1, 2. a) Häkimiýete hormat goýmak näme üçin kyn? b) Nähili sowallara serederis?

SEN çagadan halamaýan zadyny etmegi haýyş edip görüpmidiň? Onuň nägiledigini ýüzünden görse bolýar. Çaga ene-atasynyň sesini eşidende, olaryň diýenine gulak asmalydygyna gowy düşünýär. Häzir welin, olara gulak asmak islemeýär. Biz hem köplenç özümizi şu çaga ýaly alyp barýarys.

² Häkimiýete hormat goýmak bize hemişe aňsat bolmaýar. Käte saňa-da ygtyýarly adamlara hormat goýmak kyn bolýarmy? Şeýle bolsa, onda sen ýeke däl. Sebäbi häzirki döwürde häkimiýete öňki ýaly hormat goýulmaýar. Emma Mukaddes Ýazgylarda ygtyýarly adamlara hormat goýmagyň wajypdygy aýdylýar (Süleýmanyň tymsallary 24:21). Eger biz Hudaýyň söýgüsinde galmak islesek, olara hormat goýmaly. Şol sebäpli käbir sowallar ýüze çykýar. Häkimiýete hormat goýmak näme üçin kyn? Näme üçin Ýehowa bizden muny talap edýär? Häkimiýete gulak asmaga näme kömek eder? Biz olara nädip hormat goýup bileris?

3, 4. Adamlar haçandan bäri günäli we bikämil? Näme üçin miras alan günämiz häkimiýete hormat goýmaga päsgel berýär?

³ Geliň, ygtyýarly adamlara hormat goýmagy kynlaşdyrýan iki sebäbe gysgaça seredeliň. Birinjiden, biz  bikämil. Ikinjiden, ygtyýarly adamlar hem bikämil. Adam ata bilen How ene Erem bagynda Hudaýyň häkimiýetine garşy çykandan bäri, adamlar günäli we bikämil. Diýmek, pitne günä eltdi. Şondan bäri, bizde pitne turuzmaga dogabitdi höwes bar (Gelip çykyş 2:15—17; 3:1—7; Zebur 51:5; Rimliler 5:12).

⁴ Günälidigimiz üçin köpümize ulumsy we tekepbir bolmak aňsat, kiçigöwünli bolup, ony ösdürmek bolsa kyn. Hatda ençeme ýyl Hudaýa wepaly gulluk etsek-de, bizde kesirlik we ulumsylyk bolmagy mümkin. Ýehowanyň halky bilen köp kynçylyklary we horluklary başdan geçiren Korahyň mysalyna seredeliň. Ol ygtyýarly bolmak isledi we şol döwürde juda kiçigöwünli adam bolan Musa garşy gödeklik bilen pitne turuzdy (Sanlar 12:3; 16:1—3). Uziýa patyşany ýadyňa sal, ol tekepbirlik edip, Ýehowanyň ybadathanasyna girýär-de, diňe ruhanylaryň etmeli mukaddes gullugy ýerine ýetirýär (2 Ýyl ýazgylary 26:16—21). Olar turzan pitnesi üçin jezasyny aldylar. Bu erbet mysallar bize gowy ýatlatma bolup hyzmat edýär. Biz häkimiýete hormat goýmaga päsgel berýän ulumsylyga garşy göreşmeli.

5. Bikämil adamlar häkimiýeti nädip kanunsyz peýdalandylar?

⁵ Şeýle-de ygtyýarly bikämil adamlar köplenç öz abraýyny özleri gaçyrýarlar. Sebäbi olaryň köpüsi zalym, rehimsiz höküm sürýärler. Dogrudan-da, taryhyň görkezişi ýaly, adamlar köplenç häkimiýetini kanunsyz peýdalandylar (Wagyz kitaby 8:9-y okaň). Meselem, Ýehowa Şauly patyşa saýlanda, ol gowy, kiçigöwünli adamdy. Emma soňra ulumsy, görip boldy hem-de wepaly Dawudy yzarlap başlady (1 Şamuwel 9:20, 21; 10:20—22; 18:7—11). Biraz wagtdan Dawut Ysraýyla gowy patyşa bolýar, ýöne Uriýanyň aýalyny aldaw bilen almak üçin günäsiz adamy söweşiň gazaply ýerine  iberip, häkimiýeti öz bähbidine peýdalanýar (2 Şamuwel 11:1—17). Hawa, bikämillik sebäpli adamlara adalatly höküm sürmek kyn. Eger olar Ýehowa hormat goýmasalar, onda häkimiýetini has-da rehimsiz peýdalanarlar. Britaniýanyň döwlet işgäri käbir katolik ruhanylarynyň giňişleýin yzarlamalara başlandygyny beýan edip, şeýle diýdi: «Häkimiýet adamy azdyrýar, doly häkimiýet bolsa bütinleý azdyrýar». Şuny göz öňünde tutup, geliň: «Näme üçin häkimiýete hormat goýmaly?» diýen sowala seredeliň.

