1, 2. (a) Kwa nini ni muhimu “kukesha kuhusiana na sala”? (b) Tunapaswa kujiuliza maswali gani muhimu kuhusiana na sala?

MTU mmoja aliyefanya kazi wakati wa usiku alisema hivi: “Ni vigumu zaidi kukaa macho kabla tu ya mapambazuko.” Inaelekea kwamba wale wanaofanya kazi wakati wa usiku wanakubaliana na hilo. Wakristo wanakabili hali kama hiyo leo kwa sababu wanaishi katika mfumo mwovu wa mambo wa Shetani unaokaribia mwisho wake. Usiku umesonga sana. (Rom. 13:12) Ni hatari sana kulala katika kipindi hiki cha mwisho. Ni lazima tuwe “na utimamu wa akili” na kutii himizo la Kimaandiko la “kukesha kuhusiana na sala.”—1 Pet. 4:7.

² Kwa sababu tunaishi katika kipindi cha mwisho cha ulimwengu huu mwovu, ni jambo la hekima kujiuliza hivi: ‘Ninakesha kadiri gani kuhusiana na sala? Je, ninatoa kila namna ya sala? Je, ninasali sikuzote? Je, ni kawaida yangu kusali kwa ajili ya wengine au mara nyingi sala zangu hukazia tu mahitaji na mambo ninayotaka? Sala ni muhimu kadiri gani ili nipate wokovu?’

3. Kuna aina gani nyingine za sala?

³ Katika barua yake kwa Waefeso, mtume Paulo alitaja kuhusu “kila namna ya sala.” (Efe. 6:18) Katika sala zetu, huenda tukamwomba Yehova tena na tena atusaidie kutimiza mahitaji yetu na kushinda vizuizi. Kwa upendo, “Msikiaji wa sala” husikiliza maombi yetu ya kutaka msaada. (Zab. 65:2) Hata hivyo, tunapaswa pia kukazia fikira aina nyingine za sala, yaani, sala za kumsifu Yehova, kutoa shukrani, na dua.

4. Kwa nini tunapaswa kumsifu Yehova kila wakati katika sala zetu?

⁴ Tuna sababu nyingi za kumsifu Yehova katika  sala. Kwa mfano, tunachochewa kumsifu tunapotafakari “kazi zake zenye nguvu” na “wingi wa ukuu wake.” (Soma Zaburi 150:1-6.) Kwa kweli, mistari yote sita ya Zaburi ya 150 inatuhimiza mara 13 tumsifu Yehova! Mwandikaji wa zaburi nyingine aliyemheshimu sana Yehova aliimba hivi: “Mara saba wakati wa mchana nimekusifu kwa sababu ya maamuzi yako ya hukumu ya uadilifu.” (Zab. 119:164) Kwa kweli, Yehova anastahili kusifiwa. Hivyo basi, katika sala zetu tunapaswa kumsifu “mara saba wakati wa mchana,” yaani, kila wakati.

5. Kwa nini kumshukuru Yehova katika sala ni ulinzi?

⁵ Ni muhimu pia kutoa sala ya shukrani. Paulo aliwahimiza hivi Wakristo katika jiji la Filipi: “Msihangaike juu ya kitu chochote, bali katika kila jambo kwa sala na dua pamoja na kutoa shukrani maombi yenu na yajulishwe Mungu.” (Flp. 4:6) Kumshukuru Yehova kutoka moyoni katika sala ni ulinzi. Ni muhimu kufanya hivyo hasa kwa kuwa tunaishi katika siku za mwisho wakati ambapo watu ‘hawana shukrani.’ (2 Tim. 3:1, 2) Kwa kweli, mtazamo wa kukosa shukrani umeenea sana ulimwenguni. Tunaweza kuathiriwa kwa urahisi na mtazamo huo tusipokuwa waangalifu. Kumshukuru Mungu kupitia sala huleta uradhi na kutuzuia tusiwe ‘wanung’unikaji na walalamikaji juu ya fungu letu maishani.’ (Yuda 16) Isitoshe, vichwa vya familia wanapomshukuru Yehova katika sala wanapokuwa na wapendwa wao, yaani, wake na watoto wao, wanawachochea kumshukuru pia.

