1. Apa putusang kapaelange botonge koatengu taumata?

KASAUANGE putusang koatengu matimadẹ̌ ene piạ pěngarune marěngụ su manga anạ i sire. Mạeng matimadẹ̌ měkoạ putusang nẹ̌sal᷊a, ene sarung makarěntang masalah su manga anạ i sire. Katewe mạeng i sire někoạ putusang nihino, manga anạ i sire sarung měbiahẹ̌ mal᷊uasẹ̌. Tantu manga rariọ lai harusẹ̌ měkoạ putusang nihino. Putusang kapaelange botonge koatengu taumata ene kai mẹ̌tahamawu si Yehuwa, i Amang i kitẹ makěndagẹ̌ su sorga.​—Mz. 73:28.

2. Putusang mapaelẹ̌ apa nikoạ i Yesus dingangu matimade?

² Matimadi Yesus mapulu mẹ̌tul᷊ung manga anạ i sire gunang mẹ̌tahamawu si Yehuwa, kụ putusang nikoạ i sire něnodẹ mẹ̌tahamawu si Yehuwa ene kai hal᷊ẹ̌ kahumotongange su pěbawiahi sire. (Luk. 2:40, 41, 52) Yesus lai někoạ putusang mapaelẹ̌ kụ nakatul᷊ung si sie někoạ kapulung Yehuwa. (Mat. 4:1-10) Yesus nakoạ tau mapia, masatia, dingangu bahani. Kụ, kěbị matimadẹ̌ apang makěndagẹ̌ si Yehuwa, tantu mal᷊uasẹ̌ mạeng piạ anạ kere i Yesus.

3. Manga kakiwal᷊o apa sarung simbaheng i kitẹ su pěngangěndungang ini?

³ Su pěngangěndungang ini, i kitẹ sarung sumimbahẹ̌ manga kakiwal᷊o ini: Putusang mapaelẹ̌ apa nikoạ i Yehuwa soal i Yesus? Apa wotonge kaěndungangu matatimadẹ̌ bọu putusangu matimadi Yesus su dunia? Kụ apa wotonge kaěndungangu mangangudạ bọu putusang nikoạ i Yesus?

4. Putusang penting apa nikoạ i Yehuwa soal u Ahus’E?

⁴ Yehuwa němile matimadẹ̌ nihino gunang i Yesus. (Mat. 1:18-23; Luk. 1:26-38) Bawerang i Maria niwohẹ su Alkitapẹ̌, něnodẹ i sie sěbạe makěndagẹ̌ si Yehuwa dingangu su Hengetang’E.  (Luk. 1:46-55) Kụ, cara i Yusuf timuhụ laahạ i Yehuwa něnodẹ i sie matakụ su Mawu dingangu mapulu makal᷊uasẹ̌ naung’E.​—Mat. 1:24.

5-6. Yehuwa tawe sěntiniạ napakawebasẹ̌ si Yesus bọu apa?

⁵ Pěmanda, Yehuwa tawe němile matimadẹ̌ makalạ gunang i Yesus. Sasěmbah nighělị i Yusuf dingangi Maria su tempong i Yesus nalahirẹ̌ něnodẹ i rẹ̌dua kai taumata masusah. (Luk. 2:24) Yusuf aramanung měkẹ̌koạ hal᷊ẹ̌u basẹ̌u kalu su ruangan kadodọ su sěndihangu wal᷊ene su Nazaret. Kụ pěbawiahi sire tantu sederhana, něngělembo su tempong anạ i sire natambah kụ ěndịu nakoạ pitung katau.​—Mat. 13:55, 56.

