Deen Nen Ayol A En Kwaghbo
Deen Nen Ayol A En Kwaghbo
“Waan nen ishima a ayol a en, deen nen ayol a en kwaghbo.”—KOL. 3:13.
Ú KAA WER NYI?
Er nan ve i gbe u se kegh a kegh iyol u den ior kwaghbo?
Yesu yange ôr nyi i tesen er gba u se deen ior kwaghbo?
Aluer se mba den ayol a ase kwaghbo yô, ka mbamtsera mba nyi nahan se zua a mini?
1, 2. Er nan ve i doo u u hen sha ieren you sha er u fa, wea keghen iyol u den or kwaghbo shin wea keghen ga yôô?
BIBILO wase se u fan er Yehova a nengen isholibo la man kwagh u ngu a er shighe u se er isholibo la kpaa. Bibilo shi pase se ér Yehova den kwaghbo kpaa. Ngeren u se sember henen ken kasua u a kar la wase se u fan er hii ve Yehova de Davidi man Manase kwaghbo ve yô. Yange ve vaa afanyô kpishi sha akaabo a ve er la, ve pase Yehova isholibo ve, shi ve kange ishima ér vea kera kimbir eren akaabo la ga. Yange ve gema ishima sha mimi, nahan Yehova hide lumun ve.
2 De se time sha kwagh u den or kwaghbo la sha gbenda ugen kpaa. Luun er ma or u hen tsombor wou yange nan kpe sha ci u kwaghbo u Manase la nahan, ma lu ken ishima nena? Yange ma u fatyô u den Manase kwaghbo na je he? Mpin ne ngu a inja hen vese nyian kpishi sha ci u se mba ken tar u ifer man ipila i dumbur ker, shi ior ve we ayol a ve ikyo tseegh yô. Nahan, er nan ve i doo u Orkristu nana hen u den mbagenev kwaghbo ve? Aluer orgen er a we dang nahan, ka nyi ia wase u u wan ishima eren kwagh u Yehova a soo la, shi keghen iyol u den nan kwaghbo?
ER I HII VE I GBE U SE DEEN IOR KWAGHBO YÔ
3-5. (a) Yesu yange ôr nyi i tesen se ér gba u se hen u den mbagenev kwaghbo? (b) Ka nyi se hen ken mkaanem ma Yesu ma i nger ken Mateu 18:21-35 laa?
3 Gba hange hange u se deen mbagenev mba ve er se kwaghbo la kwaghbo ve, vea lu mba ken tiônnongo u Kristu shin vea lu ga kpaa. Se er nahan yô, kwagh la u wase se u lun ken bem vea mba hen icombor yase man azende a ase man mbagenev kua Yehova cii. Bibilo tese ér, aluer mbagenev mba eren se akaa a vihin faa faa je kpa, gba u Mbakristu vea keghen a kegh iyol u den ior kwaghbo. Yesu ôr kwagh u ortom ugen, u yange lu orvesen na a injô i zege inyar yô. Kwagh u Yesu ôr ne una wase se u nengen er i gbe hange hange u den ior kwaghbo ve yô.
4 Ortom la lu orvesen na a injô kehelee, man lu saa una er tom a kuma ayange miliôn 60 nahan ve una kôrcio u kimbin ye. Nahan cii kpa, orvesen na la de un a injô la. Ortom ne yemen yô, a za kohol ikyartom na ugen u lu un a injô i a tôô un ayange 100 tseegh u eren tom kimbin yô, ér a kimbi un injô na. Ngura zamber a na ér a wa ishima, kpa ortom u i de un a injô i zege inyar la za wa ikyartom na u lu un a injô la ken gaadi. Eren nahan yô, ishima vihi orvesen na u de un a injô la kpishi. A kaa a na ér: “We kpaa, ka u ma u zungu ikyaru u tom la keng er mo m zungu u mhôônom nahan gaa? Nahan ter na la yuwe, a gema a na un sha ikyev i mbaeren ior ican la, er saa una kimbi injô i a ye un cii ve.”—Mat. 18:21-34.
