เพนทาทุกของสะมาเรีย
นี้หมายถึงสำเนาหนังสือ 5 เล่มแรกของคัมภีร์ไบเบิล ซึ่งมีเฉพาะส่วนนี้ที่ชาวสะมาเรียยอมรับว่าเป็นข้อเขียนศักดิ์สิทธิ์ (ดู ชาวสะมาเรีย) สำเนานี้ไม่ใช่การแปล แต่เป็นการเอาตัวอักษรของชาวสะมาเรียมาทับศัพท์ข้อความของเพนทาทุกภาษาฮีบรู และใส่สำนวนของชาวสะมาเรียเข้าไปด้วย ตัวอักษรของชาวสะมาเรียคล้ายกับอักษรฮีบรูโบราณ
สำเนาเพนทาทุกของสะมาเรียที่เก่าแก่ที่สุดซึ่งยังมีให้เห็นจนถึงตอนนี้ทำขึ้นในศตวรรษที่ 9 และ 11 ค.ศ. แต่ต้นฉบับของสำเนานี้มีอายุเก่าแก่กว่านั้นมาก ผู้เชี่ยวชาญกะประมาณว่าฉบับที่เก่าแก่ที่สุดน่าจะทำขึ้นประมาณศตวรรษที่ 4 ถึงศตวรรษที่ 2 ก่อน ค.ศ. ชาวสะมาเรียส่งต่อสำเนาพระคัมภีร์นี้จากรุ่นสู่รุ่น โดยที่ผู้คัดลอกชาวยิวไม่ได้มีส่วนร่วมเลย
เพนทาทุกของสะมาเรียมีประโยชน์ตรงที่มีบางจุดที่ต่างจากสำเนาภาษาฮีบรูของพวกมาโซเรต ซึ่งคล้ายกับสำเนาพระคัมภีร์อื่น ๆ เช่น ฉบับเซปตัวจินต์ภาษากรีก บางครั้งความแตกต่างแบบนี้มีประโยชน์เพราะช่วยให้เข้าใจความหมายของข้อคัมภีร์บางข้อชัดเจนขึ้น ตัวอย่างเช่น ปฐก 4:8 เพนทาทุกของสะมาเรียรวมทั้งสำเนาพระคัมภีร์เก่าแก่อื่น ๆ มีข้อความที่บอกว่า “ไปที่ทุ่งกันเถอะ” ประโยคนี้ไม่มีอยู่ในสำเนาพระคัมภีร์ภาษาฮีบรูหลายฉบับ—สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเพนทาทุกของสะมาเรีย ดูข้อมูลสำหรับศึกษา ยน 4:20
