1-3. (a) Mtunga-zaburi Daudi alilemewa na nini, na alipataje faraja katika fadhaa zake? (b) Huenda tukalemewa na nini tunapofanya dhambi, lakini Yehova anatuhakikishia nini?

“DHAMBI zangu zimenifunikiza kichwa, kama mzigo mzito zimenilemea mno. Nimedhoofika na kuchubuka sana,” akaandika mtunga-zaburi Daudi. (Zaburi 38:4, 8) Daudi alijua jinsi dhamiri yenye hatia inavyolemea sana. Lakini alipata faraja katika fadhaa zake. Alifahamu kwamba Yehova anachukia dhambi, lakini hamchukii mtenda-dhambi ikiwa anatubu kikweli na kuacha mwenendo wake wa dhambi. Daudi alisema hivi akiwa na uhakika kabisa kwamba Yehova yu tayari kuwasamehe wale wanaotubu: “Wewe, Bwana, . . . umekuwa tayari kusamehe.”—Zaburi 86:5.

² Tunapofanya dhambi, huenda pia tukalemewa sana na dhamiri inayotuumiza. Kuhisi majuto ni jambo linalonufaisha. Kunaweza kutusukuma tuchukue hatua zinazofaa kusahihisha makosa yetu. Hata hivyo, kuna hatari ya kulemewa sana na hatia. Huenda tukajihukumu daima moyoni kwamba Yehova hatatusamehe hata tukitubu jinsi gani. Endapo ‘tutamezwa’ na hatia, huenda Shetani akajaribu kutuvunja moyo na kutufanya tuhisi kwamba hatuna thamani machoni pa Yehova, na hatufai kumwabudu.—2 Wakorintho 2:5-11.

³ Je, hivyo ndivyo Yehova anavyotuona? La hasha! Msamaha ni sifa ya upendo wa Yehova usio na kifani. Anatuhakikishia katika Neno lake kwamba yuko tayari kutusamehe tukitubu kikweli kutoka moyoni. (Mithali 28:13) Ili tusihisi kwamba Yehova hawezi kamwe kutusamehe, hebu tuone kinachomfanya atusamehe na jinsi anavyosamehe.

4. Yehova anakumbuka nini kuhusu hali yetu, na hilo linamfanya ashughulike nasi kwa njia gani?

⁴ Yehova anajua udhaifu wetu. “Yeye anatujua umbo letu, na kukumbuka ya kuwa sisi tu mavumbi,” yasema Zaburi 103:14. Hasahau kwamba sisi ni viumbe wa udongo, wenye kasoro, au udhaifu kwa sababu ya kutokamilika. Usemi kwamba anajua “umbo letu” unatukumbusha kuwa Biblia inamlinganisha Yehova na mfinyanzi na inatulinganisha na vyombo vya udongo anavyofinyanga. * (Yeremia 18:2-6) Mfinyanzi huyo Mkuu anashughulika nasi kupatana na hali yetu dhaifu yenye dhambi ikitegemea jinsi tunavyofuata au kutofuata mwongozo wake.

5. Kitabu cha Waroma kinaonyeshaje kwamba dhambi ina nguvu nyingi sana?

⁵ Yehova anaelewa jinsi dhambi ilivyo na nguvu nyingi. Neno lake hufafanua dhambi kuwa nguvu inayosababisha kifo kwa mwanadamu. Dhambi ina nguvu kadiri gani? Katika kitabu cha Waroma, mtume Paulo aeleza hivi: Tuko “chini ya dhambi,” kama vile wanajeshi walivyo chini ya amiri wao (Waroma 3:9); dhambi ‘imewatawala’ wanadamu wote kama mfalme (Waroma 5:21); ‘inakaa’ ndani yetu (Waroma 7:17, 20); “sheria” yake hufanya kazi ndani yetu daima, ikijaribu kuongoza maisha yetu. (Waroma 7:23, 25) Bila shaka dhambi ina nguvu nyingi sana juu ya mwili wetu usiokamilika.—Waroma 7:21, 24.

6, 7. (a) Yehova anawaonaje wale wanaotafuta rehema yake na kutubu kikweli? (b) Kwa nini hatupaswi kutumia vibaya rehema ya Mungu?

