ዩኒቨርስ መጀመርታ ዘይብሉ ድዩ፧

ዘፍጥረት 1:1 ከምዚ ትብል፦ “ኣምላኽ ብመጀመርታ ሰማያትን ምድርን ፈጠረ።”

ክሳዕ ካልኣይ መፋርቕ መበል 20 ዘመን፡ ብዙሓት ምርኡያት ስነ ፍልጠተኛታት፡ ዩኒቨርስ መጀመርታ ኸም ዘይብሉ ይኣምኑ ነይሮም እዮም። ብምኽንያት እቲ ናይ ቀረባ ግዜ ርኽበታት ግና፡ መብዛሕትኦም ስነ ፍልጠተኛታት፡ ዩኒቨርስ ብሓቂ መጀመርታ ኸም ዘለዎ ኣሚኖም እዮም።

ምድሪ ኣብ ፈለማ እንታይ እያ እትመስል ነይራ፧

ዘፍጥረት 1:2, 9፡ ጥንታዊት ምድሪ፡ “ቅርጺ ኣልቦን ባዶን” ከም ዝነበረት ትገልጽ።

እዚ መግለጺ እዚ ምስ ዘመናዊ ስነ ፍልጠታዊ ርኽበታት ይሳነ እዩ። ፓትሪክ ሺ ዝስሙ ስነ ህይወተኛ፡ ፕላነትና ኣብ ፈለማ “ኸተተንፍሶ ዘይከኣል ኦክስጅን ኣልቦ ሃዋህው” ከም ዝነበራ፡ “ብሓፈሻኡ ኣብ ሳይንሳዊ ልብ ወለድ ዚርአ መልክዐ መሬት” ከም እትመስል ገሊጹ እዩ። መጽሔት ኣስትሮኖሚ ኸኣ ከምዚ ትብል፦ “ጥንታዊት ምድሪ ናይ ማይ ዓለም ከም ዝነበረት፡ ብዙሕ ዚርአ መሬት እውን ከም ዘይነበራ ሓድሽ ምርምር ይሕብር።”

 ሃዋህውና እናሓደረ እተቐየረ ብኸመይ እዩ፧

ዘፍጥረት 1:3-5፡ ብርሃን ንፈለማ ግዜ ንሃዋህው ሰንጢቑ ምስ ሓለፈ፡ ምንጪ እቲ ብርሃን ካብ ገጽ ምድሪ ንዚዕዘብ ዘበለ ይልለ ኸም ዘይነበረ ትሕብር። ኣብቲ ግዜ እቲ፡ ካብ ምድሪ ንዚጥምት ዘበለ ጸሓይን ወርሕን ብንጹር ኣይርኣያን እየን ነይረን።—ዘፍጥረት 1:14-18።

ስሚዝሶኒያን ኢንቫይሮመንታል ሪሰርች ሰንተር ዚብሃል ማእከል ምርምር፡ ሃዋህውና ኣብ ፈለማ እተበተነ ብርሃን ጥራይ ናብ ምድሪ የሕልፍ ከም ዝነበረ ይሕብር። “ኣብ ኣየር ዝነበረ ነጠብጣብ ሚተይን ነታ ዕሸል ምድርና ብዓለምለኻዊ ግመ ሸፊንዋ ነይሩ” ይብል። ደሓር ግና፡ “እቲ ግመ ሚተይን ጸርዩ፡ ሰማይ እውን ሰማያዊ ዀይኑ።”

ህይወት ኣብ ምድሪ ብምንታይ መስርዕ እዩ ተኸሲቱ፧

ዘፍጥረት 1:20-27 ፈለማ ዓሳታት፡ ድሕሪኡ ኣዕዋፍ፡ ድሕሪኡ እንስሳታት ምድሪ፡ ኣብ መወዳእታ ኸኣ ሰባት ከም እተፈጥሩ ትገልጽ። ተመራመርቲ ስነ ፍልጠት፡ ቀዳሞት ዓሳታት ካብ ቀዳሞት መጥበውቲ እንስሳታት ኣቐዲሞም ከም ዝመጹ፡ ደቂ ሰብ ከኣ ድሕሪ ዅሎም ከም ዝመጹ ይኣምኑ እዮም።

