ÝAŞLARYŇ SOWALLARY
Ahlaksyz suratly SMS-ler barada nämäni bilmeli?
Ahlaksyz suratly SMS-ler näme?
Şeýle SMS-lere el telefony arkaly ahlaksyz suratlary ýa-da wideolary ýollamak degişli. Bu babatda bir adam şeýle diýýär: «Biziň günlerimizde şeýle SMS-ler adaty zada öwrüldi. Başda bir-biriňe ýönekeý, soňra bolsa ahlaksyz SMS-leri ugradyp başlaýarsyň».
Adamlar şeýle zatlary näme üçin ulanýarka? Käbir ýetginjekleriň muňa nähili garaýandygy barada bir ýurist «Nýu-Ýork Taýms» gazetinde şeýle diýdi: «Eger seniň telefonyňda halaşýan gyzyň ýa-da oglanyň haýasyz suraty bar bolsa, bu seniň ahlaksyz durmuş alyp barýandygyňy görkezýär». Muny ahlaksyzlyk etmegiň howpsuz ýoly hasaplaýan bir ýetginjek gyz şeýle diýdi: «Sen göwreli bolmakdan ýa-da jynsy gatnaşyk arkaly kesel geçer diýip gorkmaýarsyň».
Emma ýetginjekler başga maksat bilen hem şeýle SMS-leri ulanýar:
Halaşmak isleýän adamyň bilen näz-kereşme etmek.
Ahlaksyz surat iberen adama şeýle suraty ibermek.
Ol nämä eltip biler?
Sen el telefony arkaly birine surat iberen bolsaň, indi ol surat seniň ygtyýaryňda däl; ony nädip ulanjakdyklaryny we abraýyňa nähili täsir etjekdigini bilmeýärsiň. Amerikanyň ylmy-barlag merkeziniň agzasy we ahlaksyz suratly SMS-ler baradaky makalanyň awtory Amanda Lenhart şeýle diýdi: «Öňler biriniň nädogry hereketini ýaýratmak we başgalara ony elýeterli etmek şeýle aňsat däldi» («Pew Research Center»).
Bolan wakalar
Ahlaksyz suratlary alan adam dostlarynyň göwnüni götermek üçin olary ugradýar.
Öň halaşan gyzlaryndan ar almak üçin olaryň haýasyz suratlaryny başgalara ýaýradýar.
ŞUNY BILÝÄŇMI? El telefony arkaly haýasyz suratlary ibermeklik köplenç çagalary azdyrmak ýa-da çaga pornografiýasyny ýaýratmak bilen deňeşdirilýär. Ahlaksyz suratly SMS-leri ulanýan ýetginjekleriň käbirine hatda jenaýat işi hem gozgaldy.
Bu barada Mukaddes Ýazgylarda näme diýilýär?
Mukaddes Ýazgylarda är-aýal gatnaşyklarynyň lezzet berýändigi barada aýdylýar (Süleýmanyň tymsallary 5:18). Emma maşgala gurmankaň, jynsy gatnaşyk etmegi Hudaý gadagan edýär. Gel, Mukaddes Ýazgylardan käbir aýatlara seredeli:
«Araňyzda ahlaksyzlygyň, her hili hapalygyň ýa-da açgözlügiň ady-da agzalmasyn... Özüňizi utançsyz adamlar ýaly alyp barmaň, boş gürrüňlerden we ýaramaz degişmelerden gaça duruň» (Efesliler 5:3, 4).
«Beden agzalaryňyzdaky ahlaksyzlygy, hapalygy, erk edip bolmaýan ahlaksyz islegleri, erbet höwesleri we butparazlyk bolan açgözlügi öldüriň» (Koloslylar 3:5).
Bu aýatlarda diňe bir «ahlaksyzlykdan» (nikadan öňki jynsy gatnaşykdan) däl-de, eýsem, «hapalykdan» (islendik haýasyz işlerden) we «erk edip bolmaýan ahlaksyz isleglerden» (nikada bildirilýän duýgular däl-de, ahlaksyzlyga eltýän höweslerden) gaça durmak maslahat berilýär.
Özüňe şeýle soraglary ber:
Haýasyz suratlary ýollamak näme üçin «hapalyga» degişli bolýar?
Ahlaksyz suratly SMS-leri ulanmak haýsy manyda «erk edip bolmaýan ahlaksyz islegleri» oýarýar?
Haýasyz suratlary görmek we ýaýratmak näme üçin «erbet höweslere» degişli bolýar?
Aşakda getirilen aýatlarda şeýle SMS-leri ulanmagyň has-da zyýanlydygy görkezilýär.