6, 7. a) Ýehowa bolan söýgimiz bizi nämä höweslendirýär we näme üçin? b) Tabyn bolmak näme aňladýar?

⁶ Häkimiýete hormat goýmak üçin, ilki bilen, Ýehowany, ýakynymyzy, hatda özümizi hem söýmeli. Biz Ýehowany hemme zatdan köp söýýändigimiz üçin, onuň ýüregini şatlandyrmak isleýäris (Süleýmanyň tymsallary 27:11; Markus 12:29, 30-njy aýatlary okaň). Biz Ýehowanyň Älemiň hökümdary bolmaga haklydygyny, pitnäniň bolsa Erem bagynda turandygyny we köp adamlaryň Şeýtanyň tarapynda bolup, Ýehowanyň häkimiýetini şübhä goýýandygyny bilýäris. Biz Ýehowanyň hökümdarlygyny höwes bilen goldaýarys. Ylham 4:11-däki ajaýyp sözleri okanymyzda, ýüregimiz has-da tolgunýar. Biz Ýehowanyň Äleme hökümdarlyk etmäge haklydygyna aýdyň düşünýäris! Ýehowanyň hökümdarlygyna gündelik durmuşymyzda tabyn bolup, biz onuň häkimiýetini goldaýarys.

⁷ Şeýle hormat diňe bir gulak asmak bilen çäklenmeýär. Biz Ýehowany söýýändigimiz üçin, oňa höwes bilen gulak asýarys. Emma käte gulak asmak juda kyn bolýar. Şeýle ýagdaýda biz ýokarda agzalan oglanjyk ýaly, tabyn  bolmagy öwrenmeli. Ýadyňda bolsa, Atasynyň islegini berjaý etmek örän kyn bolup görünse-de, Isa tabyn boldy. Ol şonda: «Goý, meniň islegim däl-de, seniň islegiň bolsun» diýdi (Luka 22:42).

8. a) Şu günler Ýehowanyň häkimiýetine tabyn bolmak üçin köplenç näme etmeli we Ýehowa muňa nähili garaýar? b) Öwüdi diňlemäge we terbiýe almaga näme kömek edýär? (« Öwüdi diňle, terbiýe al» diýen çarçuwa seret).

⁸ Elbetde, şu günler Ýehowa bize gös-göni ýüzlenmeýär. Ol bize Sözi we ýer ýüzündäki wekilleri arkaly ýüzlenýär. Şol sebäpli biz köplenç Ýehowanyň ýer ýüzünde ygtyýar beren adamlaryna hormat goýup, onuň häkimiýetine tabyn bolýarys. Meselem, biz olaryň Mukaddes Ýazgylar boýunça berýän maslahatyny we düzedişlerini inkär etsek, onda Ýehowany ynjydarys. Ysraýyllylar hüňürdäp, Musa garşy pitne turzanda, Ýehowa muny özüne garşy diýip hasap etdi (Sanlar 14:26, 27).

9. Ýakynymyza bolan söýgi häkimiýete hormat goýmaga nädip höweslendirýär? Mysal getir.

