Jehofa ke Botshabelo Jwa Rona

“Ka gonne o ne wa re: ‘Jehofa ke botshabelo jwa me,‘ . . . ga go na masetlapelo ape a a tla go welang.”—PESALEMA 91:9, 10.

1. Ke eng fa re ka re Jehofa ke botshabelo jwa rona?

JEHOFA ke botshabelo jwa mmatota mo bathong ba gagwe. Fa re ineetse ka pelo yotlhe mo go ene, re ka nna ra ‘patikwa ka tsela nngwe le nngwe, mme re sa pitlagane mo re ka se tshikhinyegeng; ra akabala, mme re sa tlhoke kgoro ya botso; ra bogisiwa, mme re sa phuaganngwe; re latlhelwe fa fatshe, mme re sa senngwe.’ Ka ntlha yang? Ka gonne Jehofa o re naya “maatla a a fetang a a tlwaelegileng.” (2 Bakorintha 4:7-9) Ee, Rraarona wa selegodimo o re thusa go tshela botshelo jwa bomodimo, mme re ka kgothadiwa ke mafoko ano a mopesalema: “Ka gonne o ne wa re: ‘Jehofa ke botshabelo jwa me,’ o dirile Mogodimodimo bonno jwa gago; ga go na masetlapelo ape a a tla go welang, le fa e le sebetso ga se kitla se atamela mogope wa gago.”—Pesalema 91:9, 10.

2. Go ka tweng ka Pesalema 91 le se e se solofetsang?

² Mafoko ao a Pesalema 91 a ka tswa a kwadilwe ke Moshe. Mafoko a a tlhagang fa godimo ga Pesalema 90 a bolela fa e le ene motlhami  wa yone mme Pesalema 91 e latela pesalema eo kwantle ga go umaka mokwadi ope o sele. Gongwe Pesalema 91 e ne e opelwa ka tsela ya gore moopedi a le mongwe a tle a etelela khwaere pele, a opela pele (91:1, 2) mme khwaere e mo sale morago ka go opela (91:3-8). Go ka direga gore go tswa foo mafoko a (91:9a) a ne a opelwa ke moopedi a le mongwe mme a salwe morago ke setlhopha sotlhe ka mafoko a (91:9b-13). Moopedi yoo a le mongwe a ka tswa a ile a opela mafoko a bofelo a (91:14-16). E ka ne go ntse jalo kana nnyaa, Pesalema 91 e solofetsa Bakeresete ba ba tloditsweng pabalesego ya semoya mme e tlhomamisetsa ditsala tsa bone tse di ineetseng se se tshwanang. * A re sekasekeng pesalema eno ka tsela e e amang batlhanka bano botlhe ba ga Jehofa.

Go Sireletsega mo ‘Lefelong la Sephiri la Modimo’

3. (a) ‘Lefelo la sephiri la Mogodimodimo’ ke eng? (b) Ke eng se re se bonang fa re “iponela bonno kafa tlase ga moriti wa Mothatayotlhe”?

³ Mopesalema o opela jaana: “Ope fela yo o nnang mo lefelong la sephiri la Mogodimodimo o tla iponela bonno kafa tlase ga moriti wa Mothatayotlhe. Ke tla raya Jehofa ke re: ‘O botshabelo jwa me le kago ya me e e thata, Modimo wa me, yo ke tla mo ikanyang.’” (Pesalema 91:1, 2) ‘Lefelo la sephiri la Mogodimodimo’ ke lefelo la tshwantshetso le re bonang tshireletsego mo go lone mme segolobogolo mo batlodiweng ba e leng bone ba Diabolo a ratang go ba tlhasela thata. (Tshenolo 12:15-17) O ne a ka re nyeletsa rotlhe fa e ne e se ka tshireletsego e re e bonang ka go bona bonno mo boagong jwa Modimo re le baeng ba gagwe ka tsela ya semoya. Ka go “iponela bonno kafa tlase ga moriti wa Mothatayotlhe,” re bona moriti wa Modimo o o re sireletsang. (Pesalema 15:1, 2; 121:5) Ga go na botshabelo bope kana kago ya phemelo e e sireletsegileng go feta Morena Molaodimogolo wa rona Jehofa.—Diane 18:10.