⁶ Yehuwa něndiagạ si Yesus bọu piram baụ bahaya, katewe i Sie tawe sěntiniạ napakawebasẹ̌ si Yesus bọu haghing kasasigěsạ. (Mat. 2:13-15) Contone, piạ anạu sěngkataung i Yesus tawe mangimang si sie. Yesus tantu nasusah naung su tempong kěluargane hala tawe něnarimạ si sie nakoạ Mesias. (Mrk. 3:21; Yoh. 7:5) Bọu ene lai, Yesus nikapatengu papạ angkate, i Yusuf. Kụ ual᷊ingu hal᷊ẹ̌ ene, i Yesus, anạ kaiakanenge, harusẹ̌ měngganti si papạe kụ měnurusẹ̌ hal᷊ẹ̌ i papạe. (Mrk. 6:3) Kụ su apang i Yesus kakạtělange, Yesus něngěndung gunang měngurusẹ̌ kěluargane. I sie aramanung harusẹ̌ měhal᷊ẹ̌ masěghadẹ̌ tadeạu makaěbạ doitẹ̌ dingangu měnukụ kebutuhan kěluargane. Hakị u ene, Yesus masingkạ kerea pěndangu mal᷊owe su apang bọu něhal᷊ẹ̌ su kanandụu ěllo.

7. (a) Kakiwal᷊o apa makatul᷊ung sěngkawingang su tempong měhiking manga anạ i sire? (b) Kerea Amsal 2:1-6, makatul᷊ung matatimadẹ̌ su tempong melatih manga anạ i sire?

⁷ Mạeng i kamene seng bọu nẹ̌kawing kụ mapulu mědeạ anạ, kěnang pẹ̌tiněna, ’Apa i kami taumata masanạ naung kụ makěndagẹ̌ si Yehuwa dingangu Hengetang’E? Apa Yehuwa sarung měmile si kami gunang měngurusẹ̌ anạ maarěga?’ (Mz. 127:3, 4) Mạeng i kamene seng piạ anạ, kěnang pẹ̌tiněna, ’Apa iạ měnẹ̌něntiro su anạ soal u měhal᷊ẹ̌ masěghadẹ̌ ene kai penting?’ (Pkh. 3:12, 13) ’Apa iạ nẹ̌tawakal᷊i něndiagạ anạku bọu haghing bahaya su duniang Setang?’ (Amsal 22:3) I kamene tawe makariagạ anạ bọu kěbị haghing kasasigěsạ. Ene hal᷊ẹ̌ tawe mungkin mariadi. Katewe, i kamene botonge měnadia si sire gunang tumatěngo haghing masalah su pěbawiahẹ̌, carane ute  turusẹ̌ měněntiro si sire kerea mědeạ sasasa su Alkitapẹ̌. (Basa Amsal 2:1-6.) Contone, mạeng piạ anggota keluarga něngědo nẹ̌tahamawu si Yehuwa, tul᷊ungko anạ i kamene měngěndung bọu Hengetangu Mawu soal u kawe nụe penting tatapẹ̌ masatia si Yehuwa. (Mz. 31:23) Arau, mạeng piạ taumata ikẹ̌kěndagẹ̌ nate, todẹko su anạ i kamene ayatẹ̌ Alkitapẹ̌ botonge makahiborẹ̌ si sire.​—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Tumuhụ Ulangan 6:6, 7, apa seng nikoạ i Yusuf dingangi Maria?

⁸ Yusuf dingangi Maria seng nakatul᷊ung si Yesus nakoạ taumata matělang kụ kẹ̌kěndagengu Mawu, ual᷊ingu i sire timol᷊e laahạ i Yehuwa gunang matatimadẹ̌. (Basa Ulangan 6:6, 7.) Yusuf dingangi Maria sěbạe makěndagẹ̌ si Yehuwa, kụ timonang i sire kahumotongange ute mẹ̌tul᷊ung manga anạ i sire gunang piạ kakěndagẹ̌ matoghasẹ̌ si Yehuwa.

