1, 2. Katika ulimwengu huu muovu, sababu gani watu fulani wataendelea kuwa masikini?

LEO, magumu ya kupata feza yanaongezeka na mambo yanatendeka bila haki. Vijana wanatafuta kazi lakini hawaipate. Wengi wanatia maisha yao katika hatari ili kuhamia katika inchi zenye kuwa tajiri zaidi. Umasikini unaendelea kuongezeka hata katika inchi tajiri. Na watu fulani wanaendelea kuwa matajiri zaidi na wengine masikini zaidi. Kulingana na kadirio la hivi karibuni, asilimia moja (1%) ya watu matajiri zaidi katika ulimwengu, watakuwa na utajiri wenye watu wengine wote wenye kuwa katika ulimwengu wako nao. Hata kama ni vigumu kuhakikisha hesabu hiyo, hakuna mutu mwenye anaweza kukataa kuwa mamiliare ya watu ni masikini sana, lakini wengine wako na utajiri wa kutosha ili kutimiza mahitaji ya vizazi vyao kwa miaka mingi. Yesu alionyesha jambo hilo lenye kuhuzunisha wakati alisema hivi: ‘Muko na masikini pamoja nanyi sikuzote.’ (Mk. 14:7) Sababu gani kuko ukosefu huo wa haki?

² Yesu alielewa kuwa kutaendelea kuwa na matatizo ya feza mupaka Ufalme wa Mungu ukuje. Mashirika ya politike, ya dini, na ya biashara yenye pupa yenye kufananishwa na “wanabiashara” wenye kuzungumuziwa katika Ufunuo 18:3, yote yanafanyiza ulimwengu wa Shetani. Watu wa Mungu wanajitenga kabisa na mambo ya politike na ya dini, lakini wengi wao hawawezi kujitenga kabisa na sehemu ya biashara ya ulimwengu huu wa Shetani.

3. Tutazungumuzia maulizo gani?

 ³ Sisi Wakristo, tunapaswa kuchunguza mawazo yetu juu ya mambo ya biashara ya ulimwengu huu kwa kujiuliza maulizo haya: ‘Namna gani ninatumia vitu vyangu vya kimwili ili kuonyesha uaminifu wangu kwa Mungu? Namna gani ninaweza kuepuka kujiingiza sana katika mambo ya biashara ya ulimwengu huu? Ni mifano gani yenye kuonyesha kuwa watu wa Mungu wanamutegemea sana wakati huu mugumu?’

4, 5. (a) Musimamizi-nyumba mwenye kuzungumuziwa katika mufano wa Yesu alijikuta katika hali gani? (b) Yesu alipatia wanafunzi wake shauri gani?

⁴ Soma Luka 16:1-9. Mufano wa Yesu wa musimamizi-nyumba mwenye kukosa uadilifu unatuchochea tufikiri. Kisha kushitakiwa kuwa alikuwa anatumia vibaya mali ya bwana wake, musimamizi-nyumba huyo alitenda kwa “hekima inayotumika” kwa ‘kujifanyia marafiki’ ili wamusaidie wakati atapoteza kazi yake ya usimamizi. * Kwa kweli, Yesu hakuwa anawatia moyo wanafunzi wake watende kwa ukosefu wa uadilifu ili waweze kutimiza mahitaji yao katika ulimwengu huu. Alionyesha kuwa tabia hiyo ni ya “wana wa mufumo huu wa mambo,” lakini alitumia mufano huo ili kuwafundisha jambo fulani la maana sana.

⁵ Yesu alijua kwamba kama musimamizi-nyumba huyo mwenye alijikuta katika magumu, wengi kati ya wanafunzi wake wangepata magumu ya kutimiza mahitaji yao katika ulimwengu huu wenye kukosa haki katika mambo biashara. Kwa hiyo, aliwashauri hivi: ‘Mujifanyie marafiki kupitia mali zisizo za uadilifu, ili, zitakapopunguka [Yehova na Yesu] wawapokee ninyi katika makao ya milele.’ Shauri hilo la Yesu linaweza kutufundisha nini?

