1. Nagnino tika iaby ro mila mipay ty fahendrean’Andrianagnahare? (Ohabolana 4:7)

 FA NISY fotoagne vao rehe tsy maintsy nandrambe fanapahan-kevetse lahibey? Le inogne ty natao’o tamy izay? Azo antoke fa nivavake rehe mba hahazo fahendreagne, satria hai’o tie mila izay rehe. (Jak. 1:5) Izao ty nisorate i Solomona Mpanjaka: “Ty fahendreagne ty raha tena lahibey.” (Vakio ty Ohabolana 4:7.) Mazava hoaze fa tsy fahendrea o ndaty ty tea i Solomona horehafegne tamy io fa i fahendreagne boake amy i Jehovah Andrianagnaharey. (Ohab. 2:6) Faie afake magnampe antika hiatreke ze olagne atrehentikagne vao o fahendreagne boake aman’Agnahare iohoe? Ie, tena afake, arake ty hotreantikagne amy ty lahatsoratse toy.

2. Inogne ty fomba raike hagnampe antika ho tena hendre?

² Inogne ty fomba raike hagnampe antika ho tena hendre? Mila mianatse naho mampihatse ty raha nampianare i lahilahy roe tena nihendre rey tika. Handineke i Solomona heike tika amy ty voaloha’e. Rehafe ty Baiboly tie “nimein’Andrianagnahare fahendreagne naho fahiratan-tsaigne tsy misy hoe’e” reke. (1 Mpanj. 4:29) Afara izay tika hirehake miomba i Jesosy, i lahilahy hendre tsy nisy nandikoatse azey. (Mat. 12:42) Izao ty raha rehafe ty faminaniagne raike miomba i Jesosy: “Ho feno ty fagnahy i Jehovah reke, le i fagnahy mahavy aze ho hendre naho hahiratsey.”​—Isaia 11:2.

3. Inogne ty hodinehentikagne ato?

³ Nampiasa i fahendreagne nimein’Andrianagnahare iareoy ty Solomona naho i Jesosy mba hagnomeagne torohevetse soa antika miomba i raha lahibey amantikagne rey. Handineke ty telo amy ze raha rezay tika amy ty lahatsoratse toy: Vola, asa fivelomagne naho ty tegnantikagne. Ty anto’e, mila mahay manahatsahatse ty fiheverantikagne o raha rehoe tika.

4. Nanao akore ty fari-piaigna i Solomona naho i Jesosy?

⁴ Tena nanan-karena naho niadagne ty Solomona. (1 Mpanj. 10:7, 14, 15) Fa i Jesosy tsy le nanan-draha fire, sady ndra tragno hitobohagne aza tsy nanagna’e. (Mat. 8:20) Faie sambe nahay nanahatsahatse ty fiheveragne o raha ara-nofò iareo. Ty anto’e, sambe nanagne i fahendreagne boake amy i Jehovah Andrianagnaharey iareo.

5. Inogne ty manoro fa nahay nanahatsahatse ty fomba fihevera’e o volao ty Solomona?

⁵ Nirehake ty Solomona tie “fiarovagne” o volao. (Mpito. 7:12) O volao zao ty ahafahantikagne mivily ze raha tena ilaentika naho ze raha va’e mahafinaritse antika. Faie ndra tie tena nanan-karena aza ty Solomona, le nahatsapa tie misy raha sarobily ambone o volao. Izao ohatse ty nisorate’e: “Ndra aleo laza soa ta tie mahazo harena maro.” (Ohab. 22:1) Nitrea i Solomona ka tie tsy mete afa-po amy ty vola anagna’e ty ndaty tea vola. (Mpito. 5:10, 12) Sady nampitao antika reke mba tsy hitoky amo o volao, satria afake ty hanjavogne malaky avao o volao ndra fire ndra fire ty anagnantika.​—Ohab. 23:4, 5.

6. Inogne ty manoro fa nahay nanahatsahatse ty fomba fihevera’e o raha ara-nofò ty Jesosy? (Matio 6:31-33)

⁶ Nahay nanahatsahatse ty Jesosy naho fa nihevetse o raha ara-nofò. Nahafinaritse aze ty ninogne divay naho ty nihinagne. (Lioka 19:2, 6, 7) Nagnova rano ho divay tena soa aza reke tie indraike zay. Izay ty fahagagagne voaloha’e natao’e. (Jaona 2:10, 11) Akanjo lafo vily ka ty nagnisia’e tamy i andro namonoagne azey. (Jaona 19:23, 24) Faie ndra tie teo zay, le tsy o raha ara-nofò ty nihevere i Jesosy ho tena raha lahibey tamy ty fiaigna’e. Hoe reke tamo o mpanonjohy ty lia’eo: “Tsy misy mahavita manompo tompo roe, ... Tsy mahavita manompo an’Andrianagnahare naho o Harenao nareo.” (Mat. 6:24) Nampianare i Jesosy tie naho tika manao voalohan-draha i Fanjakagney, le homey i Jehovah antika ze raha ilaentikagne.​—Vakio ty Matio 6:31-33.