9. Putusang apa nikoạ i Yusuf dingangi Maria?

⁹ Yusuf dingangi Maria někoạ putusang gunang měndiagạ rutin rohani kěluargang i sire. I sire tantu dụděnta sabang misa su Sinagoga su Nazaret, dingangu lai tụtol᷊e Paskah sabang taung su Yerusalem. (Luk. 2:41; 4:16) Su ral᷊eng sarang Yerusalem, i Yusuf dingangi Maria tantu něněntiro si Yesus dingangu manga tuarine soal u sějarang manga ělang i Yehuwa, aramanung su ral᷊eng i sire mẹ̌tiwo manga tampạ nisěbạ su Binohẹ Susi. Su apang manga anạ i sire kakạtambane, tantu tawe gampang si Yusuf dingangi Maria gunang turusẹ̌ měkoạ rutin rohani. Katewe, i sire nakaěbạ al᷊amate! Ual᷊ingu ibadah si Yehuwa nakoạ kahumotongange si sire, kěluargang i sire tatapẹ̌ marani dingangi Yehuwa.

10. Apa wotonge kaěndungangu matimadẹ̌ bọu i Yusuf dingangi Maria?

¹⁰ Apa wotonge kaěndungangu matatimadẹ̌ bọu i Yusuf dingangi Maria? Kahumotongange, todẹko su manga anạ i kamene, bọu bawera dingangu kakanoạ, i kamene kai sěbạe makěndagẹ̌ si Yehuwa. Pẹ̌tahěndung, hadiah kaguwạkenge botonge gělịkang i kamene si sire ene kai mẹ̌tul᷊ung si sire gunang kuměndagẹ̌ si Yehuwa. Kụ, sěmbaụ hal᷊ẹ̌ sěbạe maarěga botonge těntirong i kamene si sire ene kai kerea měndiagạ rutin rohani, kere měngěndung, mẹ̌doa, měngibadah, dingangu tumol᷊e měnginjilẹ̌. (1 Tim. 6:6) Tantu,  i kamene lai harusẹ̌ měnadia kebutuhan materi manga anạ i kamene. (1 Tim. 5:8) Katewe pẹ̌tahěndung, makatul᷊ung manga anạ i kamene masal᷊amatẹ̌ lumiung sistem ini dingangu sumuẹ̌ su dunia wuhu, ene bal᷊inẹbe hal᷊ẹ̌ materi, katewe pẹ̌dal᷊ahapị i sire dingangi Yehuwa. *—Yeh. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) Kerea sasasa su 1 Timotius 6:17-19 makatul᷊ung matatimadẹ̌ měkoạ putusang mapia? (b) Cita-cita apa botonge koatengu kěluargang i kamene, kụ apa al᷊amatẹ̌ sarung kaěbakeng i kamene? (Pěmanda kotak ” Cita-Cita Apa Koateng i Kamene?”)

¹¹ I kitẹ tantu mal᷊uasẹ̌ nakasilo lawọ matimadẹ̌ někoạ putusang rohani mapaelẹ̌ gunang kěluargang i sire. I sire sěntiniạ měngẹ̌ngibadah sěngkasio. I sire dụděnta su pěngangibadang dingangu su kebaktian. Kụ i sire lai měngẹ̌nginjilẹ̌ sěngkasio. Piram baụ keluarga lai měngẹ̌nginjilẹ̌ su tampạ tawe masau lẹ̌hal᷊ẹ̌kang. Sěnggạ lai nẹ̌pasiarẹ̌ su Betel arau timol᷊e proyek pembangunan teokratis. Keluarga apang někoạ manga hal᷊ẹ̌ ene tantu harusẹ̌ měněbang doitẹ̌, kụ i sire lai ěndịu nakahombang piram baụ kasasigěsạ. Katewe, Yehuwa něngal᷊amatẹ̌ si sire ual᷊ingu někoạ hal᷊ẹ̌ ene. (Basa 1 Timotius 6:17-19.) Kụ, manga rariọ apang nihiking su ral᷊ungu keluarga kerene kasauange turusẹ̌ měkẹ̌koạ manga hal᷊ẹ̌ mapia ene, kụ i sire tawe nẹ̌sasěsilẹ̌. *—Amsal 10:22.

