እቶም በጻሕቲ ጠምዮም ነበሩ። ንታሪኻዊ ቦታታት እታ ጥንታዊት ከተማ ቤት-ልሄም ዝገበርዎ ምብጻሕ ሸውሃቶም ከፊቱሎም ነበረ። ኣብታ ሃገር ልሙድ ዝዀነ ምግቢ ኺበልዑ ድማ እዮም ደልዮም ነይሮም። ሓደ ኻባታቶም ፋላፈል ዚብሃል ምግቢ ዜቕርብ ቤት ምግቢ ረኣየ። ፋላፈል፡ ከም ዓተርን ኮሚደረን ሽጕርትን ካልእ ኣሕምልትን ተጣሒኑ፡ ፒታ ምስ ዚብሃል ሕብስቲ ዚቐርብ ጥዑም ምግቢ እዩ። እቶም በጻሕቲ ነዚ ጥዑም ምግቢ ምስ ተመገቡ፡ ዙረቶም ንኪቕጽሉ ሓይሊ ረኸቡ።

እቶም በጻሕቲ ነዚ ቕልል ዝበለ ምግቢ ምምጋቦም፡ ኣብታ መዓልቲ እቲኣ ኻብ ዝገበርዎ ምብጻሕ፡ ዝያዳ ጕሉሕ ተመክሮ ዀይንዎም ኪኸውን ኣለዎ። ቤት-ልሄም ማለት “ቤት እንጌራ” ማለት እዩ፣ ኣብቲ ኸባቢ ድማ እንጌራ ንኣሽሓት ዓመታት ይስንከት ነይሩ እዩ። (ሩት 1:22፣ 2:14) ኣብዚ ግዜ እዚ እንጌራ ወይ ሕብስቲ ፒታ፡ ሓደ ኻብቲ ኣብ ቤት-ልሄም ዚዝውተር ልሙድ ሕብስቲ እዩ።

ዳርጋ ኣርባዕተ ሽሕ ዓመት ይገብር፡ ብሸነኽ ደቡብ ካብ ቤት-ልሄም ብዙሕ ኣብ ዘይትርሕቕ ዓዲ፡ ሳራ ሰበይቲ ኣብርሃም፡ ሃንደበት ንዚመጽዎም ሰለስተ ኣጋይሽ ንምምጋብ፡ “ቀጫጩ” ሰንኪታ ኣዳለወት። (ዘፍጥረት 18:6) እቲ ሳራ እተጠቕመትሉ “ድኹም ሓርጭ፡” ናይ ስርናይ ወይ ናይ ስገም ኪኸውን ይኽእል እዩ። ሳራ ነቲ ቕጫ ቐልጢፋ፡ ምናልባት እውን ኣብ ርሱን እምኒ ብምስንካት፡ ኣዳልያቶ ኽትከውን ኣለዋ።—1 ነገስት 19:6።

እዚ ጸብጻብ እዚ ኸም ዚሕብሮ፡ ስድራ ቤት ኣብርሃም፡ ባዕላ ቕጫ ሰንኪታ እያ እትናበር ነይራ። እታ ስድራ ቤት ናብራ ዘላን ትነብር ስለ ዝነበረት፡ ሳራን ኣገልገልታን፡ በቲ ኣብ ኡር፡ ዓዲ ሳራ፡ ልሙድ ዝነበረ ዓይነት እቶን ኪስንክታ ኣይክእላን እየን ነይረን። ሳራ፡ ኣብቲ ኸባቢ ንዚምረት እኽሊ ጥሒና ድኹም ሓርጭ ኣዳለወት። እዚ ኸኣ ብመጥሓን፡ ምናልባት እውን ብመጉእን ብወድመጉእን ተጠቒምካ ዚዅእኳእ ኣድካሚ ዕዮ ነይሩ ኪኸውን ይኽእል እዩ።

ድሕርዚ ኣርባዕተ ዘመናት ጸኒሑ ኸኣ፡ መጥሓን፡ “መነባብሮ ህይወት” ስለ ዝነበረ፡ ከም ትሕጃ ጌርካ ኸይውሰድ ብሕጊ ሙሴ ተኸልኪሉ ነበረ። (ዘዳግም 24:6፡ NW) ኣምላኽ ንመጥሓን ከም ኣዝዩ ኣገዳሲ ነገር ገይሩ እዩ ዚርእዮ ነይሩ፣ ከመይሲ፡ ሓንቲ ስድራ ቤት ብዘይብኡ ቕጫ ኽትስንክት ኣይትኽእልን እያ ነይራ።—“ ብግዜ መጽሓፍ ቅዱስ፡ በብመዓልቱ ዚግበር ዝነበረ ምጥሓንን ምስንካትን” ዘርእስታ ሳጹን ርአ።

