U NAHANA hore ho ne ho etsahetse’ng ka kamano ea Michael le Maria? U ka ’na ua nahana hore bothata bo boholo ba Michael e ne e le ho sheba litšoantšo tse litšila. Empa Michael o ile a lemoha hore mokhoa oo o mobe e ne e mpa e le letšoao la bothata bo tebileng haholoanyane—o ne a sa phelele boitlamo ba hae ba lenyalo. * Ha Michael le Maria ba ne ba nyalana, ba ne ba lebeletse hore ba tla tsoela pele ba ratana le ho thabela ho etsa lintho hammoho. Leha ho le joalo, joaloka banyalani ba bang ba bangata, tlamahano ea bona lenyalong e ile ea khoehla ha nako e ntse e feta ’me ho ile ha bonahala ho buleha lekhalo pakeng tsa bona.

Na u utloa eka tlamahano eane e neng e le teng pakeng tsa hao le mohats’a hao e ile ea khoehla ha lilemo li ntse li ea? Na u ka rata ho khutlisetsa lintho malulong? Haeba ho joalo, ho hlokahala hore u tsebe likarabo tsa lipotso tsena tse tharo: Ho phelela boitlamo ba hao ba lenyalo ho bolela’ng? Ke lintho life tse ka khoehlisang boitlamo boo? Hona u ka etsa’ng ho matlafatsa boitlamo boo u bo entseng ho mohats’a hao?

U ka hlalosa ho phelela boitlamo ba lenyalo joang? Ba bangata ba ka ’na ba re ke boikutlo   boo banyalani ba bang le bona hobane feela ba ikutloa ba tlamehile ho ba ’moho. Ka mohlala, banyalani ba ka ’na ba lula ba tlamahane lenyalong ka lebaka la bana ba bona kapa hobane ba tlameha ho mamela Molimo, e leng Mothehi oa Lenyalo. (Genese 2:22-24) Ka sebele, ao ke mabaka a utloahalang ’me a tla thusa banyalani hore ba fete linakong tse thata hammoho. Empa e le hore banyalani ba thabe, ho na le ntho e ’ngoe ea bohlokoa ho feta feela hore ba ikutloe ba tlameha ho ba ’moho.

Jehova Molimo o qapile lenyalo hore le tlisetse monna le mosali thabo e tsoang botebong ba pelo le khotsofalo. O ne a rerile hore monna a ‘thabe le mosali oa hae,’ mosali a rate monna oa hae ’me a utloe lerato la monna oa hae ea mo ratang joaloka ’mele oa hae. (Liproverbia 5:18; Baefese 5:28) E le hore ho be le tlamahano e matla joalo, banyalani ba lokela ho ithuta ho tšepana. Ntho e ’ngoe ea bohlokoa ke hore ba lokela ho theha setsoalle sa ka ho sa feleng. Ha monna le mosali ba ikitlaelletsa hore ba be le litšobotsi tse tla etsa hore ba tšepane ’me e be metsoalle ea hlooho ea khomo, boitlamo ba bona lenyalong bo tla matlafala. Ba tla momahana ka tsela eo Bibele e e hlalosang joalokaha eka batho ba babeli ke “nama e le ’ngoe.”—Matheu 19:5.

Ka hona, boitlamo bo ka tšoantšoa le taka e kopanyang litene hore ntlo e eme. Taka e etsoa ka lintho tse fapaneng, tse akarelletsang lehlabathe, samente le metsi. Ka ho tšoanang, boitlamo bo ba teng ha ho e-na le lintho tse fapaneng tse kang ho tlameha, ho tšepana le ho ba metsoalle. Ke’ng e ka ’nang ea khoehlisa tlamahano ee ea lenyalo?