⁶ Kwa hiyo, Yehova anajua kwamba hatuwezi kumtii kikamili, hata tuwe tunatamani sana kufanya hivyo. Anatuhakikishia kwa upendo kwamba atatusamehe tukitafuta rehema yake na kutubu kikweli. Zaburi 51:17 yasema:  “Dhabihu za Mungu ni roho iliyovunjika; moyo uliovunjika na kupondeka, Ee Mungu, hutaudharau.” Yehova hatakataa kamwe, au kuupuuza moyo “uliovunjika na kupondeka” kwa sababu ya kulemewa na hatia.

⁷ Lakini je, hilo lamaanisha kwamba tunaweza kutumia vibaya rehema ya Mungu na kufanya dhambi huku tukitoa udhuru wa kwamba tumerithi dhambi? La hasha! Yehova haongozwi na hisia tu. Rehema yake ina mipaka. Hawezi kamwe kuwasamehe wale wanaofanya dhambi kimakusudi na kwa moyo mgumu, bila kutubu. (Waebrania 10:26) Kwa upande mwingine, yuko tayari kumsamehe mtu anayetubu kikweli. Hebu tuchunguze maneno yanayotumiwa katika Biblia kufafanua wazi sifa hiyo yenye kuvutia ya upendo wa Yehova.

8. Yehova hufanya nini anapotusamehe dhambi zetu, na hilo latufanya tuwe na tumaini gani?

⁸ Daudi mwenye kutubu alisema hivi: “Nalikujulisha dhambi yangu, wala sikuuficha upotovu wangu. . . . Nawe ukanisamehe upotovu wa dhambi yangu.” (Zaburi 32:5, italiki ni zetu.) Neno “ukanisamehe” ni tafsiri ya neno la Kiebrania ambalo hasa linamaanisha “inua” au “beba.” Linatumiwa hapa kumaanisha kuondolea mbali “hatia, dhambi, uasi-sheria.” Kwa hiyo, ni kana kwamba Yehova aliziinua dhambi za Daudi na kuziondolea mbali. Hapana shaka kwamba hilo lilipunguza hisia za hatia ambazo Daudi alikuwa nazo. (Zaburi 32:3) Sisi pia tunaweza kumtumaini kabisa Mungu ambaye anaondolea mbali dhambi za wale wanaotafuta msamaha wake kwa msingi wa imani yao katika dhabihu ya fidia ya Yesu.—Mathayo 20:28.

9. Yehova huweka dhambi zetu mbali nasi kadiri gani?

⁹ Daudi alitumia usemi mwingine ulio wazi zaidi kufafanua msamaha wa Yehova: “Kama mashariki ilivyo mbali na magharibi, ndivyo alivyoweka dhambi zetu mbali nasi.” (Zaburi 103:12, italiki ni zetu.) Mashariki ni mbali kadiri gani  kutoka magharibi? Katika maana fulani, sikuzote mashariki huwa mbali kabisa na magharibi; pande hizo mbili haziwezi kamwe kukutana. Msomi mmoja anasema kwamba usemi huo unamaanisha “mbali iwezekanavyo; mbali kabisa.” Maneno ya Daudi yanatuambia kwamba Yehova anapotusamehe, anaweka dhambi zetu mbali kabisa nasi.

10. Yehova anapotusamehe dhambi zetu, kwa nini hatupaswi kuhisi kwamba tuna hatia ya dhambi hizo maisha yetu yote?

¹⁰ Je, umewahi kujaribu kuondoa doa katika nguo nyeupe? Huenda hukufaulu kuondoa doa hilo licha ya jitihada zako zote. Ona jinsi Yehova anavyoeleza msamaha wake: “Dhambi zenu zijapokuwa nyekundu sana, zitakuwa nyeupe kama theluji; zijapokuwa nyekundu kama bendera, zitakuwa kama sufu.” (Isaya 1:18, italiki ni zetu.) Usemi “nyekundu sana” waonyesha kwamba rangi hiyo ni nyangavu. *  Rangi “nyekundu” ilikuwa mojawapo ya rangi zilizotiwa kwenye nguo. (Nahumu 2:3) Hatuwezi kamwe kuondoa doa la dhambi kwa jitihada zetu. Lakini Yehova anaweza kuondoa dhambi ambazo ni nyekundu sana na kuzifanya nyeupe kama theluji au sufu isiyotiwa rangi. Yehova anapotusamehe dhambi zetu, hatupaswi kuhisi kwamba tuna hatia ya dhambi hizo maisha yetu yote.