7. Inogne ty soa nirambese ty rahalahy raike noho ireke nahay nanahatsahatse ty fomba fihevera’e o volao?

 ⁷ Maro ty rahalahy naho ty rahavaventikagne nandrambe soa naho fa nampihatse ty toroheven’Andrianagnahare miomba o volao. Dineho ohatse ty raha nirehafe ty rahalahy raike dogalahy atao tihoe Daniel toy. Hoe reke: “Nanapa-kevetse raho tamy iraho mbe nitanoray tie ty fanompoagne i Jehovah ro hataoko voalohan-draha amy ty fiaignako.” Nikezake nanagne fiaignagne tsotra avao ty Daniel. Ty voka’e, afake nampiasa ty fotoa’e naho ty fahaiza’e tamy ty endrem-panompoagne sambe karaza’e reke. Hoe reke: “Ampahatsoragne ty irehafako tie tena tsy manegnegne raho ndra kidikidy. Maregne fa afake ty ho nanam-bola bey raho naho ohatse izay ro tena nimaneako tamy ty fiaignako. Faie tsy ho nanagne i namako fanjaka amy izao rey raho. Tena fale ka raho satria manao voalohan-draha i Fanjakagney. Tsy ho nahatsiaro afa-po hoe izao raho naho ty hanam-bola bey ro nifantohako. Tena maro ty fitahiagne nimey i Jehovah ahy. Tsy voavilim-bola rey.” Trea amy izay, fa mandrambe soa tika naho mifantoke amy ty fanoagne raha hoahy i Jehovah fa tsy amo o volao.

8. Akore ty ahafantarantikagne tie nahay nanahatsahatse ty fomba fihevera’e o asao ty Solomona? (Mpitoriteny 5:18, 19)

⁸ “Fagnomezagne boake aman’Andrianagnahare” ty nirehafe i Solomona i hafaleagne tsapantikagne naho fa itika boake miasa mafey. (Vakio ty Mpitoriteny 5:18, 19.) Izao ty nisorate’e: “Ahatreavagne tombo’e ze asa mafe iaby.” (Ohab. 14:23) Hay i Solomona soa ty hamaregna o raha nirehafe’e reo. Ty anto’e, fa niasa mafe ka reke. Namboatse tragno reke, nambole voaloboke, namboatse tonda fanjaka naho teteke. Namboatse tanàgne maro ka reke. (1 Mpanj. 9:19; Mpito. 2:4-6) Asa mafe reo, le azo antoke fa tena nahafale aze ty nanao aze. Faie nihay i Solomona fa nisy raha hafa nila natao’e naho te hahazo i hafaleagne vata’ey reke. Nanao raha maro hoahy i Jehovah reke. Nagnara-maso ty famboaragne i tempoly fanjaka natao hanompoagne i Jehovah-y ohatse reke. Tagnate ty fito taogne ty nanoagne o asa fagnoregnagne iohoe. (1 Mpanj. 6:38; 9:1) Naho fa nivita i Solomona iaby o raha ara-nofo naho o raha ara-pagnahy natao’e rehoe, le izao ty nitsapa’e: Ty fanoagne raha ara-pagnahy ro tena lahibey fa tsy o asa ara-nofò. Hoe reke: “Izao ty rehake fara’e naho fa rey ze raha zay iaby: Matahora i Andrianagnahare maregney, le oriho ty lili’e.”​—Mpito. 12:13.