⁹ Biz ýakynymyzy söýmek bilen hem häkimiýete hormat goýýarys. Nädip? Aýdaly, sen esger. Her bir esger bilelikde işleşse, serkerdelerine gulak assa we hormat goýsa, onda goşun ýeňiş gazanyp, abat galar. Eger sen serkerdeleriň buýrugyna garşy çyksaň, onda ähli esger ýoldaşlaryň janyny howp astyna salarsyň. Elbetde, häzirki goşunlar sebäpli köp weýrançylyk bolýar. Emma Ýehowanyň goşuny adamlara diňe ýagşylyk edýär. Mukaddes Ýazgylarda Ýehowa Hudaýa ýüzlerçe sapar «Goşunlar Rebbi» diýilýär (1 Şamuwel 1:3). Ol sansyz-sajaksyz güýçli ruhy şahsyýetlere ýolbaşçylyk edýär. Käte Ýehowa ýerde ýaşaýan gullukçylaryny hem goşuna meňzedýär (Zebur 68:11; Ezekiýel 37:1—10). Eger biz Ýehowanyň ýer ýüzünde ygtyýar beren adamlaryna garşy çyksak, onda ruhy esger ýoldaşlarymyzyň janyny howp astyna salmarysmy? Mesihçi ýygnak ýaşulularyna  garşy çyksa, dogan-uýalara zyýan ýetirmegi mümkin (1 Korinfliler 12:14, 25, 26). Çaga ene-atasyna garşy gitse, bütin maşgala zyýan ýeter. Diýmek, ýakynymyz bilen bile işleşip, hormat goýsak, olary söýdügimiz bolar.

10, 11. Ygtyýarly adamlara hormat goýmak näme üçin peýdaly?

¹⁰ Şeýle-de biz ygtyýarly adamlara hormat goýýarys, çünki bu biziň özümize-de peýdaly. Ýehowa bizden häkimiýete hormat goýmagy haýyş etse, köplenç onuň peýdasyny hem agzaýar. Meselem, ol uzak we bagtly ýaşamak üçin çagalara ene-atasyna gulak asmagy tabşyrýar (Kanun taglymaty 5:16; Efesliler 6:2, 3). Ol bize ýygnak ýaşulularyna hormat goýmagy tabşyrýar, sebäbi olara hormat goýmasak, Ýehowa bilen gatnaşygymyza zyýan ýeter (Ýewreýler 13:7, 17). Ol bize döwlet häkimiýetlerine gulak asmagy hem tabşyrýar, çünki bu bize peýdaly (Rimliler 13:4).

 ¹¹ Ýehowanyň bizden näme üçin gulak asmagy talap edýändigine düşünsek, eýsem, häkimiýete hormat goýmaga kömek etmezmi? Geliň, häkimiýete hormat goýmagyň esasy üç pudagyna seredeliň.

12. Ýehowa ärlere maşgalada nähili borç berdi we olar borjuny nädip ýerine ýetirmeli?

¹² Maşgalany Ýehowa döretdi. Ýehowa bolsa tertipli Hudaý, şol sebäpli-de maşgalanyň asuda we parahat bolmagy barada alada etdi (1 Korinfliler 14:33). Ýehowa äre maşgalanyň başy bolmaga ygtyýar berdi. Är Isanyň ýygnaga ýolbaşçylyk edişinden görelde alyp, Ýolbaşçysy Isa Mesihe hormat goýýar (Efesliler 5:23). Şeýlelikde, ol jogapkärçilikden boýun gaçyrman, gaýtam, borçlaryny gaýratly ýerine ýetirmeli. Ol özüni zalym we gödek alyp barman, eýsem, söýgi bilen paýhasly hem mähirli alyp barýar. Ol ygtyýarynyň çäklidigini, ýagny Ýehowanyň häkimiýetine tabyndygyny unutmaýar.

13. Aýal maşgaladaky borjuny nädip Ýehowanyň halaýşy ýaly berjaý edip biler?

¹³ Aýal äriniň kömekçisi. Onuň hem maşgalada ygtyýary bar, çünki Mukaddes Ýazgylarda: «Eneň öwredenlerini taşlama» diýilýär (Süleýmanyň tymsallary 1:8). Elbetde, onuň ygtyýary  çäkli, ol ärine tabyn bolýar. Mesihçi aýal öz ärine maşgalabaşy borçlaryny berjaý etmäge kömek edip, onuň häkimiýetine hormat goýýar. Ol ärini kemsitmeýär, mekirlige ýüz urmaýar ýa-da onuň ornuny eýelejek bolmaýar. Gaýtam, ony goldaýar we kömek edýär. Ol äriniň gelen kararyny halamasa-da, öz pikirini sylaşykly düşündirýär, ýöne tabynlygyna galýar. Eger ýanýoldaşy imansyz bolsa, aýaly kyn ýagdaýa düşmegi mümkin, emma äri tabynlygyny görende, belki, Ýehowa iman eder (1 Petrus 3:1-i okaň).