ገሊኦም ሰባት፡ መጽሓፍ ቅዱስ ምስ ዘመናዊ ስነ ፍልጠታዊ ርኽበታት ከም ዘይሳነ ይዛረቡ እዮም። እዚ ግና መብዛሕትኡ ግዜ ኣብቲ ብዛዕባ መጽሓፍ ቅዱስ ዘለዎም ግጉይ ርድኢት እተመርኰሰ እዩ።

መጽሓፍ ቅዱስ፡ ዩኒቨርስ ወይ ምድሪ 6,000 ዓመት ጥራይ ገይሩ ኣይብልን እዩ። ኣብ ክንዳኡስ፡ ምድርን ዩኒቨርስን “ብመጀመርታ” ኸም እተፈጥረ እዩ ዚገልጽ። (ዘፍጥረት 1:1) እዚ ንውሓቱ ኽንደይ ከም ዝዀነ፡ መጽሓፍ ቅዱስ ብልክዕ ኣይገልጽን እዩ።

መጽሓፍ ቅዱስ፡ ኣብ ምድሪ ዘሎ ዅሉ ህይወት ብሽዱሽተ 24 ሰዓት ዝንውሓተን መዓልትታት ተፈጢሩ ኣይብልን እዩ። ኣብ ክንዳኡስ፡ ንእዋናት ንምምልካት “መዓልቲ” እትብል ቃል እዩ ተጠቒሙ ዘሎ። ንኣብነት፡ ፕላነትናን ኣብኣ ዘሎ ህይወትን “በታ የሆዋ a ኣምላኽ ምድርን ሰማይን ዝገበረላ መዓልቲ” ኸም እተፈጥረ ይሕብር እዩ፣ እዚ እዋን እዚ ኸኣ ኣብ ዘፍጥረት ምዕራፍ 1፡ ሽዱሽተ “መዓልትታት” ፍጥረት ምዃኑ ተጠቒሱ ኣሎ። (ዘፍጥረት 2:4) ስለዚ፡ እተን ኣምላኽ ንምድሪ ዘዳለወለንን ህይወት ዝፈጠረለንን ሽዱሽተ “መዓልትታት” ነፍሲ ወከፈን ኣዝዩ ነዊሕ እዋን ኬመልክታ ይኽእላ እየን።

መጽሓፍ ቅዱስ፡ ህያዋን ነገራት ምስ ምንዋሕ ግዜ ኣብ ተፈጥሮኦም ለውጢ ኣይገብሩን ኣይብልን እዩ። መጽሓፍ ዘፍጥረት፡ እንስሳታት “በብዓይነቱ” ኸም እተፈጥሩ እዩ ዚገልጽ። (ዘፍጥረት 1:24, 25) እታ ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ እትርከብ “ዓይነት” እትብል ቃል፡ ስነ ፍልጠታዊ ቓል ኣይኰነትን፣ የግዳስ፡ ንዝሰፍሐ ኽፋል ህይወታውያን እተመልክት እያ እትመልስ። ስለዚ፡ ሓደ ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ “ዓይነት” ተባሂሉ ዘሎ፡ ብዙሕ ጅር (species) ወይ ዓይነት (varieties) ዜጠቓልል ኪኸውን ይኽእል እዩ። እዚ ድማ ግዜ እናሓለፈ ምስ ከደ ኣብ ውሽጢ ኣብ ሓደ ኸባቢ ዚነብር “ዓይነት፡” ለውጥታት ጅርን ዓይነታትን ኪህሉ ዜኽእል እዩ።

 እንታይ ይመስለካ፧

ኣብ ላዕሊ ኸም እተገልጸ፡ መጽሓፍ ቅዱስ ንመጀመርታ ዩኒቨርስን ፈለማ ኣብ ምድሪ ንዝነበረ ዅነታትን ንኣመዓባብላ ህይወትን፡ ብቐሊልን ብልክዕን ቃላት እዩ ገሊጽዎ። እሞ ደኣ ነቲ ንዅሉ እዚ ነገራት ዝፈጠሮ ብልክዕ ገሊጽዎ ደዀን ይኸውን፧ ኤንሳይክሎፐድያ ብሪታኒካ፡ “መበቈል ህይወት ሳላ ልዕለ ባህርይ ምዃኑ ዚገልጽ ሓፈሻዊ ሓሳብ ምስዚ ናይ ዘመንና ስነ ፍልጠት ዘይሰማማዕ ኣይኰነን” ይብል። b