Waume, Tambueni Ukichwa wa Kristo
Waume, Tambueni Ukichwa wa Kristo
“Kichwa cha kila mwanamume ni Kristo.”—1 WAKORINTHO 11:3.
1, 2. (a) Mafanikio ya mume yanaweza kupimwa jinsi gani? (b) Kwa nini ni jambo la maana kutambua kwamba ndoa ilianzishwa na Mungu?
UNGEPIMA mafanikio ya mume jinsi gani? Je, ni kwa uwezo wake wa kiakili au wa kimwili? Je, ni kwa uwezo wake wa kuchuma pesa? Au je, ni jinsi anavyomtendea mke na watoto wake kwa upendo na fadhili? Waume wengi hawana upendo na fadhili kwa kuwa wanaongozwa na roho ya ulimwengu na viwango vya wanadamu. Kwa nini? Hasa ni kwa sababu hawatambui wala kufuata mwongozo wa Mwanzilishi wa ndoa, Yule ambaye ‘aliufanya ubavu ambao alikuwa ameuchukua kutoka kwa mwanamume kuwa mwanamke na kumleta kwa huyo mwanamume.’—Mwanzo 2:21-24.
2 Yesu Kristo alithibitisha simulizi hilo la Biblia ambalo linaonyesha jinsi Mungu alivyoanzisha ndoa. Yesu aliwaambia hivi wapinzani walioishi katika siku zake: “Je, hamkusoma kwamba yeye aliyewaumba hao kutoka mwanzo aliwafanya mwanamume na mwanamke na kusema, ‘Kwa sababu hiyo mwanamume atamwacha baba yake na mama yake naye atashikamana na mke wake, na hao wawili watakuwa mwili mmoja’? Hivi kwamba wao si wawili tena, bali mwili mmoja. Kwa hiyo, kile ambacho Mungu ameunganisha [katika ndoa] mtu yeyote asikitenganishe.” (Mathayo 19:4-6) Ukweli ni kwamba siri ya kufanikiwa katika ndoa ni kutambua kuwa ndoa ilianzishwa na Mungu na mafanikio yanategemea kufuata maagizo yaliyo katika Neno la Mungu, Biblia.
Siri ya Mume Kufanikiwa
3, 4. (a) Kwa nini Yesu anajua mambo mengi kuhusu ndoa? (b) Ni nani mke wa mfano wa Yesu, na waume wanapaswa kuwatendea wake zao jinsi gani?
3 Mume atafanikiwa akijifunza yale ambayo Yesu alisema na kuiga yale aliyofanya. Anajua mengi sana kuhusu ndoa kwa sababu alikuwapo wakati wanadamu wawili wa kwanza walipoumbwa na alikuwapo pia wakati ndoa yao ilipoanzishwa. Yehova Mungu alimwambia hivi: “Na tufanye mtu kwa mfano wetu, kwa sura yetu.” (Mwanzo 1:26) Ndiyo, Mungu alikuwa akizungumza na Yule ambaye aliumbwa na Mungu mwenyewe kabla ya mtu au kitu kingine chochote kuumbwa na ambaye ‘alikuwa kando yake akiwa stadi wa kazi.’ (Methali 8:22-30) Yeye ni “mzaliwa wa kwanza wa viumbe vyote.” Ndiye “mwanzo wa uumbaji wa Mungu.” Alikuwapo hata kabla ya ulimwengu kuumbwa.—Wakolosai 1:15; Ufunuo 3:14.
4 Yesu anaitwa “Mwana-Kondoo wa Mungu,” naye analinganishwa na mume. Malaika fulani alisema hivi pindi moja: “Njoo hapa, nitakuonyesha bibi-arusi, mke wa Mwana-Kondoo.” (Yohana 1:29; Ufunuo 21:9) Basi, bibi-arusi au mke huyo ni nani? “Mke wa Mwana-Kondoo” anatia ndani wafuasi wa Kristo ambao ni waaminifu na waliotiwa-mafuta kwa roho, ambao watashiriki pamoja naye katika utawala wake huko mbinguni. (Ufunuo 14:1, 3) Kwa hiyo, njia ambayo Yesu aliwatendea wanafunzi wake alipokuwa pamoja nao duniani inawawekea waume kielelezo cha jinsi wanavyopaswa kuwatendea wake zao.
