ብ1914 ቀዳማይ ውግእ ዓለም ምስ ተላዕለ፡ ገለልትነት ተመሃሮ መጽሓፍ ቅዱስ ኣብ ዓለም ተጋህደ። (ኢሳ. 2:2-4፣ ዮሃ. 18:36፣ ኤፌ. 6:12) ኣብ ብሪጣንያ ዝነበሩ ኣገልገልቲ ኣምላኽከ ነዚ ብኸመይ ተዋጽኡሉ፧

ብ1916 ኣብ ብሪጣንያ ወተሃደራዊ ኣገልግሎት ምስ ተጀመረ፡ ካብ 18 ኽሳዕ 40 ዝዕድሚኦም ዘይተመርዓዉ ደቂ ተባዕትዮ፡ ኣብ ውትህድርና ኪኽተቡ ይግደዱ ነበሩ። እቶም “ብሃይማኖት ወይ ብሕልና ምኽንያት” ኪካፈሉ ዘይደልዩ ሰባት ግና፡ ናጻ ዚወጹሉ መሰናድዎ ተገይሩ ነበረ። እቲ መንግስቲ፡ ናጻ ኺወጽእ ዚግብኦ መን ምዃኑን መጠን እቲ ናጽነትን ዚግምግም መጋባእያ መስረተ።

ኣብ ውሽጢ ሓጺር ግዜ፡ 40 ዝዀኑ ተመሃሮ መጽሓፍ ቅዱስ፡ ኣብ ወተሃደራዊ ቤት ማእሰርቲ ተዳጐኑ፡ 8 ዝዀኑ ኸኣ ናብቲ ኣብ ፈረንሳ ዝነበረ ግንባር ተላእኩ። ኣብ ብሪጣንያ ዝነበሩ ኣሕዋት በዚ ዘይፍትሓዊ ተግባር እዚ ተደሪኾም፡ ንቐዳማይ ሚኒስተር ሀርበርት ኣስኲዝ ነቲ ማእሰርቲ ዚቃወም ደብዳበን 5,500 ክታም ዘለዎ ጥርዓንን ለኣኹሉ።

እቶም ናብ ፈረንሳ እተላእኩ ሸሞንተ ኣሕዋት፡ ኣብቲ ውግእ ኪካፈሉ ፍቓደኛታት ብዘይምዃኖም፡ ኪርሸኑ ኸም እተፈርዶም ዚገልጽ ዜና ተሰምዐ። ይኹን እምበር፡ እቶም ኣሕዋት ንኺርሸኑ ተራኦም እናተጸበዩ ኸለዉ፡ ፍርዶም ተቐየረ፣ ኣብ ክንዲ ርሸና ንዓሰርተ ዓመት ኪእሰሩ ተፈርዱ። ናብ ዓዲ እንግሊዝ ተመሊሶም ከኣ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ሲቪል ኣተዉ።

እቲ ውግእ ምስ ቀጸለ፡ ምርዑዋት ሰብኡት እውን ንኪኽተቡ ኺግደዱ ጀመሩ። ኣብ ማንቸስተር፡ ዓዲ እንግሊዝ፡ ሄንሪ ሄድሰን ዝስሙ ተመሃራይ መጽሓፍ ቅዱስ ዝነበረ ሓኪም ተኸሲሱ ቐረበ። ብ3 ነሓሰ 1916 እቲ ቤት ፍርዲ ንሄንሪ፡ ግቡኡ ኸም ዘይፈጸመ ገይሩ ብምፍራድ ቀጽዖ፡ ናብ ውትህድርና ድማ ለኣኾ። ኣብቲ እዋን እቲ፡ ኣብ ኤዲንበርግ፡ ስኮትላንድ እውን ካልእ ከምኡ ዝኣመሰለ ኽሲ ቐሪቡ ነበረ። ጀምስ ፍረደሪክ ስኮት፡ ወዲ 25 ዓመት ዝነበረ ናይ ምሉእ ግዜ ኣገልጋሊ፡ ገበነኛ ኸም ዘይኰነ ተበየነ። እቲ መንግስቲ ይግባይ ኢሉ እኳ እንተ ነበረ፡ ኣብ ለንደን ካልእ ተመሳሳሊ ኽሲ ቐሪቡ ስለ ዝነበረ፡ ምእንታኡ ኢሉ ገደፎ። ኣብታ ኸተማ፡ ሀርበርት ኪፕስ ዝስሙ ሓው ከም ገበነኛ ተፈሪዱ ተቐጽዐ፡ ናብ ውትህድርና ድማ ተላእከ።

