Tamy i tanàgne mitokagne atao tihoe Acul zay ty niterahagne ahy. Amy i faritse maro vohitse ahandrefa i Goatemalà eto ty misy o tanàgne iohoe. Hirike amy ty foko maya atao tihoe Ixil ty razako. Sady mahay rehake espaniola raho ro mahay i rehan-drazakoy ka. Nisy aly an-tragno avao ty ta Goatemalà teto tagnate ty 36 taogne. Nibey teto raho sady amy izay, le tagnate o taogne iohoe ka. Tena tsiefa ty ndaty Exil nimate tamy izay.

Nihisa bomba ze zokeko lahilahy zay tie indraike, le nipoake tampoke i rahay. Efatse taogne raho tamy izay, le i reke fito taogne. Nimate i zokekoy, fa i raho nanjare goa. Nientegne amo o toeragne fitezagne ajaja goa a Goatemalà teto raho tafara izay. Tagne ty nianarako soratse Braille. Faie naho fa tagne raho, le niheje i mpampianatse rey naho nirehake tamako o ajajao. Tsy haiko tie ino ty anto’e. Tsy nifandrambe tamako ka o mpiara-mianatse amako reo. Lava nahatsiaro ho nangìke zay raho, hafara’e tsy niligneko ty hiavia i vankasy agnate ty roe volagney, mba handenako amy i reneko agne. Ty anto’e, tena soa fagnahy reke sady nitretré ahike. Faie naho fa ni-10 taogne raho, le nimate reke. Tena nalahelo raho tamy izay, sady tena nikivy ka, satria i reke avao ro mba ndaty mba tena nitea ahy tambone tane eto.

Noly tama’ay agne raho tamy i raho ni-11 taogne, le niarake nitoboke tamy ze zokeko lahilahy hafa zay naho ty keleia’e. Nikarakara ze raha nipaliaeko iareo, faie tsy nisy tena nahay nampionogne ahy. Nagnontane an’Andrianagnahare raho tie indraike tie: “Nagnino ty nene ro nimate? Nagnino raho ro nanjare goa?” Le hoe o ndatio tamako: ‘Fa izay ty lahan’Agnahare.’ Nieretseretse areke raho tie tena tsy midare antika ty Andrianagnahare sady tsy rare’e ty raha atao’e. Fa ho namono tegna aza raho, faie tsy nihaiko ty raha ho natao mba hahafate ahy.

Tsy mba afake niaro ty tegnako raho noho i raho goay, le nihararaote o ndatio. Nanjare mora manahelo ka raho. Mateteke raho ro nisy namahotse tamy i raho mbe nikede. Faie tsy nirehafeko ndra amy ia ndra amy ia zay, satria nieretseretse raho tie tsy hisy hidare ahy zao. Kindraikindraike avao o ndatio vaho mba nirehake tamako, le i raho tena tsy nirehake fa nitsìgne avao. Kivy raho, le nivibìke sady tsy natoky ndaty ka.

Nisy mpivaly Vavolombelo i Jehovah rey zay nagnatogne ahy tie indraike, tamy i raho ni-13 taogne. Tamy i lera fanoagne rekreasio ty nandehana iareo mbamako mbeo. Ty anto’e, nitretré ahike ze ramosé raike zay, le nirehafe’e iareo mba hitilike ahy. Nirehafe iareo tamako fa mampitamà ty Baiboly tie mbe hovelomegne indraike o ndaty fa nimateo, le o ndaty goao hahatrea amy ty hoavy. (Isaia 35:5; Jaona 5:28, 29) Tena teako ty raha nianarako, faie tena sarotse tamako ty nirehake tamy iareo. Faie soa fagnahy naho manam-paharetagne iareo, le niavy ama’ay agne avao mba hampianatse ahike. Nandeha tomboke 10 kilometatse iareo sady nanganike vohitse naho fa nandeha ama’ay agne.

Nirehake i zokeko lahilahỳ tie malio naho milamigne i Vavolombelo i Jehovah rey, ndra tie sahiragne ara-pivelomagne aza. Faie tena tea iareo raho sady lava mea iareo raha avao ka. Tsapako tamy ty raha natao iareo tie tena Kristiana vata’e iareo kanao mahavita hoe ireo.