Ho hlokahala hore u sebetse ka thata ’me u itele e le hore u phelele boitlamo ba hao. U lokela ho ikemisetsa ho tela lintho tseo u li ratang e le hore u thabise mohats’a hao. Leha ho le joalo, ho itella se ratoang ke e mong—e leng ho fana ntle le ho ipotsa hore na ‘ke tla fumana’ng?’—e se e le ntho eo ba bangata ba sa e rateng, ba bang ba bile ba e nka e le ntho e sa amoheleheng. Empa ak’u ipotse, ‘Ke tseba batho ba bakae bao e leng baithati ba thabileng lenyalong?’ Ke ba ’maloa haeba ba le teng. Hobane’ng? Hobane ho thata hore moithati a phelele boitlamo ba hae ba lenyalo ha ho hlokahala hore a itele ka tsela e itseng, haholo-holo haeba ho se na molemo o itseng oo a tla u fumana hang-hang. Ha banyalani ba sa phelele boitlamo ba bona, kamano ea bona e tla senyeha, ho sa tsotellehe hore na qalong ba ne ba ratana ka lerato le matla hakae.

Bibele e bua ’nete feela ha e re batho ba lokela ho sebetsa ka thata lenyalong. E bolela hore “monna ea nyetseng o tšoenyeha ka lintho tsa lefatše, kamoo a ka fumanang kamohelo ea mosali oa hae,” le hore “mosali ea nyetsoeng o tšoenyeha ka lintho tsa lefatše, kamoo a ka fumanang kamohelo ea monna oa hae.” (1 Bakorinthe 7:33, 34) Ka bomalimabe, ka linako tse ling esita le banyalani bao ka tloaelo e seng baithati ba ee ba hlokomolohe lintho tse tšoenyang balekane ba bona kapa ho se natse lintho tseo ba iteletseng tsona. Ha banyalani ba sa ananelane, lenyalo la bona le tla ba bakela “matšoenyeho nameng” ho feta ha ba ne ba ananelana.—1 Bakorinthe 7:28.

Le lokela ho nka lenyalo la lōna e le kamano ea ka ho sa feleng e le hore le tle le mamelle linakong tsa mathata ’me le thabe ha lintho li tsamaea hantle. U ka hlaolela boikutlo boo joang, hona u ka etsa’ng hore u susumelletse mohats’a hao hore a phelele boitlamo boo a bo entseng ka uena?

Ntho e ka sehloohong ke hore ka boikokobetso u sebelise keletso ea Lentsoe la Molimo, Bibele. Ha u etsa joalo, u tla ‘itsoela molemo’ hammoho le mohats’a hao. (Esaia 48:17) Nahana ka mehato e ’meli e molemo eo u ka e nkang.

1. Nka lenyalo la hao e le la bohlokoahali.

Moapostola Pauluse o ngotse: “Nepisisa lintho tsa bohlokoa haholo.” (Bafilipi 1:10) Molimo o nka tsela eo monna le mosali ba tšoaranang ka   eona e le ea bohlokoa haholo. Monna ea hlomphang mosali oa hae o tla hlomphuoa ke Molimo. ’Me mosali ea hlomphang monna oa hae ke “oa bohlokoa haholo mahlong a Molimo.”—1 Petrose 3:1-4, 7.

U nka lenyalo la hao e le la bohlokoa hakae? Ka tloaelo, ha u nka ntho e itseng e le ea bohlokoa, u qeta nako e ngata ho eona. Ipotse: ‘Khoeling e fetileng, ke beheletse nako e kae ka thōko hore ke e qete le mohats’a ka? Ke lintho life tseo nka li supang tseo ke li entseng ho tiisetsa mohats’a ka hore re ntse re le metsoalle ea hlooho ea khomo?’ Haeba u file molekane oa hao nako e fokolang feela kapa u mo timme nako ka ho feletseng, ho ka ’na ha e-ba thata hore a lumele hore u sa phelela boitlamo ba hao.

Na molekane oa hao o nahana hore u ntse u phelela boitlamo boo u bo entseng lenyalong? U ka tseba joang?

