Ker Yehova Cii Man Iyange I Iyugh Na La Ia Va Ye
Ker Yehova Cii Man Iyange I Iyugh Na La Ia Va Ye
“Ker nen TER . . . , ker nen perapera, ker nen ishima i legh legh, tsô alaghga á yer ne sha iyange i iyugh i TER la.”—SEFANIA 2:3.
1. Mlu u ken jijingi u Yuda yange lu nena shighe u Sefania hii tom na u profeti laa?
SEFANIA yange hii tom na u profeti la sha iaven i̱ taver kpishi ken mlu u tar u Yuda la. Mlu u ken jijingi u tar la yange gba jime kpishi. Ior mbara lu veren ashe a upristi mba sôron akombo kua mba kpehen ishor i sha asan ér ve̱ hemen ve, ve de u suur sha Yehova. Mcivir u Baal a akaa ve a sôron sha ci u iyiagh ki doo la, man idya ve i eren ken kwaghaôndo la yange dumbur ken tar la. Lu mbahemen—mbatarev man atiator man mbaajiriv je—ve lu eren ior mba yange gba u ma ve lu kuran ve la atsan ye. (Sefania 1:9; 3:3) Kape i lu je ve Yehova yange kaa ér una ‘naregh uwegh nagh’ sha Yuda man Yerusalem una tim ve ne!—Sefania 1:4.
2. Ka ishimaverenkeghen i nyi yange mbacivir Aôndo mba jighjigh mba ken Yuda mbara ve lu a mini?
2 Shin er mlu u akaa yange vihi kpishi nahan kpa, ishimaverenkeghen shi her kpuaa. Lu Yoshia wan u Amon tema sha ikyônough ki torough hen shighe ne ye. Yoshia lu di wanye u cuku tsô, kpa Yehova gema doo un ishima sha mimi. Yange lu u tor u he la una hide a mcivir u mimi ken Yuda yô, kwagh la una doo asande a mbaperapera a yange shi her kpuaa lu civir Aôndo u mimi la kpen kpen! Shi, alaghga mbagenev kpa a kende ve ken ishima u dondon ve, nahan ve kpa a war ve sha iyange i iyugh i Yehova la.
Akaa a Aa Na Or A Kuma u A Yima Nan Yô
3, 4. Ka akaa atar a nyi i gbe u or a er keng ve a yima nan sha “iyange i iyugh i TER” laa?
3 Sha mimi yô á war ior mbagenev sha iyange i iyugh i Yehova la je kpa? Een, aluer ve er akaa a atar a i nger ken Sefania 2:2, 3 la di tsô yô. Se nguren ôron avur ne yô, se hemba veren nen ishima sha akaa a i gbe u á er keng la. Sefania nger nahan ér: “Je er i lu a pase awashima la ga yô—iyange ngi karen er imough nahan—je er iyugh i TER i tsung la i lu a va sha a ven ga ne, man er iyange i iyugh i TER i lu a va sha a ven ga ne. Ker nen TER, ne mbaasemaleghlegh mba sha tar cii, ne mba ne we atindi a Na iko; ker nen perapera, ker nen ishima i legh legh, tsô alaghga á yer ne sha iyange i iyugh i TER la.”
4 Nahan u or nana̱ war yô, saa (1) nana ker Yehova, (2) nana ker perapera, shi (3) nana ker ishima i legh legh kpaa. Doo u kwagh a gba se sha akaawan ne nyian kpishi. Sha ci u nyi? Ityôkyaa yô, er Yuda man Yerusalem yange ve tagher ishigh a iyange i jirigh ken derianyom u sha utaankaruhar C.S.W. la nahan, akuraior a ken Mbakristu Mbaaiev—man sha kpôô yô mbaaferev cii—mba yemen ioo u za yan gaduga a Yehova Aôndo ken “zegecan” u á lu van la. (Mateu 24:21) Hanma or u i sar nan u i̱ va yer nan sha shighe la yô, saa hegen je nana kera tema a tema ga. Sha nena yô? Sha u keren Yehova shi keren perapera shi keren ishima i legh legh kpaa, cii man tso a kar ihyongo ye!