12. Su apang i Yesus seng kakạguwạe, apa harusẹ̌ koatenge?

¹² I Amang i Yesus su sorga sěntiniạ měkẹ̌koạ putusang nihino, kụ matimade su dunia lai někoạ putusang nihino. Katewe, su apang i Yesus kakạguwạe, i sie lai harusẹ̌ měkoạ putusange hala. (Gal. 6:5) Kere i kitẹ, i Yesus lai piạ kawawebasẹ̌ gunang měmile. I sie botonge měmile měkoạ kapulung watangenge hala. Katewe, i sie němile gunang měndiagạ pẹ̌dal᷊ahapịe dingangi Yehuwa. (Yoh. 8:29) Kerea mangangudạ orasẹ̌ ini botonge mẹ̌těno si Yesus?

13. Putusang penting apa nikoạ i Yesus su tempong bědang mangudạ?

¹³ Su tempong bědang mangudạ, Yesus němutusẹ̌ gunang tumuhụ su matimade. I sie tawe pernah lumawang laahạ bọu matimade, kụ mẹ̌pikirẹ̌ kasingkạe kai limembong mal᷊awọ bọu i sire. Katewe, ”i sie turusẹ̌ tụtuhụ si sire”. (Luk. 2:51) Kụ si Yesus, tanggung jawab anạ kaiakanenge, ene sěbạe serius. Hakị u ene, i sie nẹ̌tawakal᷊i něngěndung hal᷊ẹ̌ i papạe tadeạu i sie botonge makatul᷊ung kěluargane.

14. Apa buktine Yesus marading měngěndung Hengetangu Mawu?

¹⁴ Matimadi Yesus tantu nẹ̌běke si sie soal u kerea i sie nalahirẹ̌ secara mukjizat, dingangu apa niul᷊ị u mẹ̌bawawa tatanata bọu Mawu soal i sie. (Luk. 2:8-19, 25-38) Katewe, Yesus tawe nẹ̌pěndang kěbị kasingkạ ene seng pasẹ̌e, i sie  lai něngěndung Hengetangu Mawu. Apa buktine Yesus marading měngěndung Hengetangu Mawu? Su tempong i sie bědang kadodọ, manga guru su Yerusalem ”sěbạe naherang ual᷊ingu i sie nakaěna lawọ hal᷊ẹ̌ dingangu ual᷊ingu manga sasimbahe”. (Luk. 2:46, 47) Kụ maning umure buhudeng 12 su taunge, Yesus seng masingkạ Yehuwa ene kai i Amange.​—Luk. 2:42, 43, 49.

15. Kerea Yesus něnodẹ i sie němile gunang měkoạ kapulung i Yehuwa?

¹⁵ Su apang i Yesus nakasingkạ tugase gunang mapakasěhụ kapulung Mawu, i sie němile něnarimạ tugasẹ̌ ene. (Yoh. 6:38) I sie masingkạ lawọ taumata sarung mawěngsing si sie, kụ hal᷊ẹ̌ ene tantu tẹ̌tiněnange. Katewe, i sie tatapẹ̌ němutusẹ̌ gunang tumuhụ si Yehuwa. Su tempong i Yesus nibaptisẹ̌ su taung 29 M, měkoạ kapulung Mawu nakoạ hal᷊ẹ̌ kahumotongange su pěbawiahe. (Ibr. 10:5-7) Kụ, maning i sie kạgaghantong su rihi, kụ seng maraning mate, Yesus tatapẹ̌ někoạ kapulung i Amange.​—Yoh. 19:30.

