RE HLAHETSE lelapeng la mapolasing ’me re ne re le bana ba leshome, re lula Ostrobothnia Boroa, Finland. Ha re ntse re hōla re ile ra angoa ke Ntoa ea II ea Lefatše. Le hoja re ne re lula lik’hilomithara tse makholo ho tloha moo ntoa e neng e kupa teng, lintho tse tšosang tsa ntoa li ile tsa re ama habohloko. Ha litoropo tsa Oulu le Kalajoki li ne li hlaseloa ka bomo, re ile ra bona lelakabe le lefubelu sepakapakeng. Batsoali ba rōna ba ile ba re eletsa hore hang ha re bona lifofane tsa ntoa li feta, re ipate. Kahoo, ha abuti oa rōna, Tauno, a re bolella ka lefatše la paradeise le se nang ho hloka toka, re ile ra thaba.

Tauno o ile a ithuta Bibele ha a le lilemo li 14 a sebelisa buka ea Liithuti Tsa Bibele. Ha Ntoa ea II ea Lefatše e qhoma, o ile a hana ho kena sesoleng ka lebaka la letsoalo la hae le koetlisitsoeng ka Bibele ’me o ile a koalloa teronkong. Ha a le moo, o ile a tšoaroa ka sehlōhō. Seo se ile sa matlafatsa boikemisetso ba hae ba ho sebeletsa Jehova, ’me ka mor’a hore a lokolloe teronkong o ile a chesehela tšebeletso ea hae le ho feta. Mohlala o motle oa abuti oa rōna o ile oa re susumelletsa ho ea libokeng tse neng li tšoaroa ke Lipaki motseng o haufi. Re ile ra boela ra ea likopanong, le hoja re ne re hloka ho etsa boikitlaetso bo matla ba ho boloka chelete ea ho ea teng. Re ne re rōkela baahisani ba rōna liaparo, re lema eiee re bile re kha monokotšoai. Kaha re ne re e-na le mesebetsi e mengata polasing eabo rōna, hangata re ne re sa khone ho ea kopanong hammoho, kahoo, re ne re chenchana.

Linnete tseo re neng re ithutile tsona mabapi le Jehova le merero ea hae, li ile tsa re thusa hore re mo rate haholo ’me re ile ra etsa qeto ea ho inehela ho eena. Ka 1947, re ile ra tšoantšetsa boinehelo ba rōna ka ho kolobetsoa metsing—Annikki o ne a le lilemo li 15 Aili eena a le lilemo li 17. Ausi oa rōna ea bitsoang Saimi o ile a kolobetsoa selemong sona seo. Re ile ra boela ra ithuta Bibele le ausi oa rōna ea bitsoang Linnea, ea neng a se a nyetsoe. Eena le ba lelapa la hae le bona e ile ea e-ba Lipaki Tsa Jehova. Ka mor’a hore re kolobetsoe, re ile ra ipehela pakane ea ho ba bo-pula-maliboho ba kamehla, re ne re ee re sebeletse re le bo-pula-maliboho ba nakoana (kapa ba thusang) nako le nako.

Ka 1955, re ile ra fallela Kemi, e leng toropo e ho elella karolong e ka leboea. Le hoja bobeli ba rōna re ne re sebetsa, re ne re ntse re batla ho ba bo-pula-maliboho empa re ne re tšaba hore re ne re ke ke ra khona ho iphelisa. Re ile ra nahana hore re qale ka ho ipolokela chelete. Ke hona moo re neng re buisana le morali’abo rōna oa pula-maliboho eo re buileng ka eena pejana. Seo se ile sa re thusa ho hlokomela hore ho sebeletsa Jehova ka nako e tletseng ha hoa itšetleha feela ka matlotlo a rōna kapa ka tšehetso eo re ka e fuoang ke ba lelapa labo rōna. Ntho ea bohlokoa ka ho fetisisa ke hore re itšetlehe ka Ntate oa rōna ea leholimong.