6, 7. Dua ni nini? Tunaweza kutoa dua kwa Yehova kuhusu nini?

⁶ Dua ni sala inayotolewa kwa bidii na hisia nyingi. Tunaweza kutoa dua kwa Yehova kuhusu nini? Bila shaka, tunaweza kutoa dua tunapoteswa au tunapokabiliana na ugonjwa unaohatarisha uhai wetu. Pindi kama hizo, sala zetu za kumwomba Mungu msaada zinakuwa dua. Hata hivyo, je, hizo ndizo pindi pekee tunazoweza kutoa dua kwa Yehova?

⁷ Fikiria sala ya kielelezo ya Yesu, na uone kile alichosema kuhusu jina la Mungu, Ufalme Wake, na mapenzi Yake. (Soma Mathayo 6:9, 10.) Uovu umeenea sana ulimwenguni, na serikali za wanadamu zimeshindwa kabisa kutosheleza hata mahitaji ya msingi ya raia wake. Ni wazi kwamba tunapaswa kusali jina la Baba yetu wa mbinguni litakaswe na Ufalme wake uondoe utawala wa Shetani duniani. Huu pia ni wakati wa kutoa dua kwa Yehova ili mapenzi yake yatendeke duniani kama ilivyo mbinguni. Basi, acheni tuendelee kukesha kwa kutoa kila namna ya sala.

8, 9. Kwa nini hatupaswi kumshutumu Petro na mitume wengine kwa sababu ya kulala usingizi katika bustani ya Gethsemane?

⁸ Ingawa mtume Petro aliwahimiza Wakristo ‘wakeshe kuhusiana na sala,’ pindi moja alishindwa kufanya hivyo. Alikuwa mmoja wa wanafunzi waliolala usingizi Yesu alipokuwa akisali katika bustani ya Gethsemane. Hata baada ya Yesu kuwaambia ‘waendelee kukesha na kusali sikuzote,’ hawakufanya hivyo.—Soma Mathayo 26:40-45.

⁹ Hata hivyo, badala ya kumshutumu vikali Petro na wale mitume wengine kwa sababu ya kushindwa kukesha, tunapaswa kukumbuka kwamba miili yao dhaifu ilichoka kwa sababu ya shughuli nyingi za siku hiyo. Walikuwa wamefanya matayarisho ya Pasaka na kuisherehekea jioni hiyo. Kisha Yesu akaanzisha Mlo wa  Jioni wa Bwana na kuweka kielelezo cha kuigwa wakati wa kuadhimisha Ukumbusho wa kifo chake. (1 Kor. 11:23-25) “Baada ya kuimba sifa, wakatoka na kwenda kwenye Mlima wa Mizeituni,” uliokuwa mbali kidogo na jiji la Yerusalemu. (Mt. 26:30, 36) Huenda tayari ulikuwa usiku wa manane. Kama tungekuwa katika bustani ya Gethsemane usiku huo, labda tungelala usingizi pia. Badala ya kuwashutumu mitume hao waliokuwa wamechoka, Yesu alikiri kwa upendo kwamba “roho . . . inataka, lakini mwili ni dhaifu.”

10, 11. (a) Petro alijifunza jambo gani kwa sababu ya kutokesha katika bustani ya Gethsemane? (b) Unajifunza nini kutokana na kisa cha Petro?

¹⁰ Petro alijifunza jambo muhimu sana lenye kutia uchungu kwa sababu ya kukosa kukesha katika bustani ya Gethsemane. Yesu alikuwa amesema: “Ninyi nyote mtakwazika kuhusiana nami usiku huu.” Petro akamwambia: “Ijapokuwa wengine wote wakwazike kuhusiana nawe, mimi sitakwazika kamwe!” Yesu akamwambia Petro kwamba angemkana mara tatu. Petro akasema hivi kwa uhakika: “Hata nikilazimika kufa pamoja nawe, mimi sitakukana kamwe.” (Mt. 26:31-35) Hata hivyo, Petro alijikwaa kama Yesu alivyosema. Baada ya kumkana Yesu mara ya tatu, Petro alihuzunika sana na ‘kulia kwa uchungu.’—Luka 22:60-62.

