SOMO LA 5
Faida ya Kuongozwa na Watu Wakubwa
NI NANI WANAPASWA KUONGOZA WATOTO?
Watoto wako na lazima ya watu wakubwa mu maisha yao wenye wanaweza kuwaongoza na kuwapatia mashauri. Ukiwa muzazi, ni wewe njo unapaswa kutolea watoto wako muongozo na mashauri. Lakini, watu wengine wenye ni wakubwa wanaweza pia kusaidia watoto wako na kuwatolea mashauri.
JUU YA NINI MUONGOZO WA WATU WAKUBWA NI WA MAANA?
Mu inchi mingi, vijana wanapitisha wakati kidogo sana pamoja na watu wakubwa. Fikiria jambo hili:
-
Watoto wanapitisha sehemu kubwa zaidi ya siku yao ku masomo, kwenye wanafunzi ni wengi zaidi kuliko walimu na watu wengine wakubwa.
-
Wakati wanarudia ku nyumba kisha kutoka ku masomo, vijana fulani wanajikuta peke yao juu wazazi wote wawili walienda ku kazi.
-
Kulingana na uchunguzi moja wenye ulifanywa mu inchi ya États-Unis, inakadiriwa kama watoto wenye kuwa kati ya miaka 8 na 12 wanapitisha saa sita kila siku na wako wanajifurahisha na vyombo vya kielektroniki. *
Kitabu Hold On to Your Kids kinasema hivi: “Vijana wako wanatafuta mashauri, mufano wa kufuata, na muongozo hapana kwa mama, baba, walimu, na kwa watu wengine wakubwa wenye kutumainika, lakini kwa . . . vijana wenzao.”
NAMNA YA KUWATOLEA MUONGOZO
Pitisha wakati pamoja na watoto wako.
KANUNI YA BIBLIA: “Zoeza mutoto katika njia yenye anapaswa kufuata; hata wakati atazeeka hataiacha.”—Mezali 22:6, maelezo ya chini.
Kwa kawaida watoto wanapenda kuongozwa na kusaidiwa na wazazi wao. Kwa kweli, watu wenye elimu wanasema kama, hata wakati watoto wanakuwa vijana wanapendelea wazazi wao wawaongoze kuliko kuongozwa na vijana wenzao. Mwalimu mumoja mwenye kuitwa Laurence Steinberg aliandika hivi mu kitabu You and Your Adolescent: “Ni wazazi njo wenye wanaweza kuchochea sana mawazo na tabia ya watoto wao kuanzia ujana mupaka wakati wanaanza kuwa watu wakubwa.” Anaongeza hivi: “Vijana wanapendaka kujua mawazo yako na kusikiliza mambo yenye unasema, hata kama hawawezi sikuzote kukubali kila jambo lenye unasema.”
Kwa kuwa mutoto wako anapenda kupata muongozo wako, ufanye nguvu yako yote ili kumupatia muongozo. Upitishe wakati pamoja na watoto wako na uwaambie mawazo yako, mambo yenye unaona kuwa ya maana, na mambo yenye ulijifunza mu maisha yako.
Umutafutie mutu mukubwa mwenye anaweza kumusaidia.
KANUNI YA BIBLIA: “Mwenye anatembea na wenye hekima atakuwa na hekima.”—Mezali 13:20.
Unajua mutu fulani mukubwa mwenye anaweza kuwa mufano muzuri kwa mutoto wako mwenye ni kijana? Unaweza kukamata mipango ili mutu huyo akuwe anapitisha wakati pamoja naye? Lakini, ile haimaanishe kama mutu mwingine njo atakamata kazi yako ya kuwa muzazi. Lakini mutu mukubwa mwenye unatumainia na mwenye hawezi kuwa hatari kwa mutoto wako anaweza pia kukusaidia kutolea mutoto wako mazoezi. Biblia inaonyesha kuwa, hata kama Timoteo alikuwa mukubwa, alipata faida kubwa kwa kupitisha wakati pamoja na Paulo; na Paulo naye alipata faida kwa kufanya urafiki na Timoteo.—Wafilipi 2:20, 22.
Leo, familia mingi zimegawanyika kwa njia fulani, juu tate (ao, nkambo), wajomba, shangazi, na watu wengine wa jamaa wanaishi pengine mu sehemu ingine ya dunia. Ikiwa familia yako iko mu ile hali, ujaribu kutafutia vijana wako nafasi ya kujifunza kupitia watu wakubwa wenye wako na sifa zenye unapenda watoto wako wakuwe nazo.
^ fu. 9 Ule uchunguzi ulionyesha kama, kwa kukadiria, vijana kati ya miaka 13 na 19, wanapitisha karibu saa 9 kwa siku na wako wanajifurahisha na vyombo vya kielektroniki. Ule uchunguzi juu ya watoto wadogo na vijana hautie ndani wakati wenye wanapitisha ku Enternete wakati wako ku masomo ao wakati wako wanafanya kazi yenye walipewa ku masomo.