1. Ino ty hagnampe antika ho tea mianatse ty faminania ty Baiboly?

 HOE ty rahalahy atao tihoe Ben: “Teako ty mianatse ty faminania ty Baiboly.” Hoe izay ka vao rehe? Sa rehe mahatsapa tie sarotse takaregne ty faminania ty Baiboly? Va’e mahatsapa aza rehe tie mahakamo ty mianatse o faminaniagneo. Faie hiova hevetse rehe naho ianara’o ty anto’e nanoa i Jehovah i faminaniagne rey amy i Saontsi’e ao.

2. Ino ty hodinehentika amy ty lahatsoratse toy ato?

² Hodinehentika amy ty lahatsoratse toy ato ty anto’e mahavy antika toko’e hianatse o faminaniagneo naho ty atao naho fa mianatse aze. Handineke faminaniagne roe amy ty boke i Daniela ao tika afara izay mba hahatreavantika fa afake magnampe antika amy izao ty fahatakaragne iareo.

3. Ino ty raha mila ataontika naho teantika ty hahatakatse ty faminania ty Baiboly?

³ Mila mangatake fagnampeagne tika naho teantika ty hahatakatse ty faminaniagne amy Baiboly ao. Eretsereto moa toy. Alao sare an-tsaigne tie hitilike toeragne mbe lia’e naho nandenà’o rehe, fa i nama’oy ro tena mahay soa i toeragney. Fanta’e soa tie aia o misy azò sady mandeha mbaia ty lalagne tsikiraidraike. Azo antoke fa fale rehe naho fa nimete hindre ama’o i nama’oy. Hoe izay ka, fa manahake o namagne vognogne hagnampe iohoe ty Jehovah, le oni’e tie aia ho aia amy ty fotoagne zao ty misy antika sady fanta’e soa ka ty hoavintika. Faie mila miambane tika mba hahavy antika hahazo soa o faminaniagneo, le mangatake ty fagnampea i Jehovah.​—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.

4. Nagnino ty Jehovah ro nampanoratse o faminaniagneo agnate ty Saontsi’e ao? (Jeremia 29:11) (Henteo i sarey.)

 ⁴ Manahake ty rae fanjaka ty Jehovah, le tea’e ho soa ty hoavy ty ana’e. (Vakio ty Jeremia 29:11.) Faie tsy manahake o rae olombelogneo ty Jehovah, satria reke afake mampahafantatse ty raha hiseho amy ty hoavy sady lava maregne avao zay. Nampanorate’e amy Saontsi’e ao o faminaniagneo mba hahafantarantika mialoha ty raha lahibey hiseho. (Isaia 46:10) Fagnomezagne fanjaka boake amy i Raentika an-dagnitse agney o faminaniagneo. Faie, nagnino tika ro afake matoky fa tena ho tanterake ty faminaniagne rehafe o Baibolio?

5. Ino ty azo ty tanora ianaragne boake amy ty raha niaigna i Max?

⁵ Ndaty tsy le tena magnaja o Baibolio ndra tena tsy magnaja aze ro mifagnosehose mateteke amo o tanorantikagneo ty an-dakilasy agne. Va’e hahavy ty tanora raike hisalasala miomba ty raha inoa’e ty raha rehafe iareo naho ty findesam-bata iareo. Mareho ty raha niaigna i rahalahy Max. Hoe reke: “Tamy iraho tan-dakilasy agne, le nanomboke nisalasala tie, tena fivavahagne maregne vata’e vao ty nampianare o rae aman-drenekò ahy, sady tena boake aman’Agnahare vata’e vao o Baibolio.” Ino ty natao i rae aman-drene’e rey? Hoe reke: “Tsy nitaitaitse iareo, ndra tie nihaiko aza tie ninekoneko avao.” Nivalea iareo boake amy Baiboly ao ze nifagnontenea i Max. Faie nisy raha ka natao i Max. Hoe reke: “Nianatse ty faminania ty Baiboly raho, le rinehako tamy ty tanora hafa tamo o fiangonagneo eo ze raha nianarako. Tafara igne, le nanjare nirese lahatse raho fa boake aman’Agnahare vata’e o Baibolio!”

6. Ino ty raha mila atao’o naho misy raha mampisalasala azo, le ino ty anto’e?

⁶ Naho ohatse rehe manomboke misalasala manahake i Max tie, tena maregne vao ty raha rehafe ty Baiboly, le ko atao mahamegnatse azo zay. Faie mila manao raha malaky rehe. Manahake o harefesegneo o fisalasalagneo. Hanimba tsikedetsikede ty raha raike sarobily io naho engagne amy izao avao. Le avy le afaho areke ze raha maha “hereke” ty finoa’o ndra mampisalasala, le eretsereto zao: ‘Mino ty raha rehafe ty Baiboly miomba ty hoavy vao raho?’ Naho misalasala rehe, le mila mianatse i faminania ty Baiboly fa nitanterake rey. Akore ty hanoa’o izay?