5. ‘U keren Yehova’ la wa nyi man nyi ker nyiana?
5 Alaghga ú kaa wer: ‘Mo ḿ tsegha uma wan sha ci u Aôndo shi ḿ er batisema, ḿ ngu Orshiada u Yehova. Ḿ vande eren akaa a i gbe u ma m er la cii ḿ bee ga zee?’ Sha kpôô yô, kwagh ngu ken kwagh la hemba di u se tseghan iyol yase sha ci u Yehova tseegh tsô la. Iserael yange lu ikyurior i yange i tsegha i̱ yô, kpa sha ayange a Sefania la, ior mba Yuda kera lu eren anza a kuman sha mtsegh ve la ga. Sha ci u nahan yô, i va tìm ikyurior la kera. ‘U keren Yehova’ nyian la wa u maan mlu u kôôsôô a na man nongo na u shin tar ne ker, shi zan hemen a mlu shon her kpaa. Inja na yô ka u keren fan e̱r Aôndo á nengen akaa la shi veren ishima fan sha er i lu un ken ishima la kpaa. Zum u se kpe iyol se lu henen Mkaanem ma Yehova zulee shi se lu timen sha má shi se lu yaren tom sha kwaghwan u ma la ken uma wase yô, se mba keren un. Ka sea nguren keren mkôôm u Yehova ken msen u eren tsung, shi sea nguren dondon gbendatesen u icighan jijingi na yô, mlu wase vea na a gba zan shimi, shi asema ase kpaa a gba mgbeghan se u civir un ‘a ishima yase cii man a uma wase cii man a agee ase cii.’—Duteronomi 6:5; Mbagalatia 5:22-25; Mbafilipi 4:6, 7; Mpase 4:11.
6. Se ‘ker perapera’ nena, man er nan ve a fatyô u eren kwagh ne ken tar nee?
6 Kwagh u sha uhar u i tér ken Sefania 2:3 yô ka u ‘keren perapera.’ Se kpishi yange se sôr mbamlu mba vesen ken uuma asev sha u se kuma u eren batisema u Orkristu yô. Nahan cii kpa, saa se za hemen u eren aeren a Aôndo a perapera la her ken uma wase cii. Mbagenev yange ve hii kwagh ne doo kpekpe kpa ve de ér tar u̱ hôngor ve. Sha mimi yô, u keren perapera la ashighe kpishi ka lu kwagh u kiriki ga, sha ci u ior mba idya i eren man aie u eren man u nyighen ior i hingir ikye ve la kase se wa atô. Kpa u se lun a isharen i taveraa i eren ishima i Yehova la una hemba nyityo ameen a a meen se u keren u doon ityough a tar cii tahav. Aôndo yange gbihi Yuda sha ci u yange Yuda nôngo ér una kav mbafanaôndoga mba ve wa ndor a na la. Nahan, u ma se kav tar yô, guda se lu nen “mbakaven Aôndo,” se keren u háán “orhe iyol u i gbe un sha inja i Aôndo ken perapera u mimi man mtsegh u mimi” la.—Mbaefese 4:24; 5:1.
7. Se ‘ker ishima i legh legh’ nena?
7 Kwagh u sha utar u i ôr ken Sefania 2:3 yô ér, aluer sar se ka i̱ yer se sha iyange i iyugh i Yehova yô, saa se ‘ker ishima i legh legh.’ Hanma sev yô ka se zende se kôô iyol a nomso man kasev man mbayev mba asema ve a lu legh legh côhiin tsô kpaa ga yô. Hen a ve yô, u lun ishima legh legh la ka kwaghlanen. Ve tôô ér u ungwan tindi ka igbekera i vesen. Mba hanger kwagh shi ve hemba soon ayol a ve shi mba ongo mhen u mbagenev kpaa ga saa u̱ ve, shi ve na jighjigh ér kwagh u ve nenge ér ka “ian” i ve lu a mi u eren kwagh sha ishima ve la saa ka un á lumun a mi keng ye. Aluer amba aerenegh ne kôô se iyol se kpa se hii u eren á nahan a vihi kpen kpen! Ka shighe u i gbe u se ‘ker ishima i legh legh’ je ne. Inja nena? Sha u wan iyol yase sha ikyev i Aôndo shi ngohol tsaha na shi nyôôso iyol veren sha ishima na vough.