ቅዱሳት ጽሑፋት ንእንጌራ ብዙሕ ሳዕ ይጠቕሶ እዩ። ጸሓፍቲ መጽሓፍ ቅዱስ ከኣ መብዛሕትኡ ግዜ ንምግቢ ንምምልካት ተጠቒሞምሉ እዮም። የሱስ፡ እቶም ንኣምላኽ ዜገልግልዎ ሰባት፡ “ናይ ዕለት እንጌራና ሎሚ ሃበና” ኢሎም ብምትእምማን ኪጽልዩ ኸም ዚኽእሉ ሓቢሩ ኣሎ። (ማቴዎስ 6:11) ኣብዚ፡ “እንጌራ” ንምግቢ ብሓፈሻ እዩ ዜመልክት፡ የሱስ ከኣ ድራር ዕለት ንኽንረክብ ኣብ ኣምላኽ ክንውከል ከም እንኽእል እዩ ገሊጹ።—መዝሙር 37:25።

ይኹን እምበር፡ ካብ እንጌራ ወይ ምግቢ ዝያዳ ዜገድስ ነገር ኣሎ። የሱስ፡ “ሰብ ካብ ኣፍ የሆዋ ብዚወጽእ ኵሉ ቓል እምበር፡ ብእንጌራ ጥራይ ኣይነብርን” በለ። (ማቴዎስ 4:4) ነቲ እስራኤላውያን እንጌራ ንኺረኽቡ ምሉእ ብምሉእ ኣብ ኣምላኽ ኪውከሉ ዘድለየሉ እዋን ከኣ እዩ ዚጠቅስ ነይሩ። እቲ ታሪኽ እቲ፡ እስራኤላውያን ካብ ግብጺ ኻብ ዚወጹ ነዊሕ ከይጸንሑ እዩ ጀሚሩ። እስራኤላውያን ናብ በረኻ ሲና ኻብ ዚኣትዉ፡ ሓደ ወርሒ ኣቢሉ ሓሊፉ ነበረ፣ ስንቆም ከኣ ናብ ምውዳኡ ገጹ እዩ ዚኸይድ ነይሩ። ኣብቲ ምድሪ ኣጻምእ ዝነበረ በረኻ ብጥሜት ከይሞቱ ኣዝዮም ስለ ዝሰግኡ ድማ፡ ኣብ ግብጺ ‘እንጌራ ኽሳዕ እንጸግብ ንበልዕ ኔርና’ ብምባል ኣምሪሮም ኣጕረምረሙ።—ዘጸኣት 16:1-3።

እቲ ኣብ ግብጺ ዝነበረ እንጌራ፡ ጥዑም ከም ዝነበረ ፍሉጥ እዩ። ብግዜ ሙሴ፡ ሞያውያን ሰንከትቲ እንጌራ ንግብጻውያን እተፈላለየ ዓይነት እንጌራን ቅጫን የዳልዉሎም ነበሩ። ይኹን እምበር፡ የሆዋ ንህዝቡ ብዘይ እንጌራ ንኺሓድጎም ዕላማ  ኣይነበሮን። ከመይሲ፡ “እንሆ፡ ኣነ ኻብ ሰማይ እንጌራ ኸዝንመልኩም እየ” ብምባል ተመባጺዑሎም እዩ። እቲ ኻብ ሰማይ ዝዘነመ እንጌራ ብጊሓት እዩ ተራእዩ፣ ንዛዕዛዓ ወይ ንኣስሓይታ ዚመስል “ደቂቕ ከቢብ” ድማ እዩ ነይሩ። እስራኤላውያን ንመጀመርታ ግዜኦም ምስ ረኣይዎ፡ “እዚ እንታይ እዩ፧” ኢሎም ሓተቱ። ሙሴ ኸኣ “እዚ እግዚኣብሄር ክትበልዕዎ ዝሀበኩም እንጌራ እዩ” በሎም። ማና * ኢሎም ድማ ሰመይዎ። እዚ እንጌራ እዚ ን40 ዓመት ዚኣክል ድራር ዕለቶም እዩ ነይሩ።—ዘጸኣት 16:4, 13-15, 31።