9. Akore ty natao i Jesosy mba tsy hahavy ty asa fivelomagne ho raha tena lahibey ama’e?

⁹ Niasa mafe ka ty Jesosy. Mpandrafitse ty niasa’e tamy ireke mbe nitanoray. (Mar. 6:3) Azo antoke fa nankasitraha i rae aman-drene’e rey ty fagnampea’e iareo. Ty anto’e, maro an-tragno iareo le nila nikezake mafe mba hahazoagne ze raha paliae iareo keleian-draike. Tsy maintsy nimaro ty ndaty ho nampamboatse raha i Jesosy, satria tena fara izay ty soa ty raha namboare’e noho ireke voririke. Azo inoagne fa tena nitea i Jesosy ka o asa iohoe. Faie ndra tie tena nazoto niasa aza reke, le lava natao’e azo antoke avao tie nanam-potoagne hanoagne raha ara-pagnahy reke. (Jaona 7:15) Naho fa nanao ty asa fitoriagne reke tafara tatoy, le izao ty torohevetse nimei’e o ndaty nitsanogne azeo: “Miasà, faie tsy ty mba hahazoagne o hanegne mete simbao, fa mba hahazoagne i hanegne maharetse hahazoagne havelogne nainai’ey.” (Jaona 6:27) Izao ka ty nirehafe i Jesosy tamy i Toriteni’e Tam-bohitse Teoy: “Mamoria harena ho anareo an-dagnitse agne.”​—Mat. 6:20.

10. Inogne ty olagne va’e hatrehe ty Kristiana ila’e amy ty asa fiveloma iareo?

¹⁰ Magnampe antika hahay hanahatsahatse ty fomba fiheverantikagne ty asa fivelomagne  ty fahendreagne boake aman’Andrianagnahare. Risihegne mba “hiasa mafe, ... naho hiasa soa” tika amy ty maha Kristiana antika. (Efes. 4:28) Mateteke ro voamare ty pataròntikagne tie manao ty maregne tika sady miasa mafe. Va’e hirehake amantikagne ka iareo tie tena tea iareo ty fomba fiasantika. Va’e hahavy antika hiasa lera fagnampe’e zay satria teantika naho managne fomba fihevetse soa miomba o Vavolombelo i Jehovah-o ty pataròntikagne. Faie naho manao izay tika, le va’e hanjare hataontikagne ambanen-draha ty fotoam-pivavaha ty keleiantikagne naho ty raha ara-pagnahy hafa. Mila manao fiovagne areke tika amy izay managne fotoagne maro mba hanoagne ze raha tena lahibey.

11. Inogne ty nianara ty rahalahy raike miomba ty fahaiagne manahatsahatse amo o asao?

¹¹ Nianara ze rahalahy tanora atao tihoe William zay tie ilaegne ty manao o asa fivelomagneo amy ty pilasy toko’e hisy aze. Niasa tamy ze androanavi-pagnahy raike zay tao reke tie taloha. Hoe ty William: “Tena fitsikombe soa o rahalahy iohoe naho ty fiheveragne ty asa ro rehafegne. Miasa mafe reke, sady manao soa ty asa’e hafara’e tea o kilia’eo. Faie naho fa rava miasa reke amy i harivay, le tsy mieretseretse asa sasa fa mifantoke amo o keleia’eo naho ty fanompoagne i Jehovah. Ireke ty agnisa ty ndaty tena sambatse fantako.” *

12. Akore ty nanoroa i Solomona fa nihevetse ty tegna’e arake ty antogno’e reke, le inogne ty nahavy aze tsy nanao hoe izay sasa?

¹² Nihevetse ty vata’e arake ty antogno’e ty Solomona tamy ireke mbe tsy nivalike tamy i Jehovah-y. Nagneke reke tamy ireke mbe nitanoray tie voafetra avao ty raha fanta’e, le izay ty nahavy aze nangatake fahendreagne tamy i Jehovah. (1 Mpanj. 3:7-9) Nihay i Solomona ka fa magnoho-doza o fireharehagneo, tamy i taogne voalohandoha’e nanjaka’ey. Izao ty nisorate’e: “Ho tonta ze mirehareha, sady hidarogne ze mibohaboha.” (Ohab. 16:18) Faie mampalahelo fa tsy nagnorike o toroheve’e iohoe ty Solomona.  Nirehareha reke naho fa nandeha ty fotoagne, le nanomboke tsy nidare ty raha takén’Andrianagnahare. Nirehake ohatse ty Lalà i Mosesy tie tsy toko’e “hanambaly maro” ty mpanjaka hebreo raike “tsy mone hamitake ty fo’e zay.” (Deot. 17:17) Tsy nagnorike ze lalàna zay ty Solomona, satria ni-700 ty valy bei’e, le ni-300 ty valy masai’e. Mpanompo sampy ty ankamaroa o ampela rehoe. (1 Mpanj. 11:1-3) Va’e nieretseretse ty Solomona tie “voafehe’e iaby ze hene raha.” Faie ndra ino ndra ino raha nieretserete’e, le nibabe ty voka-draty ty raha natao’e reke, satria nanjare nihalavitse i Jehovah.​—1 Mpanj. 11:9-13.