5 Yesu soo ér se hen nyi ken kwagh u ôr ne? A pase ér: “Kape Terem u A lu Sha kpaa Una er a ven la, aluer ne kpaa hanmô wen nana de anmgbian u nan akaabo a nan gbar gbar ga yô.” (Mat. 18:35) Kwagh u Yesu ôr ne wanger wang. Er se yen yô, ashighe kpishi ka se er isholibo. Se fatyô u eren kwagh vough, er Yehova a soo la ga. Nahan kpa, ngu a kegh iyol u den se kwaghbo. Ngu a de se kwaghbo u se er yô, nahan i hingir inja er se er kwaghbo ga nahan. Nahan, aluer se soo u yan ijende a Yehova yô, saa se kpa se deen mbagenev kwaghbo ve. Lu kwagh u Yesu ôr ken Ityesen na i sha Uwo la je la, zum u a kaa ér: “Aluer nea deen ior akaabo a ve yô, Ter wen u Sha di kpaa Una de ne. Kpa aluer nea deen ior akaabo a ve ga yô, Ter wen di kpaa Una de ne akaabo a en ga.”—Mat. 6:14, 15.
6. Er nan ve ashighe agen ka i taver u den or kwaghbo yumu?
6 Alaghga se kaa ser, ‘u ôron a ôr yô, ka ican ga,’ ‘kpa ka u eren la tsô i taver yum ye.’ Sha ci u, shighe u or se kwagh u vihin yô, ishima ka i vihi se a nan kpen kpen. U tesen ikyav yô, alaghga se nyoon ishima a nan shin se yue nan. Alaghga se nenge ser gba u se nôngo kpoghuloo sha er a tsaha or la sha kwagh u nan er la yô, shin alaghga se soo ser nan kpa nana ya ican i se kpa se ye la. Alaghga ishima ia vihi se ker je se nenge ser kwaghbo u or er se la ka u mayange se fatyô u den nan ga. Aluer ishima vihi u a or nahan yô, u er nan ve u lu a ieren i den ior kwaghbo, i Yehova a soo ér se lu a mi laa?
FA ER I HII VE ISHIMA I LU VIHIN WE LA
7, 8. Aluer or er kwagh u vihin we nahan, ka nyi ia wase u u den nan kwaghbo?
7 Shighe u or er kwagh a vese dang, shin se nenge ser or er a vese dang yô, ishima ia vihi se a nan kpishi. Gumor ugen pase kwagh u yange er un zum u ishima vihi un hen an-shighe ugen yô, ér: “Yange m due hen ya kera, m gba num mer me kera hide her mayange ga. Lu oo gera gera, shi tsee iyol kpaa. Nahan m zende sha an-gbenda ugen u doon kenger, m yem ica. Er gbenda ne huan shi m lu yemen sha u kenger akaa a doom mo yô, ishima hii u pever mo ker. Ka tem deghôô yô, m cin m hide hen ya, shi m vaa afanyô er ashen m nyoon ishima yô.” Aluer u ker gbenda u ishima ia pever we shimi shighe u kwagh a vihi u, er or ne nahan yô, u hemba henen sha kwagh u a ze u iyol la sha inja, nahan u kera er kwagh u u va vaa afanyô ga.—Ps. 4:4; Anz. 14:29; Yak. 1:19, 20.
8 Kpa aluer ishima za hemen u vihin we her di ye? Nôngo fa er i hii ve ishima i vihi u yum la. Ka sha ci u or er kwagh a we shami ga shin i laha u wee? Shin ka sha ci u u nenge wer or u nan er kwagh u doon we ga la nan soo u vihin we ishima sha aperaa? Mimi je, kwagh u nan er a we la vihi kpishii? Aluer u gbidye kwar shi u fa ityôkyaa i ishima i vihi u yô, u fatyô u zuan a akaawan a ken Bibilo, a aa wase u u nengen zayol wou la sha gbenda u vough yô. Nahan u fatyô u eren kwagh sha ishima i Yehova. (Ôr Anzaakaa 15:28; 17:27.) Aluer u kundu ishima u hen sha atôakyaa a a ne u ishimavihin la vighe vighe, u kera yem vihin ishima ga yô, u hemba keghen iyol u den or u nan er kwagh a we i doo u ga la, kwaghbo u nan. Alaghga a taver we u eren kwagh ne, kpa Bibilo ia wase u u fa er ishima i lu u ker sha zayol wou la jighilii, shi ia wase u u̱ dondon ikyav i Yehova i den ior kwaghbo la.—Heb. 4:12.