7. Ino ty ohatse nenga i Daniela naho fa nianatse o faminaniagneo reke? (Daniela 12:10) (Henteo i sarey.)

⁷ Nagnomey ohatse soa ty Daniela tie akore ty atao naho fa mianatse o faminaniagneo. Anto’e soa ty nandrisike aze hianatse o faminaniagneo, le ty hahafantatse ty hamarenagne. Niambane ka reke, le fanta’e fa hagnampe aze mba hahatakatse o faminaniagneo ty Jehovah naho ireke miragnetse soa ama’e sady mankatò aze. (Dan. 2:27, 28; vakio ty Daniela 12:10.) Trea tie niambane reke satria niantehetse tamy i Jehovah mba hahazo ty fagnampea’e. (Dan. 2:18) Nianatse soa ka ty Daniela. Nanao fikarohagne tamy ze horognam-boke nisy tama’e teo reke. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Akore ka ty azontika anahafagne i Daniela?

8. Ino ty anto’e mahavy ty ndaty ila’e mianatse o faminaniagneo?

 ⁸ Fantaro ty anto’e mandrisike azo. Ty fagniria’o hahafantatse ty hamarenagne vao ty anto’e mandrisike azo hianatse ty faminania ty Baiboly? Naho izay ty mandrisike azo, le hagnampe azo ty Jehovah. (Jaona 4:23, 24; 14:16, 17) Faie ty ila’e, anto’e hafa ka ty mahavy iareo hianatse o faminaniagneo. Misy ndaty mianatse o faminaniagneo, mba hagnaporofoagne tie tsy boake aman’Agnahare o Baibolio. Amy izay iareo afake manapa-kevetse miomba ty soa naho ty raty naho manao ze tea iareo hatao. Faie tsy hoe izay tika, fa toko’e ho anto’e soa ty mandrisike antika hianatse. Tena lahibey ka ty managne toetse soa mba hahatakaragne ty faminania ty Baiboly.

9. Inogne ty toetse ilaegne mba hahatakaragne ty faminania ty Baiboly? Hazavao.

⁹ Mikezaha hiambane. Nampitamà ty Jehovah fa hagnampe ze miambane. (Jak. 4:6) Mila mangatake ty fagnampea’e tika mba hahatakaragne soa ty faminania ty Baiboly. Naho miambane tika, le hagneke fa o mpanompo mahihitseo ty ampiasae i Jehovah mba hagnomey antika hanegne ara-pagnahy amy ty fotoagne mete. (Lioka 12:42) Andrianagnahare ty filaminagne ty Jehovah, le mitombegne naho o mpanompo iohoe avao ty ampiasae’e mba hagnampe antika hahatakatse ty hamarenagne agnate ty Saontsi’e ao.​—1 Kor. 14:33; Efes. 4:4-6.

10. Ino ty ianarantika boake amy ty raha natao i Esther?

¹⁰ Mianara soa. Ze faminaniagne mahaliagne azo avao hey ro ianaro amy ty voaloha’e. Izay zao ty natao i rahavave Esther. Ty faminaniagne miomba i Mesia ty nahaliagne aze. Hoe reke: “Tamy iraho ni-15 taogne ro nanomboke nikaroke ty porofo tie nisorategne taloha ty andro i Jesosy vata’e i faminaniagne rey.” Nandrese lahatse aze ty raha nivakie’e miomba Ty Horognam-boke i Riake Matey. Hoe reke: “Ty ila’e amy i raha rey fa sinorategne taloha i Kristy. Tsy maintsy ho boake aman’Andrianagnahare areke ty faminaniagne agnate’e ao.” Hoe ka reke: “Nila nivakieko mateteteteke ty raha raike vaho izay niazoko soa.” Faie nahafale aze ty kezake natao’e. Izao ty nirehafe i Esther tafara ty nianara’e ty faminania o Baibolio: “Ty vata tegnako hinane zao ty mahatsapa fa tena maregne o Baibolio!”