Ka nako eo, re ne re e-na le chelete eo re e bolokileng e neng e lekane hore re ka iphelisa ka likhoeli tse peli. Kahoo, ka May 1957, re ile ra etsa kōpo ea ho ba bo-pula-maliboho ka likhoeli tse peli Pello, e ’masepaleng oa Lapland, ka holimo ho Arctic Circle. Ka mor’a likhoeli tse peli, re ne re ntse re e-na le chelete eo re neng re e bolokile kaofela ha eona, kahoo re ile ra kōpa ho ba bo-pula-maliboho likhoeli tse ling tse  peli. Likhoeli tse peli hamorao, re ne re ntse re e-na le chelete eo. Joale, re ile ra kholiseha hore Jehova o tla re hlokomela. Ka mor’a lilemo tse 50 re le tšebeletsong ea bopula-maliboho, re ntse re e-na le chelete eo esale re e boloka! Ha re nahana ka nako eo, re utloa eka Jehova o ne a re tšoere ka matsoho a ntse a re ho rōna: ‘Le se ke la tšoha. Ke tla le thusa.’—Esa. 41:13.

Ka 1958, molebeli oa rōna oa potoloho o ile a re buella hore re il’o sebeletsa re le bo-pula-maliboho ba khethehileng Sodankylä, Lapland. Ka nako eo, ho ne ho e-na le morali’abo rōna a le mong feela oa Paki sebakeng seo. Morali eo oabo rōna o ile a ithuta ’nete ka tsela e thahasellisang. Mora oa hae o ile a etela motse-moholo oa Finland e leng Helsinki ka sekolo. Ha ba ntse ba tsamaea e le sehlopha ka har’a toropo, morali’abo rōna ea hōlileng o ile a fa moshanyana ea neng a le ka morao moleng Molula-Qhooa a mo kōpa hore a o fe ’mè oa hae. Moshanyana eo o ile a etsa joalo ’me hang-hang ’mè oa hae o ile a hlokomela hore o fumane ’nete.

Re ile ra hira ntlo e neng e hahiloe ka holim’a feme ea mapolanka. Re ne re tšoarela liboka moo. Qalong, batho ba neng ba e-ba teng libokeng e ne e le rōna le morali eo oabo rōna le morali oa hae feela. Re ne re bala lingoliloeng tse ithutoang hammoho. Hamorao, monna e mong ea neng a kile a ithuta Bibele le Lipaki o ile a tl’o sebetsa femeng eo ea mapolanka. Eena le ba lelapa la hae ba ile ba qala ho kopanela le sehlopha sa rōna. Ka mor’a nako, monna eo le mosali oa hae ba ile ba kolobetsoa. Mora eo oabo rōna o ile a etella pele libokeng tsa rōna. Ho phaella moo, banna ba bang ba neng ba sebetsa femeng eo ea mapolanka ba ile ba qala ho tla libokeng ’me ba amohela ’nete ea Bibele. Lilemo hamorao, sehlopha sa rōna se ile sa hōla hoo ho ileng ha thehoa phutheho.

Maeto a malelele a ne a etsa hore ho se ke ha e-ba bonolo ho etsa mosebetsi oa boboleli. Hlabula, re ne re tsamaea ka maoto, re tsamaea ka libaesekele re bile re tsamaea ka sekepe e le hore re ka il’o fihla bathong ba tšimong eo re neng re e sebetsa. Libaesekele tsa rōna li ne li re thusa haholo. Re ne re boetse re li sebelisetsa ho ea likopanong le ho etela batsoali ba rōna ba neng ba lula bohōle ba lik’hilomithara tse makholo ho moo re neng re lula teng. Nakong ea mariha, re ne re tsamaea ka bese ho ea motseng oo re neng re il’o sebetsa ho oona ebe re ea ka ntlo le ntlo. Ha re ne re qetile ho sebetsa motse o mong re ne re fetela ho o hlahlamang. Lehloa le ne le paka haholo hoo litsela li neng li lula li koaleha. Hangata re ne re tsamaea tseleng e neng e butsoe ke lipere tse hulang lilei. Ka linako tse ling lehloa le ne le koahela tsela eo batho ba bang ba  tsamaileng ho eona ’me ha nako ea selemo e qala, lehloa le ne le e-ba bonolo ebe re tlameha ho qhafutsa har’a lona.