4. Satane, “motshwaradinonyane,” o dirisa didirisiwa dife, mme re kgona jang go falola?

⁴ Mopesalema o oketsa jaana: “Gonne [Jehofa] o tla go golola mo seraing sa motshwaradinonyane, mo bolwetseng jwa leroborobo jo bo bakang pitlagano.” (Pesalema 91:3) Gantsi batshwari ba dinonyane kwa Iseraele wa bogologolo ba ne ba tshwara dinonyane ka go dirisa serai kana sethaise. Sengwe sa dirai tse Satane, “motshwaradinonyane,” a se dirisang ke mokgatlho wa gagwe o o boikepo le “maano a a boferefere.” (Baefeso 6:11) O re beela dirai tse di fitlhegileng mo tseleng go re gogela mo ditirong tsa boikepo le go re senya semoyeng. (Pesalema 142:3) Le fa go ntse jalo, e re ka re tlogetse ditiro tse di sa siamang, “moya wa rona o tshwana le nonyane e e falotseng mo seraing.” (Pesalema 124:7, 8) A bo re leboga jang ne go bo Jehofa a re golola mo ‘motshwaradinonyaneng’ yono yo o boikepo!—Mathaio 6:13.

5, 6. Ke ‘leroborobo lefe la bolwetse’ le le baketseng batho ba ga Jehofa “pitlagano,” mme ke eng fa ba sa le ineelele?

⁵ Mopesalema o umaka, ‘bolwetse jwa leroborobo jo bo bakang pitlagano.’ Fela jaaka bolwetse jwa leroborobo jo bo tshelanwang, go na le sengwe se se bakelang batho botlhe le batshegetsi ba bolaodi jwa ga Jehofa “pitlagano.” Malebana le kgang eno Arnold Toynbee yo e leng raditiragalo o ile a kwala jaana: “Fa e sa le Ntwa ya Lefatshe II e khutla, boratanaga bo ile jwa oketsa palo ya dinaga tse di ipusang go menagane gabedi . . . Boikutlo jo batho ba nang le jone gone jaanong ke jo bo bakang dikgaogano tse dikgolo.”

⁶ Go ralala makgolo a dingwaga, babusi bangwe ba ile ba kuketsa dintwa tse di bakang dikgaogano gareng ga ditšhaba. Gape ba ile ba batla gore ba obamelwe kana go obamelwe ditshwantsho kana matshwao mangwe. Mme Jehofa ga a letla gore batho ba gagwe ba ba ikanyegang ba ineelele ‘bolwetse joo jwa leroborobo.’ (Daniele 3:1, 2, 20-27; 6:7-10, 16-22) E re ka re le bakaulengwe ba ba ratanang ba ditšhabatšhaba, re ineela ka botlalo mo go Jehofa, re ipoloka re sa tseye letlhakore go ya ka Dikwalo, mme ga re tlhaole ope ka re itse gore “mo setšhabeng sengwe le sengwe motho yo o [boifang Modimo] a ba a dira tshiamo o a amogelesega mo go ene.” (Ditiro 10:34, 35; Ekesodo 20:4-6; Johane 13:34, 35; 17:16; 1 Petere 5:8, 9) Le  fa rona Bakeresete re nna mo “pitlaganong” ka go bogisiwa, re a ipela e bile re sireletsegile semoyeng “mo lefelong la sephiri la Mogodimodimo.”

7. Jehofa o re sireletsa jang ka “dintlha tsa diphuka tsa gagwe”?

⁷ E re ka Jehofa e le botshabelo jwa rona, re gomodiwa ke mafoko ano: “O tla thiba ka dintlha tsa diphuka tsa gagwe gore o se ka wa atamelwa, mme o tla tshabela kafa tlase ga diphuka tsa gagwe. Boammaaruri jwa gagwe e tla nna thebe e kgolo le lorako lwa phemelo.” (Pesalema 91:4) Modimo o a re sireletsa fela jaaka nonyane e sireletsa bana ba yone ka diphuka. (Isaia 31:5) ‘O thiba ka dintlha tsa diphuka tsa gagwe gore re se ka ra atamelwa.’ Nonyane e dirisa diphuka tsa yone go fitlha bana ba yone e ba sireletsa mo batlhaseding. Fela jaaka mamphorwana re sireletsegile kafa tlase ga diphuka tsa tshwantshetso tsa ga Jehofa ka gonne re tshabetse mo phuthegong ya gagwe ya boammaaruri ya Bokeresete.—Ruthe 2:12; Pesalema 5:1, 11.