DOO U A HINGIR WE IYONGOO?
9, 10. (a) Aluer u nenge wer or hii u nahan, ka nyi alaghga u ere? (b) Aluer u hen u gban ishima ikyôr shi u kegh iyol u den mbagenev kwaghbo nahan, a lu u nena?
9 Akaa a nan or ishimavihin nga kpishi. U tesen ikyav yô, u ngu nahan mato, nahan deraba ugen va war keman mato na ken u wou. U er nena? Mbagenev ka ve nyoon ishima je ve er ayôôso. Nahan kpa, we u ú lu Orkristu yô, mayange je u soo u eren nahan ga.
10 Hemba doon u ú hii henen sha kwagh shon fese cii ve, u mase eren kwagh sha mi ye. Alaghga we kpa ashen u er kwagh u shami ga sha ci u kwagh ugen dan u. Shin alaghga mato la ngu a zayol. Aluer se ker u fan ityôkyaa i or er kwagh u doon se ga, shi se kav er i lu u se fa atôakyaa la cica cii ga, shi se kegh iyol u den nan a kwaghbo yô, a kera vihi se kpishi ga. Orpasenkwagh 7:9 kaa ér: “De nyoon ishima fefa ga, gadia ishima i nyoon tema ken vanger u abumeaior.” Aluer or er kwagh a we doo u ga kpa, kwagh la a de hingir we iyongo ga. Ashighe kpishi, alaghga se hen ser or er kwagh a vese sha apera ér i vihi se, kpa a lu nahan ga. Ka er nan yen ve nan er kwagh sha lan nahan ye. Gayô, alaghga se kav kwagh u vihin, u a er se la jighilii ga. Nahan yô, umbur wer u fatyô u fan hanma kwagh u orgen nan er a we, shin nan ôr sha iyol you cica cii ga. Kegh iyol u tesen nan dooshima shi den nan kwaghbo. Aluer u er nahan yô, a hemba saan we iyol.—Ôr 1 Peteru 4:8.
‘BEM WEN SHI Á HIRE HEN A VEN’
11. Aluer se za u pasen kwagh hen ya u or man nan er a vese doo shin doo ga kpa, a gba u se er nena?
11 Aluer se mba pasen kwagh man or za lam a vese dang nahan, se kôr iyol tsaha nena? Zum u Yesu lu tindin mbahenen nav iorov 70 ér ve za pase kwagh la, a kaa a ve ér hanma ya u ve za nyer her cii yô, ve kaa ér: “Bem a lu sha ya ne.” Shi Yesu kaa ér: “Aluer wan u bem una lu her yô, bem wen una lu sha a nan; una lu ga yô, [bem wen] una shi á hire hen a ven.” (Luka 10:1, 5, 6) Ior ka vea kegh ato a vese shighe u se lu pasen ve loho u dedoo yô, ka i saan se iyol je i zua ga, sha ci u ka se fa ser loho shon ua wase ve. Nahan kpa, ashighe agen di yô, ka se tagher a ior mba vihin tu. Zum u se tagher a ambaaior la nahan yô, a gba u se er nena? Yesu kaa ér se za hemen u lun bem bem. Aluer se za hen ya u or man nan er a vese doo shin doo ga kpa, gba u hanma ya u se nyer her cii yô, se nôngo se due her a ishima i kundu kundu. Aluer se vihi ishima sha ci u or er kwagh a vese dang yô, se kera fatyô u lun bem bem, er Yesu kaa la ga.