14. Çagalar ata-enesini we Ýehowany nädip şatlandyryp bilerler?

¹⁴ Çagalar ata-enesine gulak assa, Ýehowanyň ýüregini şatlandyrýarlar. Şeýle-de ata-enesiniň abraýy artýar we bu olary guwandyrýar (Süleýmanyň tymsallary 10:1). Diňe atasy ýa enesi tarapyndan terbiýelenýän çagalar hem şeýle gulak asmaly, hatda olar enesine ýa atasyna  köpräk goldawyň we kömegiň gerekdigine düşünmeli. Eger maşgalanyň ähli agzalary Hudaýyň beren borjuny berjaý etseler, onda maşgalada parahatlyk hem-de şatlyk-şagalaň bolar. Bu bolsa maşgalany döreden Ýehowa Hudaýy şöhratlandyrar (Efesliler 3:14, 15).

15. a) Ýygnakda Ýehowanyň häkimiýetine nädip hormat goýup bileris? b) Ýolbaşçylara gulak asmaga haýsy prinsipler kömek edýär? (« Ýolbaşçylyk edýän doganlara... gulak asyň» diýen çarçuwa seret).

¹⁵ Ýehowa Ogluny mesihçiler ýygnagynyň Başy edip belledi (Koloslylar 1:13). Isa bolsa «wepaly we paýhasly hyzmatkäri» Ýehowanyň ýer ýüzündäki halkynyň ruhy zerurlyklary barada alada etmek üçin belledi (Matta 24:45—47). Ýehowanyň Şaýatlarynyň Ýolbaşçylyk maslahaty wepaly hyzmatkäre wekilçilik edýär. I asyrdaky mesihçiler ýygnagy ýaly şu günler hem ýaşulular Ýolbaşçylyk maslahatyndan gös-göni ýa-da wekilleri, meselem, aýlanýan gözegçiler arkaly görkezme we maslahat alýarlar. Biziň her birimiz mesihçi ýaşulularyň häkimiýetine hormat goýsak, Ýehowa gulak asdygymyz bolar (1 Selanikliler 5:12; Ýewreýler 13:17-ni okaň).

16. Ýaşulular haýsy manyda mukaddes ruh arkaly bellenýärler?

¹⁶ Ýaşulular we hyzmatçy doganlar hem bikämil. Olar hem biziň ýaly ýalňyşýarlar. Emma ýaşulular, ýagny «sowgat» hökmünde berlen adamlar ýygnaga ruhy taýdan berk bolmaga kömek edýärler (Efesliler 4:8). Ýaşulular mukaddes ruh arkaly bellenýärler (Resullaryň işleri 20:28). Haýsy manyda? Bu doganlar, ilki bilen, Hudaýyň Sözünde mukaddes ruh arkaly ýazylan talaplara laýyk gelmeli (1 Timoteos 3:1—7, 12; Titus 1:5—9). Şeýle-de ýaşulular bir doganyň talaplara laýyk gelşine seredenlerinde, Ýehowanyň mukaddes ruhunyň görkezmesini ak ýürekden dileýärler.

17. Mesihçi uýalar ýygnakda käbir ýumuşlary ýerine ýetirende näme üçin başyny örtmeli?

 ¹⁷ Käwagt ýygnakda ýumuşlary berjaý etmäge, meselem, wagyz üçin duşuşygy geçirmäge ýaşuly we gulluk kömekçisi bolmazlygy mümkin. Şeýle ýagdaýlarda suwa çümdürilen beýleki doganlar şol ýumuşlary ýerine ýetirip biler. Eger doganlar hem ýok bolsa, onda muny ukyply mesihçi uýalar edip biler. Adatça, suwa çümdürilen dogana berilýän ýumşy uýa ýerine ýetirse, onda ol başyny örtmeli (1 Korinfliler 11:3—10) *. Bu tabşyryk aýallaryň mertebesini peseltmeýär, gaýtam, bu maşgalada-da, ýygnakda-da Ýehowanyň beren baştutanlygyna hormat goýmaga mümkinçilik berýär.

