Aôndo Nengen a Wee?
KWAGH U IGBETAR I TESE SE YÔ
Ngô ka nana mar wan, shi her ave ave je nana lu a wan la kôôsôô a kuma ihwa jimin yô, kwagh ne a wase wan la u vesen doo doo. Shighe ne ka shighe u injaa tsung. *
Ka nyi ka i mgbegha ngô ve nan lu a ikyo i wan sha wan u nan sember maren laa? Profesôr u tweregh Jeannette Crenshaw pase ken takerada u i yer ér The Journal of Perinatal Education la ér, ngô ka nana lu a mshiam ma i yer ér oxytocin la kpishi yô, “kwagh ne a na nana maren kera yô, nan eren a wan u nan la kundu kundu shi nan kenger nan zulee sha mhôôn shi nan naan nan atumba.” Mshiam magen ma ngô ka nan va lu a mi ken iyol hen shighe u nan lu maren la, ka ma “wase ngô la u eren akaa la sha ci u wan u nan sember maren la,” shi ma wase nan nan seer varen a wan u nan shon. Kwagh la ka kwagh u hange hange sha ci u nyi?
Kwagh u ngô lun vea wan u nan kôôsôô la, ka Yehova Aôndo * Un u a gbe se shi se doo un ishima la, yange er kwagh ne ye. Tor Davidi yange kaa ér, ka Aôndo a due a na “ken uya ye,” nahan un tema shin ikyum i ngô na a zayol shio. Yange er msen ér: “Er i marem la je, i gemam i na U; er m lu ngôm ken uya je, ka We U lu Aôndo wam ye.”—Pasalmi 22:9, 10.
NENGE: Aluer Aôndo er kwagh u kpelegh kpelegh la, sha er a wase ngô nana kenger wanikyundan u nan sha mhôôn shi nana eren wanikyundan shon akaa a a gbe nan la yô, kwagh la tese wang ér se mba se lu “tsombor u Aôndo” ne yô, una wa se ikyo ga zee?—Aerenakaa 17:29.
BIBILO TESE SE ÉR AÔNDO NENGEN SHA AVESE SHI A WA SE IKYO
Yesu Kristu, un u a fe Orgban wase i hembe hanma orgen cii la, yange tese ér: “Mba teen mbaatsator uhar sha toro gaa? Nahan kpaa mô ve môm tsô kpaa una gba gban shin inya ga saa Ter wen Una fa. Zan zan ice yen i sha ityou kpaa, i ôr i cii. Nahan yô, de cie nen ga; mbaatsator kpishi kpaa ne hemba ve.”—Mateu 10:29-31.
Ka ior kpuaa tseegh ka ve kpe iyol ve kenger annyonov mba kiriki mba se nengen a mi la ye, u nengen er ve za gbe shin inya la je yô ka kwagh u ôron teren tsô kpaa ga. Kpa Ter wase u sha nengen a hanmô ve! Annyonov kpishi je kpa, mayange ve kuma un sha uumace cuku tsô kpaa ga. Sha nahan yô, kwagh ne tese wang je ér, doo u u ‘cia’ wer Aôndo nengen a we ga ze. Kwagh gba un sha kwagh wou tsung je!
Kwagh gba Aôndo sha kwagh u mlu wase tsung shi nengen sha a vese sha dooshima
Ruamabera na se vangertiôr ér
-
“Ashe a TER nga sha hanma ijiir, nga kor mbavihinkwagh kua mbamimi.”—ANZAAKAA 15:3.
-
“Ashe a TER nga sha mbaperapera, A kegh ato sha u ungwan myer ve kpaa.”—PASALMI 34:15.
-
“Me ember, me ember tsung sha erdoo Wou, gadia U nenge ican yam, U fa er i lu zan uma wam iyol yum yô.”—PASALMI 31:7.
“YANGE M NENGE MER M DOO YEHOVA ISHIMA GA”
Uma wase una fatyô u lun a inja aluer se fa ser kwagh wase gba Aôndo ishima tsung, shi ngu nengen sha avese sha dooshima yôô? Kwagh u Hannah * u a lu ken tar u Ingila a pase la, tese ér kwagh a fatyô u lun nahan:
“Ashighe kpishi yange i lum inja er m doo Yehova ishima ga shi mbamsen av kpa ongo ga nahan. Nahan m henen mer, m ban a jighjigh u nan. Yange lum inja er m gba kwagh ga ve a lu tsahan mo yô. Nahan m nenge mer Aôndo wam ikyo ga.”
Nahan kpa, Hannah kera ngu a akperan a tan sha kwagh u ikyo i wan man dooshima u Yehova la ga. Lu nyi i gema mnenge na laa? A kaa ér, “Yange mnenge wam la lu geman kure kure. M umbur kwaghôron u har sha Bibilo u i na anyom kar ken ijime, sha kwagh u nagh ku ipaan ku Yesu, u bende a mo tsung shi wasem, nahan shi m hide m lu a vangertiôr ken dooshima u Yehova la yô. Shi m va fe mer ungwan mbamsen av yô, ashighe kpishi m vaa, sha ci u m va mase kaven mer kera je kpa yange m doo Yehova ishima. Bibilo i henen shi u zan mbamkombo mba Mbakristu la, wasem u seer henen kwagh u Yehova, man mlu na kua er a nengen se yô. Hegen ne m nenge wang er Yehova a suen se shi se cii se doo un ishima shi i sar un u nengen sha a vese asange asange yô.”
Kwaghôron u Hannah ne taver se ishima. Kpa a er nan ve u fatyô u fan wer, mimi je Aôndo kav shi kwagh gba un sha mlu wou u ken ishima laa? Ngeren u a dondo ne una time sha mpin ne.
^ Ikyum. 3 Ungôôv mbagenev mba ka vea mar ve, ve hingir u uren tsung shi ishima i nyian ve shi ve vôr kpishi la, ka i taver ve u lun kôôsôô vea wan ve u ve sember maren la. Nahan kpa, doo u vea hen ér mba a ibo sha zayol ve la ga. Sha kwagh u mzough u National Institute of Mental Health u ken tar u Amerika la a kaa yô, iuren man ishimanyian man mvôr u ungôôv mbagenev ka vea mar ve ve nyôr ker la, “alaghga tsô ka i lu mlu u ken ishima man u sha iyol ka a na ve kwagh a lu nahan ye . . . kpa kwagh ne ka a er sha ci u ngô nan er ma kwagh shin nan er ma kwagh ga ve, kwagh a lu nahan ga.” Wea soo u seer zuan a mfe sha ikyaa ne yô, nenge ngeren u a lu a itinekwagh ér “Understanding Postpartum Depression” la, ken Awake! Jun 8, 2003.
^ Ikyum. 5 Bibilo pase ér Yehova ka iti i Aôndo.—Ekesodu 6:3.
^ Ikyum. 15 I gema ati a ior mbagenev ken ngeren mban.