6. Namna gani tunajua kuwa mambo ya biashara ya leo hayakukuwa katika kusudi la Mungu?

⁶ Hata kama Yesu hakueleza sababu gani aliita mali kuwa “zisizo za uadilifu,” Biblia inaonyesha wazi kuwa mambo ya biashara hayakukuwa katika kusudi la Mungu. Yehova alitolea Adamu na Eva mambo yote yenye walikuwa nayo lazima katika bustani ya Edeni. (Mwa. 2:15, 16) Wakati roho takatifu ilianza kutenda juu ya Wakristo watiwa-mafuta wa wakati wa mitume, ‘hakuna hata mumoja aliyekuwa akisema kwamba chochote kati ya vitu vilivyokuwa mali yake kilikuwa chake mwenyewe; bali walikuwa na vitu vyote kwa ushirika.’ (Mdo. 4:32) Nabii Isaya alitabiri juu ya wakati wenye wanadamu wote watafurahia vitu vyenye kuwa katika dunia. (Isa. 25:6-9; 65:21, 22) Lakini, mbele wakati huo ufike, wanafunzi wa Yesu wanapaswa kutumia “hekima inayotumika” ili kujitimizia mahitaji yao, kupitia “mali zisizo za uadilifu” za ulimwengu huu na wakati huohuo wanaendelea kujikaza kumupendeza Mungu.

7. Ni shauri gani lenye kupatikana kwenye Luka 16:10-13?

⁷ Soma Luka 16:10-13. Musimamizi-nyumba mwenye kuzungumuziwa katika mufano wa Yesu alijifanyia marafiki kwa faida yake mwenyewe. Hata hivyo, Yesu alishauria wanafunzi wake wajifanyie marafiki mbinguni kwa sababu zenye haziko za kichoyo. Mistari yenye kufuata inapatanisha kutumia “mali zisizo za uadilifu” na uaminifu kwa Mungu. Yesu alipenda kusema kama tunaweza ‘kujionyesha wenyewe kuwa waaminifu’ kwa kutumia muzuri mali hizo wakati tunazipata. Namna gani?

8, 9. Namna gani Wakristo fulani wanaonyesha uaminifu kupitia namna wanatumia mali zenye haziko za uadilifu? Toa mufano.

⁸ Njia ya muzuri ya kuonyesha uaminifu wetu kupitia vitu vya kimwili ni kutoa michango kwa ajili ya kazi ya kuhubiri katika dunia yote yenye Yesu alitabiri kuwa itafanywa. ( Mt. 24:14) Mutoto mumoja mwanamuke katika India alikuwa na  kisanduku kidogo cha kuwekea feza na alitia ndani feza za vichele hatua kwa hatua, hata aliacha kuuza vitu vya kuchezea ili achunge feza hizo. Wakati kisanduku hicho kilijaa, alitoa feza hizo ili zitumiwe kwa ajili ya kazi ya kuhubiri. Ndugu mumoja katika India mwenye kuwa na shamba la nazi (coco) alileta muchango wa nazi nyingi kwenye biro ya kutafsiri luga ya Malayalam, anaona kuwa kwa sababu biro hiyo iko na lazima ya kuuza nazi, kutoa muchango wa nazi moja kwa moja kutasaidia zaidi kuliko kutoa muchango wa feza. Hiyo ni hekima yenye kutumika. Vilevile, ndugu na dada katika inchi ya Ugiriki wanatolea kwa ukawaida familia ya Beteli muchango wa mafuta ya zeituni, jibini (fromage), na vyakula vingine.

⁹ Ndugu mumoja katika Sri Lanka, mwenye kuishi sasa katika inchi ingine, ametoa makao yake ya Sri Lanka ili yatumiwe kwa ajili ya mikutano na mikusanyiko na nyumba ya watumishi wa wakati wote. Ndugu huyo alijinyima ili kufanya hivyo lakini hilo linasaidia sana wahubiri wa eneo hilo wenye kuishi maisha ya hali ya chini. Katika inchi moja kwenye kazi yetu inakatazwa, ndugu na dada wanatoa nyumba zao ili zitumiwe kuwa Majumba ya Ufalme, hilo linasaidia mapainia wengi na wengine wenye hawana feza za kutosha wakuwe na nafasi ya kufanyia mikutano bila kutumia feza.