11. Yehova anatupa dhambi zetu nyuma yake katika maana gani?

¹¹ Hezekia alimwambia Yehova hivi katika wimbo wa shukrani wenye kugusa moyo ambao alitunga baada ya kuponywa ugonjwa wa kufisha: “Umezitupa dhambi zangu zote nyuma yako.” (Isaya 38:17, italiki ni zetu.) Ni kana kwamba Yehova anachukua dhambi za mtenda-dhambi mwenye kutubu na kuzitupa nyuma Yake ambako Hawezi tena kuziona wala kuzikazia fikira. Kichapo kimoja kinasema kwamba andiko hilo laweza kuelezwa hivi: ‘Umefanya iwe ni kana kwamba sikufanya dhambi.’ Je, hilo si jambo lenye kutia moyo?

12. Nabii Mika anaonyeshaje kwamba Yehova anapotusamehe Anafutilia mbali dhambi zetu daima dawamu?

¹² Katika ahadi ya urudisho, nabii Mika alieleza usadikisho wake kwamba Yehova angewasamehe watu wake wenye kutubu: “Ni nani aliye Mungu kama wewe, mwenye . . . kuliachilia kosa la watu wa urithi wake waliosalia? . . . Nawe utazitupa dhambi zao zote katika vilindi vya bahari.” (Mika 7:18, 19, italiki ni zetu.) Hebu fikiria maana ya maneno hayo kwa watu walioishi nyakati za Biblia. Hakukuwa na uwezekano wowote wa kupata kitu kilichotupwa “katika vilindi vya bahari.” Kwa hiyo maneno ya Mika yanamaanisha kwamba Yehova anapotusamehe, anafutilia mbali dhambi zetu daima dawamu.

13. Yesu aliposema “Utusamehe madeni yetu,” alimaanisha nini?

¹³ Yesu alitumia mfano wa wakopeshaji na wadeni ili kuonyesha jinsi Yehova anavyosamehe. Yesu alituhimiza tusali hivi: “Utusamehe madeni yetu.” (Mathayo 6:12) Kwa hiyo, Yesu alilinganisha dhambi na madeni. (Luka 11:4) Tunapofanya dhambi, tunakuwa “wadeni” wa Yehova. Kichapo kimoja  cha marejeo kinasema kwamba kitenzi cha Kigiriki kinachotafsiriwa “samehe,” kinamaanisha ‘kuachilia au kufuta deni na kutodai malipo.’ Yehova anapotusamehe ni kana kwamba anafuta deni ambalo tungedaiwa tulipe. Kwa hiyo, jambo hilo linaweza kuwafariji watenda-dhambi wenye kutubu. Yehova hatadai kamwe malipo ya deni ambalo amelifuta!—Zaburi 32:1, 2.

14. Usemi “mpate kufutiwa dhambi zenu” unaleta wazo gani?

¹⁴ Andiko la Matendo 3:19 laeleza zaidi jinsi ambavyo Yehova anasamehe: “Kwa hiyo, tubuni na mgeuke kabisa ili mpate kufutiwa dhambi zenu.” Neno “kufutiwa” limetafsiriwa kutokana na kitenzi cha Kigiriki kinachoweza kumaanisha “kupangusa, . . . kufuta au kuharibu.” Wasomi fulani wanasema kwamba maneno hayo yanaleta wazo la kufuta maandishi. Hilo liliwezekanaje? Wino uliotumiwa nyakati za kale ulitengenezwa kwa mchanganyiko wa kaboni, gundi, na maji. Mara tu baada ya kuandika kwa wino huo, mtu aliweza kuchukua sifongo yenye maji na kufuta kabisa maandishi hayo. Jambo hilo latufunza somo zuri sana kuhusu rehema ya Yehova. Anapotusamehe dhambi zetu, ni kana kwamba anachukua sifongo na kuzifuta kabisa.