8. “Boammaaruri” jwa ga Jehofa ke thebe le kago ya phemelo ka tsela efe?

⁸ Re tshepa “boammaaruri,” kana boikanyegi. Bo tshwana fela le thebe e kgolo ya metlha ya bogologolo, e gantsi e neng e bopegile jaaka setswalo e bile e le kgolo mo go lekaneng go ka sireletsa mmele otlhe wa motho. (Pesalema 5:12) Go tshepa tshireletso e e ntseng jalo go re thusa gore re se ka ra boifa. (Genesise 15:1; Pesalema 84:11) Fela jaaka tumelo ya rona, go nna boammaaruri ga Modimo ke thebe e kgolo e e re sireletsang e e thibang marumo a a fisang a ga Satane le go thiba ditlhaselo tsa mmaba. (Baefeso 6:16) Gape ke kago e e thata ya phemelo e re ka itshireletsang ka yone.

‘Ga re Kitla re Boifa’

9. Ke eng fa bosigo e ka nna nako e e boifisang, mme ke eng fa re sa boife?

⁹ Mopesalema o ile a bua jaana ka ntlha ya tsela e Modimo a sireletsang ka yone: “Ga o kitla o boifa sepe se se boifisang bosigo, le fa e le motswi o o fofang motshegare, le fa e le bolwetse jwa leroborobo jo bo tsamayang mo letobong, le fa e le tshenyego e e thopang go le sethoboloko.” (Pesalema 91:5, 6) E re ka bontsi jwa ditiro tse di maswe di dirwa mo lefifing, bosigo e ka nna nako e e boifisang. Mo lefifing la semoya le le aparetseng lefatshe gone jaanong, gantsi baba ba rona ba dirisa ditiro tse di bofitlha go leka go senya bomoya jwa rona le go thibela tiro ya rona ya go rera. Mme gone ga re ‘boife sepe se se boifisang bosigo,’ ka gonne Jehofa o a re sireletsa.—Pesalema 64:1, 2; 121:4; Isaia 60:2.

10. (a) “Motswi o o fofang motshegare” go bonala e le eng, mme re tsibogela seo jang? (b) “Bolwetse jwa leroborobo jo bo tsamayang mo letobong” ke jwa mofuta ofe, mme ke eng fa re sa bo boife?

¹⁰ “Motswi o o fofang motshegare” go bonala e le go tlhaselwa ka mafoko. (Pesalema 64:3-5; 94:20) Fa re ntse re tswelela pele re bolela tshedimosetso e e boammaaruri, maiteko a a ntseng jalo a go ganetsa tirelo ya rona e e boitshepo e nna a lefela. Mo godimo ga moo, ga re boife “bolwetse jwa leroborobo jo bo tsamayang mo letobong.” Seno ke leroborobo la tshwantshetso le le anamang mo letobong  la lefatshe leno le le lwalang mo boitsholong le mo bodumeding le le laolwang ke Satane. (1 Johane 5:19) Le dira gore batho ba nne le megopolo e e kotsi ba le mo lefifing kaga Jehofa, maikaelelo a gagwe le dithulaganyo tsa gagwe tse di lorato. (1 Timotheo 6:4) Ga re boife lefifi leno ka gonne re abelwa lesedi le lentsi la semoya.—Pesalema 43:3.

11. Go diragalang ka batho ba ba ‘thopiwang go le sethoboloko’?

¹¹ “Le fa e le tshenyego e e thopang go le sethoboloko” ga e re boifise. Lefoko “sethoboloko” le ka tswa le kaya se go tweng ke kitso ya lefatshe. Batho ba ba ineelelang dipono tsa yone tsa go rata dikhumo ba swa semoyeng. (1 Timotheo 6:20, 21) Fa re ntse re bolela molaetsa wa Bogosi ka bopelokgale, ga re boife mmaba ope wa rona, ka gonne Jehofa ke Mosireletsi wa rona.—Pesalema 64:1; Diane 3:25, 26.

