Historia ya Biblia Ni Sahihi Kadiri Gani?
Historia ya Biblia Ni Sahihi Kadiri Gani?
KATIKA kitabu chao Battles of the Bible, Chaim Herzog, aliyekuwa rais wa Serikali ya Israeli, na Mordechai Gichon, profesa aliyestaafu wa elimu ya kuchunguza vitu vya kale katika Chuo Kikuu cha Tel Aviv, wanasema hivi:
“Maelezo kuhusu vita vinavyosimuliwa katika Biblia . . . hayawezi kuwa yalibuniwa. Kwa mfano, tunaweza kuthibitisha jambo hilo kwa kulinganisha vita vya Gideoni dhidi ya Wamidiani na washirika wao, vinavyosimuliwa katika Waamuzi, 6-8, na Vita vya Trojan, vinavyosimuliwa na Homer katika kitabu chake kinachoitwa Iliad. Katika kitabu chake, Homer alihitaji tu kutaja mji wenye ngome ulio karibu na ufuo wa bahari ili kueleza mahali ambapo vita hivyo vilitukia . . . Hiyo ni tofauti na masimulizi ya Biblia kuhusu vita vya Gideoni. Masimulizi yanayoonyesha jinsi majeshi yalivyosonga, jinsi vita hivyo vilivyopiganwa kwenye maeneo hususa ya kijiografia, na mashambulizi ya pande zote mbili zilizopigana katika eneo la vita lenye urefu wa kilometa 60 hivi hayawezi kubuniwa . . . Hivyo, hatuna lingine ila tu kukubali ukweli wa masimulizi ya Biblia kuhusu vita hivyo.”
Unaweza kujifunza kuhusu vita vya Gideoni kwa kutumia ramani kwenye ukurasa wa 18 na 19 wa broshua ‘Ona Nchi Nzuri,’ * iliyo kama atlasi. Masimulizi yanaanza kwa kutaja wakati ‘Wamidiani wote na Waamaleki na watu wa Mashariki walipokusanyika kama mtu mmoja, wakavuka na kupiga kambi katika nchi tambarare ya chini ya Yezreeli.’ Gideoni aliyaita makabila ya karibu ili kumsaidia. Vita hivyo vilianza karibu na kisima cha Harodi kuelekea kilima cha More, hadi kwenye Bonde la Yordani. Baada ya kuwafuatilia adui ng’ambo ya Mto Yordani, Gideoni aliwashinda.—Waamuzi 6:33–8:12.
Ramani hiyo katika broshua ‘Ona Nchi Nzuri’ inaonyesha maeneo muhimu yanayotajwa na pia sura za nchi zinazohusika. Ramani nyingine (ukurasa wa 15) inaonyesha maeneo ya makabila ya Israeli. Ramani hizo mbili zinaweza kukusaidia kutambua usahihi wa masimulizi hayo ya Biblia.
Hilo linathibitisha yale yaliyosemwa na hayati Profesa Yohanan Aharoni: “Katika nchi za Biblia, kuna uhusiano mkubwa kati ya jiografia na historia yake, hivi kwamba hakuna lolote la mambo hayo linaloweza kueleweka bila msaada wa lingine.”
[Maelezo ya Chini]
^ fu. 4 Kilichochapishwa na Mashahidi wa Yehova.
[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 32]
Background map: Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel