“MWAKA mpya umeanza kukiwa na matatizo, machafuko na umwagaji mwingi wa damu,” lilieleza gazeti The Watch Tower la Januari 1, 1917. Naam, Vita vya Kwanza vya Dunia, mauaji ya kutisha ambayo wakati huo yalijulikana kuwa Vita Kuu, yaliendelea kuenea kwa kasi huko Ulaya.

Ingawa Wanafunzi wa Biblia hawakuelewa kikamili yale yanayohusika katika kudumisha msimamo wa kutounga mkono upande wowote, wengi wao walijitahidi kuepuka hatia ya damu. Kwa mfano, nchini Uingereza, Stanley Willis kijana mwenye umri wa miaka 19, aliazimia kudumisha msimamo wake wa kutounga mkono upande wowote. Kabla ya  kuhukumiwa, aliandika hivi: “Ninahisi kuwa ni pendeleo kupewa nafasi hii ya kutoa ushahidi. Asubuhi ya leo Kanali aliniambia kwamba nitapewa mavazi ya Kijeshi, lakini ikiwa nitakataa nitahukumiwa katika mahakama ya kijeshi.”

Stanley alipokataa kulegeza msimamo wake, alihukumiwa kifungo cha kazi ngumu gerezani. Hata hivyo, aliendelea kuwa na mtazamo mzuri. Miezi miwili baadaye, aliandika hivi: “Kwa ‘nguvu za roho’ ambazo Kweli hutupatia, mtu anaweza kuvumilia kwa subira . . . mambo magumu sana ambayo wengine hawawezi kuvumilia.” Akiwa gerezani alitumia muda wake kwa hekima, na aliandika hivi: “Baraka moja kubwa sana ambayo nimepata kutokana na majaribu niliyokabili hivi karibuni ni kuwa na mazingira matulivu ya kusali, kutafakari na kujifunza.”

Muda si mrefu, Marekani ilijiunga katika vita. Kwenye hotuba yake aliyotoa katika Bunge la Marekani Aprili 2, 1917, Rais Woodrow Wilson alitangaza rasmi vita dhidi ya Ujerumani. Siku nne baadaye, Marekani iliingia vitani. Mara moja, Wakristo nchini Marekani wakaanza kukabili suala la kutounga mkono upande wowote.

Ili kutimiza uhitaji wa haraka wa kuwa na jeshi kubwa, mnamo Mei mwaka huo, Marekani ilianzisha Sheria ya Utumishi wa Kuteua. Mwezi mmoja baadaye, Sheria ya Ujasusi ilipitishwa. Sheria ya Utumishi wa Kuteua iliipa serikali ya Marekani mamlaka ya kuwaingiza jeshini wanaume wengi sana, na kulingana na ile ya Ujasusi wale waliokataa walikuwa na hatia. Baada ya muda, adui za kweli walitumia sheria hizo ‘kutunga matatizo kwa njia ya amri’ kwa waabudu wa Yehova wanaopenda amani.—Zab. 94:20.

Machafuko ya vita ulimwenguni hayakuwashangaza Wanafunzi wa Biblia. Kwa muda mrefu walizungumzia unabii wa Biblia uliotaja hali hizo. Hata hivyo, wengi walishangazwa na hali ya kutoelewana iliyojitokeza haraka miongoni mwa watu wa Yehova.

Nchini Marekani, matatizo yalianza muda mfupi tu baada ya Charles Taze Russell kufa. Tatizo lilikuwa jinsi ya kusimamia utendaji wa watumishi wa Yehova. Ndugu Russell alisajili shirika la Zion’s Watch Tower Tract Society mwaka wa 1884 naye alitumika akiwa msimamizi hadi alipokufa Oktoba mwaka wa 1916. Wakati Joseph F. Rutherford alipoanza kuongoza mambo, watu fulani wachache wenye kuheshimika, kutia ndani ndugu wanne wa baraza la waelekezi, kwa kiburi walitamani mamlaka zaidi.

Wanaume hao wanne na wengine kadhaa, hawakupenda jinsi Ndugu Rutherford alivyokuwa akiongoza mambo. Kisa kimoja kilihusu utendaji wa Paul S. L. Johnson, ambaye alitumika akiwa pilgrimu, au mwangalizi wa mzunguko.

Muda mfupi kabla ya kifo chake, Ndugu Russell alipanga Johnson aende Uingereza akiwa mwakilishi wa tengenezo anayezunguka. Akiwa huko, Johnson angehubiri habari njema, angezungukia makutaniko, na kuandaa ripoti kuhusu utendaji wa eneo hilo. Alipofika Uingereza mnamo Novemba mwaka wa 1916, akina ndugu walimkaribisha kwa shangwe. Kwa kusikitisha, heshima ya kipekee aliyopewa, ilifanya aamini kwamba anastahili kuwa mrithi wa Ndugu Russell.