Er Nan I Lu u Saa “Alaghga” Ve Á Yer Se?
8. Inja i ishemberti i̱ í yar tom a mi ken Sefania 2:3 ér “alaghga” la yô ér nyi?
8 Ver ishima nenge er i nger ken Sefania 2:3 nahan la, ér: “Alaghga á yer ne sha iyange i iyugh i TER la.” Er nan ve yange i yar tom a ishember i “alaghga” la zum u i lu ôron kwagh a “mbaasemaleghlegh mba sha tar” laa? Akaa a mbaasemaleghlegh mbara yange ve lu vanden eren la lu á sha inja, kpa ian lu i a kehe ve ken ishima ga. Yange ve lu a̱ ar sha mkur u uma ve u eren perapera la ga. Yange lu u á fatyô u veren ishima ér alaghga mbagenev ken a ve vea gba ken isholibo. Se kpa kape í lu je la. Yesu yange kaa ér: “Or u nana taver ishima zan zan mkur yô, ka nan á yima nan ye.” (Mateu 24:13) Een, u se zuan a myom sha iyange i iyugh i Yehova la har sha u se zan hemen u eren kwagh u a lu vough sha ishigh nagh yô. Ka kwagh u ú kange ishima wer ú er laa?
9. Ka akaa a perapera a nyi yange gum Tor Yoshia ere?
9 Ikyav tese ér mkaanem ma Sefania mara yange ma kôr Tor Yoshia ken ishima u ‘keren Yehova.’ I nger ken Ruamabera nahan ér: “Sha inyom i sha anigheni i tor na la, er [Yoshia] lu iyev la je [lu anyom er 16 nahan], a hii u keren Aôndo u ter na Davidi.” (2 Kroniku 34:3) Shi Yoshia yange za hemen u ‘keren perapera’ kpaa, sha ci u i nger ér: “Sha inyom i sha pue kar ahar la, [shighe u Yoshia lu anyom er 20 nahan la] a hii u wanger Yuda man Yerusalem sha ajiir a taven sha, man Asherim, man ieev mbi gban a gba, man mbi keren a ker la. I hembe atse a nanden nagh sha mi a Ubaal, sha ishigh nagh je.” (2 Kroniku 34:3, 4) Shi Yoshia ‘ker ishima i legh legh’ kpaa, lu eren kwagh u doon Yehova sha u wanger ieev mbi civir man aeren agenegh a kwaghaôndo u aiegh ken tar la cii kera. Mbaasemaleghlegh mbagenev kpa yange vea ember sha akaa a yange lu zan hemen la kpekpe!
10. Kanyi yange i̱ er ken Yuda ken inyom i 607 C.S.W. la, kpa ka unô yange i yima ve?
10 Mbayuda kpishi yange ve hide hen Yehova sha ayange a mtemtor u Yoshia la. Nahan cii kpa tor la karen kpen kera yô, ve kpishi ve hide ve yem sha igbenda i yange ve vanden eren akaa tsuaa la—akaa shon a Aôndo yange venda la. Er Yehova vande yôôn ér i̱ lu nahan, ior i Babilon va ta num sha Yuda shi tìm Yerusalem, gartamen na la ken inyom i 607 C.S.W. la. Nahan kpa, kwagh lu a̱ hemba shalegh shalegh ve ga. Yange i yèr profeti Yeremia man Ebedimeleki Oretiopia la, kua nomsombaiorov man kasev mba ken ya u Yonadabi kpaa sha iyange i iyugh i Yehova la.—Yeremia 35:18, 19; 39:11, 12, 15-18.
Mbaihomov mba Aôndo—Ver Nen Ikyav!