15. Yehova anataka tujue nini kumhusu?

¹⁵ Tunapotafakari semi hizo mbalimbali za mfano, je, si wazi kwamba Yehova anataka tujue kwamba yuko tayari kutusamehe dhambi zetu maadamu tunatubu kikweli? Hakuna haja ya kuogopa kwamba huenda akatuhukumu kwa sababu ya dhambi hizo wakati ujao. Hilo lakaziwa na jambo jingine ambalo Biblia inasema kuhusu rehema ya Yehova isiyo na kifani: Anaposamehe, anasahau.

16, 17. Biblia inamaanisha nini inaposema kwamba Yehova anasahau dhambi zetu, na kwa nini unajibu hivyo?

¹⁶ Yehova aliahidi hivi kuhusu wale walio katika agano jipya: “Nitausamehe uovu wao, wala dhambi yao sitaikumbuka  tena.” (Yeremia 31:34) Je, hilo lamaanisha kwamba Yehova anaposamehe hawezi kukumbuka tena dhambi hizo? Bila shaka la. Biblia inatueleza kuhusu dhambi za watu wengi ambao walisamehewa na Yehova, kutia ndani Daudi. (2 Samweli 11:1-17; 12:13) Kwa wazi, Yehova bado anakumbuka makosa waliyofanya. Habari ya dhambi zao, toba yao, na jinsi walivyosamehewa na Mungu, imehifadhiwa kwa faida yetu. (Waroma 15:4) Hivyo basi, Biblia inamaanisha nini inaposema kwamba Yehova ‘hakumbuki’ dhambi za wale ambao anawasamehe?

¹⁷ Kitenzi cha Kiebrania kinachotafsiriwa ‘nitakumbuka’ hakimaanishi kukumbuka tu mambo yaliyopita. Kichapo Theological Wordbook of the Old Testament chasema kwamba neno hilo ‘ladokeza pia kuchukua hatua inayofaa.’ Kwa hivyo, ‘kukumbuka’  dhambi kwatia ndani kuwaadhibu watenda-dhambi. (Hosea 9:9) Lakini Mungu anaposema kwamba “dhambi yao sitaikumbuka tena,” anatuhakikishia kwamba akisha samehe watenda-dhambi wenye kutubu, hatawaadhibu wakati ujao kwa sababu ya dhambi hizo. (Ezekieli 18:21, 22) Kwa hiyo, Yehova anasahau katika maana ya kwamba hataji-taji dhambi zetu ili atushtaki au kutuadhibu tena na tena. Inatufariji sana kujua kwamba Mungu wetu anasamehe na kusahau, sivyo?

18. Kwa nini mtenda-dhambi aliyetubu hupatwa na matokeo ya dhambi yake ajaposamehewa?

¹⁸ Je, yamaanisha kwamba mtenda-dhambi aliyetubu hatapatwa na matokeo ya dhambi yake kwa sababu amesamehewa? Sivyo hata kidogo. Hatuwezi kufanya dhambi na kufikiri kwamba tutaepuka matokeo yake. Paulo aliandika hivi: “Lolote lile mtu analopanda, hilo atavuna pia.” (Wagalatia 6:7) Huenda tukapata madhara fulani kwa sababu ya dhambi zetu. Hilo halimaanishi kwamba Yehova anatuletea misiba baada ya kutusamehe. Anapopatwa na taabu, Mkristo hapaswi kufikiri kwamba labda Yehova anamwadhibu kwa sababu ya dhambi alizofanya zamani. (Yakobo 1:13) Kwa upande mwingine, Yehova hatukingi tusipatwe na matokeo ya dhambi zetu. Mambo yafuatayo yaweza kuwa matokeo yenye kuhuzunisha na yasiyoepukika ya dhambi—talaka, mimba haramu, ugonjwa unaoambukizwa kingono, kutotumainiwa au kutoheshimiwa. Kumbuka kwamba Daudi alipozini na Bath-sheba na kumwua Uria, Yehova alimsamehe lakini hakumkinga na matokeo mabaya sana ya dhambi zake.—2 Samweli 12:9-12.

19-21. (a) Sheria iliyoandikwa kwenye Mambo ya Walawi 6:1-7 ilimfaidije mkosaji na yule aliyekosewa? (b) Ikiwa dhambi zetu zimewaumiza wengine, Yehova anafurahi tunapochukua hatua gani?

