Basha ba Botsa Jaana . . .

Nka Dirang Gore ke Kgatlhegelwe?

“Go ne go se motlhofo go tlotla le basetsana. Ke ne ke sa itse se ba se akanyang, kafa ba ikutlwang ka teng kana tsela e ba neng ba leba dilo ka yone.”—Tyler.

BASETSANA ba rata dilo dife mo basimaneng? Mosetsana mongwe yo o bidiwang Emily a re: “Go itshepa.” Mosha yo mongwe yo o bidiwang Robyn o tsaya go nna metlae e le selo se se botlhokwa go gaisa tsotlhe. Mme ke dilo dife tse basimane bone ba di kgatlhegelang mo basetsaneng? Ga go gakgamatse go bo patlisiso nngwe e ne ya bontsha gore ba tsaya ditebego e le tsone tsa botlhokwa. Go rata le go kgatlhegela dilo tse di tshwanang ba ne ba go baya mo maemong a borataro.

Go buiwa thata ka kamano ya basimane le basetsana mo ditlhogong le mo dipatlisisong tse di tlhagang mo dimakasineng tse di buang ka basha. Ga go pelaelo gore basha ba le bantsi ba akanya thata—kgotsa gongwe e bile ba tshwenyega thata—kaga gore batho ba bong bo sele ba ba leba jang. Gongwe e bile wena ka bowena o tle o tshwenyege ka seo ka dinako dingwe. O ka tswa o ise o siamele go tsena mo lenyalong. Ke fela gore ga go na ope yo o sa rateng go kgatlhegelwa kana go ratwa! Tyler o ile a re: “Fa o le mosha, o batla go kgatlhegelwa ke batho botlhe. O batla gore balekane ba gago ba go rate, ba basimane kana ba basetsana.” Gape o ka nna wa ikutlwa gore letsatsi lengwe o tla batla go nna le molekane yo o molemo wa lenyalo. Fa nako eo e fitlha, o tla batla gore o kgone go kgatlha motho yoo.

Le fa go ntse jalo, ka go bo o le mosha wa Mokeresete o ka nna wa bo o se na maitemogelo a mantsi a go dirisana le batho ba bong bo sele. Mo godimo ga moo, balekane ba gago ba ka nna ba bo ba go tlhotlheletsa gore o batle go nna le ditebego tse dintle. E re ka thelebishine le dimakasine di tlhagisa thata bommabontle ba ba ditebego le batshameki ba difilimi ba ba dinamanama ga go gakgamatse go bo o ka ikutlwa o inyatsa e bile o sa ikgotsofalele! Ka gone, ke eng se se ka dirang gore o kgatlhe batho ba bangwe—go akaretsa le batho ba bong bo sele—ka tsela e e siameng le e e molemo?

Boeleele Jwa go Batla go Nna le Mmele “O o Se Nang Selabe”

William S. Pollack, yo e leng ngaka ya malwetse a tlhaloganyo o ne a bolela gore basha ba le bantsi ka ntlha ya go tlhotlhelediwa ke metswedi ya boitlosobodutu “ba dirisa diura di le dintsi ba tlhopha dijo tse ba di jang, ba tsholetsa ditshipi le go ikatisa, e le fela gore ba fetole tebego ya mebele ya bone.” Bangwe e bile ba feteletsa dilo thata ka go dira dilo tse di kotsi tse di jaaka go itima dijo e le gore ba nne le mmele o “montle.” Le fa go ntse jalo, Social Issues Research Centre ya re: “Ke 5% fela ya basadi ba ba kgonang go nna le ditebego tse di tlotlomadiwang ke metswedi ya tshedimosetso—mme seo se amana fela le bokete le bogolo jwa mmele wa bone. Fa o batla ba ba nang le mmele o o bopegileng sentle, sefatlhego, jalo le jalo, gongwe e tla nna 1% fela.”

Ka gone, kgakololo eno ya Baebele e e mo go Baroma 12:2 e a thusa: “O se ka wa letla lefatshe le go bopa ka tsela ya lone.” (Phillips) Mme gone, seno ga se bolele gore o tlhokomologe ditebego tsa gago. Go a utlwala gore o tlhokomele mmele wa gago ka go ikatisa le go ja dijo tse di siameng. (Baroma 12:1;  1 Timotheo 4:8) Go ikhutsa le go robala lobaka lo lo lekaneng le gone go ka go thusa go lebega sentle le go ikutlwa sentle. Mme gape, o tshwanetse go ela tlhoko gore o nna o le phepa le go ipaakanya sentle. Mosha mongwe wa kwa Boritane yo o bidiwang David a re: “Go na le mosetsana mongwe yo montle tota, mme fela o nkga bosula. Batho ba a mo tila ka ntlha ya seno.” Ka gone, tlhapa gangwe le gape. Diatla tse di phepa, moriri le dinala di ka tokafatsa ditebego tsa gago.