¹¹ Bila shaka, Petro alijifunza kutokana na kisa hicho kwamba hapaswi kujitumaini. Ni wazi kwamba sala ilimsaidia Petro katika jambo hilo. Haishangazi kwamba Petro ndiye anayetushauri ‘tukeshe kuhusiana na sala.’ Je, tunatii shauri hilo lililoongozwa na roho? Je, ‘tunasali sikuzote’ na hivyo kuonyesha kwamba tunamtegemea Yehova? (Zab. 85:8) Tukumbuke pia shauri hili la mtume Paulo: “Yeye anayefikiri kuwa amesimama na ajihadhari kwamba asianguke.”—1 Kor. 10:12.

12. Kwa nini Nehemia ni mfano mzuri kwetu?

¹² Mfikirie Nehemia, aliyekuwa mnyweshaji wa Mfalme Artashasta wa Uajemi katika karne ya tano K.W.K. Nehemia ni mfano mzuri wa mtu aliyesali kwa bidii. Kwa siku kadhaa ‘aliomboleza na kusali mbele za Mungu’ kuhusu hali ya Wayahudi huko Yerusalemu. (Neh. 1:4) Artashasta alipomuuliza kwa nini uso wake ulikuwa na huzuni, ‘mara moja Nehemia akasali kwa Mungu wa mbinguni.’ (Neh. 2:2-4) Ikawaje? Yehova alijibu sala za Nehemia na kuongoza mambo  kwa njia iliyowanufaisha watu Wake. (Neh. 2:5, 6) Hilo liliimarisha imani ya Nehemia kama nini!

13, 14. Tunapaswa kufanya nini ili kuimarisha imani yetu na kupinga jitihada za Shetani za kutuvunja moyo?

¹³ Kusali sikuzote kama Nehemia, hutusaidia kuendelea kuwa na imani yenye nguvu. Shetani hana huruma na mara nyingi hutushambulia tunapokuwa dhaifu. Kwa mfano, ikiwa tumeshuka moyo au tuna ugonjwa, huenda tukaanza kuhisi kwamba Mungu hathamini muda tunaotumia katika huduma kila mwezi. Huenda baadhi yetu tunaumia sana moyoni kwa sababu ya mambo tuliyokabili maishani. Shetani anataka tuamini kwamba hatufai kamwe. Mara nyingi anatumia hisia zetu za kuvunjika moyo ili kudhoofisha imani yetu. Hata hivyo, ‘tunapokesha kuhusiana na sala,’ tunaweza kuimarisha imani yetu. Kwa kweli, ‘ngao kubwa ya imani, itatuwezesha kuizima mishale yote inayowaka moto ya yule mwovu.’—Efe. 6:16.

¹⁴ ‘Tukikesha kuhusiana na sala,’ tutakuwa macho, na hivyo hatutalegeza msimamo wetu tunapokabili jaribu lolote la imani. Tunapojaribiwa, acheni tukumbuke mfano wa Nehemia na kumfikia Mungu haraka katika sala. Tunaweza tu kushinda vishawishi na kuvumilia majaribu ya imani kwa msaada wa Yehova.

15. Tunapaswa kujiuliza maswali gani kuhusu kusali kwa ajili ya wengine?

¹⁵ Yesu alitoa dua kwa ajili ya Petro ili imani ya mtume huyo isidhoofike. (Luka 22:32) Epafra, Mkristo mwaminifu wa karne ya kwanza alimwiga Yesu na kusali kwa bidii kwa ajili ya ndugu zake huko  Kolosai. Paulo aliwaandikia hivi: “Yeye husali kwa bidii kwa ajili yenu kila wakati ili mweze kusimama imara, kuwa na usadikisho thabiti na kujitoa kwa moyo wote kufanya mapenzi ya Mungu.” (Kol. 4:12, The New English Bible) Inafaa tujiulize hivi: ‘Je, mimi husali kwa bidii kwa ajili ya ndugu zangu ulimwenguni pote? Ninasali mara nyingi kadiri gani kwa ajili ya waamini wenzangu ambao wamekumbwa na msiba wa asili? Ni lini niliposali kwa bidii kwa ajili ya wale walio na migawo mizito katika tengenezo la Yehova? Je, nimesali hivi karibuni kwa ajili ya washiriki wa kutaniko wanaokabili hali ngumu?’

