เงิน​พลาสติก​เหมาะ​สำหรับ​คุณ​ไหม?

ชาย​คน​หนึ่ง​ใน​แคลิฟอร์เนีย ซึ่ง​บาง​คน​เรียก​เขา​ว่า “นาย​พลาสติก พิสดาร” สะสม​บัตร​เครดิต​ที่​ใช้​ได้​ถึง 1,265 ใบ. จริง​อยู่ ชาย​คน​นี้​ใช่​ว่า​จะ​เป็น​ภาพ​แสดง​ถึง​ผู้​ถือ​บัตร​เครดิต​ทั่ว​ไป. อย่าง​ไร​ก็​ตาม เป็น​ที่​ยอม​รับ​กัน​อย่าง​กว้างขวาง​ว่า​ปรากฏการณ์​บัตร​เครดิต​ได้​กลาย​เป็น​ลักษณะ​เด่น​ที่​ยอม​รับ​กัน​ใน​สังคม​ตะวัน​ตก​สมัย​ใหม่.

วารสาร​สถิติ​ประชากร​อเมริกัน (ภาษา​อังกฤษ) กล่าว​ว่า ใน​ปี 1986 เกือบ​สาม​ใน​สี่​ครัว​เรือน​ของ​สหรัฐ​มี​บัตร​เครดิต​หนึ่ง​ใบ​หรือ​กว่า​นั้น. มี​บัตร​เครดิต​มาก​กว่า 25,000 ชนิด​ใน​สหรัฐ​ประเทศ​เดียว. บริษัท​น้ำมัน, ร้าน​ค้า​ปลีก, และ​สาย​การ​บิน​ออก​บัตร​ของ​ตน​เอง. ใน​ปี 1991 ชาว​อเมริกัน​ถือ​บัตร “มาสเตอร์การ์ด” และ “วีซ่า” ที่​ใช้​ได้ 232 ล้าน​ใบ ซึ่ง​เป็น​บัตร​สอง​ชนิด​ที่​นิยม​กัน​มาก​ที่​สุด.

อุตสาหกรรม​เงิน​พลาสติก​ตาม​ที่​เรียก​กัน​นั้น​กำลัง​เจริญ​เติบโต​ใน​ยุโรป​เช่น​กัน ทั้ง​ยัง​ก่อ​ศึก​ดุเดือด​ระหว่าง​ธนาคาร​และ​บริษัท​เครดิต​ที่​เป็น​คู่​แข่ง เพื่อ​ชิง​ผู้​บริโภค​ที่​กระหาย​บัตร​นี้. จำนวน​ทั้ง​หมด​ของ​บัตร​เครดิต​ที่​ใช้​กัน​ทั่ว​โลก​มี​มาก​กว่า​หนึ่ง​พัน​ล้าน​ใบ! เหตุ​ใด​จึง​มี​เงิน​พลาสติก​ดาษ​ดื่น​เพียง​นี้? ใคร​ได้​ประโยชน์​มาก​ที่​สุด​จาก​การ​ใช้​เงิน​พลาสติก? อะไร​เป็น​อันตราย​และ​ปัญหา​บาง​อย่าง​ที่​เผชิญ​หน้า​ผู้​ถือ​บัตร​เครดิต?

ใคร​ได้​ประโยชน์?

ธนาคาร​และ​บริษัท​บัตร​เครดิต​ได้​กำไร​มหาศาล ไม่​เพียง​จาก​ค่า​ธรรมเนียม—ซึ่ง​รวม​ทั้ง​ค่า​สมาชิก​ราย​ปี, ค่า ธรรมเนียม​ที่​ชำระ​เงิน​ช้า​กว่า​กำหนด, ค่า​ธรรมเนียม​ที่​จ่าย​เงิน​เกิน​บัญชี—แต่​ยัง​ได้​จาก​ดอกเบี้ย​ใน​อัตรา​สูง​ซึ่ง​คิด​จาก​เงิน​ที่​เป็น​หนี้​ธนาคาร​และ​บริษัท​เครดิต. แต่ แน่นอน สถาบัน​เหล่า​นั้น​ไม่​อาจ​ได้​กำไร​จาก​เงิน​ที่​ออก​ให้​ก่อน นอก​เสีย​จาก​ว่า​ผู้​ถือ​บัตร​เครดิต​ก่อ​หนี้​ก้อน​โต. ใน​สหรัฐ​ประเทศ​เดียว ผู้​คน​นับ​ล้าน​ทำ​การ​จับจ่าย​จน​เป็น​หนี้​ไม่​รู้​จบ​ตาม​ที่​ธนาคาร​และ​บริษัท​เครดิต​เหล่า​นั้น​ต้องการ. ประมาณ​ร้อย​ละ 75 ของ​ชาว​อเมริกัน​ที่​ถือ​บัตร​เครดิต​มี​ยอด​เงิน​ที่​ยัง​ไม่​ได้​ชำระ​ใน​บัญชี​ของ​ตน ซึ่ง​ต้อง​จ่าย​ดอกเบี้ย​อัตรา​สูง​ลิ่ว​ใน​แต่​ละ​เดือน. โดย​เฉลี่ย​แล้ว ชาว​อเมริกัน​เป็น​หนี้​เพราะ​บัตร​เครดิต​มาก​กว่า 50,000 บาท​ใน​บัญชี​ราย​เดือน.