Le fa Baebele e sa kgothaletse Bakeresete go tlhoma mogopolo thata mo diaparong tsa bone, e ba laela gore “ba ikgabise ka diaparo tse di rulagantsweng sentle, ka boingotlo le go itekanela sentle ga mogopolo.” (1 Timotheo 2:9) Apara diaparo tse di dirang gore o lebege sentle mme e se tse di feteletseng kana tse di seng bori. * Fa o tlhokomela ditebego tsa gago ka tsela e e lekalekaneng seo se ka go thusa gore o itshepe. Mosha yo leina la gagwe e leng Paul o tlhalosa seno jaana: “O ka nna wa bo o se montle go le kalo, mme gone, diaparo tse o di aparang di ka dira gore o lebege o le montle.”

Botho

Le fa sefatlhego se sentle le dipopego di ka dira gore batho ba go kgatlhegele, mme gone “bontle bo a fela.” (Diane 31:30, Byington) Ditebego tse dintle ga di nnele ruri e bile ga di botlhokwa go feta botho jo bo molemo. (Diane 11:22) Se lebale le gore, “motho fela o bona se se bonalang mo matlhong; mme Jehofa ene, o bona se pelo e leng sone.” (1 Samuele 16:7) Ka gone, go na le gore o tlhome mogopolo thata mo ditebegong tsa gago, lwela go kgabisa “motho wa sephiri wa pelo yo o apereng diaparo tse di sa senyegeng tsa moya o o didimetseng le o o bonolo, tse e leng tsa botlhokwa jo bogolo mo matlhong a Modimo.” (1 Petere 3:3, 4; Baefeso 4:24) Ke boammaaruri gore gompieno mo lefatsheng basha ba le bantsi ba ka tswa ba sa amege go le kalo ka go nna le botho jo bo molemo—re sa re sepe ka go nna le dinonofo tsa semoya. * Mme batho ba ba nang le dinonofo tsa bomodimo bone ba a di anaanela e bile ba a di kgatlhegela!

Ka gone, tsela e e molemo go gaisa e e ka dirang gore o kgatlhegelwe ke banna le basadi ba Bakeresete ba ba ratang dilo tsa semoya ke gore wena ka bowena o rate dilo tsa semoya. Nonotsha bomoya jwa gago ka go rapela, go ithuta Baebele ka namana le go nna gone mo dipokanong tsa Bokeresete. (Pesalema 1:1-3) Mme go na le mekgwa e mengwe e e molemo e o ka lwelang go nna le yone. Ga go tlhoke gore o bo o intsha le mongwe kana o ratana gore o nne le mekgwa eno. Go na le moo, o ka lwela go nna le yone fa o dirisana le batho ba bangwe letsatsi le letsatsi.

Ka sekai, a o ditlhong fa o na le batho ba bong bo sele? Mosha mongwe yo o bidiwang Paul o dumela jaana: “Ka dinako tse dingwe ke ikutlwa ke sa ritibala—ka gonne e le basetsana mme ga ke tlhaloganye basetsana ka tsela e ke tlhaloganyang basimane ka yone. Ga ke batle go itlhabisa ditlhong.” Ke eng se o ka se dirang gore batho ba bangwe ba ikutlwe ba ritibetse fa ba na le wena? Tsela nngwe ke go dirisa ka botlalo tshono e re nang le yone mo phuthegong ya Bokeresete ya go tsalana le batho ba ba farologaneng. Fa o le kwa dipokanong bontsha go kgatlhegela batho ba bangwe—e seng fela ba bong bo sele ba dingwaga tsa gago, go na le moo, kgatlhegela le bana, bagolo le batsofe. (Bafilipi 2:4) Go ithuta go dirisana sentle le batho bao ba ba farologaneng go ka go thusa gore o itshepe.