11. Er nan ve i lu kwagh u ican u tilen sha perapera hen Aôndo nyiana, kpa á lu mbaihomov mba ior mba Yehova a inja u timen sha nyi kwagha?
11 Er se lu keghen mve u iyange i iyugh i Yehova sha botar ne nahan, “ameen atô kposo kposo” nga tseren se. (Yakobu 1:2) Ken ityar kpishi i í senge ér i wa ian i or nan lu a mi u civir sha ishima i nan ikyo la, mbahemenev mba kwaghaôndo mba wan atseregh ka ve núm mbautahav ken ijime u van ior mba Aôndo a tôvacan u bo u bo. Agbilinaior ka a vihin Mbashiada mba Yehova iti, á na ve iti iyongo ér mba “bo nongo.” Aôndo fa akaa a ve eren la vindi vindi—man una tsaha ve keng a bunde ga. A lu mbaihomov mba Aôndo mbara a inja kpishi aluer ve time sha kwagh u ngise er mbaihomov mba ior mba Aôndo amba er Mbafiliti nahan la yô. Kwaghôron u profeti la kaa nahan ér: “Á ta Gasa kera man Asekelon una hingir ice; á zenda Ashedodi iyange sha tembe, man á wuhe Ekeron kera.” Yange lu u á hembe agar a Mbafiliti ne kera cii, ka Gasa man Asekelon man Ashedodi man Ekeron je la.—Sefania 2:4-7.
12. Kanyi yange i̱ er Filitia man Moabi man Amono?
12 Kwaghôron u profeti la za hemen nahan ér: “M ungwa tarnahan u Moabi man iheen i Mbaamon, i ve hee ior Av, man er ve va tseen sha tar ve yô.” (Sefania 2:8) Sha mimi yô, Igipiti man Etiopia yange ve ya ican sha ikyev i ior i Babilon i̱ yange i̱ va ta num sha ave la. Kpa kanyi yange i̱ lu ijirôron i Yehova sha Moabi man Amon, ityar i yange i due ken tsombor u Loti anngô u Aberaham laa? Yehova tsenga pasen nahan ér: “Moabi una hingir er Sodom, man Mbaamon er Gomora nahan.” A yer Moabi man Amon mba imangerev mbara sha ajir a ôron a Aôndo la e̱r yange i yer ungôôv vev mba ikyov ikyov—ônov mba Loti mbakasev mba uhar, mba yange ve war mtim u Sodom man Gomora mbara nahan ga. (Sefania 2:9-12; Genese 19:16, 23-26, 36-38) Filitia man agar a na nga hana nyiana? Man Moabi kua Amon, ve mba yange ve moron iyol la di yô mba hana? Ú ker ve nan nan kpa ú zua a ve ga.
13. Yange i time akaa shin inya ken Nineve yô, i zua a nyi akaa?
13 Sha ayange a Sefania la, Tartor u Ashiria lu sha azenger a tahav mbu ú. Yange Austen Layard, ordughunakaa shin inya ugenegh ngur pasen vegher ugen u iyaagh ki tor ki yange time za zua a mi ken Nineve, gartamen u Ashiria la yô, a nger nahan wener: “Yange i pav . . . usilin mbara ker ukpo ukpo mba lun igyondo inyiin inyiin, i kpela ufoto mba uimondon, shin ufoto mba ishôso sha mi. Í vár anyinor sha ukpo mbagenev, hanma kpo yô i kase un sha uijuan mba lun ishe tsung shin ieev mbi maan a maa. Alaghga yange i cir shin i shighe teran la kua ukpekpe mba iyough la kpaa sha zenaria man azurfa; shi i mande akaa sha ikyon i hemban doon cii, kon u sedar kpa lu ker tseer tseer.” Nahan cii kpa, er kwaghôron u profeti u Sefania yange tsengapasen nahan, lu u a tìm Ashiria, shi a gema Nineve gartamen na la una hingir “ice.”—Sefania 2:13.