13. Inogne ty ianarantikagne boake amy ty fandinehagne ty fiambanea i Jesosy?

¹³ Nihevetse ty tegna’e arake ty antogno’e naho niambane avao ty Jesosy. Taloha ty naha ndaty aze, le maro ty raha fanjaka nivita’e tamy ireke nanompo i Jehovah tan-dagnitse agney. I Jesosy ty “nampiasaen’Andrianagnahare naho fa namboatse ze raha hafa iaby an-dagnitse agne naho an-tane etoy.” (Kol. 1:16) Azo inoagne tie niheregne tan-tsay i Jesosy ao ty raha nivita’e tamy ireke niarake taman-dRae’e tan-dagnitse agney, tamy i andro nanoagne badisa azey. (Mat. 3:16; Jaona 17:5) Faie tsy nahavy i Jesosy nanjare nirehareha ze fahalalagne nanagna’e zay. Mbe lia’e aza nanao raha nampiseho tie nieretseretse ty tegna’e ho ambone noho ty hafa reke. Nirehake tamy i mpiana’e rey reke tie ‘tsy ho tompoegne’ ty anto’e niavia’e an-tane etoy ‘fa hanompo, le hagnomey ty fiai’e ho solovoigne ho takalo ty ndaty maro.’ (Mat. 20:28) Nirehake ka ty Jesosy tie “ndra inogn’ino raha atao’e le tsy arake ze iteava’e aze avao ty anoa’e” izay. (Jaona 5:19) Tena niambane vata’e ty Jesosy! Nagnomey modely fanjaka horihentikagne reke.

14. Nagnino ty raha nirehafe i Jesosy ro mampianatse antika tie toko’e hihevetse ty tegnantikagne arake ty antogno’e tika?

¹⁴ Nampianatse o mpanonjohy ty lia’eo mba hihevetse ty tegna iareo arake ty antogno’e ty Jesosy. Izao ty toky nimei’e iareo tie indraike: “Ndra ty volon-doha’areo aza voaiake iaby.” (Mat. 10:30) Tena mampahery antika o rehake iohoe, lohotsie naho mihevetse ty tegnantikagne  ho tsy misy dika’e tika. Ty anto’e, midika io tie tena mihevetse antika i Raentikagne an-dagnitse agney, satria sarobily ama’e tika. Tsy toko’e hagnontane i Jehovah tika tie nagnino tika ro enga’e hanompo aze sady hevere’e ho fagneva ty hiaigne amy tontolo vaovao agne, ie amy izao tika mieretseretse tie tsy fagneva ze raha rezay.

15. a) Inogne ty raha risihe ty gazete Fitalakesan-davitse mba hataontika? b) Inogne ty fitahiagne hafoentikagne naho mifantoke loatse amy ty tegnantikagne tika, arake ty atoro amo o sare amy peje 24 eò?

¹⁵ Nirisihe ze gazete Fitalakesan-davitse tamy 15 taogne lasa zay tika mba hihevetse ty tegnantikagne arake ty antogno’e. Izao ty voarehake ao: “Mazava hoaze fa tsy irientika ty hihevetse ty tegnantika ho ambone, satria mahavy antika hirehareha zay. Faie tsy toko’e hihevetse ty tegnantika ho tsy misy dika’e ka tika. Toko’e hikezake hahay hanahatsahatse ty fiheverantika ty tegnantikagne tika, le hitadidy ty toetse soa anagnantika naho ty fetra ty raha azontikagne atao. Hoe ze rahavave raike zay naho fa nagnazava izay: ‘Tsy devoly raho faie tsy anjely ka. Managne toetse soa naho toetse raty raho manahake o ndatio iaby avao.’” * Treantika boake amy io fa tena mahasoa antika ty mihevetse ty tegnantikagne arake ty antogno’e.

16. Nagnino ty Jehovah ro magnomey torohevetse feno fahendreagne ho antika?

¹⁶ Magnomey antika torohevetse feno fahendreagne amy ty alala ty Saontsi’e ty Jehovah. Tea’e tika, sady tea’e ho sambatse ka. (Isaia 48:17, 18) Ty manao i Jehovah ho voalohan-draha amy ty fiaignantika ty safidy fara izay ty soa toko’e hataontika, satria izay avao ro tena mahasambatse. Naho itika manao izay, le tsy hahazo antika i olagne tsiefa atrehe ty ndaty mifantoke loatse amy ty vola naho ty asa fivelomagne ndra amy ty tegna’e rey. Lonike abey tika tsikiraidraike hikezake ho hendre naho hampifale ty arofo i Jehovah!​—Ohab. 23:15.