5. Yesu ni kielelezo kwa nani?
5 Kwa kweli, Biblia inasema kwamba Yesu ni kielelezo kwa wafuasi wake wote. Tunasoma hivi: “Kristo aliteseka kwa ajili yenu, akiwaachia ninyi kielelezo ili mfuate hatua zake kwa ukaribu.” (1 Petro 2:21) Ndiyo, yeye ni kielelezo hasa kwa wanaume. Biblia inasema: “Kichwa cha kila mwanamume ni Kristo; nacho kichwa cha mwanamke ni mwanamume; nacho kichwa cha Kristo ni Mungu.” (1 Wakorintho 11:3) Kwa kuwa Kristo ndiye kichwa cha mwanamume, waume wanahitaji kuiga kielelezo chake. Kwa hiyo, ni lazima familia ifuate kanuni ya ukichwa ikiwa inataka kufanikiwa na kupata furaha. Hivyo, waume wanahitaji kuwatendea wake zao kwa njia ya upendo kama Yesu anavyomtendea mke wake wa mfano, yaani, wanafunzi wake watiwa-mafuta.
Jinsi ya Kukabiliana na Matatizo ya Ndoa
6. Waume wanapaswa kukaa na wake zao namna gani?
6 Katika ulimwengu wa leo wenye misukosuko, waume hasa wanahitaji kuiga kielelezo cha Yesu cha subira, upendo, na kuwa imara katika kutegemeza kanuni za uadilifu. (2 Timotheo 3:1-5) Biblia inasema hivi kuhusu kielelezo ambacho Yesu aliacha: “Enyi waume, endeleeni kukaa [na wake zenu] vivyo hivyo kulingana na ujuzi.” (1 Petro 3:7) Ndiyo, waume wanahitaji kukabiliana na matatizo ya ndoa kulingana na ujuzi, kama vile Yesu alivyokabiliana na matatizo. Alipata majaribu makubwa sana kuliko mwanadamu mwingine yeyote, lakini alijua kwamba majaribu hayo yaliletwa na Shetani, roho wake waovu, na ulimwengu huu mbovu. (Yohana 14:30; Waefeso 6:12) Yesu hakushangaa kamwe alipopata majaribu. Vivyo hivyo wenzi wa ndoa hawapaswi kushangaa wanapopata “dhiki katika mwili wao.” Biblia inaonya kwamba wale wanaofunga ndoa wanaweza kutarajia kuwa na dhiki hiyo.—1 Wakorintho 7:28.
7, 8. (a) Ni nini kinachohusika katika kuishi na wake kulingana na ujuzi? (b) Kwa nini wake wanastahili kuheshimiwa?
7 Biblia inasema, waume wanapaswa kukaa na wake zao ‘kulingana na ujuzi, wakiwapa heshima kama chombo dhaifu zaidi, yaani, mwanamke.’ (1 Petro 3:7) Badala ya kumtawala mke wake kwa ukali kama Biblia ilivyotabiri kwamba wanaume wengi wangefanya, mume aliye na kibali cha Mungu atamheshimu mke wake. (Mwanzo 3:16) Atajitahidi kumwona kuwa mwenye thamani sana, naye hatatumia kamwe nguvu zake nyingi za kimwili kumuumiza. Badala yake, atajali hisia zake, na kumtendea kwa heshima na staha sikuzote.
8 Kwa nini waume wanapaswa kuwaheshimu wake zao ifaavyo? Biblia inajibu hivi: “Kwa kuwa ninyi pia ni warithi pamoja nao wa pendeleo lisilostahiliwa la uzima, kusudi sala zenu zisizuiwe.” (1 Petro 3:7) Waume wanahitaji kuelewa kwamba Yehova hamwoni mwanamume anayemwabudu kuwa bora kwa njia yoyote ile kuliko mwanamke anayemwabudu. Wanawake wanaopata kibali cha Mungu watapokea pamoja na wanaume thawabu ileile ya uzima wa milele. Hata wanawake wengi watapata uzima mbinguni, ambako “hakuna mwanamume wala mwanamke.” (Wagalatia 3:28) Kwa hiyo, waume wanahitaji kukumbuka kwamba ni uaminifu wa mtu unaomfanya kuwa mwenye thamani machoni pa Mungu. Hilo halitegemei ikiwa mtu ni mwanamume au mwanamke, mume au mke, au hata mtoto.—1 Wakorintho 4:2.
9. (a) Kulingana na Petro, waume wanapaswa kuwaheshimu wake zao kwa sababu gani? (b) Yesu alionyesha jinsi gani kwamba aliwaheshimu wanawake?
