SURA YA 21

Ninaweza Kutumia Jinsi Gani Wakati Wangu Vizuri?

Ungependa kuwa na saa ngapi zaidi kila siku? ․․․․․

Ungetumia hizo saa kufanya nini?

□ Kuwa pamoja na marafiki

□ Kulala

□ Kusoma

□ Jambo lingine ․․․․․

WAKATI ni kama farasi mwenye nguvu, ambaye ili awe na faida kwako, lazima ujifunze kumwongoza vizuri. Ukiutumia wakati vizuri, yaelekea utajipunguzia mkazo, utaboresha alama zako shuleni, na wazazi wako watakutumaini zaidi. Huenda hilo likasikika kuwa lenye kupendeza masikioni pako, hata hivyo, labda utasema, “Kusema ni rahisi!” Ni kweli kwamba kutenda si rahisi. Lakini unaweza kufaulu. Tuone mifano kadhaa.

Tatizo la 1: Kutengeneza Ratiba

Kinachoweza kukuzuia. Huenda wazo lenyewe la kupanga mambo linakufanya ujione kuwa mfungwa! Labda unapenda kufanya mambo bila kusukumwa wala kufuatana na ratiba.

Faida ya kuwa na ratiba. Mfalme Sulemani aliandika: “Mipango ya mwenye bidii bila shaka huleta faida.” (Methali 21:5)  Sulemani alikuwa mtu mwenye shughuli nyingi. Alikuwa mume, baba, na mfalme. Na yaelekea shughuli zake ziliongezeka kadiri alivyozeeka. Maisha yako ni yenye shughuli pia. Lakini huenda yakawa yenye shughuli nyingi zaidi kadiri unavyokua. Afadhali ujifunze kuwa mwenye utaratibu kabla hujachelewa mno!

Mambo ambayo wenzako wanasema. “Miezi sita hivi iliyopita, nilianza kupanga ratiba yangu kwa ukawaida. Nilikuwa nikijaribu kurahisisha mambo, na kuwa na ratiba kulinisaidia!”—Joey.

“Kuandika mambo ya kufanya hunisaidia kutimiza mengi. Ninapokuwa na mambo mengi ninayohitaji kufanya, mimi na mama yangu tunaandika mambo hayo na kupanga jinsi tunavyoweza kusaidiana kufikia miradi yetu.”—Mallory.

Kitakachokusaidia. Fikiria hili: Tuseme mnapanga kusafiri. Kila mtu katika familia anatupa mizigo yake ndani ya buti la gari. Inaonekana hakuna nafasi ya kila kitu. Unaweza kufanya nini? Huenda ukatoa kila kitu nje na kupanga tena ukianza na mifuko mikubwa-mikubwa. Kisha nafasi itapatikana kwa ajili ya ile mifuko midogo.

Mbinu hiyo inaweza kutumiwa kuhusiana na maisha yako. Ukianza kujaza wakati wako na mambo madogo, huenda hutaweza kupata nafasi ya mambo ya maana zaidi. Tenga wakati kwa ajili ya mambo makubwa kwanza, nawe utashangaa kuona jinsi utakavyopata wakati mwingi kwa ajili ya mambo mengine!—Wafilipi 1:10.

Ni mambo gani ya maana zaidi unayohitaji kufanya?

․․․․․

Sasa rudi tena uyapange kulingana na umaana, ukianza na yaliyo ya maana zaidi. Ukifanya mambo yaliyo ya maana  kwanza, huenda ukashangaa kuona una wakati mwingi wa kushughulikia yale mambo madogo.

Unachoweza kufanya. Tafuta kijitabu kidogo na uandike mambo unayohitaji kufanya kwanza. Kwa upande mwingine, huenda moja ya njia zifuatazo ikakusaidia.

□ Kalenda kwenye simu

□ Daftari ndogo

□ Kalenda kwenye kompyuta

□ Kalenda ya mezani

Tatizo la 2: Kufuata Ratiba

Kinachoweza kukuzuia. Baada ya kutoka shuleni, unataka tu kustarehe na kutazama televisheni kidogo. Au unapanga kusoma kwa ajili ya mtihani fulani, lakini unapata ujumbe unaokualika kwenye sinema. Sinema hiyo haiwezi kuahirishwa, lakini unaweza kuahirisha kujifunza hadi usiku. ‘Isitoshe,’ unajiambia, ‘ninafanya vizuri zaidi nikiwa chini ya mkazo.’

Faida ya kufuata ratiba. Huenda ukapata alama za juu zaidi ukijifunza wakati akili yako ingali chonjo. Isitoshe, kwani mikazo uliyo nayo haitoshi? Mbona ujiongezee mkazo mwingine kwa kujaribu kukariri kila kitu usiku wa manane kwa ajili ya mtihani wa kesho? Asubuhi itakuwaje? Huenda ukalala kupita kiasi, ukachoka sana, ukatoka nyumbani haraka-haraka, na huenda hata ukachelewa kufika shuleni.—Methali 6:10, 11.

Mambo ambayo vijana wenzako wanasema. “Ninapenda kutazama televisheni, kucheza gitaa, na kuwa pamoja na marafiki. Mambo hayo si mabaya; lakini nyakati nyingine yanafanya nipuuze mambo ya maana zaidi, na mwishowe nayafanya haraka-haraka.”—Julian.