10. Ni baraka gani fulani zenye tunapata wakati tunaonyesha ukarimu?

¹⁰ Mifano hiyo inaonyesha namna gani watu wa Mungu ni ‘waaminifu katika lililo ndogo zaidi,’ ni kusema, namna wanatumia mali yao ya kimwili yenye kuwa na faida kidogo kuliko utajiri wa kiroho. (Lu. 16:10) Namna gani marafiki hao wa Yehova wanajisikia wakati wanatoa michango hiyo? Wanaelewa kuwa kuonyesha ukarimu ni njia ya kupata utajiri wa “kweli.” (Lu. 16:11) Dada mumoja mwenye anatoa kwa ukawaida michango kwa ajili ya kazi ya Ufalme anaeleza baraka zenye amepata. Anasema hivi: “Kwa sababu ninaonyesha ukarimu kupitia vitu vya kimwili, jambo fulani lenye haliko la kawaida limetendeka katika moyo wangu kwa miaka mingi. Ninatambua kuwa kadiri ninaendelea kuonyesha ukarimu zaidi kupitia vitu vya kimwili, mawazo yangu kuelekea watu wengine yamekuwa mazuri zaidi. Nimekuwa tayari kusamehe zaidi, kuvumilia wengine, na kuwa tayari kuelewa mambo yenye kuvunja moyo na kukubali mashauri.” Wengi wamejifunza kuwa kuonyesha ukarimu kunawasaidia wakuwe na hali ya muzuri kiroho.​—Zab. 112:5; Met. 22:9.

11. (a) Namna gani kutoa michango ya kujipendea kunaonyesha “hekima inayotumika”? (b) Namna gani usawazisho wa michango unafanywa kati ya watu wa Mungu? (Ona picha kwenye mwanzo wa habari hii.)

¹¹ Kutumia vitu vya kimwili ili kuendeleza faida za Ufalme kunaonyesha katika njia ingine “hekima inayotumika.” Kunaturuhusu kutumia hali zetu ili kusaidia wengine. Wale wenye kuwa na vitu vya kimwili vya ulimwengu huu lakini hawawezi kufanya utumishi wa wakati wote ao kuhamia katika inchi ingine, wanafurahi kujua kuwa michango yao inategemeza utumishi wa wengine. (Met. 19:17) Michango ya kujipendea inasaidia kutoa vichapo na kutegemeza kazi ya kuhubiri katika maeneo kwenye kuko umasikini sana lakini kwenye kuko maendeleo mengi ya kiroho. Kwa  miaka mingi, katika inchi kama vile Jamuhuri ya Kidemokrasia ya Congo, Madagaska, na Rwanda, ndugu na dada wamechagua kati ya kuwa na chakula kwa ajili ya familia zao na kupata Biblia, yenye wakati fulani iko na bei yenye kulingana na mushahara wenye mutu anaweza kutumikia kwa juma moja ao mwezi mumoja. Sasa, kupitia michango yenye ndugu na dada wengi wanatoa na “usawazisho” wa michango, tengenezo la Yehova limetegemeza kazi ya kutafsiri na kugawanya Biblia kwa kila mutu katika familia na kwa wanafunzi wa Biblia wenye kuwa na njaa ya kiroho. (Soma 2 Wakorintho 8:13-15.) Kwa hiyo, wale wenye kutoa na wale wenye kupokea wote wanaendelea kuwa marafiki wa Yehova.

12. Namna gani Abrahamu alionyesha kuwa alimutumainia Mungu?

¹² Njia ingine ya kufanya urafiki pamoja na Yehova ni kuepuka kujiingiza sana katika mambo ya biashara ya ulimwengu huu na kutumia hali zetu ili kutafuta utajiri wa “kweli.” Abrahamu, mwanaume wa zamani mwenye imani, alionyesha utii kwa kuacha muji tajiri wa Uru ili kuenda kuishi katika mahema na kuendeleza urafiki wake pamoja na Yehova. (Ebr. 11:8-10) Alitegemea sikuzote Mungu mwenye kutoa utajiri wa kweli, hakutafuta hata siku moja vitu vya kimwili vyenye vingeweza kuonyesha kuwa hakukuwa anamutumainia Mungu. (Mwa. 14:22, 23) Yesu alitia moyo wengine wakuwe na imani kama hiyo, wakati alimuambia kijana mumoja tajiri hivi: ‘Ikiwa unataka kuwa mukamilifu, enda ukauze [ukauzishe] mali zako na uwape masikini nawe utakuwa na hazina mbinguni, kisha ukuje ukuwe mufuasi wangu.’ (Mt. 19:21) Mwanaume huyo hakukuwa na imani kama ile ya Abrahamu, lakini wengine wameonyesha kabisa kuwa wanamutumainia Mungu.