9 Umuhimu wa mume kumtendea mke wake kwa heshima unakaziwa na maneno ya kumalizia ya mtume Petro, “kusudi sala zenu zisizuiwe.” Ni hatari kama nini sala kuzuiwa! Sala za mume asiyemheshimu mke wake zinaweza hata kuwekewa kizuizi kama sala za watumishi fulani wa zamani wa Mungu ambao hawakujali. (Maombolezo 3:43, 44) Kwa hekima, wanaume Wakristo, wale waliooa na wale wanaotaka kuoa, watachunguza jinsi ambavyo Yesu aliwatendea wanawake kwa heshima. Aliwakaribisha katika kikundi kilichoandamana naye katika huduma, naye aliwatendea kwa fadhili na heshima. Pindi moja, Yesu hata aliwafunulia wanawake kwanza jambo la kweli lenye kushangaza, akawaambia wawajulishe wanaume jambo hilo!—Mathayo 28:1, 8-10; Luka 8:1-3.
Mfano Hasa kwa Waume
10, 11. (a) Kwa nini waume hasa wanahitaji kuchunguza mfano wa Yesu? (b) Waume wanapaswa kuwaonyesha wake zao upendo jinsi gani?
10 Kama ilivyotajwa mapema, Biblia inalinganisha uhusiano wa mume na mke wake na ule wa Kristo na “bibi-arusi” wake, ambaye ni kutaniko lake la wafuasi watiwa-mafuta. Biblia inasema: “Mume ni kichwa cha mke wake kama vile Kristo pia alivyo kichwa cha kutaniko.” (Waefeso 5:23) Maneno hayo yanapaswa kuwatia moyo waume wachunguze jinsi ambavyo Yesu aliwaongoza wafuasi wake akiwa kichwa chao. Waume wataweza kuiga mfano wa Yesu kwa njia inayofaa ikiwa tu watachunguza jambo hilo na hivyo kuwaongoza, kuwapenda, na kuwatunza wake zao kama vile Yesu alivyolitunza kutaniko lake.
11 Biblia inawahimiza hivi Wakristo: “Enyi waume, endeleeni kuwapenda wake zenu, kama vile Kristo pia alivyolipenda kutaniko na kujitoa mwenyewe kwa ajili yake.” (Waefeso 5:25) Katika sura inayotangulia ya kitabu hicho cha Waefeso, “kutaniko” linaitwa “mwili wa Kristo.” Mwili huo wa mfano una washiriki wengi wa jinsia zote mbili, na wote wanausaidia mwili huo kutenda kazi vizuri. Bila shaka, Yesu ndiye “kichwa cha mwili, kutaniko.”—Waefeso 4:12; Wakolosai 1:18; 1 Wakorintho 12:12, 13, 27.
12. Yesu alionyesha jinsi gani upendo wake kwa mwili wake wa mfano?
12 Yesu aliupenda mwili wake wa mfano, yaani, “kutaniko,” hasa kwa kuwajali na kuwatumikia wale ambao wangekuwa washiriki wa kutaniko hilo. Kwa mfano, wanafunzi wake walipochoka, alisema: “Njooni . . . faraghani katika mahali pasipo na watu mpumzike kidogo.” (Marko 6:31) Akieleza shughuli za Yesu saa chache tu kabla ya kuuawa, mmoja wa mitume wake aliandika hivi: “Yesu, akiwa amewapenda walio wake mwenyewe [yaani, washiriki wa mwili wake wa mfano] . . . , akawapenda mpaka mwisho.” (Yohana 13:1) Yesu aliweka mfano mzuri kama nini wa jinsi ambavyo waume wanapaswa kuwatendea wake zao!
13. Waume wanahimizwa wawapende wake zao jinsi gani?
13 Akiendelea kutumia mfano ambao Yesu aliwawekea waume, mtume Paulo anawahimiza hivi: “Waume wanapaswa kuwa wakiwapenda wake zao kama miili yao wenyewe. Yeye anayempenda mke wake anajipenda mwenyewe, kwa maana hakuna mtu anayeuchukia mwili wake kwa vyovyote; bali huulisha na kuutunza kwa upendo, kama vile Kristo pia anavyolitendea kutaniko.” Paulo aliongezea hivi: “Kila mtu mmoja-mmoja kati yenu na ampende hivyo mke wake kama vile anavyojipenda mwenyewe.”—Waefeso 5:28, 29, 33.