2. Qoba mekhoa eohle ea ho se tšepahale lenyalong.

Jesu Kreste o itse: “E mong le e mong ea ntseng a tsoela pele ho sheba mosali e le hore a be le takatso e matla bakeng sa hae o se a febile le eena ka pelong ea hae.” (Matheu 5:28) Ha motho a kopanela liphate le motho eo a sa nyalanang le eena, o qhaqha tlamahano ea lenyalo la hae ’me Bibele e re oo ke motheo oa tlhalo. (Matheu 5:32) Leha ho le joalo, mantsoe a Jesu a qotsitsoeng ka holimo a bontša hore takatso e fosahetseng e ka ba teng pelong pele motho a qetella a febile. Ho lula u nahana ka takatso eo e fosahetseng ke ho se tšepahalle likano tsa lenyalo.

E le hore u phelele boitlamo ba hao ba lenyalo, iketsetse qeto e tiileng ea ho se shebe litšoantšo tse litšila. Ho sa tsotellehe hore na batho ba bangata ba re’ng, ho sheba litšoantšo tse litšila ho senya lenyalo. Ela hloko kamoo mosali e mong a ikutloang kateng ka mokhoa oa monna oa hae oa ho sheba litšoantšo tsena, o re: “Monna oa ka o re ho sheba litšoantšo tse litšila ho eketsa monyaka lenyalong. Empa ho etsa hore ke ikutloe ke le ntho e se nang thuso, ekare  ha a nkhotsofalle. Ke robala ka pelo e bohloko ke ntse ke lla ha eena a ntse a shebile litšoantšo tseo.” Na u ka re monna eo o matlafatsa boitlamo ba hae lenyalong, kapa oa bo khoehlisa? Na u nahana hore u nolofalletsa mosali oa hae hore a phelele boitlamo ba hae ba lenyalo? Na o mo tšoara joaloka motsoalle oa hae oa hlooho ea khomo?

Monna ea neng a tšepahala, Jobo, o ile a bontša hore o phelela boitlamo ba hae ba lenyalo le boo a bo entseng ho Molimo ka hore a hlabe ‘selekane le mahlo a hae.’ O ne a ikemiselitse hore a ke ke a “ela moroetsana hloko.” (Jobo 31:1) U ka etsisa Jobo joang?

Ntle le ho qoba ho sheba litšoantšo tse litšila, u lokela ho lebela pelo ea hao hore e se ke ea haptjoa ke motho oa bong bo fapaneng le ba hao. Ke ’nete hore ba bangata ba nka hore ho bonya le motho oa bong bo fapaneng ho ke ke ha senya lenyalo la bona. Empa Lentsoe la Molimo lea re lemosa: “Pelo e bolotsana ho feta ntho leha e le efe ’me e tsitlella seo e se batlang. Ke mang ea ka e tsebang?” (Jeremia 17:9) Na pelo ea hao e u thetsitse? Ipotse: ‘Ke mang eo ke hlileng ke mo nkang e le oa bohlokoa—na ke mohats’a ka kapa ke motho e mong oa bong bo fapaneng? Ke mang oa pele eo ke mo tšolelang litaba tse monate—na ke mohats’a ka kapa ke motho e mong? Haeba mohats’a ka a nkōpile hore ke fokotse setsoalle le motho ea itseng oa bong bo fapaneng, ke tla ikutloa joang? Na ke tla hlonama, kapa ka thabo ke tla etsa phetoho e hlokahalang?’

Michael le Maria, ba qotsitsoeng selelekeleng ba ile ba etsa qeto ea ho batla keletso ea ho rarolla mathata a bona. Ke ’nete hore ho batla keletso e mpa e le mohato oa pele. Empa ka ho lumela hore ba na le bothata le ho batla thuso, Michael le Maria ba ile ba bontša ka ho hlaka hore ba batla ho phelela boitlamo ba bona ba lenyalo le hore ba ikemiselitse ho sebetsa ka thata hore lenyalo la bona le atlehe.

Ebang lenyalo la hao le tsitsitse kapa le na le mathata, mohats’a hao o lokela ho tseba hore u hlile u ikemiselitse ho atlehisa lenyalo la lōna. Etsa eng kapa eng e hlokahalang hore u kholise molekane oa hao hore u tla etsa seo. Na u ikemiselitse ho etsa joalo?