16. Sěmbaụ hal᷊ẹ̌ apa wotonge kaěndungangu manga rariọ bọu i Yesus?

¹⁶ Pakatuhụ su matimadu. Kere i Yusuf dingangi Maria, matimadu lai tawe nasukụ. Katewe, Yehuwa seng něgělị tugasẹ̌ su matimadu gunang měndiagạ, melatih, lai měngahạ si kau. Mạeng i kau měngarěga sasasang i sire dingangu měngadatẹ̌ si sire, pěbawiahu sarung mal᷊uasẹ̌.​—Ef. 6:1-4.

17. Tumuhụ Yosua 24:15, putusang apa harusẹ̌ koatengu mangangudạ?

¹⁷ Pěmilẹe i kau sarung mẹ̌tahamawu si sai. I kau harusẹ̌ měnodẹ su watangengu i sai Yehuwa ene, apa kapulu-Ne, kụ kerea i kau botonge měkoạ kapulu-Ne su pěbawiahu. (Rm. 12:2) Mạeng i kau měkoạ manga hal᷊ẹ̌ ene, i kau sarung makakoạ putusang penting su pěbawiahu, ene kai měmutusẹ̌ gunang mẹ̌tahamawu si Yehuwa. (Basa Yosua 24:15; Pkh. 12:1) Mạeng i kau turusẹ̌ tumol᷊e jadwalẹ̌ pẹ̌bawasang Alkitapẹ̌ dingangu měngěndung Alkitapẹ̌, kakěndagu si Yehuwa sarung turusẹ̌ kakạguwạe kụ pangangimangu si Yehuwa sarung turusẹ̌ kakạtoghase.

18. Putusang apa harusẹ̌ koatengu mangangudạ, kụ apa hasile?

¹⁸ Koạe kapulung Mawu kahumotongange su pěbawiahu. Duniang Setang nẹ̌diandi mạeng i kau měpakẹ bakatu gunang kapiang watangengu hala, i kau sarung mal᷊uasẹ̌. Katewe sěběnarẹ̌e, taumata apang měnẹ̌nahusu hal᷊ẹ̌ materi seng nakatědụ watangeng  i sire ”dingangu lawọ kasasigěsạ”. (1 Tim. 6:9, 10) Katewe, mạeng i kau dumaringihẹ̌ si Yehuwa kụ měkoạ kapulu-Ne kahumotongange su pěbawiahu, i kau sarung mal᷊uasẹ̌ kụ makoạ matahuěna.​—Yos. 1:8.

19. Apa harusẹ̌ tahěndungangu matatimadẹ̌?

¹⁹ Matatimadẹ̌, pẹ̌tawakal᷊ịe mẹ̌tul᷊ung manga anạ i kamene gunang mẹ̌tahamawu si Yehuwa. Pangimangke si Sie, kụ i Sie sarung mẹ̌tul᷊ung si kamene měkoạ putusang nihino. (Amsal 3:5, 6) Pẹ̌tahěndung, apa nikoạ i kamene limembong gěguwạ pěngarune su manga anạ i kamene, sul᷊ungu apa niwerang i kamene. Hakị u ene, pěkoạe putusang makatul᷊ung manga anạ i kamene mědal᷊ahapị dingangi Yehuwa.

20. Al᷊amatẹ̌ apa sarung kaěbakengu mangangudạ mạeng i sire měmile mẹ̌tahamawu si Yehuwa?

²⁰ Mangangudạ, matimadi kamene botonge makatul᷊ung si kamene měkoạ putusang nihino. Katewe, i kau hala harusẹ̌ měmutusẹ̌ gunang makal᷊uasẹ̌ Mawu. Hakị u ene, pẹ̌těnọe si Yesus kụ pěmilẹe mẹ̌tahamawu si Amang makěndagẹ̌ su sorga. Mạeng i kau měkoạ ene, pěbawiahu sarung masibukẹ̌ dingangu mal᷊uasẹ̌ orasẹ̌ ini. (1 Tim. 4:16) Kụ su tempo mahi, i kau sarung makaěbạ pěbawiahẹ̌ kapaelange.