11. Ino ty soa horambesentika naho fa itika rese lahatse tie maregne o Baibolio?

¹¹ Naho fa itika mahatrea ty fahatanteraha ty faminaniagne ila’e amy Baiboly ao, le vao mainke tika hatoky i Jehovah naho ze tari-dalagne mea’e. Ankoatse izay ka, le magnampe antika hitamagne raha soa amy ty hoavy avao i faminania ty Baiboly rey ndra inogn’inogne ty raha sarotse atrehentika amy izao. Andao tika handineke faminaniagne roe nisorate i Daniela fa tanterake amy izao. Hagnampe antika handrambe fanapaha-kevetse soa ty fahaiagne iareo.

12. Manondro ino i tomboke “vigne miharo tane lietsey”? (Daniela 2:41-43)

¹² Vakio ty Daniela 2:41-43. Tamy i nofy i Nebokadnezara nihazavae i Danielay, le nahatrea  tomboke “vigne miharo tane lietse” i mpanjakay. Naho mampitaha o faminaniagne iohoe amy ty andinin-teny hafa amy ty boke i Daniela naho Apokalypsy ao tika, le afake mirehake fa manondro ty firenena matanjake Anglisy-Amerikana, i fitondragne fara izay ty mahery amy hinane zaoy, i tomboke vigney. Izao ty nirehafe i Daniela miomba o firenena matanjake iohoe: “Hatanjake ty tapa’e ama’e fa ty tapa’e haleme.” Nagnino ty tapa’e ama’e ro maleme? Satria manao ze hampaleme i fitondragney ty raha atao i ndaty tsotra ambane fifehea’eo, i oharegne amy tane lietsey. Le ty voka’e, manimba ze raha atao i vigney zay. b

13. Ino ty hamarenagne lahibey ianarantika boake amo o faminaniagne iohoe?

¹³ Maro ty hamarenagne lahibey ianarantika boake amy ty nagnazavà i Daniela i sare tamy nofỳ, lohotsie i tomboke vigney. Voaloha’e, ty Anglisy-Amerikana ty Firenena Fara’e Izay ty Matanjake. Iareo zao ohatse ro tena nandrese tamy i Aly Lahibey I naho II. Faie maleme ty hery o fitondragne iohoe sady mbe haleme avao noho ty atao ty ndaty fehe’e. Faharoe, fa tsy hisy firenena matanjake ankoatse aze sasa aloha ty hamoagna ty Fanjakàn’Andrianagnahare ty fitondra o ndatio iaby. Ndra tie va’e hisy firenena hanohetse aze ty amy izao, le fa tsy hisy firenena handimbe aze sasa. Mirehake izay tika satria manondro ty Fanjakàn’Andrianagnahare i “vato” nandemondemoke i tomboke tamy i sare vongagney, tsy ia zay fa o Anglisy-Amerikanao.​—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Nagnino ty fahafantarantika ty faminaniagne miomba i tomboke vigne miharo tane lietsey ro magnampe antika handrambe fanapahan-kevetse soa?

¹⁴ Rese lahatse vao rehe fa tena maregne ty faminania i Daniela miomba i tomboke vigne miharo tane lietsey? Naho eka, le toko’e hisy voka’e amy ty fiaigna’o zay. Tsy ho tondregne amy ty fipaliavagne ze raha hahametemete ty fiaigna’o amy ty tontolo fa ho rava tsy ho ela toy ohatse rehe. (Lioka 12:16-21; 1 Jaona 2:15-17) Hagnampe azo hihevetse ty asa fitoriagne naho fampianaragne ho raha tena lahibey ka ty fahafantaragne o faminaniagne iohoe. (Mat. 6:33; 28:18-20) Naho fa boake mianatse o faminaniagne iohoe rehe, le eretsereto zao: ‘Trea amy ty fanapahan-kevetse rambeseko vao, fa tena rese lahatse raho tie fa marine vata’e ty handringana ty Fanjakàn’Andrianagnahare ty fitondra o ndatio?’

15. Ia ty “mpanjaka i atimo” naho ty “mpanjaka i avaratse” amo o androntika hinane zao? (Daniela 11:40)

¹⁵ Vakio ty Daniela 11:40. Mirehake mpanjaka roe ndra fitondragne ara-politike matanjake, sambe te ho fara’e matanjake magneran-tane ty Daniela toko faha-​11. Naho mampitaha o faminaniagne iohoe amy ty andine’e hafa amy Baiboly ao tika le mahatrea fa manondro i Rosia naho ty mpanohagne aze, i “mpanjaka i avaratsey.” Le ty “mpanjaka i atimo” indraike, manondro ty Firenena Matanjake Anglisy-Amerikana. c

16. Atao ty “mpanjaka i avaratse” akore ty vahoan’Agnahare amy ty tane misy aze agne?

¹⁶ Miatreke fagnenjehagne mivantagne boake amo o mpanjaka iohoe ze mpanompon’Agnahare mitoboke amy ty tane fehé ty “mpanjaka i avaratse.” Misy amy iareo jinera naho gadraegne noho ty finoa’e. Ndra tie horohoroegne aza o rahalahintika agne reo, le vao mainke magnatanjake ty finoa iareo ty raha atao ty “mpanjaka i avaratse.” Fa nagnino? Satria fanta iareo, fa magnatanterake ty faminania i Daniela  ty fagnenjehagne o vahoan’Agnahareo. d (Dan. 11:41) Vao mainke mahavy antika hatoky ty raha tamaentika naho tsy hivalike amy i Jehovah, ty fahafantarantikagne izay.