Serame se matla le lehloa li ile tsa re ruta hore re apare haholo ka tsela eo re neng re tla futhumala ka eona. Re ne re roala likausi tse telele tsa ulu le lipara tse ling tse peli kapa tse tharo tsa likausi hammoho le libutsi tse telele. Ho ntse ho le joalo, hangata libutsi tsa rōna li ne li tlala lehloa. Ha re fihla litepising tsa ntlo ea motho, re ne re rōla libutsi ebe re hlohlora lehloa le neng le le ka har’a tsona. Hape, mameno a ka tlaase a lijase tsa rōna tse telele a ne a e-ba metsi ha re ne re leka ho tsamaea ka har’a lehloa. Joale, ha ho ne ho bata haholo, mameno ao e ne e e-ba likokotoana tse kang ke masenke. ’Mè e mong oa lelapa o ile a re, “E tlameha ebe le na le tumelo e matla hore ebe le ipehile kotsing ea ho tsamaea boemong bo tjena ba leholimo.” Re ne re tsamaile lik’hilomithara tse fetang tse 11 ho ea ntlong eo.

Kaha re ne re tsamaea sebaka se selelele, hangata re ne re robala malapeng a batho ba sebakeng seo. Ha ho ne ho phirima, re ne re qalella ho batla marobalo. Mahae ao re neng re kōpa marobalo ho ’ona e ne e le a boemo bo tlaase, empa batho ba moo ba ne ba e-na le botsoalle ba bile ba amohela baeti ka mofuthu, hape ba ne ba sa re fe marobalo feela, empa ba ne ba boetse ba re fa le lijo. Hangata re ne re alloa makoko a mefuta e fapaneng ea likhama le a libere. Ka linako tse ling re ne re e-na le ho robala moo ho hlamatsehang. Ka mohlala, ’mè e mong ea neng a lula ntlong e khōlō o ile a re isa kamoreng ea baeti e mokatong o ka holimo e neng e e-na le bethe e alotsoeng ka lishiti tse ntle tse tšoeu tse hloekileng. Hangata re ne re buisana le mong’a ntlo ka Bibele ho fihlela ka shoalane. Sebakeng se seng, beng ba ntlo ba ile ba robala ka lehlakoreng le leng la kamore ’me rōna ra robala ka lehlakoreng le leng. Re ile ra qoqa ka Mangolo le bona ho fihlela ka meso. Monna eo le mosali oa hae ba ne ba chenchana ka ho botsa lipotso—e ne e e-ba potso ka mor’a potso.

Lapland e letsoatlareng empa ke sebaka se setle, ’me botle ba sona bo fapana ho ea ka linako tsa selemo. Leha ho le joalo, ho rōna batho ba neng ba ananela Jehova, e ne e le bona ba batle le ho feta. Ba bang ba batho ba ratang ’nete bao re ileng ra ba pakela ke batho ba remang lifate ba neng ba tlile libakeng tsa ho rema, Lapland. Ka linako tse ling ha re kena re ne re fumana ntlo e tletse banna ba bangata. Banna bana ba shahlileng ba ile ba amohela molaetsa oa Bibele ba ba ba amohela lingoliloeng tsa rōna.