Nampiasa boke rehake Braille raho naho fa nianatse Baiboly. Tena niazoko soa ty raha nianarako, faie nisarotse tamako ty nagneke ty raha ila’e. Sarotse tamako ohatse ty nino tie tena midare ahy ty Andrianagnahare, le tsy i raho avao ka ty darea’e fa ndra ty ndaty hafa ka. Azoko ka tie nagnino ty Jehovah ro magnenga o fijaleagneo hisy, faie nisarotse tamako ka ty nagneke tie Rae bey hatea reke. *

Niova hevetse tsikede tegne avao raho naho fa nandroso ty fianarako Baiboly. Nanjare nihaiko tie tena manahelo ty Andrianagnahare naho fa mahavazoho o ndatio mijale. Izao aza ty raha nisaontsie’e naho fa nivazoho’e ty fampijaleagne natao o vahoa’eo: “Treako soa ty haorea o ndatiko a Ejipta agne reo. ... Fantako soa ty fijalea iareo.” (Eksodosy 3:7) Nanjare te hanokagne ty fiaignako hoahy i Jehovah raho naho fa nahafantatse ty toetse’e. Natao badisa raho tamy 1998, le nanjare Vavolombelo i Jehovah.

Tao’e raike teo ho eo tafara ty nanoagne badisa ahike, le nandeha nianatse tamy i lakilasy natao hoahy o ndaty goao zay raho. Marine ty tanà i Escuintla ty misy o lakilasy iohoe. Nivoamare ze androanavi-pagnahy raike zay tie tena mikezake mafe raho vaho mahavita magnatreke fivoriagne. Tsy maintsy manganike i vohitse nandehana i mpivaly rey naho fa nampianatse ahỳ raho. Ty anto’e, ta Escuintla agne ty mba misy fiangonagne marine ahy. Tena nijale raho tamy izay. Nipay Vavolombelo i Jehovah ta Escuintla agne areke o androanavi-pagnahio mba hivantagnako. Le iareo ty ninday ahy naho fa nivory. Nanomboke tamy izay, le nirambese iareo manahake ty keleia iareo raho.

Tena koko ahike o mpiara-mivavake amako reo, sady maro ka ty raha azoko tantaraegne miomba izay. Nagnampe ahy ho rese lahatse rey tie tena agnisa i Kristiana vata’ey raho, satria Vavolombelo i Jehovah.​—Jaona 13:34, 35.

Tsy mieretseretse sasa raho hinane zao tie tsy misy ilagne ahy, ndra tsy misy raha azo tamaegne sasa ty amako. Nanjare mahafinaritse ahy hinane zao ty fiaignako. Mpitory marain-tsy hariva miarake amo o Vavolombelo i Jehovah-o raho amy izao. Ty voka’e, tondregne mampianatse Baiboly o ndatio raho, le manjare tsy mifantoke amy i raha nanjò ahike rey. Androanavi-pagnahy ka raho, le manao lahajaka amy i fiangona’aỳ ao. Fa nanao lahajaka tamy i havoriambey vondrom-paritse anoa’ay rey ka aza raho, ie amy izao eo ho eo amy ty arivo ty isa ty ndaty magnatreke irey.

Nahazo diploma tamy i Sekoly Fampiofagnagne Tamy ty Fanompoagne (novagne tihoe Sekoly ty Mpitory i Fanjakagney) raho ta El Salvador tagne tamy 2010. Nagnampe ahy hahavita soa ty andraikiko amo o fiangonagneo eo o sekoly iohoe. Tsapako tamy i fampiofagnagne niazoko ignehoe, fa tena sarobily amy i Jehovah raho, sady tena ikokoa’e. Ty anto’e, azo’e ampiasaegne hanao ty asa’e ze kila ndaty, ndra ia zay ndra ia.

Hoe ty Jesosy: “Mahasambatse vata’e ty magnomey ty amy tie mandrae.” (Asan’ny Apostoly 20:35) Tena afake mirehake raho hinane zao tie sambatse. Tsapako ka tie tena afake magnampe o ndatio raho, ndra tie nieretseretse aza raho taloha tie tena tsy ho vitako zay.