12. Mkaanem ma Paulu ma i nger ken Mbaefese 4:31, 32 la ma kaa ér se er nena?
12 Gba u se luun bem bem hanma shighe cii, i de lu shighe u se dugh kwaghpasen la tseegh ga. Alaghga u kegh iyol u den orgen a kwaghbo, kpa ngura tese ér u lumun a kwaghbo u nan er la ga, shin u senge wer kwagh shon vihi ga ze. Kpa kwagh la tese ér u soo wer ishima i zer vihin we sha kwagh u dang u nan er la ga, sha er u lu bem bem yô. Mbagenev zer henen sha akaa a ior ve er a ve dang la kpii, nahan kera saan ve iyol ga. Mayange de den wer ishimavihin i ya tor ken a we ga. Umbur wer aluer u wa akaa a ior ve er a we, a vihin we la ken ishima yô, mayange a saan we iyol ga. Nahan yô, keghen iyol u den mbagenev kwaghbo.—Ôr Mbaefese 4:31, 32.
EREN KWAGH SHA ISHIMA I YEHOVA
13. (a) Orkristu nana haa orihyom u nan “akausu a kpenger kpenger” sha ityou nena? (b) Aluer or er a vese dang kpa se mba a ishima i legh legh yô, ka nyi alaghga ia due kere?
13 Ashighe agen yô, alaghga mba ve lu Mbakristu ga la vea er kwagh a we dang. Kpa u fatyô u wasen ve sha er vea lu a isharen i fan kwagh u Bibilo i tese yô. Apostoli Paulu nger ér: “Aluer ijen ia kôr orihyom wou yô, na nan kwaghyan, aluer imura ia kôr nan kpaa na nan kwaghman, ka sha gbenda ne man ú haa nan akausu a kpenger kpenger sha ityou ye. Kwaghbo a̱ de hembe u ga, kpa we gema hemba kwaghbo sha kwagh u dedoo.” (Rom. 12:20, 21) Aluer or lam a vese dang kpa se ôr kwagh a nan kundu kundu yô, alaghga ieren yase la ia na nana gema inja, nana er a vese kundu kundu je kpaa. Aluer u kav zayol u or u nan er kwagh a we dang la shi mhôônom kôr u a nan yô, alaghga u na, a sar nan u seer henen Bibilo. Aluer or er a we nan je kpa, u ngu a ishima i legh legh shi u er kwagh a nan kundu kundu yô, adooga a sar nan u fan er i hii ve u lu kposo a ior mbagenev yô.—1 Pet. 2:12; 3:16.
14. Aluer or er a we vihi nan nan kpa, gba u u palegh u wan kwagh ishima a nan sha ci u nyi?
14 Ashighe agen a gba u se palegh u zan ikyua a mbagenev. U tesen ikyav yô, a gba u se palegh u zan ikyua a mbara mba yange ve lu ken tiônnongo kpa ve va er isholibo, shi ve venda u geman ishima, nahan i dugh ve ken tiônnongo kera la. Aluer ishima vihi u sha isholibo i vesen i ma or yange nan er yô, alaghga a taver we kpishi u den nan kwaghbo la. Nana gema ishima je kpa, alaghga ishima ia za hemen u vihin we a nan her sha kwagh u yange nan er la. Aluer ishima vihi u ker a ma or nahan yô, gba u u za hemen u sônon Yehova wer a wase u u de nan kwaghbo. Kera ga je kpa, u fa er i lu nan ken ishima ga. Kpa Yehova yô, a fa, gadia fe kwagh u hanma or nan henen ken atô u ishima i nan yô, shi we ishima a mba ve er akaabo la kpaa. (Ps. 7:9; Anz. 17:3) Ka nahan ve Bibilo i we se kwagh nahan ye, ér: “De oron iyev i ifer sha ifer ga. Ver nen ishima u eren akaa a dedoo sha ishigh ki ior cii. Aluer a fatyô yô, lu nen bem a ior cii ape kwagh wen a lu sha mi la. Ne mbadoon mo ishima, de oron nen iyev sha kwagh wen ga, kpa na nen iyugh i Aôndo ian, gadia i nger er: Ka Mo Me or iyev ye, ka Mo Me kimbi ye, kape Ter A kaa la.” (Rom. 12:17-19) Se fatyô u fan hanma kwagh u Yehova a fe ga, shi Bibilo kaa a vese ér se de ne or ibo gagh ga. (Mat. 7:1, 2) Kpa na jighjigh wer Yehova una ôr nan ijir sha mimi.