Re ile ra ba le liphihlelo tse ngata tse thabisang. Ka letsatsi le leng, oache ea moo ho emeloang libese teng e ne e le pele ka metsotso e mehlano, kahoo, bese e ile ea re siea. Re ile ra etsa qeto ea ho palama bese e neng e ea motseng o mong. Re ne re e-s’o ka re sebetsa sebakeng seo ho hang. Ntlong ea pele re ile ra kopana le ’mè e mong e mocha ea ileng a re, “Ke moo le fihlile banana joalokaha ke ne ke le lebeletse.” Re ne re kile ra ithuta Bibele le ausi oa hae. ’Mè eo o ne a ile a kōpa ausi oa hae ho re kōpa hore re mo etele ka letsatsi lona leo. Leha ho le joalo, re ne re sa ka ra fumana molaetsa oo oa hae. Re ile ra qala ho ithuta Bibele le eena  ra ba ra ithuta le beng ka eena ba neng ba lula haufi le ha hae. Nako e seng kae ka mor’a moo, re ile ra kopanya lithuto tsena hore ebe thuto e le ’ngoe ’me ho ne ho e-ba le batho ba ka bang 12. Ho tloha ka nako eo, litho tse ngata tsa lelapa leo e e ile ea e-ba Lipaki Tsa Jehova.

Ka 1965, re ile ra abeloa hore re il’o sebeletsa phuthehong eo re leng ho eona hona joale e Kuusamo, ka tlaase ho Arctic Circle. Ka nako eo, phutheho eo e ne e e-na le bahoeletsi ba fokolang feela. Qalong ho ne ho bonahala tšimo ea rōna e le thatanyana. Batho ba moo ba ne ba keneletse haholo bolumeling ba bile ba re hloile. Leha ho le joalo, batho ba bangata ba ne ba hlompha Bibele, e leng se ileng sa etsa hore ho be le ntho eo re ka lumellanang le bona ka eona moqoqong oa rōna. Kahoo, hanyane ka hanyane re ile ra leka ho tseba batho ba moo ’me ka mor’a lilemo tse ka bang peli ho ne ho se ho le bonolo ho qala lithuto tsa Bibele.

Matsatsing ana ha re sa na matla a ho qeta letsatsi lohle tšebeletsong ea tšimo empa re ntse re kopanela boboleling hoo e ka bang letsatsi le leng le le leng. Ho bolela litaba tse molemo tšimong ea rōna e khōlō ho ile ha e-ba bonolonyana ka mor’a hore Aili a ithute ho khanna a khothalelitsoe ke mochana oa rōna; o ile a fumana laesense ka 1987 a le lilemo li 56. Re ile ra boela ra fumana thuso ha ho ne ho hahuoa Holo e ncha ea ’Muso eo re ileng ra fallela foleteng ea eona.

Ho bona khōlo e joalo ho re thabisa haholo. Ha re ne re qala tšebeletso ea nako e tletseng Finland leboea, ho ne ho e-na le bahoeletsi ba fokolang feela sebakeng seo se seholo. Hona joale ho na le liphutheho tse ngata tse etsang potoloho e le ’ngoe. Hangata ho ba le batho ba tlang ba tl’o itsebisa rōna likopanong tse khōlō le tse nyenyane ebe baa re botsa hore na re ntse re ba hopola. Maemong a mang re ne re kile ra khanna thuto ea Bibele habo bona ha e ne e sa le bana. Peō e ileng ea jaloa lilemo esita le ho isa lilemong tse mashome pejana e ne e behile litholoana!—1 Bakor. 3:6.

Ka 2008, re ne re qeta lilemo tse 50 re le bo-pula-maliboho ba khethehileng. Re leboha Jehova hore ebe re ile ra khothatsana hore re mamelle tšebeletsong ea hae ea bohlokoa. Re ne re phela ka tsela e itekanetseng, empa le ka mohla ha rea ka ra hloka letho. (Pes. 23:1) Ruri re bone hore ho ne ho sa hlokahale hore ebe re ile ra ba lesisitheho qalong! Hoa thabisa hore ebe ho pholletsa le lilemo tsena esale Jehova a re matlafatsa tumellanong le tšepiso ea hae e ho Esaia 41:10 e reng: “Ke tla u matlafatsa. Ka sebele ke tla u thusa. Ke tla u tšoara ka tieo ka letsoho la ka le letona la ho loka.”