ใน​หนังสือ​ของ​แอล กริฟฟิน ชื่อ เดอะ เครดิต จังเกิล เขา​ตั้ง​ข้อ​สังเกต​ว่า “ร้อย​ละ 15 ถึง 20 ของ​ผู้​ถือ​บัตร​ซึ่ง​ชำระ​เงิน​ตาม​ใบ​แจ้ง​หนี้​เต็ม​จำนวน​ทันที​ที่​ได้​รับ​นั้น​ไม่​เสีย​สตางค์​สัก​แดง​เดียว​สำหรับ​การ​ดำเนิน​งาน​ของ​ธนาคาร.” เขา​กล่าว​เสริม​ว่า “ส่วน​อีก​ร้อย​ละ 80 ถึง 85 ของ​ผู้​ถือ​บัตร​ทำ​ให้​ระบบ​บัตร​เครดิต​เป็น​การ​ดำเนิน​งาน​ที่​ได้​กำไร​มาก​ที่​สุด​ที่​ธนาคาร​มี. การ​ดำเนิน​งาน​ขนาด​ปานกลาง​ที่​ธนาคาร​จ่าย​ไป 250 ล้าน​บาท​สำหรับ​บัตร​นั้น​สามารถ​ทำ​กำไร​ได้ 45 ล้าน​บาท​ต่อ​ปี.” ใน​ปี 1990 ธนาคาร​ใน​สหรัฐ​ซึ่ง​มี​ส่วน​แบ่ง​มาก​ที่​สุด​ใน​ธุรกิจ​บัตร​เครดิต​ทำ​กำไร​ได้​เกือบ 25,000 ล้าน​บาท​จาก​การ​ดำเนิน​งาน​ให้​บริการ​ผู้​บริโภค ซึ่ง​ส่วน​ใหญ่​เป็น​สาขา​ย่อย​ของ​บัตร​เครดิต.

ระวัง​อันตราย

มี​ด้าน​ลบ​เกี่ยว​กับ​บัตร​พลาสติก​ใบ​เล็ก ๆ เหล่า​นี้. ยก​ตัว​อย่าง คุณ​เคย​รับ​โทรศัพท์​จาก​บริษัท​ซึ่ง​ไม่​เป็น​ที่​รู้​จัก​ไหม แจ้ง​ว่า​คุณ​เพิ่ง​ได้​รับ​รางวัล? หลาย​คน​เคย. เพื่อ​จะ​ได้​รางวัล เพียง​แต่​ตอบ​คำ​ถาม​พื้น​ฐาน​บาง​อย่าง. แต่​จาก​นั้น ผู้​ที่​โทรศัพท์​มา​ก็​จะ​ขอ​หมาย​เลข​บัตร​เครดิต​ของ​คุณ. เพราะ​เหตุ​ใด? ก็​เพราะ​ที่​แท้​แล้ว คุณ​ไม่​ได้​รับ​รางวัล​อะไร​หรอก. ผู้​ที่​โทรศัพท์​มา​เพียง​แต่​ต้องการ​หมาย​เลข​บัตร​เครดิต​ของ​คุณ​เพื่อ​ว่า​เขา​จะ​ได้​สั่ง​ซื้อ​ของ​ทาง​ไปรษณีย์​หรือ​ทาง​โทรศัพท์ โดย​ใช้​บัญชี​ของ​คุณ.

มี​การ​ฉ้อ​ฉล​หลาย​รูป​แบบ​ทาง​บัตร​เครดิต ซึ่ง​ทำ​ให้​เสีย​ค่า​ใช้​จ่าย​หลาย​พัน​ล้าน​บาท​ใน​แต่​ละ​ปี. และ​แม้​ว่า​ปัญหา​นี้​ไม่​ได้​กระทบ​คุณ​โดย​ตรง แต่​ถ้า​คุณ​มี​บัตร​เครดิต คุณ​อาจ​กำลัง​จ่าย​เงิน​สำหรับ​การ​ฉ้อ​ฉล​เหล่า​นั้น​ก็​ได้​โดย​ทาง​ค่า​ธรรมเนียม​และ​อัตรา​ดอกเบี้ย​ที่​สูง​ขึ้น. *