17. Ino ty olagne fa natrehe ty vahoan’Agnahare mitoboke amy ty tane fehé ty “mpanjaka i atimo” agne?

¹⁷ Nagnenjeke mivantagne ty vahoan’Agnahare ty “mpanjaka i atimo” tie taloha. Tagnate i Aly Lahibey I naho II zao ohatse, le maro tamo o rahalahio ty ginadra satria tsy niomba ty atia naho ty aroa. Nisy tamy ty ajaja mpianatse Vavolombelogne ka ro tsy nengagne hianatse noho ze anto’e zay avao. Tato ho ato, ty vahoa i Jehovah mitoboke amy ty tane fehé o mpanjaka iohoe agne, le niatreke fitsapagne nitsapa ty tsy fivaliha iareo amy i Fanjakàn’Agnaharey. Tamy ty fotoa i fifilianagney zao ohatse, le va’e nahatsapa ho niazo ty tsapa hevetse hanohagne antoko politike ndra kandidà, ty Kristiana tagne. Va’e tsy nandeha nifily reke, faie va’e nanohagne tan-tsai’e agne ndra tam-po’e tao. Tihoe tsy miomba ty atia naho ty aroa, le tsy tihoe tsy  manohagne izay amy ty raha ataontika avao fa tsy manohagne izay ka an-tsaintikagne ao ndra am-pontikagne ao!​—Jaona 15:18, 19; 18:36.

18. Ino ty voka ty aly ty “mpanjaka i avaratse” naho ty “mpanjaka i atimo” amantika? (Henteo i sarey.)

¹⁸ Va’e hatahotse ty ndaty tsy mino ty faminania ty Baiboly naho fa mahatrea ty “mpanjaka i atimo” ‘mifanoseke’ amy ty “mpanjaka i avaratse.” (Dan. 11:40, f.a.p.) Sambe managne bomba niklera mahavita mamonovono ty raha iaby miaigne an-tane etoy o mpanjaka roe reo. Faie haintika fa tsy enga i Jehovah hiseho zay. (Isaia 45:18) Tsy mampinekoneko antika ty aly ty “mpajaka i avaratse” naho ty “mpajaka i atimo” fa vao mainke magnatanjake ty finoantika. Magnaporofo zay fa marine vata’e ty fifaragna ty tontolo toy.

19. Ino ty raha toko’e hohaintika miomba o faminaniagneo?

¹⁹ Tsy haintika ty fomba hahatanteraha ty faminania ty Baiboly ila’e. Ndra i Daniela ka aza tsy nahazo soa ty dika ty raha iaby nisorate’e. (Dan. 12:8, 9) Ndra tie tsy haintika maregne aza ty fomba hahatanteraha ty faminaniagne raike, le tsy midika tie tsy ho tanterake zay. Afake matoky tika fa hagnampe antika ty Jehovah mba hahatakatse ty fagnazavagne ilaentika amy ty fotoagne mete, manahake ty natao’e taloha.​—Amosa 3:7.

20. Ino ty faminania ty Baiboly tena mahafale ho tanterake tsy ho ela, le ino ty raha toko’e hotohizantikagne avao?

²⁰ Amy ty hoavy, le hisy fagnambaragne tihoe “fiadanagne naho filaminagne.” (1 Tes. 5:3) Faie tsiela afara izay, le handringagne o fivavahan-disò o mpitondra fanjakagneo. (Apok. 17:16, 17) Afara izay ka iareo le hanafike ty vahoan’Agnahare. (Ezek. 38:18, 19) Izay ty hitarike amy ty aly fara’e, le ty Aramagedona. (Apok. 16:14, 16) Atokisantika fa hoavy tsy ho ela ze raha rezay. Faie amparake ty hiavia izay, le andao tika hampiseho ty fankasitrahantika i Raentika bey hatea an-dagnitse agney, le hianatse soa ty faminania ty Baiboly sady hagnampe ty hafa mba hanao hoe izay ka.