«Hudaýyň halaýan adamy bolmak üçin eliňde baryňy et... özüňi utanmaýan işçi hökmünde alyp bar» (2 Timoteos 2:15).
«Siz nähili adamdygyňyz we etmeli işleriňiz barada oýlanmalysyňyz. Hudaýa wepaly bolup, özüňizi mukaddes alyp baryň» (2 Petrus 3:11).
Bu aýatlardan görnüşi ýaly, ahlak taýdan päkligi saklasak, gowy netije berer. Eger sen özüňi mynasyp alyp barsaň, ökünjek işleri etmersiň (Galatýalylar 6:7).
Özüňe şeýle soraglary ber:
Men nähili adam?
Birini abraýdan düşürmek isleýärinmi?
Adamyň ýüregine ýara saljak zatlardan lezzet alýarynmy?
Ahlaksyz suratly SMS-leri ulansam, abraýyma nähili täsir eder?
Ene-atam muny bilse, maňa bolan ynamy gaçarmy?
BOLAN WAKA. «Joram ene-atasyna bildirtmän bir oglan bilen halaşýardy. Olaryň bir-birine haýasyz suratyny iberendigine iki gün geçip-geçmänkä, kakasy onuň el telefonyny barlamakçy boldy we SMS-leri görüp, onuň depe saçy üýşdi. Kakasy gyzy bilen gepleşende, ol ähli zady boýun aldy. Joram eden işine gaty ökünse-de, ene-atasy üçin bu agyr urgy bolup, olaryň ýüregine ýara saldy. Ol ene-atasynyň gözünde ynamdan gaçdy».
Hakykat. Ahlaksyz suratly SMS-ler olary ugradýan we ýaýradýan adamlary ýoldan çykarýar. Öňki halaşan oglany şunuň ýaly işleri etmäge yran bir ýetginjek gyz şeýle diýýär: «Men eden işim üçin utandym we öz-özümi ýigrendim».
Ahlaksyz suratly SMS-leri ulansaň, saňa-da, başgalara-da jenaýat işi gozgalýar. Şonuň üçin aşakda getirilen Mukaddes Ýazgylaryň prinsiplerine eýerseň, paýhasly bolar:
«Ýaşlyk höweslerinden gaça dur» (2 Timoteos 2:22).
«Gözümi biderek zatlary görmekden sow» (Zebur 119:37).
Sen näme edersiň?
Mukaddes Ýazgylardaky prinsiplere şu ýagdaýda eýerjek bol. Janetiň aýdanlaryny okap, ýerlikli hasaplaýan maslahatyňy saýla.
«Men bir oglan bilen tanyşdym we bir-birimiziň telefon belgilerimizi aldyk. Bir hepde geçip-geçmänkä, ol meniň suwa düşülýän eşikde düşen suratymy ibermegimi sorady». Janet
Seniň pikiriňçe, Janet näme etmeli? Sen näme edersiň?
A. Sen şeýle pikir edip bilersiň: «Munuň hiç hili erbetligi ýok. Eger bile deňze gitsek, ol barybir meni suwa düşülýän eşikde görer».
B. Sen şeýle pikir edip bilersiň: «Onuň kellesinde näme bardygyny nireden biljek. Gowusy, men başga suratymy iberip, oňa nähili täsir etjekdigini barlap göreýin».
Ç. Sen şeýle pikir edip bilersiň: «Munuň-a niýeti gowy däl. Gowusy, onuň SMS-ni öçüreýin».
Üçünji pikir has gowy gerek, şeýle dälmi? Sebäbi Mukaddes Ýazgylarda: «Paýhasly adam bela-beteri görüp gizlenýändir; mön adamlar bolsa ileri geçip, zyýan görýändir» diýilýär (Süleýmanyň tymsallary 22:3).
Bu testden görnüşi ýaly, dostlaryňy nädogry saýlasaň, ahlaksyz SMS-leri ulanmaga eltýär. Şol sebäpli özüňden: «Dost-ýarlary paýhasly saýlaýarynmy?» diýip sora (Süleýmanyň tymsallary 13:20). Sara atly gyz şeýle diýýär: «Özüni mynasyp alyp barjakdygyna gözüňiz ýetýän adam bilen dostlaşyň». Onuň bilen Deliýa atly gyz hem ylalaşyp, şeýle diýýär: «Käbir joralaryň ahlak kadalaryna eýermäge kömek etmän, gaýtam, olary bozmaga iterýär. Eger olaryň özüni alyp barşy Hudaýyň kanunyny bozsa, onda senem şeýle etmäge höweslendirer. Eýsem, sen şeýle bolmagyny isleýärmiň?!»