อันตราย​แท้​จริง​ของ​บัตร​เครดิต​อยู่​ที่​ความ​ทุกข์​ยาก​ลำบาก​ซึ่ง​ตาม​มา​เมื่อ​คุณ​มี​หนี้สิน​ท่วม​ตัว. หนังสือ เดอะ เครดิต จังเกิล ให้​ข้อ​สังเกต​ว่า “ผู้​คน​มาก​มาย​ซึ่ง​สามารถ​ต้านทาน​การ​ล่อ​ใจ​ให้​ซื้อ​สินค้า​และ​บริการ​ที่​ฟุ่มเฟือย​ที่​เขา​ไม่​สามารถ​ซื้อ​ได้​ถ้า​จ่าย​เงิน​สด​นั้น​ไม่​อาจ​ต้านทาน​การ​ล่อ​ใจ​ได้​เลย​เมื่อ​เขา​มี​บัตร​เครดิต​อยู่​ใน​มือ. หลาย​ครอบครัว​ต้อง​กิน​ข้าว​กับ​ผัก​ต้ม​อยู่​สอง​สาม​อาทิตย์​หลัง​จาก​จ่าย​ค่า​อาหาร​มื้อ​เลิศ​หรู ซึ่ง​เรียก​เก็บ​จาก​บัตร​เครดิต​เมื่อ​เดือน​ก่อน.”

แต่​จะ​ร้าย​ยิ่ง​กว่า​นิสัย​การ​กิน​ที่​อาจ​ก่อ​ความ​ทุกข์​ยาก ถ้า​หาก​ราย​ได้​ส่วน​ใหญ่​ของ​คุณ​หมด​ไป​กับ​หนี้สิน. หนังสือ เครดิต—คม​มีด รายงาน​ว่า “โดย​เฉลี่ย​แล้ว ชาว​อเมริกัน​ใช้​ราย​ได้​ของ​ตน​ประมาณ 75% ใน​แต่​ละ​เดือน​เพื่อ​ชำระ​เงิน​กู้, หนี้สิน, และ​บัตร​เครดิต.”

น่า​เศร้า สำหรับ​ผู้​บริโภค​จำนวน​มาก บัตร​เครดิต​ไม่​ได้​เป็น​หน​ทาง​สู่​อุทยาน​ทาง​เศรษฐกิจ แต่​กลับ​เป็น​สิ่ง​ที่​ทำ​ให้​ถลำ​เข้า​สู่​การ​มี​หนี้สิน​และ​ความ​กังวล​ใจ​ระยะ​ยาว. ยก​ตัว​อย่าง ใน​ช่วง​ไม่​กี่​ปี​มา​นี้ บัตร​เครดิต​ทำ​ให้​ผู้​บริโภค​ชาว​อเมริกัน​มี​หนี้สิน​พอก​พูน​มาก​ขึ้น ซึ่ง​ก่อ​ให้​เกิด​การ​เป็น​หนี้​ลูก​โซ่, ไม่​สามารถ​ชำระ​หนี้​ตาม​กำหนด​เวลา, และ​การ​ล้ม​ละลาย. ใน​ปี 1990 ผู้​บริโภค​ใน​สหรัฐ​มี​หนี้สิน​ทั้ง​สิ้น 80 ล้าน​ล้าน​บาท จาก​บัตร​เครดิต, การ​กู้​ยืม​เงิน​เพื่อ​ซื้อ​รถยนต์, และ​การ​จำนอง! ครอบครัว​โดย​ทั่ว​ไป​เป็น​หนี้​ประมาณ 875,000 บาท​และ​จ่าย​ดอกเบี้ย​ประมาณ 87,500 บาท​ต่อ​ปี.

ไม่​แปลก การ​ล้ม​ละลาย​ส่วน​บุคคล​พุ่ง​สูง​ขึ้น. ใน​ปี 1990 มี​สถิติ​ชาว​อเมริกัน​ถึง 720,000 คน​ยื่น​คำ​ร้อง​ขอ​ศาล​สั่ง​ให้​ตน​เป็น​บุคคล​ล้ม​ละลาย เพิ่ม​ขึ้น​เกือบ​ร้อย​ละ 17 จาก​ปี 1989. ใน​ปี 1991 ตัว​เลข​นี้​เพิ่ม​เป็น 800,000 และ​ใน​ปี 1992 สถิติ​ใหม่​ของ​บุคคล​ล้ม​ละลาย​คือ 971,517 ราย.

บาง​คน​ซึ่ง​เห็น​เป็น​เรื่อง​ยาก​ที่​จะ​ควบคุม​การ​ใช้​บัตร​เครดิต​ของ​ตน​จึง​ได้​ตัดสิน​ใจ​ขจัด​ทิ้ง​บัตร​ดัง​กล่าว. ใน​ทาง​ตรง​กัน​ข้าม หลาย​คน​สามารถ​ใช้​บัตร​เครดิต​อย่าง​สุขุม​ปราศจาก​การ​ทำ​ให้​ชีวิต​ของ​ตน​ยุ่งยาก​โดย​ไม่​จำเป็น.

[เชิงอรรถ]