16. Je, ni muhimu tusali ajili ya wengine? Eleza.

¹⁶ Sala zetu kwa Yehova Mungu kwa ajili ya wengine zinaweza kuwasaidia sana. (Soma 2 Wakorintho 1:11.) Ingawa Yehova hana wajibu wa kuwasaidia waamini wenzetu kwa sababu ya sala nyingi tunazotoa tena na tena, anazingatia hangaiko letu la kutoka moyoni anapojibu sala zetu. Kwa hiyo, tunapaswa kuchukua kwa uzito pendeleo na daraka letu la kusali kwa ajili ya wengine. Kama Epafra, tunapaswa kuonyesha kwamba tunawapenda kutoka moyoni ndugu na dada zetu Wakristo na kuwahangaikia kwa kusali kwa bidii kwa ajili yao. Shangwe yetu itaongezeka tukifanya hivyo kwa kuwa “kuna furaha zaidi katika kutoa kuliko ilivyo katika kupokea.”—Mdo. 20:35.

17, 18. Tutafaidikaje ‘tukikesha kuhusiana na sala’?

¹⁷ Kabla ya kusema kwamba “usiku umesonga sana; mchana umekaribia,” Paulo aliandika hivi: “Mnayajua majira, kwamba tayari ni saa ya ninyi kuamka kutoka katika usingizi, kwa maana sasa wokovu wetu uko karibu zaidi kuliko wakati tulipokuwa waamini.” (Rom. 13:11, 12) Ulimwengu mpya alioahidi Mungu uko karibu, na wokovu wetu uko karibu kuliko tunavyofikiri. Hatupaswi kulala kiroho wala kuruhusu mambo ya ulimwengu huu yanayokengeusha yatufanye tukose wakati wa kusali kwa Yehova faraghani. Badala yake, acheni ‘tukeshe kuhusiana na sala.’ Kufanya hivyo kutatusaidia kuwa na “matendo matakatifu ya mwenendo na vitendo vya ujitoaji-kimungu” tunapongojea siku ya Yehova. (2 Pet. 3:11, 12) Maisha yetu yataonyesha ikiwa tuko macho kiroho na ikiwa tunaamini kikweli kwamba mwisho wa mfumo huu mwovu wa mambo uko karibu. Basi, ‘tusali bila kuacha.’ (1 The. 5:17) Na tumwige Yesu kwa kusali faraghani. Tukitumia muda mrefu kusali kibinafsi kwa Yehova, tutamkaribia hata zaidi. (Yak. 4:7, 8) Na tutabarikiwa kwelikweli.

¹⁸ Maandiko yanasema: “Katika siku za mwili wake wenye nyama Kristo alitoa dua na pia maombi kwa Yule aliyekuwa na uwezo wa kumwokoa kutoka katika kifo, pamoja na vilio vyenye nguvu na machozi, naye akasikiwa vizuri kwa sababu ya kumwogopa Mungu.” (Ebr. 5:7) Yesu alitoa dua na maombi na kuendelea kuwa mwaminifu kwa Mungu mpaka mwisho wa maisha yake duniani. Kwa sababu hiyo, Yehova alimfufua Mwana wake mpendwa kutoka katika kifo na kumbariki kwa kumpa uhai usioweza kufa huko mbinguni. Sisi pia tunaweza kuwa waaminifu kwa Baba yetu wa mbinguni licha ya vishawishi na majaribu. Kwa kweli, tutapata zawadi ya uzima wa milele ikiwa tutaendelea “kukesha kuhusiana na sala.”