13. (a) Paulo alimupatia Timotheo shauri gani? (b) Namna gani tunaweza kutumia shauri la Paulo leo?

¹³ Timotheo alikuwa kijana mwenye kuwa na imani. Kisha kumuita Timotheo kuwa “askari-jeshi mwema wa Kristo,” Paulo alimuambia hivi: ‘Mutu anayetumikia akiwa askari-jeshi hajihusishe [hajiingize] katika shuguli za kibiashara za maisha, ili apate kibali cha yule aliyemuandika kuwa askari-jeshi.’ (2 Tim. 2:3, 4) Wanafunzi wa Yesu leo, kutia ndani watumishi wa wakati wote milioni moja, wanatumia shauri la Paulo kwa kadiri hali zao zinawaruhusu. Wanajikaza ili wasichochewe na matangazo ya biashara na ulimwengu wenye kuwazunguka, wanakumbuka kanuni hii: ‘Mukopaji ni mutumishi wa mutu anayemukopesha.’ (Met. 22:7) Shetani anaweza kufurahi sana kutuona tunatumia wakati wetu wote na nguvu zetu zote kama watumwa wa mambo ya biashara ya ulimwengu wake. Maamuzi fulani yanaweza kutufanya tukuwe watumwa wa feza muda murefu. Kuchukua deni kubwa ili kuuza nyumba, kulipia masomo ya juu, kuuza motokari, na hata kufanya karamu ya ndoa yenye kupita kiasi, kunaweza kutokeza matatizo makubwa ya feza. Tunaonyesha hekima yenye kutumika wakati tunafanya maisha yetu kuwa mepesi na kupunguza madeni na garama zetu, kwa hiyo, tunakuwa huru ili kutumika kama watumwa wa Mungu kuliko kuwa watumwa wa mambo ya biashara ya ulimwengu huu.​—1 Tim. 6:10.

14. Tunapaswa kuazimia kufanya nini? Toa mufano.

¹⁴ Ili tuendelee kuwa na maisha mepesi, tunapaswa kutia mambo ya maana pa nafasi ya kwanza. Bibi na bwana fulani walikuwa na biashara kubwa yenye ilikuwa inaendelea muzuri. Hata hivyo, kwa sababu walipenda sana kuanza tena utumishi wa wakati wote, walilazimika kuuzisha biashara yao, mashua yao, na vitu vyao vingine vya kimwili. Kwa hiyo, walijitolea katika kazi ya ujenzi kwenye makao yetu makubwa katika Warwick, New York. Baraka ya pekee yenye wamepata ni kutumika kwenye Beteli pamoja na binti yao na bwana yake na, kwa majuma fulani pamoja na wazazi wa bwana, wenye walitumika pia kwenye kazi ya ujenzi ya Warwick. Dada mumoja painia katika Colorado, Amerika, alipata kazi yenye haimuchukue wakati wote ya kutumika kwenye benki. Wakubwa wa kazi walifurahia sana kazi yake, kwa  hiyo, walimupatia kazi ya wakati wote na walizidisha mushahara wake mara tatu. Lakini kwa sababu kazi hiyo ingemuzuia kukaza akili juu ya utumishi wake, alikataa kazi hiyo yenye mushahara muzuri. Hiyo ni mifano kidogo tu kati ya mifano mingi yenye kuonyesha namna watumishi wa Yehova wanajinyima. Kuazimia kuweka faida za Ufalme pa nafasi ya kwanza kunaonyesha kama tunaona urafiki wetu na Mungu na utajiri wetu wa kiroho kuwa mambo ya maana zaidi kuliko faida zenye tunaweza kupata katika mambo ya biashara ya ulimwengu huu.