18, 19. a) Rimliler 13:1—7-nji aýatlardaky prinsipleri nädip düşündirerdiň? b) Biz döwlet häkimiýetlerine nädip hormat goýýarys?

¹⁸ Mesihçiler Rimliler 13:1—7-nji aýatlardaky (Okaň.) prinsipleri ynsaply berjaý edýärler. Şu aýatlardaky «ýokary häkimiýetler» diýen jümle döwlet häkimiýetlerini aňladýar. Ýehowanyň döwlet häkimiýetlerine höküm sürmäge ýol berýändigi üçin, olar tertip-düzgüni saklap, gerekli hyzmatlary edip, wajyp işleri ýerine ýetirýärler. Biz hem kanunlara gulak assak, şeýle häkimiýetlere hormat goýdugymyz bolar. Biz bermeli salgytlary berýäris, kagyzlary we resminamalary döwletiň aýdyşy ýaly doldurýarys, özümize, maşgalamyza, işimize ýa-da emlägimize degişli ähli kanunlary berjaý edýäris. Emma döwlet häkimiýetleri Hudaýa gulak asmazlygy talap etse, biz olara tabyn bolmaýarys. Biz şeýle ýagdaýda resullar ýaly: «Biz adama däl-de, Hökümdarymyz Hudaýa gulak asmalydyrys» diýip jogap berýäris (Resullaryň  işleri 5:28, 29; « Men kimiň häkimiýetine gulak asmaly?» diýen çarçuwa seret).

¹⁹ Biz özümizi alyp barşymyz bilen hem döwlet häkimiýetlerine hormat goýýarys. Käte biz döwlet işgärleri bilen gönüden-göni iş salyşýarys. Pawlus resul Agrippa patyşa we Festus ýaly hökümdarlar bilen iş salşypdyr. Olaryň uly kemçilikleri bolsa-da, Pawlus olara hormat bilen ýüzlenipdir (Resullaryň işleri 26:2, 25). Pawlusyň göreldesine eýerip, biz hem döwlet ýa polisiýa işgärleri bilen sylaşykly gürleşýäris. Ýaş mesihçiler hem mugallymlaryna, mekdep ýolbaşçylaryna we beýleki işgärlerine hormat goýýarlar. Elbetde, biz diňe dinimizi sylaýan adamlara hormat goýmak bilen çäklenmeýäris. Biz Ýehowanyň Şaýatlaryna garşy gidýän adamlara hem hormat goýýarys. Aslynda, imansyzlar biziň olara goýýan hormatymyzy duýmaly (Rimliler 12:17, 18-nji aýatlary okaň; 1 Petrus 3:15).

20, 21. Häkimiýete hormat goýmak nähili bereketler berýär?

²⁰ Geliň, höwes bilen hormat goýalyň. Petrus resul: «Hemmeleri sylaň» diýdi (1 Petrus 2:17). Adamlar ýürekden hormat goýýandygymyzy bilseler, bu olara güýçli täsir etmegi mümkin. Hormat-sylagyň seýrekleşýändigini unutma. Adamlara hormat goýup, biz Isanyň şu tabşyrygyny berjaý edýäris: «Siziň yşygyňyz adamlaryň öňünde şeýle parlasyn welin, olar gowy işleriňizi görüp, gökdäki Ataňyzy şöhratlandyrsynlar» (Matta 5:16).

²¹ Häzirki garaňky dünýäde sap ýürekli adamlar ruhy yşyga ymtylýarlar. Şol sebäpli, biz maşgalada, ýygnakda we döwlet häkimiýetlerine hormat goýsak, olar hem biziň bilen nurda ýöremek islär. Nähili ajaýyp umyt! Eger beýle bolmasa-da, bir zady anyk bilýäris: adamlara hormat goýup, Ýehowa Hudaýyň göwnünden turýarys we onuň söýgüsinde galýarys. Eýsem, mundan uly sylag barmy?