14. Kwaghôron u profeti u Sefania la yange iv sha Nineve nena?
14 Yange Sefania ôr mkaanem man ne anyom kar 15 tseegh maa i tim zegegar u Nineve la, i hembe dwer u tor hingir alôgh. Een, gar shon u moron iyol la, i gema un hingir mtwem. I tsengapasen imba mtim la vighe vighe ken mkaanem man nahan, ér: “Akumedu man adendem vea tsa ken uinduruku nav [mba ve gbe la], mba gberen amo sha uwindou; mtim una lu sha agbur a ihinda a uya.” (Sefania 2:14, 15) Lu u uigbengembaayough mba Nineve mbara vea hingir ajiir a á lu mbaadendem man mbaakumedu tseegh vea masen tsan ker yô. Mayange á kera ungwa akenge a mbateen kasua sha ugodobi nav ga, shin amo a mbautyaav shin akenge a upristi kpaa ga. Sha igbenda shon i ngise ior ve saa sha í gudu gudu la, a masen ungwan amo a kúrán or iondo sha ityou tseegh, alaghga á lu mhine u inyon shin ihuran i ahumbe je la. Mbaihomov mba Aôndo cii ma ve tim ase nahan vough!
15. Kwagh u yange er Filitia man Moabi man Amon man Ashiria la una fatyô u tesen se nyi?
15 Kwagh u yange er Filitia man Moabi man Amon man Ashiria ne tese se nyi? Ka kwagh u á tese se je ne, ér: Er se lu mba civir Yehova yô, kwagh môm je kpa ngu u se cia hen mbaihomov asev ga. Aôndo nengen kwagh u mba ve hendan a ior nav ve eren la. Yehova yange ta num sha mbaihomov nav sha ayange a tsuaa la, shi kape Yehova una va a ajiraôron a na sha tar cica cii nyian kpaa je la. Kpa mbawaren vea lu—á lu ‘zegeikpelaior i ia due ken akuraior cii la.’ (Mpase 7:9) Alaghga we kpa ú lu môm ken a ve—kpa saa ú za hemen u keren Yehova shi keren perapera shi keren ishima i legh legh kpaa.
Kwagh A Tser Mba Ve Eren Akaabo sha Igbongor La!
16. Kwaghôron u profeti u Sefania yange ôr sha kwagh u mbatarev man mbahemenev mba kwaghaôndo mba ken Yuda mbara ér nyi, man er nan ve mkaanem man má kom sha Mbakristu Mbaaiev voughlo?
16 Kwaghôron u Sefania shi hide ver ishigh sha Yuda man Yerusalem. Sefania 3:1, 2 kaa nahan ér: “Kwagh á tser gar u ahendanegh man u hôngorough man u kighir ior! Ongo kwagh ga, rumun mkôôm ga, suur sha TER ga, man kporom ikua ikua a Aôndo na kpaa ga.” Mvende u yange ior mba Yehova venda u ungwan acin a tan a na la vihi tsô! Ipila i mbatarev man atiator man mbaajiriv mbara yange ve eren la yange i̱ vihi kpen kpen. Sefania yange vaa iyol sha ieren i kunya i mbahemenev mba kwaghaôndo mbara ve lu eren la, a kaa ér: “Uprofeti nav kôrough ga, ka mba lun a mimi ga; upristi nav mba hôngor a icighankwagh, ve per atindi sha apera.” (Sefania 3:3, 4) Mkaanem man pase mlu u uprofeti man upristi mba Mbakristu Mbaaiev nyian vough tsô! Ve dugh iti i Aôndo ken mbamgem mba Bibilo vev kera sha igbongor je, shi mba tesen atesen a aie sha iyol i Un shon u ve senge ér ve mba civir la.
