Daniyeli 2:1-49
-
Fumu Nebukadinezara yilota malotu ngakusuzga (1-4)
-
Palivi munthu wazeru yo wangafwatuliya malotu (5-13)
-
Daniyeli wapempha Chiuta kuti wamuwovyi (14-18)
-
Chiuta watumbikika chifukwa chakuvumbuwa chisisi (19-23)
-
Daniyeli wakambiya fumu vo malotu ngang’anamuwa (24-35)
-
Vo malotu ngang’anamuwa (36-45)
-
Mwa wo umiya ufumu uphwanya chikozgu (44, 45)
-
-
Fumu yitumbika Daniyeli (46-49)
2 Mu chaka chachiŵi cha ulamuliru waki, Fumu Nebukadinezara yingulota malotu nganandi, ndipu yingusuzgika maŵanaŵanu+ mwakuti yingusoŵa tulu.
2 Mwaviyo, fumu yingulamula kuti adani asembi akuchita masenga, ŵanthu akuloska vamunthazi, akuwombeza kweniso Akadiya* kuti aziyikambiyi malotu ngaki. Sonu yiwu anguza ndipu anguma pa masu pa fumu.+
3 Fumu yinguŵakambiya kuti: “Ndalota malotu, sonu ndasuzgika maŵanaŵanu ukongwa chifukwa ndikhumba kuziŵa vo ndalota.”
4 Akadiya angumuka fumu yo muchineneru cha Chiaramu.*+ Ndipu angukamba kuti: “Yimwi fumu, muje ndi umoyu kwamuyaya. Tikonkhoskiyeni malotu nginu tateŵeti ŵinu ndipu tikukambiyeningi vo ngang’anamuwa.”
5 Fumu yingumuka Akadiya wo kuti: “Mazu ngangu ngakumaliya ndi yanga: Asani mwatondeka kundikambiya malotu ngangu kweniso vo ngang’anamuwa, ndikupikiteningi. Ndipu nyumba zinu zisambusikengi vimbuzi va ŵanthu wosi.*
6 Kweni asani mwandikambiya malotu ngangu kweniso vo ngang’anamuwa ndikupaskeningi mphasu, mphotu kweniso ulemu ukulu.+ Sonu ndikambiyeni malotu ngangu kweniso vo ngang’anamuwa.”
7 Yiwu angumuka kachiŵi kuti: “Fumu, tikonkhoskiyeni malotu nginu tateŵeti ŵinu, ndipu tikambengi vo ngang’anamuwa.”
8 Fumu yingumuka kuti: “Ndiziŵa umampha kuti muchitiya dala vidazi, pakuti mwangaziŵa mazu ngangu ngakumaliya.
9 Asani mulekengi kundikambiya malotu ngangu, pe chilangu chimoza pe cho mosi mulondiyengi. Kweni mwakoliyana kuti mundikambiyi boza ndipuso kuti mundipusisi mpaka po vinthu vasinthiya. Sonu ndikambiyeni malotu ngangu, ndipu ndiziŵengi kuti mungandikambiya vo ngang’anamuwa.”
10 Akadiya angumuka fumu kuti: “Pacharu chapasi palivi munthu yo wangafiska kuchita vo fumu yikhumba, pakuti palivi fumu yikulu pamwenga nduna yo yikufumbapu chinthu chaviyo kwa asembi akuchita masenga, ŵanthu akuloska vamunthazi pamwenga Akadiya.
11 Chinthu cho fumu yifumba ntchinononu ndipu palivi munthu yo wangayikambiya venivi, kweni achiuta pe, wo aja pakati pa ŵanthu cha.”
12 Mwaviyo, fumu yingufya mtima ndipu yingulamula kuti ŵanthu wosi azeru a mu Babiloni abayiki.+
13 Dangu lati laperekeka ndipuso kwati kwaja kamanavi kuti ŵanthu azeru abayiki, ŵanthu angwamba kupenjapenja so Daniyeli ndi anyaki kuti nawu abayiki.
14 Pa nyengu yeniyi, mwazeru kweniso mwakuchenje, Daniyeli wangulongoro ndi Ariyoki mura wa asilikali akuvikiliya fumu, yo walutanga kuti wakabayi ŵanthu azeru a mu Babiloni.
15 Iyu wangufumba Ariyoki mura wa asilikali akuvikiliya fumu kuti: “Ntchifukwa wuli fumu yapereka dangu lakofya viyo?” Sonu Ariyoki wangukonkhoske Daniyeli nkhani yo.+
16 Mwaviyo, Daniyeli wanguluta kwa fumu kuchiyipempha kuti yimupaski nyengu kuti wayikambiyi vo malotu ngaki ngang’anamuwa.
