitse bohloko hakae. Hape ke ile ka ipehela lebaka la hore Jehova oa utloisisa hore na ke ikutloa joang. Empa ke ile ka hlokomela hore taba ea hore Jehova o utloisisa tsela eo ke ikutloang ka eona, ha e bolele hore o lumellana le maikutlo a ka. Oa tseba hore na ke ikutloa joang le hore ho nka nako hore motho a fole empa o boetse o batla hore ke be motho ea tšoarelang.” d

ETSA LINTHO TSE TLA U THUSA HO THABA HAPE

13. Ho latela Baroma 12:​18-21, re lokela ho etsa’ng?

¹³ Ho tšoarela motho ea re utloisitseng bohloko haholo, ha se taba feela ea hore ha u batle ho bua ka se etsahetseng. Haeba motho ea re utloisitseng bohloko e le Mokreste-’moho le rona, ntho eo re lokelang ho ameha ka eona ke ho bopa khotso. (Mat. 5:​23, 24) Ho e-na le ho mo halefela, re mo hauhele. Hape ho e-na le ho lula re mo koatetse, re mo tšoarele. (Bala Baroma 12:​18-21; 1 Pet. 3:9) Ke’ng e tla re thusa?

14. Re lokela ho ikemisetsa ho etsa’ng, hona hobane’ng?

 ¹⁴ Jehova o khetha ho sheba makhabane a batho. Le rona re lokela ho sheba makhabane a motho ea re utloisitseng bohloko. (2 Likron. 16:9; Pes. 130:3) Hangata haeba re batlana le lintho tse ntle tseo motho a li etsang re tla li fumana, le teng haeba re batlana le tse mpe le tsona re tla li fumana. Ha re sheba lintho tse ntle tseo motho a li etsang, re tla nolofalloa ke ho mo tšoarela. Ka mohlala, Mor’abo rona Jarrod o re: “Ke nolofalloa ke ho tšoarela Mokreste-’moho le ’na haeba ke bapisa phoso eo a e entseng le lintho tse ngata tseo ke li ratang ka eena.”

15. Ke hobane’ng ha ho le bohlokoa ho bolella motho hore u mo tšoaretse?

¹⁵ Ntho e ’ngoe ea bohlokoa eo re lokelang ho e etsa ke ho bolella motho ea re utloisitseng bohloko hore re mo tšoaretse. Hobane’ng? Morali oa bo rona Naomi eo re buileng ka eena pejana o re: “Monna oa ka o ile a mpotsa hore na ke mo tšoaretse. Ha ke ne ke batla ho re: ‘Ke u tšoaretse,’ ke ne ke sa khone. Ke ile ka hlokomela hore ha ke e-s’o mo tšoarele ka pelo eohle. Empa ha nako e ntse e-ea, ke ile ka khona ho bua mantsoe ao a mararo a bohlokoa a reng: ‘Ke u tšoaretse.’ Ha ke bua mantsoe ao, o ile a tlala likeleli ka mahlong.  Ke ne ke maketse ha ke bona kamoo a neng a imolohile kateng ka mor’a hore ke mo tšoarele. Ka mor’a moo, le ’na ke ile ka utloa ke imolohile ebile ke e-na le khotso. Ho tloha ka nako eo, ke ile ka boela ka mo tšepa ’me hona joale re se re le metsoalle ea hlooho ea khomo hape.”

16. Ke lintho life tse tharo tseo u ithutileng tsona tse ka u thusang ho tšoarela?

¹⁶ Jehova o batla hore re be batho ba tšoarelang. (Bakol. 3:13) Leha ho le joalo, ho ka ba thata ho etsa seo. Empa ntho e ka re thusang ke ho amohela hore re utloile bohloko, hape re batle litsela tsa ho sebetsana le maikutlo a rona. Ka mor’a moo, re ka etsa lintho tse tla re thusa hore re thabe hape.—Sheba lebokose le reng “ Lintlha Tse Tharo Tse ka u Thusang ho Tšoarela.”

NAHANA KA MELEMO E TLISOANG KE HO TŠOARELA

17. Ho tšoarela ho re tsoela molemo joang?

¹⁷ Re na le mabaka a mangata a hore re be batho ba tšoarelang. A mang a ’ona ke ana a latelang. La pele, re etsisa Ntate oa rona ea mohau e leng Jehova ebile rea mo khahlisa. (Luka 6:36) La bobeli, rea bontša hore re ananela tsela eo Jehova a re tšoaretseng ka eona. (Mat. 6:12) La boraro, re thabela bophelo bo botle ’me re boloka setsoalle sa rona le batho ba bang se le matla.

18, 19. Ho ka etsahala’ng ha re tšoarela batho ba bang?

¹⁸ Ha re tšoarela batho ba bang, ho ka etsahala lintho tse ntle tseo re sa li lebellang. Ka mohlala, hlokomela se ileng sa etsahalla Morali oa bo rona Denise, eo re buileng ka eena pejana. Le hoja Morali oa bo rona Denise a ne a sa tsebe ka nako eo, monna ea neng a ba baketse kotsi ea koloi o ne a rerile ho ipolaea ka mor’a nyeoe ea hae. Leha ho le joalo, o ile a angoa pelo ke tsela eo Morali oa bo rona Denise a ileng a mo tšoarela ka eona hoo a ileng a qala ho ithuta Bibele le Lipaki Tsa Jehova.

¹⁹ Re ka utloa ho tšoarela motho e mong e le ntho e thata ka ho fetisisa eo re lokelang ho e etsa. Empa e ka boela ea e-ba ntho e re tsoelang molemo ka ho fetisisa. (Mat. 5:7) Kahoo, e se eka kaofela ha rona re ka etsa sohle seo re ka se khonang ho etsisa Jehova ka ho tšoarela batho ba bang.