14. Mume anautendea kwa njia gani mwili wake usio mkamilifu, na hilo linaonyesha anapaswa kumtendea mke wake jinsi gani?
14 Fikiria maneno ya Paulo. Je, mtu mwenye akili timamu anaweza kuumiza mwili wake kimakusudi? Mtu anapojikwaa kidole, je, anakipiga kwa sababu kimemfanya ajikwae? Bila shaka hapana! Je, mume anajiaibisha mwenyewe mbele za marafiki wake au kuwapigia porojo kuhusu udhaifu wake? Hapana! Basi, kwa nini, amshambulie mke wake kwa maneno, au kumpiga, ikiwa mke amekosea? Waume hawapaswi kufikiria tu mapendezi yao wenyewe bali ya wake zao.—1 Wakorintho 10:24; 13:5.
15. (a) Yesu alifanya nini wanafunzi wake walipoonyesha udhaifu wa kibinadamu? (b) Tunaweza kujifunza masomo gani kutokana na mfano wake?
15 Fikiria jinsi Yesu alivyowahangaikia wanafunzi wake usiku uliotangulia kifo chake, walipoonyesha udhaifu wa kibinadamu. Ingawa aliwaomba tena na tena wasali, walilala mara tatu katika bustani ya Gethsemane. Kwa ghafula, wanaume wenye silaha waliwazingira. Yesu aliwauliza hivi wanaume hao: “Mnamtafuta nani?” Walipojibu: “Yesu Mnazareti,” akawaambia: “Mimi ndiye.” Akijua kwamba ‘saa ya kifo chake ilikuwa imekuja,’ alisema: “Kwa hiyo, ikiwa ni mimi mnayetafuta, acheni hawa waende.” Yesu hakukosa kamwe kuwahangaikia wanafunzi wake, ambao walikuwa sehemu ya bibi-arusi wake wa mfano, naye aliwasaidia kuepuka hatari. Waume wakijifunza kuhusu jinsi Yesu alivyowatendea wanafunzi wake, watapata kanuni nyingi ambazo wanaweza kutumia zinazoonyesha jinsi wanavyopaswa kuwatendea wake zao.—Yohana 18:1-9; Marko 14:34-37, 41.
Upendo wa Yesu Hautegemei Hisia Tu
16. Yesu alikuwa na hisia gani kumwelekea Martha, lakini alimshauri namna gani?
16 Biblia inasema: “Yesu alimpenda Martha na dada yake na Lazaro,” ambao walimkaribisha mara nyingi nyumbani kwao. (Yohana 11:5) Hata hivyo, Yesu alimshauri Martha alipokuwa akihangaikia isivyo lazima chakula ambacho alikuwa akitayarisha, na hivyo kukosa wakati wa kusikiliza mafundisho ya kiroho ya Yesu. Alimwambia hivi: “Martha, Martha, wewe unahangaika na kusumbuka juu ya mambo mengi. Ingawa hivyo, mambo machache ndiyo yanayohitajiwa, au moja tu.” (Luka 10:41, 42) Bila shaka, upendo wake kwa Martha ulifanya iwe rahisi kwake kukubali mashauri ya Yesu. Vivyo hivyo, waume wanapaswa kuwatendea wake zao kwa njia ya fadhili, na ya upendo wakitumia maneno yaliyochaguliwa vizuri. Hata hivyo, marekebisho yanapohitajiwa, ni vizuri kusema mambo waziwazi kama Yesu alivyosema.
17, 18. (a) Petro alimkemea Yesu jinsi gani, na kwa nini Petro alihitaji kurekebishwa? (b) Mume ana wajibu gani?
17 Pindi nyingine, Yesu aliwaeleza mitume wake kwamba ni lazima aende Yerusalemu, ambako angeteswa na “wanaume wazee na wakuu wa makuhani na waandishi, na kuuawa, na siku ya tatu afufuliwe.” Petro aliposikia hivyo alimchukua Yesu kando na kuanza kumkemea, akisema: “Jitendee kwa fadhili, Bwana; wewe hutapatwa hata kidogo na jambo hili.” Ni wazi kwamba maoni ya Petro yalipotoshwa na hisia. Alihitaji kurekebishwa. Kwa hiyo, Yesu akamwambia: “Nenda nyuma yangu, Shetani! Wewe ni kikwazo kwangu, kwa sababu wewe unafikiri, si fikira za Mungu, bali za wanadamu.”—Mathayo 16:21-23.