12. Go “wa” dikete tsa batho fa thoko ga bomang, mme ba wa ka tsela efe?

¹² Go tswa foo mopesalema o tswelela pele jaana: “Go tla wa sekete fa thoko ga gago le dikete di le lesome kafa seatleng sa gago sa moja; wena ga go kitla go go atamela. O tla leba ka matlho a gago fela mme o bone tefetso ya baikepi.” (Pesalema 91:7, 8) Batho ba le bantsi ba “wa” semoyeng ba swa “fa thoko” ga rona ka ntlha ya go se dire Jehofa botshabelo jwa bone. Tota re ka re, “dikete di le lesome” di ile tsa wa kafa “seatleng sa moja” sa Iseraele wa segompieno wa semoya. (Bagalatia 6:16) Mme  gone, e ka ne re Bakeresete ba ba tloditsweng kana ditsala tsa bone tse di ineetseng, re sireletsegile mo “lefelong la sephiri” la Modimo. Re ‘leba fela mme re bone tefetso ya baikepi,’ ba ba robang maungo a ditiro tsa bone mo go tsa kgwebo, bodumedi le ka ditsela tse dingwe.—Bagalatia 6:7.

‘Ga go Masetlapelo Ape a a Tla re Welang’

13. Ke masetlapelo afe a a sa re weleng, mme ka ntlha yang?

¹³ Le fa tshireletsego ya lefatshe leno e senyega, re baya Modimo kwa pele mme re kgothadiwa ke mafoko ano a mopesalema: “Ka gonne o ne wa re: ‘Jehofa ke botshabelo jwa me,’ o dirile Mogodimodimo bonno jwa gago; ga go na masetlapelo ape a a tla go welang, le fa e le sebetso ga se kitla se atamela mogope wa gago.” (Pesalema 91:9, 10) Ee, Jehofa ke botshabelo jwa rona. Le fa go ntse jalo, gape re dira Modimo Mogodimodimo ‘bonno jwa rona,’ jo re bonang tshireletsego mo go jone. Re baka Jehofa ka go bo e le Molaodimogolo wa Lobopo, re ‘nna’ mo go ene e re ka e le Motswedi wa rona wa tshireletsego, mme re bolela dikgang tse di molemo tsa Bogosi jwa gagwe. (Mathaio 24:14) Ka gone, ‘ga go na masetlapelo ape a a tla re welang’—masetlapelo ape a a tlhalositsweng pelenyana mo pesalemeng eno. Tota le fa le rona re diragalelwa ke masetlapelo a a jaaka dithoromo tsa lefatshe, dikgwanyape, merwalela, mauba le ditshenyo tsa ntwa, dilo tseno ga di koafatse tumelo ya rona kana tshireletsego ya rona ya semoya.

14. Ke eng fa rona batlhanka ba ga Jehofa re sa tshwaediwa ke dipetso tse di kotsi?

¹⁴ Bakeresete ba ba tloditsweng ba tshwana le bajaki ba ba nnang fela mo megopeng ya tsamaiso eno ya dilo. (1 Petere 2:11) Tota ‘le fa e le sebetso ga se atamele mogope wa bone.’ Mme gone, e ka ne tsholofelo ya rona ke ya kwa legodimong kana mo lefatsheng, ga re karolo ya lefatshe leno, e bile ga re tshwaediwe ke dipetso tse di kotsi tsa semoya tse di jaaka boitsholo jo bo maswe jwa lone, go rata dikhumo, bodumedi jwa maaka le go obamela “sebatana sa naga” le “setshwantsho” sa sone, e leng lekgotla la Ditšhaba Tse di Kopaneng.—Tshenolo 9:20, 21; 13:1-18; Johane 17:16.

15. Baengele ba re thusa ka ditsela dife?

¹⁵ Mopesalema o oketsa jaana malebana le tshireletsego e re nang le yone: “Gonne [Jehofa] o tla naya baengele ba gagwe taelo kaga gago, gore ba go dise mo ditseleng tsotlhe tsa gago. Ba tla go tshwara ka diatla, gore o se ka wa itaaganya lonao lwa gago le leje lepe.” (Pesalema 91:11, 12) Baengele ba neilwe maatla a go re sireletsa. (2 Dikgosi 6:17; Pesalema 34:7-9; 104:4; Mathaio 26:53; Luke 1:19) Ba re disa ‘mo ditseleng tsotlhe tsa rona.’ (Mathaio 18:10) Re kaelwa le go tlhokomelwa ke baengele mo tirong ya rona ya go bolela ka Bogosi mme ga go na sepe se se re kgopang semoyeng. (Tshenolo 14:6, 7) Tota le ‘maje’ a a jaaka go thibelwa ga tiro ya rona ga a re dira gore re kgopege le go wa mo go amogelweng ga rona ke Modimo.