15. Ni utajiri gani wenye kuleta furaha kubwa zaidi?

¹⁵ Kuwa na vitu vingi vya kimwili hakumaanishe kuwa mutu anakubaliwa na Mungu. Yehova anabariki wale wenye kuwa “matajiri katika matendo mazuri.” (Soma 1 Timotheo 6:17-19.) Kwa mufano, wakati dada Lucia * alijua kama kuko lazima ya wahubiri katika inchi ya Albania, alitoka Italia katika mwaka wa 1993, hakukuwa na namna ya kujitimizia mahitaji yake ya kimwili, lakini alimutegemea kabisa Yehova. Alijua muzuri luga ya Kialbania na alisaidia watu zaidi ya 60 wafikie ubatizo. Hata kama wengi kati ya watu wa Mungu hawahubiri katika maeneo yenye matokeo mazuri kama hayo, jambo lolote lenye tunafanya ili kusaidia wengine wapate na wabakie katika barabara yenye kuongoza kwenye uzima, ni jambo lenye sisi pamoja nao tutafurahia milele.​—Mt. 6:20.

16. (a) Mashirika ya biashara ya ulimwengu huu, yatapatwa na nini hivi karibuni? (b) Hilo linapaswa kutufanya tukuwe na mawazo gani juu ya vitu vya kimwili?

¹⁶ Yesu alisema hivi: “[Mali zisizo za uadilifu] zitakapopunguka [hazitakuwa na faida],” haseme kama ‘ikiwa zitapunguka.’ (Lu. 16:9) Katika siku hizi za mwisho benki zimepoteza feza na inchi mbalimbali zimepatwa na matatizo mengi ya feza. Lakini hivi karibuni, hali hiyo itakuwa mubaya zaidi. Mashirika yote ya ulimwengu wa Shetani, ni kusema, mashirika ya politike, ya dini, ya biashara, yataanguka. Nabii Ezekieli na Sefania walitabiri kuwa zahabu na feza, vitu vyenye vimekuwa sehemu ya maana sana kwa miaka mingi katika mambo ya biashara ya ulimwengu, havitakuwa na faida yoyote. (Eze. 7:19; Sef. 1:18) Tunaweza kujisikia namna gani ikiwa tunafikia mwisho wa maisha yetu katika ulimwengu huu na tunatambua kama tuliacha utajiri wa kweli ili kujikusanyia sana “mali zisizo za uadilifu” za ulimwengu huu? Tunaweza kujisikia kama mutu mwenye ametumika maisha yake yote ili kupata feza nyingi, kisha anafikia kujua kuwa feza hizo zilikuwa za uongo. (Met. 18:11) Kwa kweli, mwishowe utajiri kama huo hautakuwa na faida yoyote, kwa hiyo usipoteze nafasi ya kuutumia ili ‘kujifanyia marafiki’ mbinguni. Jambo lolote lenye tunafanya ili kusaidia kazi ya Ufalme wa Yehova iende mbele linatufanya tukuwe matajiri kiroho.

17, 18. Marafiki wa Mungu watapata baraka gani?

¹⁷ Wakati Ufalme wa Mungu utakuja, hakutakuwa mambo ya kulipia nyumba ao kukamata madeni ili kuuza nyumba, tutakuwa na chakula kingi cha bure, na mambo ya matunzo hayatakuwa tena. Familia ya Yehova ya hapa duniani itafurahia mambo ya muzuri sana yenye dunia itatoa. Zahabu, feza, na majiwe mengine ya bei, yatakuwa mambo ya kujipamba, hayatakuwa ya kujiletea utajiri ao kuweka akiba. Vitu vya hali ya juu vya miti, vya majiwe, na vya chuma, tutavipata kwa bure na kuvitumia ili kujenga nyumba za muzuri sana. Marafiki watafurahia kutusaidia bila kuwalipa feza. Watu watafurahia kuchangia pamoja vitu vingi vyenye kuwa katika dunia.

¹⁸ Hiyo ni sehemu tu ya uriti wa maana sana wenye wale wenye kujifanyia marafiki mbinguni watapata. Furaha ya waabudu wa Yehova wenye kuwa duniani itaongezeka zaidi wakati watasikia maneno haya ya Yesu: ‘Mukuje, ninyi ambao mumebarikiwa na Baba yangu, muuriti Ufalme uliotayarishwa kwa ajili yenu tangu kuwekwa musingi wa ulimwengu.’​—Mt. 25:34.