Le fa go ntse jalo, nna kelotlhoko. Jesu o ne a re: “O rate moagelani wa gago jaaka o ithata.” (Mathaio 19:19) Fa o na le maikutlo a a siameng ka wena, seo se ka go thusa go ikutlwa o ritibetse e bile o itshepa fa o na le batho ba bangwe. * Le fa go le botlhokwa gore o itlotle ka selekanyo se se rileng, o se ka wa feteletsa dilo. Moaposetoloi Paulo o ile a re: “Ke bolelela mongwe le mongwe mo go lona gore a se ka a ikgopola thata go feta kafa go tlhokegang go ikgopola ka gone.”—Baroma 12:3.

Gape, ela tlhoko thata mekgwa ya gago le tsela e o dirisanang le batho ba bangwe ka yone. Mosetsana mongwe wa kwa Boritane yo o bidiwang Lydia o bolela jaana: “Go na le mosimane mongwe kwa sekolong sa rona yo o ratiwang thata ke basetsana. Mme fa ba sena go tlwaelana le ene ga ba tlhole ba mo rata ka gonne a se na maitseo.” Batho ba kgatlhegela motho yo o pelonomi, yo o maitseo le yo o bontshang go amega ka batho ba bangwe. (Baefeso 4:29, 32; 5:3, 4) Dr. T. Berry Brazelton a re: “Maitseo a mantle a tshwana le lokwalo lwa mosepele lo lo dirang gore o nne le kgololesego le gore o itsane le batho.” Maitseo “a botlhokwa mo go direng gore batho ba go rate.”

Ditlwaelo le melao ya maitseo e a farologana go ya  ka mafelo. Ka gone, o ka nna wa ela tlhoko tsela e banna le basadi ba ba godileng ba Bakeresete ba bontshang go tlotlana ka yone. Ka sekai, a go tlwaelegileng mo nageng ya lona gore monna a tshwarele mosadi setswalo fa ba tsena mo kgorong? Go itlwaetsa go dira jalo go ka dira gore o itsege o le motho yo o molemo le yo o maitseo.

Gape go ka nna molemo gore o lwele go nna motho yo o ratang go tshegisa ba bangwe. Baebele ya re go na le “nako ya go tshega,” mme gantsi motho yo o ratang go tshegisa ba bangwe o kgona go dira ditsala motlhofo.—Moreri 3:1, 4.

Go Nna Botsalano e Seng go Tshameka ka Maikutlo a Lorato

Buka nngwe e go tweng e na le “kgakololo kaga go atlega fa o intsha le mongwe” e bolela gore selo se se ka dirang gore motho a kgatlhegelwe ke motho wa bong bo sele ke go tshameka ka maikutlo a lorato. Babadi ba yone ba laelwa gore ba itlwaetse go nyenya le go leba motho mo matlhong le go ‘bua ka tsela e e molemo.’ Kgakololo e e ntseng jalo ga e dumalane le kgakololo e Paulo a neng a e neela Timotheo ya gore a tshware batho ba bong bo sele “ka boitsheko jotlhe.”—1 Timotheo 5:2.

Le fa go tshameka ka maikutlo a lorato go ka dira gore motho a itshepe, ga go a siama e bile ga go supe go ikanyega. Ga go tlhokege gore o tshameke ka maikutlo a lorato fa e le gore o batla go tlotla le motho ka tsela e e itumedisang. E bile ga o tlhoke go botsa dipotso tse di tlhabisang ditlhong kana tse di sa siamang fa e le gore o batla go itse kafa batho ba bong bo sele ba ikutlwang ka teng kana ba akanyang ka teng. Fa o tlotla fela ka dilo tse di ‘siameng, tse di itshekileng le tse di rategang,’ seo se tla dira gore o gole go nna monna kana mosadi yo ruri a nonofileng sentle le yo o ratang dilo tsa semoya. (Bafilipi 4:8) Tsela e o ikobelang melaometheo ya Modimo ka yone ga e kitla e dira fela gore o kgatlhegelwe ke batho ba bong bo sele mme gape e tla dira gore o kgatlhegelwe ke Modimo ka boene. *—Diane 1:7-9.

[Dintlha tse di kwa tlase]

[Ditshwantsho mo go tsebe 31]

Go na le gore o tlhome mogopolo thata mo ditebegong tsa gago, lwela go nna le dinonofo tsa semoya

[Setshwantsho mo go tsebe 31]

Itlwaelanye le batho ba mefuta e e farologaneng