16. Go tlhasela ga “tawana” go farologana jang le ga “kake,” mme re tsibogela seo jang?

¹⁶ Mopesalema o tswelela jaana: “O tla gata tawana le kake; o tla gataka tawana e e seriri le noga e kgolo.” (Pesalema 91:13) Fela jaaka tawana e na le go tlhasela ka tlhamalalo, bangwe ba baba ba rona le bone ba bontsha go nna kgatlhanong le rona phatlalatsa ka go tlhoma melao e e diretsweng go emisa tiro ya rona ya go rera. Mme gape re lebana le ditlhaselo tse di sa lebelelwang tse di jaaka fa kake e tlhasela go tswa mo lefelong le e iphitlhileng mo go lone. Ka dinako tse dingwe baruti ba re tlhasela ba iphitlhile ka go dirisa batlhomamolao, baatlhodi le ba bangwe. Mme ka go engwa nokeng ke Jehofa, ka kagiso re senka go namolwa ke dikgotlatshekelo, ka go dira jalo re ‘sireletsa le go tlhomamisa dikgang tse di molemo semolao.’—Bafilipi 1:7; Pesalema 94:14, 20-22.

17. Re gataka “tawana e e seriri” ka tsela efe?

¹⁷ Mopesalema o bua ka go “gataka tawana e e seriri le noga e kgolo.” Tawana e e seriri e bogale tota mme noga e kgolo ke segagabi se se boitshegang. (Isaia 31:4) Mme gone, le fa tawana e e seriri e ka nna bogale go le kae fa e tlhasela ka tlhamalalo, re e gataka ka tshwantshetso ka go ikobela Modimo go na le go ikobela batho kana mekgatlho e e jaaka ditau. (Ditiro 5:29) Ka jalo ‘tau’ e e boifisang ga e re gobatse ka gope semoyeng.

18. “Noga e kgolo” e ka re gopotsa mang, mme re tshwanetse go dira eng fa re tlhaselwa?

¹⁸ Mo Septuagint ya Segerika, “noga e kgolo” e bidiwa “kgogela.” Seno se ka re gopotsa “kgogela e kgolo . . . , noga ya kwa tshimologong, e e bidiwang Diabolo le Satane.” (Tshenolo 12:7-9; Genesise 3:15) O tshwana fela le segagabi se se boitshegang  se se kgonang go tlhasela le go kometsa phologolo e se e tsomileng. (Jeremia 51:34) Fa Satane a leka go ithathelela ka rona, a re tlhasela ka mathata a lefatshe leno le go re kometsa, a re itshomoleng mme re gatake ‘noga eno e kgolo.’ (1 Petere 5:8) Bakeresete ba ba tloditsweng ba tshwanetse go dira jalo fa e le gore ba batla go nna le seabe mo go diragatseng Baroma 16:20.

Jehofa—Motswedi wa Rona wa Poloko

19. Ke eng fa re tshabela mo go Jehofa?

¹⁹ Malebana le moobamedi wa boammaaruri mopesalema o bua mo boemong jwa Modimo a re: “Gonne o tlhomile lorato lwa gagwe mo go nna, gape ke tla mo falotsa. Ke tla mo sireletsa ka gonne o setse a itse leina la me.” (Pesalema 91:14) Mafoko a a reng “ke tla mo sireletsa” totatota a kaya gore “ke tla mmaya kwa godimo,” ke gore, gore a se ka a fitlhelelwa. Rona baobamedi ba ga Jehofa re tshabela mo go ene segolobogolo ka gonne ‘re tlhomile lorato lwa rona mo go ene.’ (Mareko 12:29, 30; 1 Johane 4:19) Modimo le ene ‘o re falotsa’ mo babeng ba rona. Re ka se ka ra nyelediwa mo lefatsheng. Go na le moo, re tla namolwa ka gonne re itse leina la Modimo e bile re le bitsa ka tumelo. (Baroma 10:11-13) Mme re iketleeleditse go ‘tsamaya mo leineng la ga Jehofa ka bosakhutleng.’—Mika 4:5; Isaia 43:10-12.