18 Yesu alisema tu mambo ambayo Mungu alitaka akabili, yaani, angepata mateso mengi na kisha angeuawa. (Zaburi 16:10; Isaya 53:12) Kwa hiyo, Petro alikosea alipoanza kumkemea Yesu. Ndiyo, Petro alihitaji kurekebishwa kwa uthabiti, kama sote tunavyohitaji kurekebishwa nyakati nyingine. Akiwa kichwa cha familia, mume ana mamlaka na wajibu wa kuwarekebisha washiriki wa familia yake, kutia ndani mke wake. Ingawa mume anahitaji kuwa thabiti nyakati nyingine, anapaswa kuwarekebisha kwa njia ya fadhili na ya upendo. Hivyo, kama vile tu Yesu alivyomsaidia Petro kuwa na maoni yanayofaa, huenda waume wakahitaji kuwasaidia vivyo hivyo wake zao. Kwa mfano, huenda mume akahitaji kueleza kwa fadhili kwa nini mke wake anahitaji kufanya marekebisho ikiwa anaanza kuvaa, kujipamba au kujipodoa kupita kiasi ambacho kinapendekezwa na Maandiko.—1 Petro 3:3-5.
Ni Vema Waume Wawe Wenye Subira
19, 20. (a) Ni tatizo gani lililositawi kati ya mitume wa Yesu, na alilishughulikia jinsi gani? (b) Jitihada za Yesu zilifanikiwa jinsi gani?
19 Ikiwa kuna tatizo linalohitaji kurekebishwa, si lazima waume watarajie kwamba jitihada zao za kutoka moyoni za kurekebisha tatizo hilo zitafanikiwa papo hapo. Yesu aliendelea kujitahidi kurekebisha mitazamo ya mitume wake. Kwa mfano, uadui ulisitawi kati yao na ulijitokeza tena karibu mwishoni mwa huduma ya Yesu. Walibishana kuhusu ni nani kati yao aliyeonekana kuwa mkuu zaidi. (Marko 9:33-37; 10:35-45) Muda mfupi baada ya wao kubishana mara ya pili, Yesu alipanga kusherehekea faraghani Pasaka yake ya mwisho pamoja nao. Pindi hiyo, hakuna yeyote kati yao aliyechukua hatua ya kufanya utumishi wa kidesturi ambao ulionekana kuwa wa hali ya chini wa kuosha miguu yenye vumbi ya wengine. Yesu alifanya kazi hiyo. Kisha akasema: “Niliweka kielelezo kwa ajili yenu.”—Yohana 13:2-15.
20 Inaelekea kwamba waume ambao wanaonyesha mtazamo wa unyenyekevu kama wa Yesu wataona wake zao wakishirikiana nao na kuwaunga mkono. Lakini subira inahitajiwa. Baadaye, usiku huohuo wa Pasaka, mitume walibishana tena kuhusu ni nani kati yao aliyeonekana kuwa mkuu zaidi. (Luka 22:24) Mara nyingi, mabadiliko katika mitazamo yanachukua wakati nayo yanatukia hatua kwa hatua. Hata hivyo, inathawabisha kama nini kunapokuwa na matokeo mazuri, kama ilivyokuwa kwa mitume!
21. Wanapokabili matatizo leo, waume wanahimizwa wakumbuke na kufanya nini?
21 Leo, ndoa inakabili matatizo makubwa zaidi kuliko wakati mwingine wowote. Watu wengi hawachukui tena kwa uzito nadhiri zao za ndoa. Kwa hiyo, ninyi waume, mtafakari kuhusu chanzo cha ndoa. Kumbukeni kwamba ndoa ilianzishwa na kufanyizwa na Mungu wetu mwenye upendo, Yehova. Alimtoa Mwana wake Yesu, si tu ili atoe fidia kwa ajili yetu na kuwa Mwokozi wetu, bali pia awe kielelezo cha kuigwa na waume.—Mathayo 20:28; Yohana 3:29; 1 Petro 2:21.
Ungetoa Jibu Gani?
• Kwa nini ni muhimu tumtambue mwanzilishi wa ndoa?
• Waume wanahimizwa jinsi gani wawapende wake zao?
• Taja mifano ya jinsi Yesu alivyowatendea wanafunzi wake ambayo inaonyesha jinsi mume anavyopaswa kutumia ukichwa kama Kristo?
[Maswali ya Funzo]
[Picha katika ukurasa wa 14]
Kwa nini waume wanapaswa kuchunguza jinsi Yesu alivyowatendea wanawake?
[Picha katika ukurasa wa 15]
Yesu aliwahangaikia wanafunzi wake walipochoka
[Picha katika ukurasa wa 16]
Waume wanapaswa kuwashauri wake zao kwa fadhili na kwa maneno yaliyochaguliwa vizuri