¹⁹ Dhambi zetu zinaweza kuwa na matokeo mengine, hasa ikiwa tumewaumiza wengine. Kwa mfano, fikiria simulizi la  Mambo ya Walawi sura ya 6. Hapa Sheria ya Musa inashughulikia kisa cha mtu anayefanya dhambi nzito kwa kuchukua bidhaa za Mwisraeli mwenzake kupitia wizi, unyang’anyi, au ulaghai. Kisha mtenda-dhambi huyo anakataa kukubali kosa lake, na kuthubutu kuapa kwa uwongo. Ushuhuda wa mkosaji unapingana na ule wa mtu aliyekosewa. Hata hivyo, baadaye yule mkosaji anasumbuliwa na dhamiri na kuungamana dhambi yake. Mbali na kuungama ni lazima afanye mambo mengine matatu ili Mungu amsamehe: arudishe kitu alichokuwa amechukua, amlipe yule aliyekosewa faini ya jumla ya asilimia 20 ya thamani ya vitu alivyoiba, na atoe kondoo mume kama dhabihu ya hatia. Halafu sheria inasema: “Kuhani atafanya upatanisho kwa ajili yake mbele za BWANA, naye atasamehewa.”—Mambo ya Walawi 6:1-7.

²⁰ Sheria hiyo ilikuwa mpango wenye rehema kutoka kwa Mungu. Sheria hiyo ilimfaidi aliyekosewa, kwa kuwa alirudishiwa mali yake na bila shaka alifurahi sana alipoona mkosaji akikiri dhambi zake. Vilevile, sheria hiyo ilimfaidi yule ambaye alichochewa na dhamiri kukiri kosa lake na kulirekebisha. Kwa kweli, kama angekataa kufanya hivyo, hangesamehewa na Mungu.

²¹ Ingawa hatuko chini ya Sheria ya Musa, Sheria hiyo inatusaidia kufahamu kindani fikira za Yehova, na maoni yake kuhusu msamaha. (Wakolosai 2:13, 14) Ikiwa dhambi zetu zimewaumiza wengine, Mungu anafurahi tunapofanya yote tuwezayo kurekebisha hali hiyo. (Mathayo 5:23, 24) Huenda tukahitaji kukiri dhambi yetu, kukubali kwamba tumekosea, na hata kumwomba msamaha yule tuliyemkosea. Kisha tunaweza kumwomba Yehova msamaha kwa msingi wa dhabihu ya Yesu. Tukifanya hivyo tutakuwa na hakika kwamba Mungu ametusamehe kikweli.—Waebrania 10:21, 22.

22. Huenda msamaha wa Yehova ukaambatana na nini?

²² Kama mzazi yeyote mwenye upendo, huenda Yehova akatusamehe na kututia pia nidhamu kwa kadiri fulani. (Mithali  3:11, 12) Mkristo aliyetubu huenda akalazimika kuacha pendeleo la kutumikia akiwa mzee, mtumishi wa huduma, au mhubiri wa wakati wote. Huenda akahuzunika sana kwa sababu ya kupoteza kwa muda fulani mapendeleo aliyothamini sana. Hata hivyo, ijapokuwa mtu anatiwa nidhamu hiyo haimaanishi kwamba Yehova hajamsamehe. Ni lazima tukumbuke kwamba Yehova anatutia nidhamu kwa sababu anatupenda. Tutafaidika sana tukikubali na kujifunza kutokana na nidhamu hiyo.—Waebrania 12:5-11.

23. Kwa nini hatupaswi kamwe kufikiri kwamba hatuwezi kusamehewa na Yehova, na kwa nini tunapaswa kumwiga kwa kuwasamehe wengine?

²³ Inatia moyo kama nini kujua kwamba Mungu wetu yuko “tayari kusamehe”! Licha ya makosa ambayo huenda tukawa tumefanya, hatupaswi kamwe kufikiri kwamba hatuwezi kusamehewa na Yehova. Tukitubu kikweli, na kuchukua hatua za kurekebisha kosa hilo, na kuomba msamaha kwa bidii kwa msingi wa damu ya Yesu iliyomwagwa, tunaweza kuwa na hakika kabisa kwamba Yehova atatusamehe. (1 Yohana 1:9) Na tumwige Yehova kwa kuwasamehe wengine. Ikiwa Yehova ambaye hafanyi dhambi, anatusamehe kwa upendo sana, je, sisi wanadamu wenye dhambi hatupaswi kufanya yote tuwezayo kusameheana?