17 Pavuli paki, Daniyeli wanguluta kunyumba yaki ndipu wangukonkhoska nkhani yo kwaku Hananiya, Mishayele ndi Azariya wo ŵenga anyaki.
18 Wanguŵapempha kuti apempheri kwaku Chiuta kuti waŵachitiyi lisungu ndipu waŵavumbuliyi chisisi chenichi, kuti Daniyeli ndi anyaki aleki kubayika limoza ndi ŵanthu wosi azeru mu Babiloni.
19 Ndipu chisisi cho, chinguvumbulika kwaku Daniyeli mu chiwona ndi usiku.+ Mwaviyo, Daniyeli wanguthamika Chiuta wakuchanya.
20 Daniyeli wangukamba kuti:
“Zina laku Chiuta lithamikiki muyaya mpaka muyaya,Pakuti zeru ndi nthazi vaku iyu pe.+
21 Wasintha nyengu ndi mazuŵa,+Watuzgapu mafumu kweniso waŵika mafumu,+Wapereka zeru ku munthu wazeru ndipuso waziŵisa vinthu ŵanthu akuwamu.+
22 Wavumbuwa vinthu vandimba ndipuso vinthu vakubisika,+Waziŵa vo ve mu mdima,+Ndipu kwaku iyu kwe ukweru.+
23 Yimwi Chiuta wa apapi ŵangu akali, nditikuwongani kweniso kukuthamikani,Chifukwa chakuti mwandipaska zeru ndi nthazi.
Ndipu sonu mwandiziŵisa vo tingukupemphani;Mwatiziŵisa vo fumu yikhumba kuziŵa.”+
24 Pavuli paki, Daniyeli wanguluta kwaku Ariyoki, yo fumu yingumusankha kuti wabayi ŵanthu azeru a mu Babiloni,+ ndipu wangumukambiya kuti: “Ungabayanga munthu weyosi cha wazeru mu Babiloni. Nditole pa masu pa fumu ndipu ndiyikambiyengi vo malotu ngaki ngang’anamuwa.”
25 Mwaliŵi, Ariyoki wangutole Daniyeli pa masu pa fumu ndipu wanguyikambiya kuti: “Ndasaniya kapolu wa ku Yuda+ yo wangakamba vo malotu nginu ngang’anamuwa.”
26 Fumu yingufumba Daniyeli, yo wadanikanga so kuti Belitesazara+ kuti: “Kumbi ungandikambiya nadi malotu ngo ndalota kweniso vo ngang’anamuwa?”+
27 Daniyeli wangumuka fumu kuti: “Palivi munthu wazeru, munthu wakuloska vamunthazi, wasembi wakuchita masenga pamwenga wakusanda nyenyezi yo wangafiska kukukambiyani chisisi cho mukhumba kuziŵa.+
28 Kweni kuchanya kwe Chiuta Wakuvumbuwa visisi+ ndipu iyu waziŵisa fumu Nebukadinezara vinthu vo vichitikengi mu mazuŵa ngakumaliya. Malotu ngo mwalota kweniso viwona vo mwawona mumaŵanaŵanu mwinu muchigona pabedi linu ndi ivi:
29 “Yimwi fumu mwati mwagona pabedi linu, mungwamba kuwona vinthu vo vichitikengi kunthazi, ndipu Wakuvumbuwa visisi wakuziŵisani vo vichitikengi.
30 Chisisi ichi chavumbulika kwaku ini chifukwa chakuti nde ndi zeru ukongwa kuluska munthu weyosi cha; kweni chavumbulika kwaku ini kuti yimwi fumu muziŵi vo mwaŵanaŵananga mumtima mwinu.+
31 “Yimwi fumu muchilereska, munguwona chikozgu chikulu. Chikozgu cho, chenga chikulu kweniso chaŵalanga ukongwa. Ichu chinguma panthazi pinu ndipu chenga chakofya ukongwa.
32 Mutu wa chikozgu cho wenga wagolidi wamampha,+ nganga yaki kweniso manja ngaki venga vasiliva.+ Lufu laki kweniso viŵa vaki venga vamkuŵa,+
33 misolonthi yaki yenga yachisulu,+ ndipu maphazi ngaki ngenga nga chisulu chakusazgikana ndi dongu.+
34 Mungulutirizga kulereska mpaka po mwa ungudumulikiya kuphiri, ndi manja nga munthu cha. Mwa wo ungupuma chikozgu cho pamaphazi ngaki ngachisulu ndi dongu, ndipu ungungaphwanya.+
35 Pa nyengu yo, chisulu, dongu, mkuŵa, siliva kweniso golidi, vosi pamoza vinguphwanyika ndipu vinguja nge mwere wa pamalu ngakukhwemiyapu mbewu mu chihanya. Mphepu yinguviputisiya kutali mwakuti vinguwoneka so cha. Kweni mwa wo ungupuma chikozgu, ungusambuka phiri likulu, ndipu phiri lo linguzaza charu chosi chapasi.