ኣብ ፈለማ፡ እስራኤላውያን በቲ ብተኣምራዊ መገዲ ዝረኸብዎ ማና ተመሲጦም ነይሮም ኪዀኑ ኸም ዚኽእሉ ፍሉጥ እዩ። ማና “ኸም ሕምባሻ ምስ መዓር” እዩ ዚጥዕምን ንዅሎም ዚኣክልን እዩ ነይሩ። (ዘጸኣት 16:18) ግዜ እናሓለፈ ምስ ከደ ግና፡ እስራኤላውያን ነቲ ኣብ ግብጺ ዚምገብዎ ዝነበሩ ምግቢ ኺናፍቕዎ ጀመሩ። “ብጀካ ማና እንርእዮ የብልናን” እናበሉ ድማ ኣጕረምረሙ። (ዘሁልቍ 11:6) ጸኒሖም ከኣ፡ “ነዚ ፈኵሽ እንጌራ ኸኣ ነፍስና መንያቶ እያ” ብምባል ኣንጸርጺሮም እዮም። (ዘሁልቍ 21:5) ኣብ መወዳእታኡ፡ እቲ ‘ኻብ ሰማይ ዝዘነመ እንጌራ’ ተጸልኦምን ኣስገድገዶምን።—መዝሙር 105:40።

ሰባት ዘየማስውሉ ብዙሕ ነገራት ኣሎ። ከምቲ ኣብ ላዕሊ እተራእየ፡ እንጌራ እውን ሓደ ኻብኡ ኪኸውን ይኽእል እዩ። ይኹን እምበር፡ መጽሓፍ ቅዱስ ኣቕሊልና ኽንርእዮ ዘይግባእ ፍሉይ ዓይነት እንጌራ ኸም ዘሎ ይገልጽ እዩ። እዚ እንጌራ እዚ፡ ዘለኣለማዊ ዝዀነ ረብሓታት ኬምጽኣልና ይኽእል እዩ፣ የሱስ ንዕኡ ምስቲ እስራኤላውያን ብምስትንዓቕ ዝነጸግዎ ማና ኣመሳሲሉ ገሊጽዎ ኣሎ።

የሱስ ንሰማዕቱ፡ “እንጌራ ህይወት ኣነ እየ። ኣቦታትኩም ኣብ በረኻ ማና በልዑ፡ ግናኸ ሞቱ። ካብኡ ዚበልዕ ዘበለ ምእንቲ ኸይመውት፡ ካብ ሰማይ ዝወረደ እንጌራ እዚ እዩ። እቲ ኻብ ሰማይ ዝወረደ እንጌራ ህይወት ኣነ እየ፣ ካብዚ እንጌራ እዚ ዚበልዕ ዘበለ ንዘለኣለም ኪነብር እዩ፣ እዚ ኣነ ምእንቲ ህይወት  ዓለም ዝህቦ እንጌራ ኸኣ ስጋይ እዩ” በሎም።—ዮሃንስ 6:48-51።

መብዛሕትኦም ሰማዕቲ የሱስ፡ እቲ ብምሳልያዊ መገዲ እተጠቕመሉ፡ “እንጌራ”ን “ስጋ”ን ዚብል ቃላት ኣይተረድኦምን ነይሩ። ግናኸ፡ ኣዝዩ ብቑዕ ምሳሌ እዩ ነይሩ። ልክዕ ከምቲ ማና ንእስራኤላውያን ን40 ዓመት ዚኣክል ኣብቲ በረኻ ንኺነብሩ ዝሓገዞም፡ እንጌራ እውን ንኣይሁድ ድራር ዕለቶም እዩ ነይሩ። ማና፡ ውህበት ኣምላኽ እኳ እንተ ነበረ፡ ናይ ዘለኣለም ህይወት ዚህብ ኣይነበረን። መስዋእቲ የሱስ ግና፡ ነቶም ብእኡ ዚኣምኑ ነዚ ሽልማት እዚ ይህቦም እዩ። እወ፡ የሱስ ብሓቂ “እንጌራ ህይወት” እዩ።

ክትጠሚ ኸለኻ፡ እንጌራ ትምገብ ኢኻ። ንኣምላኽ ድማ፡ “ናይ ዕለት እንጌራ” ስለ ዝሃበካ ተመስግኖ ኢኻ። (ማቴዎስ 6:11) ነዚ ጥዑም ስንቂ እዚ ኸነማስወሉ ግቡእ እኳ እንተ ዀነ፡ ንኣገዳስነት እቲ “እንጌራ ህይወት” ዝዀነ የሱስ ክርስቶስ እውን ክንርስዖ የብልናን።

ነዚ ኽቡር እንጌራ እዚ፡ ከምቶም ብግዜ ሙሴ ዝነበሩ ዘየመስግኑ እስራኤላውያን ዝገበርዎ፡ ኣቕሊልና ኸም ዘይንርእዮ ብኸመይ ከነርኢ ንኽእል፧ የሱስ፡ “እተፍቅሩኒ እንተ ዄንኩምሲ፡ ትእዛዛተይ ክትሕልዉ ኢኹም” በለ። (ዮሃንስ 14:15) ትእዛዛት የሱስ ምስ እንሕሉ፡ ንዘለኣለም እንጌራ እናተመገብና ኽንነብር ኢና።—ዘዳግም 12:7።