15. Ka nyi ia wase se ve se zer vihin ishima a or u nan er kwagh a vese dang la ga?
15 Aluer u nenge wer or er kwagh a we dang man nan ve gema ishima, kpa ka taver we u den nan a kwaghbo yô, doo u u umbur wer nan kpa orgen er kwagh a nan dang. Nan kpa i mar nan ken isholibo, vough er se nahan. (Rom. 3:23) Mhôônom ma ker Yehova a uumace sha ci u ve cii mba ken mlu u isholibo la. Nahan gba u se eren msen sha ci u or u nan er se kwagh u vihin la. Aluer se mba eren msen sha ci u ma or yô, ishima ia kera zer vihin se a nan ga. Yesu yange pase wang er i doo u se zer vihin ishima a mbagenev ga yô, zum u ve er kwagh a vese dang je kpaa. A kaa ér: “Doo nen a mbaihyomov enev, man shi eren nen msen sha ci u mba ve tev ne a ican yô.”—Mat. 5:44.
16, 17. Shighe u mbatamen ve nenge ér or gema ishima sha isholibo i nan yô, gba u se er nena, man ka sha ci u nyi?
16 Yehova na mbatamen mba ken tiônnongo tom u nengen aluer or u nan er isholibo i vesen la nan gema ishima shin nan gema ishima ga yô. Anmgbianev mba ve lu mbatamen ne mba fe hanma kwagh u Yehova a fe sha zayol u or u nan er isholibo la ga, kpa ka ve dondo kwaghwan u Bibilo shi icighan jijingi a wase ve ve tsua kwagh u i doo u vea er yô. Nahan yô, shighe u ve er msen hen Yehova ér a wase ve vea tsua kwagh u i doo u vea er yô, se fatyô u nan jighjigh ser kwagh u ve tsough u eren la ka u sha ishima i Yehova.—Mat. 18:18.
17 Shighe u kwagh a lu nahan yô, gba u se ta ikyaa a Yehova. Gba u se na jighjigh ser gbenda u Yehova a nenge sha zayol shon la ka u vough, shi se lumun kwagh u mbatamen ve tsough u eren la kpaa. Zum u mbatamen ve nenge ér or gema ishima nahan, u de nan kwaghbo shi u tese wer nan doo u ishima her kpa? (2 Kor. 2:5-8) Alaghga a taver we u eren nahan, hemban je yô, aluer ka we yan nan er u kwaghbo, shin or u hen tsombor wou yô. Nahan kpa, aluer u suur sha Yehova shi u na jighjigh a gbenda u a nengen sha mbamzeyol ken tiônnongo la yô, u er kwagh sha kwaghfan. U lu tesen wer u kegh a kegh iyol u den mbagenev kwaghbo.—Anz. 3:5, 6.
18. Aluer se kegh iyol u den ior kwaghbo yô, ka mbamtsera mba nyi nahan se zua a mini?
18 Aluer se kegh iyol u den mbagenev kwaghbo yô, se zua a mbamtsera kpishi. A kundu se iyol sha ci u se kera lu ken ishimavihin ga shi se ure ga. Shi se hemba lun vea mbagenev doo doo kpaa. Kpa aluer se kegh iyol u den ior kwaghbo ga yô, alaghga se tôô angev shi se lu a mmem ken ishima ga. Heela tseegh ga, se vihi mlu wase vea mbagenev shi a taver se u lamen a ve kpaa. Aluer se kegh iyol u den ior kwaghbo yô, se zua a mtsera u hemban cii, sha ci u se hemba lun a Yehova, Ter wase u sha la kôôsôô.—Ôr Mbakolose 3:12-14.
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Foto u sha peeji 27]
Er nan ve Yesu yange ôr injakwagh i sha kwagh u ortom kua ter na la?
[Foto u sha peeji 30]
Gba u Mbakristu vea deen ior kwaghbo