17. Aluer ior kegh ato shin ve kegh ato ga kpaa, er nan i doo u se za hemen u yôôn loho u dedoo ne hereghe?
17 Lu sha ikyo i wan je Yehova ta ior mbara icin sha kwagh u una va er ken hemen la ye. Yange tindi mbatomov nav, uprofeti mbara—lu Sefania man Yeremia, kua mbagenev kpaa—ér ve̱ za ôr ior mbara ve̱ gema asema. Een, “TER . . . eren iferkwagh ga; hanma sev pasen mimi Na ken igbar, ka bundu Un ga.” Yange ve gema ve er nena? Sefania kaa ér: “Kpa ormimi ga yô, nan fa kunya ga.” (Sefania 3:5) Hegen kpa mba tan imba icin la. Aluer ú ngu or u pasen loho u dedoo yô, we kpa ú ngu a ci ken tom u tan icin ne. Za hemen u yôôn loho u dedoo ne her, de gbe uwer ga! Ior vea kegh ato shin vea kegh ato ga kpaa, sha mnenge u Aôndo yô tom wou za ikyura aluer ú ngu eren ú sha mimi yô; ú ngu a ityôkyaa i cian kunya er ú lu eren Aôndo tom a ishimatseen la ga.
18. Sefania 3:6 una iv nena?
18 Ijirôron i mtim i Aôndo una va a mi la ia saa sha mtim u Mbakristu Mbaaiev tseegh ga. Yehova samber a iyugh na tser sha akuraior a sha tar cii. A kaa ér: “M tim akuraior kera, ayouautya a ve a taven hingir alôgh; M vihi igbendagar ve, ma or kera kar sha mi ga; i tim agar a ve.” (Sefania 3:6) Mkaanem man ka u ma a kar kpe mayange ga, je yô Yehova ôr kwagh u mtim la inja er á vande van kera ve yô. Kanyi yange i er agar a Filitia man Moabi man Amon laa? Man Nineve, gartamen u Ashiria la di ye? Mtim ve la ngu icintan hen akuraior nyian. Mba náhán Aôndo tar ga.
Za Hemen u Keren Yehova
19. Ka mbampin mba zan idyu shin ishima mba nyi se fatyô u pinene?
19 Sha ayange a Sefania la, Aôndo haa iyugh na sha mba yange ve “vihi aeren a ve cii” sha ifer la. (Sefania 3:7) Hen shighe wase ne kpa kape kwagh la una er vough je la. Ú nenge a ikyav i tesen ér iyange i iyugh i Yehova la i̱ mgbôghom kpa? Ú ngu zan hemen u ‘keren Yehova’ sha u ôron Mkaanem nam hanma shighe—hanma sev kpa? Ú ngu ‘keren perapera’ sha u lun a inja uma i lun wang sha aeren a a zough sha atindi a Aôndo la kpa? Shi ú ngu ‘keren ishima i legh legh’ sha u gban ishima shimi kùr kùr shi lun a ieren i wan iyol you sha ikyev i Aôndo man mserakaa na u á ver sha ci u nan myom la kpa?
20. Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken kwaghngeren u masetyô ken akaangeren a kwaghôron u profeti u Sefania nee?
20 Aluer se za hemen u keren Yehova shi keren perapera shi keren ishima i legh legh kpaa sha mimi yô, se fatyô u veren ishima ser hegen je kpa se ember averen kpishi—een, ken “ayange a masejime” a i lu karen jighjigh u nan wase ne je kpaa. (2 Timoteu 3:1-5; Anzaakaa 10:22) Kpa se fatyô u pinen ser, ‘Er se lu mba civir Yehova nyian yô, se mba zuan a averen nena, shi kwaghôron u profeti u Sefania la kaa ér í ver averen a nyi sha ci u mba a va yer ve sha iyange i iyugh i Yehova i í lu van ioo nee?’
Ú Kaa Wer Nena?
• Ior mbá ‘keren Yehova’ nena?
• U ‘keren perapera’ la wa nyi man nyi kere?
• Sé ‘ker ishima i legh legh’ nena?
• Er nan ve i doo u se za hemen u keren Yehova shi keren perapera shi keren ishima i legh leghe?
[Study Questions]
[Picture on page 10]
Ú ngu keren Yehova sha Bibilo i̱ henen man msen u eren tsung kpa?
[Pictures on page 13]
Er zegeikpelaior i̱ ze hemen u keren Yehova yô, ia war iyange i iyugh na la