Akiwa nchini Uingereza, bila idhini yoyote, Johnson aliwaondoa baadhi ya washiriki wa familia ya Betheli ambao walimpinga. Pia, alijaribu kudhibiti akaunti ya benki ya tengenezo jijini London, hivyo, Ndugu Rutherford akamwagiza Johnson arudi Marekani.

Johnson alirudi Brooklyn, lakini badala ya kukubali kwa unyenyekevu shauri alilopewa, alimshawishi tena na tena Ndugu Rutherford amruhusu arudi Uingereza kuendelea na kazi. Jitihada zake zilipogonga mwamba, Johnson alijaribu kuwashawishi washiriki wa baraza la waelekezi, na wanne wakamuunga mkono.

 Baada ya kuona mwelekeo wa wanaume hao kutaka kudhibiti akaunti ya benki ya tengenezo huko Marekani kama Johnson alivyojaribu kufanya alipokuwa Uingereza, Ndugu Rutherford alichukua hatua ya kuwaondoa katika baraza la waelekezi. Kulingana na sheria ya nchi, washiriki wa baraza la waelekezi walipaswa kuchaguliwa kila mwaka kwa kupigiwa kura na watu wengine katika shirika. Lakini, kwenye mkutano wa kila mwaka uliofanywa Januari 6, 1917, ni washiriki watatu tu waliochaguliwa. Joseph F. Rutherford akawekwa kuwa rais, Andrew N. Pierson, makamu, na William E. Van Amburgh, mtunza hazina. Hakuna uchaguzi mwingine uliofanywa kwa ajili ya nafasi nne za washiriki wengine wa baraza la waelekezi. Wale wanaume wanne wapinzani waliokuwa katika baraza la waelekezi, hawakuchaguliwa, licha ya kwamba baadhi ya watu walidhani wanaume hao wangekuwa katika nafasi hizo maisha yao yote. Hata hivyo, kwa kuwa hawakuchaguliwa katika mkutano huo wa kila mwaka, hawakuwa washiriki halali wa baraza la waelekezi. Hivyo, Julai mwaka wa 1917, Ndugu Rutherford aliwateua wanaume wengine wanne ambao walikuwa waaminifu wachukue nafasi zilizoachwa.

Kama ilivyotarajiwa, ndugu hao wanne walioondolewa walikasirika sana na kuanzisha kampeni ya kutetea nafasi zao, lakini walishindwa. Ingawa baadhi ya Wanafunzi wa Biblia walijunga nao na kufanyiza matengenezo mengine, Wanafunzi wengi wa Biblia waliendelea kuwa washikamanifu, na wale wanne hawakuweza kurudi katika nafasi zao.

Katika kipindi hicho, Ndugu Rutherford na ndugu wengine washikamanifu waliokuwa Betheli waliendelea kufanya kazi kwa ajili ya Ufalme. Idadi ya waangalizi wa mzunguko, ambao wakati huo walijulikana kuwa mapilgrimu, iliongezeka kutoka 69 hadi 93. Pia, idadi ya makolpota, au mapainia  wa kawaida, iliongezeka kutoka 372 kufikia 461. Kwa kuongezea, kwa mara ya kwanza, makolpota wa pekee, sawa na mapainia wasaidizi, waliwekwa rasmi. Baadhi ya makutaniko yalikuwa na mapainia hao wenye bidii karibu 100.

Mnamo Julai 17, 1917, kitabu The Finished Mystery kilitolewa. Kufikia mwishoni mwa mwaka huo, vitabu hivyo vilikwisha, kwa hiyo, vitabu 850,000 vikaagizwa kiwandani. *

Kupangwa upya utaratibu wa kazi za Betheli kulikoanzishwa na Ndugu Russell mwaka wa 1916, kulikamilika mwaka wa 1917. Desemba mwaka huo, gazeti The Watch Tower liliripoti hivi: “Kazi ya kupanga upya mfumo wa Usimamizi . . . imekamilika na mambo yanaendelea vizuri bila shida yoyote . . . Kila mshiriki anahisi kwamba ni pendeleo wala si haki kutimiza sehemu yake katika Ofisi.”

Mnamo Septemba mwaka wa 1917, The Watch Tower liliripoti hivi: “Kuanzia Januari 1 kila mwezi kumekuwa na ongezeko la [kutolewa kwa machapisho] ukilinganisha na mwaka 1916 . . . Ni wazi kwamba hilo linatuthibitishia kuwa Bwana anabariki kazi yetu hapa Brooklyn.”

Wapinzani walikuwa wameondolewa kutoka kwenye tengenezo, na matokeo ya kura zilizopigwa na makutaniko, na kisha kuchapishwa katika The Watch Tower, yalionyesha kwamba ndugu wengi wanamuunga mkono Ndugu Rutherford na ndugu waaminifu waliopo Betheli. Hata hivyo, kujaribiwa kwa wanaume hao hakukuwa kumekamilika. Ingawa mwaka wa 1918 ulianza vizuri, hicho kilikuwa kipindi kigumu katika historia yetu ya kisasa.