36 “Ngenanga ndingu malotu nginu, ndipu sonu tikukambiyeningi vo ngang’anamuwa.
37 Yimwi fumu, fumu ya mafumu yo Chiuta wakuchanya wamupaska ufumu,+ nthazi, mazaza ndi unkhankhu,
38 yo wamupaska ŵanthu kwekosi ko aja, vinyama vamudondu kweniso viyuni vamude, ndipuso yo wamupaska mazaza pa vinthu vosi venivi,+ yimwi ndimwi mutu wagolidi.+
39 “Kweni asani ufumu winu wazituwapu, pazamuyuka ufumu unyaki,+ umana kwaku yimwi; pavuli paki pazamuyuka so ufumu unyaki wachitatu, wamkuŵa, wo wazamulamuliya charu chosi chapasi.+
40 “Ndipu ufumu wachinayi wazamukuŵa wanthazi nge chisulu.+ Pakuti nge mo chisulu chiphwanyiya, mo chivikitiya chinthu chechosi, kweniso mo chiswiya, ufumu wenuwu wazamuphwanya ndi kuswa maufumu ngosi ngenanga.+
41 “Nge mo munguwone maphazi kweniso vikumbu, kuti venga vachisulu chakusazgikana ndi dongu la wakuwumba viŵiya, ufumu wenuwu wazamugaŵikana, kweni wazamuja wakukho muvigaŵa vinyaki nge chisulu, nge mo munguwone kuti chisulu chingusazgikana ndi dongu lakuwoloŵa.
42 Nge mo vikumbu va maphazi venge vachisulu chakusazgikana ndi dongu, vigaŵa vinyaki va ufumu wo vazamuja vanthazi kweni vinyaki vazamuja vambula nthazi.
43 Nge mo munguwone kuti chisulu chingusazgikana ndi dongu lakuwoloŵa, vigaŵa vinyaki va ufumu wo vazamusazgikana ndi ŵanthu amitundu yakupambanapambana,* kweni azamukoliyana cha, yumoza ndi munyaki, nge mo chisulu chitondeke kukolana ndi dongu.
44 “Mu mazuŵa nga mafumu ngenanga, Chiuta wakuchanya wazamujalikiska ufumu+ wo wazamubwangandulika cha.+ Ufumu wo, wazamuperekeka ku mtundu wewosi cha wa ŵanthu.+ Wazamuphwanya ndi kutuzgapu maufumu ngosi ngenanga,+ ndipu ufumu wenuwu pe ndiwu wazamuŵaku mpaka muyaya,+
45 nge mo munguwone kuti mwa ungudumulika kuphiri, ndi manja nga munthu cha, ndipuso kuti unguphwanya chisulu, mkuŵa, dongu, siliva ndi golidi.+ Chiuta Mukulu, wakuziŵisani yimwi fumu vo vazamuchitika kunthazi.+ Malotu yanga ngauneneska ndipu vo ngang’anamuwa vakugomezgeka.”
46 Pavuli paki, Fumu Nebukadinezara yingujikama ndi kusindama mpaka chisku chaki pasi panthazi paku Daniyeli ndipu yingupereka ulemu kwaku iyu. Nebukadinezara wangulamula kuti Daniyeli amupaski mphasu kweniso amuwotche vakununkhira.
47 Fumu yingukambiya Daniyeli kuti: “Kukamba uneneska, Chiuta winu ndi Chiuta wa achiuta, Mbuya wa mafumu, ndipuso Wakuvumbuwa visisi, pakuti yiwi wavumbuwa chisisi ichi.”+
48 Pavuli paki, fumu yingukweza Daniyeli ndipu yingumupaska mphasu zamampha zinandi. Yingumuŵika kuja wakulamuliya chigaŵa chosi cha Babiloni+ kweniso yingumuŵika kuja mura wa akuwonere ŵanthu wosi azeru a ku Babiloni.
49 Ndipu Daniyeli wati wapempha, fumu yinguŵika Shadireki, Misheki ndi Abedinego+ kuti awoneriyengi vigaŵa va ku Babiloni, kweni Daniyeli wateŵetiyanga munyumba ya fumu.
Mazu Ngam'mphata
^ Kung’anamuwa ŵanthu alusu pakuwombeza kweniso kusanda nyenyezi.
^ Mazu nga pa Da 2:4b mpaka pa Da 7:28 pakwamba ngangulembeka mu Chiaramu.
^ Yapa pangafwatulikiya so kuti, “nkhandu, ndundu ya mavi.”
^ Pamwenga kuti, “ŵana a ŵanthu,” kung’anamuwa ŵanthu bweka.
