KUSHUGHULIKA na mkazo ni kama kuvuta kontena nzito. Gari kubwa la kuvuta mizigo linaweza kuvuta kontena hilo kwa urahisi. Lakini gari dogo haliwezi. Kujaribu kuvuta mzigo kama huo kwa kutumia gari dogo kunaweza kuharibu injini ya gari hilo, hata ikiwa hutafika mbali sana. Ndivyo hali ilivyo ikiwa “injini” yako, yaani, mwili wako, utalemewa na mkazo.

Je, kuna tumaini? Ndiyo! Ili usilemewe na mkazo utahitaji ama kupunguza mzigo wako ama kutafuta “injini” yenye nguvu zaidi. Hata hivyo, inawezekana kufanya mambo yote mawili. Acheni tuone.

TATIZO: Kuwa na mambo mengi mno ya kufanya.

“Watu huniomba niwasaidie kufanya mambo au niende kwenye tafrija wakati ambapo nina mmbo ya kufanya. Mimi hushindwa kukataa.”​—Karina. *

SULUHISHO: Jifunze kukataa.

“Wenye kiasi wana hekima,” inasema Biblia. (Methali 11:2) Kuwa na kiasi, yaani, kutambua mipaka yako kutakusaidia kusema hapana mzigo unapokuwa mkubwa kuliko unavyoweza kubeba.

Bila shaka, si kila jambo utakaloweza kukataa kufanya—kwa mfano, wazazi wako wakikukumbusha kwamba unapaswa kufanya kazi za nyumbani! Lakini ikiwa utakubali kila mtu akuongezee mzigo, mwishowe utakulemea. Hata magari makubwa ya mizigo yana kiwango hususa cha mzigo ambacho yanaweza kubeba.

Dokezo: Ikiwa ni vigumu kwako kukataa waziwazi jaribu kusema, “Nitakueleza baadaye.” kabla Kisha, ya kumjibu mtu huyo kwanza jiulize, ‘Je, kweli nina muda na nguvu za kutosha kufanya kazi hiyo?’

 TATIZO: Kuahirisha mambo.

“Ikiwa kazi inaonekana kuwa ngumu, mimi huiacha kwanza. Lakini baadaye mimi huwa na wasiwasi kwa sababu bado lazima nitaifanya. Wakati ambapo nahitaji kuifanya lazima niharakishe ili niimalize kwa wakati, na hilo hunipa mkazo.”​—Serena.

SULUHISHO: Anza mara moja—hata kama hutamaliza wakati huo.

Biblia inashauri hivi: “Msiwe wavivu katika kazi zenu.” (Waroma 12:11) Kufanya kazi ngumu kunachosha, sasa kwa nini ujiongezee mkazo kwa kuiahirisha? Hata ukiiahirisha, utalazimika tu kuifanya!

Ili kupata kichocheo, andika orodha ya mambo unayopaswa kufanya. Panga kufanya kazi kubwa hatua hatua. kwa “Ninapenda kuandika orodha,” anasema msichana anayeitwa Carol. “Kwa kawaida mimi huorodhesha mambo ambayo sipendi kwanza, kisha kadiri ninavyoyafuta mambo rahisi ndiyo yanayosalia. Baada ya muda, unabaki na mambo ambayo wewe hufurahia kuyafanya.”

 Dokezo: Ikiwa ni vigumu kwako kuanza kazi fulani, weka kengele ya saa ilie baada ya dakika 10 au 15 kisha anza kazi hiyo mara moja. Wakati ambapo kengele ya saa italia, utakuwa umefanya kazi kwa dakika 10 au 15. Sasa kwa kuwa tayari umeanza kazi hiyo, huenda ukaona kuwa ni rahisi kuikamilisha.

Tunza mwili wako.

Wataalamu wanakubali kwamba kula chakula chenye lishe, kufanya mazoezi kwa ukawaida, na kulala vya kutosha kutakusaidia kutimiza mengi. * Usiwe na wasiwasi—kutunza mwili wako si jambo gumu. Mambo machache yatakusaidia kufanikiwa. Kwa mfano kuhusu usingizi, jaribu kufanya mambo yafuatayo.

1. Lala vya kutosha. Panga saa hususa wa kulala na kuamka, hasa katika siku za kazi au shule.

2. Punguza shughuli kabla ya saa za kulala kufika. Usifanye mazoezi saa tatu kabla ya wakati wa kulala, na epuka kula vyakula vingi na vinywaji vyenye kafeini wakati wa kulala unapokaribia.

3. Wakati wa kulala unapofika, hakikisha kwamba hakuna kelele na mwangaza katika chumba chako cha kulala, na jaribu kufanya chumba kiwe chenye kustarehesha.

Omba msaada.

Usisite kuomba msaada kutoka kwa wazazi au rafiki zako. Je, kuna faida ya kufanya hivyo? Ndiyo, kwa kuwa utafiti unaonyesha kwamba msaada wa kihisia unasaidia kupunguza mkazo ambao unaweza kudhuru moyo, mishipa ya damu, na mfumo wa kinga.

Utafiti huo unakubaliana na maneno ya Biblia, ambayo yanasema: “Hangaiko katika moyo wa mtu huufanya uiname, lakini neno jema huufanya ushangilie.” (Methali 12:25) Wakati “hangaiko” linapokulemea, marafiki wa kweli wanaweza kusema “neno jema” lenye kutia moyo, ambalo huenda ndilo unalohitaji ili kukabiliana na mkazo.

Je, bado unahitaji msaada ili kukabiliana na mkazo? Ona sura zifuatazo kwenye kitabu Maswali Ambayo Vijana Huuliza—Majibu Yafanyayo Kazi, Buku la 1 na 2, kilichochapishwa na Mashahidi wa Yehova.

BUKU LA 1

• Sura ya 18: Ninaweza Kukabiliana Jinsi Gani na Mikazo Shuleni?

• Sura ya 21: Ninaweza Kutumia Jinsi Gani Wakati Wangu Vizuri?

BUKU LA 2

• Sura ya 26: Ninaweza Kudhibiti Jinsi Gani Hisia Zangu?

• Sura ya 27: Kwa Nini Siridhiki?