Kitakachokusaidia. Usipange tu ratiba ya mambo ambayo lazima uyafanye, tia ndani pia mambo unayofurahia kufanya. “Ni rahisi kufanya mambo ya lazima nikijua kwamba baadaye nitafanya mambo ninayofurahia,” anasema Julian. Wazo lingine: Jiwekee mradi mkubwa, kisha ujiwekee miradi mingine midogo-midogo  itakayokusaidia kufikia mradi mkubwa.

Unachoweza kufanya. Ni mradi au miradi gani unayoweza kufikia katika miezi sita ijayo?

․․․․․

Ni mradi gani unaoweza kufikia katika miaka miwili ijayo, na unahitaji kuanza kufanya nini sasa ili kufikia mradi huo? *

․․․․․

Tatizo la 3: Kuwa Safi na Mwenye Utaratibu

Kinachoweza kukuzuia. Huenda huoni jinsi kuwa safi na mwenye utaratibu kunavyohusiana na kutumia wakati wako vizuri. Isitoshe, huenda ikaonekana rahisi zaidi kuacha vitu ovyoovyo. Chumba chako kinaweza kusafishwa kesho, au hata si lazima! Hujali kwamba chumba chako si safi, kwa hiyo, hakuna ubaya kukiacha hivyo. Au kuna ubaya?

 Faida ya kuwa safi na mwenye utaratibu. Kuhakikisha kila kitu ni safi na kimepangwa kwa utaratibu kutaokoa wakati unapotafuta vitu. Hilo pia litakupa amani nyingi ya akili.—1 Wakorintho 14:40.

Mambo ambayo vijana wenzako wanasema. “Nyakati nyingine ninapokosa wakati wa kupanga nguo zangu, vitu ninavyohitaji hupotelea chini ya rundo la nguo hizo!”—Mandy.

“Mfuko wangu wa pesa ulipotea kwa juma zima. Nilisumbuka sana. Mwishowe niliipata niliposafisha chumba changu.”—Frank.

Kitakachokusaidia. Jaribu kuvirudisha vitu mahali pake haraka iwezekanavyo. Fanya hivyo kwa ukawaida badala ya kungoja mpaka vitu virundamane.

Unachoweza kufanya. Jaribu kuwa na mazoea ya kuwa safi. Weka kila kitu mahali pake na uone ikiwa kufanya hivyo kunarahisisha mambo.

 Wakati ndicho kitu ambacho wewe, marafiki wako, na wazazi wako mnacho kwa kiwango kilekile kila siku. Utumie vibaya, nawe utateseka. Utumie kwa hekima, nawe utapata thawabu. Chaguo ni lako.

KATIKA SURA INAYOFUATA

Wewe ni mtoto wa wazazi wahamiaji? Unahisi kuwa huingiani na wanafunzi wengine shuleni au hata nyumbani? Jifunze jinsi unavyoweza kufanya hali zako zikufae.

[Maelezo ya Chini]

ANDIKO MUHIMU

‘Hakikisha mambo yaliyo ya maana zaidi.’—Wafilipi 1:10.

PENDEKEZO

Usijaribu kutumia mapendekezo yaliyo katika sura hii, yote kwa pamoja. Badala yake, jaribu pendekezo moja kwa muda wa mwezi mzima. Baada ya kupata ujuzi wa kutosha, chagua pendekezo lingine unaloweza kufanyia kazi.

JE, WAJUA . . . ?

Kupanga kufanya mambo mengi sana katika siku moja kunaweza kukuletea mkazo. Ukitanguliza mambo ya maana, utajua ni mambo gani unayopaswa kufanya na yale ambayo si ya lazima.

HATUA ZA KUCHUKUA!

Ninaweza kuokoa wakati katika shughuli zifuatazo ․․․․․

Nitautumia wakati wa ziada nitakaopata kwa kufanya yafuatayo ․․․․․

Mambo ambayo ningependa kuuliza mzazi (wazazi) wangu kuhusu habari hii ni ․․․․․

UNA MAONI GANI?

● Kujifunza kupanga jinsi unavyoutumia wakati wako sasa kutakusaidia jinsi gani kutimiza kazi zako wakati ujao utakapokuwa ukiishi peke yako?

● Ni mambo gani kuhusu kutumia wakati vizuri unayoweza kujifunza kutoka kwa wazazi wako?

● Ikiwa tayari una ratiba, ni marekebisho gani unayoweza kufanya ili ratiba yako iwe yenye matokeo zaidi?

[Blabu katika ukurasa wa 154]

“Nilimsikia mtu akisema kwa mzaha kwamba ukitaka nifike mahali saa kumi, basi unapaswa kuniambia nifike saa tisa. Ndipo nilipotambua kwamba ninahitaji kupanga wakati wangu vizuri!”—Ricky

[Sanduku katika ukurasa wa 155]

Ninatumia Wakati Wangu Jinsi Gani?

Kwa muda wa juma moja, kwa wastani, vijana kati ya umri wa miaka 8 na 18 wanatumia saa zao hivi:

17

pamoja na wazazi wao

30

shuleni

44

kutazama televisheni, kucheza michezo ya video, kutuma na kupokea ujumbe mfupi, na kusikiliza muziki

Jumlisha saa unazotumia kila juma

kutazama televisheni ․․․․․

kucheza michezo ya video ․․․․․

kutumia Intaneti ․․․․․

kusikiliza muziki ․․․․․

Jumla ․․․․․

Saa ambazo ninaweza kutumia kufanya mambo ya maana zaidi ․․․․․

[Picha katika ukurasa wa 153]

Wakati ni kama farasi mwenye nguvu, lazima ujifunze kumwongoza