20. Fa Pesalema 91 e konela, Jehofa o solofetsa batlhanka ba gagwe ba ba ikanyegang eng?

²⁰ Fa Pesalema 91 e konela, Jehofa o bua jaana ka motlhanka wa gagwe yo o ikanyegang: “O tla mpitsa, mme ke tla mo araba. Ke tla nna le ene mo matshwenyegong. Ke tla mo namola ke bo ke mo galaletse. Ke tla mo kgotsofatsa ka boleele jwa malatsi, mme ke tla dira gore a bone poloko ya me.” (Pesalema 91:15, 16) Fa re rapela re bitsa Modimo go ya ka thato ya gagwe, o a re araba. (1 Johane 5:13-15) Re setse re fetile mo gare ga matshwenyego a mantsi ka ntlha ya bobaba jo Satane a re diretseng jone. Mme mafoko a a reng “ke tla nna le ene mo matshwenyegong” a re thusa go ipaakanyetsa diteko tse di sa ntseng di tla le go re tlhomamisetsa gore Modimo o tla re tshegetsa fa tsamaiso eno e e boikepo e senngwa.

21. Batlodiwa ba setse ba galaleditswe ka tsela efe?

²¹ Le fa Satane a re ganetsa ka bogale, palo e e feletseng ya batlodiwa ba re nang le bone e tla galalediwa kwa legodimong ka nako ya ga Jehofa e e tshwanetseng—morago ga go fetsa “boleele jwa malatsi” mo lefatsheng. Le fa go ntse jalo, tsela e e gakgamatsang e Modimo a namolang ka yone e setse e dirile gore batlodiwa ba bone kgalalelo. Mme a bo ba na le tshiamelo e e molemo jang ne go etelela dilo pele mo lefatsheng e le Basupi ba ga Jehofa mo malatsing ano a bofelo! (Isaia 43:10-12) Tsela e kgolo go gaisa tsotlhe e Jehofa a namotseng batho ba gagwe ka yone e tla direga ka nako ya ntwa ya gagwe e kgolo ya Haramagedona fa a tlotlomatsa bolaodi jwa gagwe le go itshepisa leina la gagwe le le boitshepo.—Pesalema 83:18; Esekiele 38:23; Tshenolo 16:14, 16.

22. ‘Jehofa o tla boloka’ bomang?

²² E ka ne re Bakeresete ba ba tloditsweng kana ditsala tsa bone tse di ineetseng, re tsaya Modimo e le poloko ya rona. Ka nako ya “letsatsi le legolo le le le boitshegang la ga Jehofa,” batho ba ba direlang Modimo ka boikanyegi ba tla bolokwa. (Joele 2:30-32) Rona ba re tla nnang “boidiidi jo bogolo” jo bo tla falolelang mo lefatsheng le lesha la Modimo le go tswelela re ikanyega ka nako ya teko ya makgaolakgang, ‘o tla re kgotsofatsa ka boleele jwa malatsi’—botshelo jo bo sa feleng. Gape o tla tsosa matshwititshwiti mo baswing. (Tshenolo 7:9; 20:7-15) Ruri Jehofa o tla itumelela thata ‘go dira gore re bone poloko’ ka Jesu Keresete. (Pesalema 3:8) E re ka re na le tsholofelo eno e e molemo, a re tsweleleng pele re kopa Modimo go re thusa go bala malatsi a rona gore a galalediwe. A re nneng re bontshe ka mafoko le ka ditiro tsa rona gore Jehofa ke botshabelo jwa rona.

[Ntlha e e kwa tlase]

O Tla Araba Jang?

• ‘Lefelo la sephiri la Mogodimodimo’ ke eng?

• Ke eng fa re sa boife?

• ‘Ga re welwe ke masetlapelo ape’ ka tsela efe?

• Ke eng fa re ka re Jehofa ke motswedi wa rona wa poloko?

[Dipotso Tsa Thuto]

[Setshwantsho mo go tsebe 17]

A o itse gore boammaaruri jwa ga Jehofa ke thebe e kgolo ka tsela efe mo go rona?

[Ditshwantsho mo go tsebe 18]

Jehofa o thusa batlhanka ba gagwe go dira bodiredi jwa bone le fa ba tlhaselwa ba sa lebelela le go ganediwa phatlalatsa

[Motswedi wa Setshwantsho]

Cobra: A. N. Jagannatha Rao, Trustee, Madras Snake Park Trust