ብመስከረም 1916 ብድምር 264 ዝዀኑ ኣሕዋት ካብ ወተሃደራዊ ኣገልግሎት ናጻ ንኺወጹ ኣመልከቱ። ካብዚኣቶም 5 ናጻ ንኺወጹ ተፈቕደሎም፣ 154 “ኣብ ህንጸት ሃገር” ኪካፈሉ ዕዮ ተዋህቦም፣ 23 ምስ ውትህድርና እተተሓሓዘ ዕዮ ኺዓይዩ ተመደቡ፣ 82 ናብ ውትህድርና ተላእኩ፡ ገለ ኻባታቶም ድማ ኣብ ወተሃደራዊ ቤት ፍርዲ ቐረቡ እሞ፡ ትእዛዝ ከም ዘፍረሱ ተቘጺሮም ንኺእሰሩ ተፈርዱ። ሓያሎ ሰባት ነቲ ጭካነ ዝመልኦ ማእሰርቲ ስለ እተቓወምዎ፡ እቲ መንግስቲ ነቶም ሰባት ካብ ቤት ማእሰርቲ ኣውጺኡ፡ ሲቪላዊ ሸቕሊ ናብ ዚካየደሉ መዓስከር ለኣኾም።

ኤድጋርድ ክለይ ምስቲ ዳሕራይ ኣብ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ብሪጣንያ ሓላው  ጨንፈር ኰይኑ ዘገልገለ ፕራይስ ህዩዝ ኰይኑ ኣብ ዌልስ ኣብ ዚርከብ ግድብ ሰሪሑ እዩ። ሓደ ኻብቶም ካብ ፈረንሳ እተመልሱ ሸሞንተ ኣሕዋት ዝነበረ ሀርበር ሲንየር ግና፡ ናብቲ ኣብ ዮርክሺር ዚርከብ ቤት ማእሰርቲ ዌክፊልድ ተላእከ። ገሊኣቶም ከኣ ናብቲ ኣሰቃቒ ዅነታት ዝነበሮ ቤት ማእሰርቲ ዳርትሙር ተላኢኾም ከቢድ ሸቕሊ ኺሽቅሉ ተፈርዶም፣ መብዛሕትኦም ኣብኡ ዝነበሩ እሱራት፡ እዞም ናብ ውትህድርና ምኻድ ዝኣበዩ እሱራት እዮም ነይሮም።

ፍራንክ ፕላት ዝስሙ ሲቪላዊ ዕዮ ንኺዓዪ ተሰማሚዑ ዝነበረ ተመሃራይ መጽሓፍ ቅዱስ፡ ናብ ግምባር ምስ ተላእከ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሐ ጭካነ ዝመልኦ መስጐጕቲ ኣጋጠሞ። ኣብ ውትህድርና ደድሕሪ ምኽታቡ ሓቂ ዝፈለጠ፡ ኣትካሰን ባጀት ዝስሙ ተመሃራይ መጽሓፍ ቅዱስ እውን ኣብ ውግእ ኪካፈል ፍቓደኛ ብዘይምዃኑ፡ እቶም ሰበ ስልጣን ሰራዊት ኣዝዮም የጋፍዕዎ ነበሩ።

እቶም ዳርጋ ሚእቲ ዓመት ኣቢሉ ይገብር ዝነበሩ ኣሕዋትና ብዛዕባ ክርስትያናዊ ገለልትነትና ንጹር ምርዳእ እኳ እንተ ዘይነበሮም፡ ንየሆዋ ኣምላኽ ኬሐጕስዎ ይጽዕሩ ነበሩ። እቶም ኣብዚ ጸብጻብ እዚ ብስሞም እተጠቕሱ ኣሕዋት፡ ብፍላይ ኣብ ከቢድ “ሰዓት ፈተና” ገለልትነትካ ምሕላው ከም ዜድሊ ሰናይ ኣብነት ገዲፎምልና እዮም። (ራእ. 3:10)—ኣብ ብሪጣንያ ኻብ ዚርከብ መዛግብትና።